Rozliczenie inwestycji w obcym środku trwałym - budynku wybudowanego na cudzym gruncie

Inwestycja w obcym środku trwałym jest niewątpliwie fikcją prawną, stworzoną przez ustawodawcę dla tych podatników, którzy ponoszą znaczne nakłady finansowe na pewne składniki majątkowe, które z różnych powodów nie są ich własnością, mimo że są używanie w prowadzonej działalności gospodarczej. więc środkiem trwałym staje się nie jakaś rzecz, ale dokonane wydatki. Odmianą inwestycji w obcym środku trwałym są budynki i budowle wznoszone na cudzym gruncie. W takim przypadku podatnik faktycznie wytworzy przedmiot materialny, mogący być środkiem trwałym, jednak z uwagi na cywilnoprawną zasadę (czyli: to, co znajduje się na powierzchni gruntu, przypada gruntowi) takie „naniesienie” na cudzym gruncie stanowi z mocy prawa własność właściciela gruntu. Ten, kto faktycznie wzniósł budynek, może więc amortyzować tylko dokonane na ten cel wydatki, natomiast sam budynek mógłby amortyzować właściciel gruntu. Ponieważ jednak nie poniósł wydatków na wzniesienie tego budynku, nie używa go, a więc mimo że jest właścicielem, nie ma czego amortyzować. Oczywiście nie sposób nie zauważyć, że podjęcie tego rodzaju inwestycji powinno nastąpić na podstawie zezwolenia (tytułu prawnego) udzielonego przez podmiot legitymowany do składania oświadczeń woli w tym zakresie (zwykle jest to właściciel tego środka trwałego, czyli jednocześnie właściciel gruntu). Przydatne jest zatem zawarcie z uprawnionym stosownej umowy, która będzie podstawą ponoszenia przez podatnika powyższych wydatków jako formy jego udziału w danym obiekcie oraz ewentualnych rozliczeń z właścicielem obiektu. Wydaje się jednak, że również bezumowne ponoszenie tego rodzaju nakładów wywołuje identyczne skutki podatkowe. Ponadto, aby wydatki na takie inwestycje mogły stanowić koszty uzyskania przychodów przez dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, nie mogą być podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie, np. przez właściciela środka trwałego (art.23 ust. 1 pkt 45 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).