Prawa i obowiązki osób przebywających na urlopie wychowawczym a zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym

Urlop wychowawczy jest szczególnym rodzajem urlopu, udzielanym pracownicy w celu sprawowania opieki nad małym dzieckiem. Należy zaznaczyć, iż sprawowanie opieki nad dzieckiem nie odnosi się tylko do własnego dziecka uprawnionej osoby, lecz także do dziecka, które osoba ta przyjęła na wychowanie albo które zostało powierzone jej opiece przez sąd, a także dziecka współmałżonka albo dziecka przyjętego na wychowanie w ramach rodziny zastępczej.

Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje w pierwszej kolejności rodzicom, a dopiero w drugiej - opiekunom dziecka nie będącym rodzicami, jeżeli wykonywanie przez nich opieki ma podstawę prawną. Z kolei pojęcie opiekuna można pojmować szeroko, odnosząc je do każdego pracownika, który przyjął dziecko pod opiekę w zamiarze stałego wychowania go jak własnego.

Szczegółowe zasady udzielania urlopu wychowawczego oraz prawa i obowiązki związane z tym urlopem określa rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie urlopu i zasiłków wychowawczych (Dz.U. Nr 60, poz. 277 ze zm.). Mając na uwadze, iż rozporządzenie to jest aktem wykonawczym do ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.), która jest z kolei podstawowym aktem prawnym regulującym kwestię powszechnego podlegania ubezpieczeniom społecznym, należy mieć na względzie fakt, iż ustawa ta w przypadku osób korzystających z urlopu wychowawczego posługuje się pojęciem pracownika w ujęciu kodeksu pracy. Innymi słowy należy stwierdzić, iż prawo do urlopu wychowawczego, a tym samym i do zasiłku wychowawczego, może przysługiwać osobom zatrudnionym w ramach stosunku pracy. Oprócz nich prawo to może przysługiwać członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych.

Nawiązując do obowiązujących przepisów, do urlopu wychowawczego uprawniona jest pracownica, która jest zatrudniona na co najmniej 6 miesięcy, niezależnie od podstawy nawiązania stosunku pracy czy też wymiaru zatrudnienia. Do