Ten sam reprezentant po dwóch stronach kontraktu

W praktyce obrotu gospodarczego nierzadko się zdarza, że umowę zawierają spółki z jednej grupy kapitałowej. Co więcej, w ich organach zarządczych może zasiadać ta sama osoba. To rodzi pytanie, czy może ona niejako zawrzeć umowę sama ze sobą

Pełnomocnik nie może reprezentować obu stron w ramach jednej czynności prawnej, tj. nie może dokonywać czynności z samym sobą ‒ chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesu mocodawcy. Tak stanowi art. 108 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.).

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów, w tym z treścią wyroku Sądu Najwyższego z 24 kwietnia 2018 r. (sygn. akt CSK V 425/17), regulację tę stosuje się przez analogię do przedstawicieli organów spółek kapitałowych. W ocenie SN przemawia za tym możliwość wystąpienia kolizji interesów pomiędzy reprezentowanymi podmiotami (spółkami). A to oznacza, że członkowie zarządu reprezentujący spółki kapitałowe nie mogą reprezentować obu stron czynności ‒ chyba że spełnione zostaną przesłanki ze wspomnianego wyżej art. 108 k.c. Co jednak zrobić, gdy umowę między sobą (np. umowę poręczenia, umowę pożyczki międzygrupowej, gwarancję albo umowę sprzedaży przedsiębiorstwa czy praw udziałowych) chcą zawrzeć dwie spółki kapitałowe należące do tej samej grupy, które mają tylko jednego (i tego samego) członka zarządu?