Ustawa wiatrakowa to przywileje dla mieszkańców bez narzędzi do ich egzekwowania

Nowelizacja wprowadziła obowiązek sprzedaży mieszkańcom 10 proc. udziałów w mocy elektrowni wiatrowej. Niestety nie określono w niej ani sankcji dla przedsiębiorcy, który nie spełni tego wymogu, ani nie dano samorządom jakichkolwiek możliwości nacisku na inwestora

Znowelizowana ustawa z 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 724; ost.zm. Dz.U. z 2023 r. poz. 553; dalej: ustawa wiatrakowa), która weszła w życie 23 kwietnia, zawiera interesujące rozwiązanie. Mianowicie przepisy zobowiązują podmioty, które na terenie danej gminy będą chciały ustawić wiatrak lub farmę wiatrową, do zbycia części udziałów w mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej mieszkańcom tej gminy, którzy tym samym będą mogli stać się prosumentami wirtualnymi energii odnawialnej. Co jednak istotne dla samorządów, to na gminach będzie spoczywał obowiązek poinformowania mieszkańców o takiej możliwości, przyjmowania od nich zgłoszeń o chęci objęcia ww. udziałów, a następnie przekazania listy chętnych inwestorowi. I choć stosowne regulacje w tym zakresie wejdą w życie dopiero 2 lipca 2024 r., to już dziś warto się z nimi zapoznać. Tym bardziej że środki na realizację nowych obowiązków gminy będą musiały znaleźć we własnych budżetach. Ale po kolei.

Idea rozwiązania

Nowy obowiązek dla podmiotów inwestujących w energię odnawialną wprowadza art. 6g ustawy wiatrakowej. Ustęp 1 tego przepisu stanowi, że „inwestor realizujący inwestycję polegającą na budowie elektrowni wiatrowej przeznacza co najmniej 10 proc. mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej stanowiącej przedmiot tej inwestycji do objęcia przez mieszkańców gminy na okres, o którym mowa w ust. 9, w celu uzyskania przez nich statusu prosumenta wirtualnego energii odnawialnej w rozumieniu art. 2 pkt 27b ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, zwanego dalej «prosumentem wirtualnym»”.

Jak wynika z uzasadnienia do ustawy nowelizującej, „dzięki tej zmianie każdy mieszkaniec będący odbiorcą końcowym w gospodarstwie domowym, w gminie, na terenie której jest planowana budowa elektrowni wiatrowej, będzie mógł, na zasadzie dobrowolności, przystąpić do zawarcia z inwestorem umowy, o której mowa w art. 4a ust. 1 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1378; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2687), aby na jej podstawie zostać prosumentem wirtualnym”. Zaznaczono przy tym, że kluczową rolę w tym procesie odegra gmina, która m.in. będzie musiała określić liczbę mieszkańców potencjalnie zainteresowanych przystąpieniem do umowy z inwestorem.