Vademecum włodarza

Jak nowo powołani wójt, burmistrz lub prezydent oraz i ich zastępcy powinni ułożyć współpracę z radą gminy i zorganizować funkcjonowanie urzędu

W pierwszych dniach maja odbyły się ślubowania wójtów, burmistrzów i prezydentów. A zatem obecnie mogą oni już wykonywać swoje obowiązki. Dla niektórych – wybranych po raz pierwszy na ten urząd – są to nowe obszary zawodowej działalności, dla innych – kontynuacja dotychczasowych działań. Problemów, z jakimi przyjdzie się na co dzień mierzyć tym organom wykonawczym, będzie niewątpliwie wiele. Wynika to m.in. z tego, że zakres spraw, którymi muszą się zajmować, jest bardzo szeroki.

Rozpoczęcie nowej kadencji wiąże się już na początku z podjęciem pierwszych koniecznych decyzji organizacyjnych. Niewątpliwie włodarze w pierwszej kolejności powołają swoich zastępców i przystąpią do układania sobie stosunków z nowo powołaną radą, pracownikami urzędów, a także podejmą decyzje związane z udzieleniem i odwołaniem upoważnień do działania w ich imieniu jako organu wykonawczego. To także dobry moment na weryfikację różnych obszarów funkcjonowania gminy i podjęcie decyzji o konieczności przeprowadzenia szczegółowego audytu w wybranych dziedzinach.

Ponieważ ten rok jest szczególny – wybory samorządowe odbyły się wiosną – warto pamiętać, że do 31 maja 2024 r. wójt, niezależnie od tego, czy dopiero objął mandat, czy nie, musi przedstawić radzie gminy raport o stanie gminy. Wiąże się to z podjęciem uchwały absolutoryjnej i uchwały w przedmiocie udzielenia wotum zaufania – co musi nastąpić do końca czerwca.

Niniejsze kompendium wiedzy ma być pomocne w pełnieniu funkcji wójta/burmistrz/prezydenta i ich zastępców, powinno pomóc zapobiegać błędom, o jakich popełnienie jest łatwo przy sprawowaniu tak trudnej i wymagającej samorządowej misji. Co bowiem istotne, włodarz ponosi odpowiedzialność prawną, polityczną i społeczną za swoje działania i zaniedbania.

Poradnik może być również pomocny radnym i pracownikom urzędów oraz obywatelom gminy – m.in. pomoże się zorientować, jak funkcjonuje organ wykonawczy, jakie ma obowiązki i ograniczenia. Pisząc o wójtach – mamy również na myśli burmistrzów (organy wykonawcze w gminie, w której siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy) oraz prezydentów (organy wykonawcze w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców).