Ostatni moment na decyzje w sprawie funduszu sołeckiego na przyszły rok

Gminy rozważające rezygnację z funduszu sołeckiego muszą pamiętać, że uchwałę niewyrażającą zgody na jego wyodrębnienie w budżecie na 2024 r. muszą podjąć do 31 marca br. Po tej dacie uchwała będzie nieważna, a fundusz nadal będzie funkcjonował. Również uchwałę ustalającą fundusz trzeba przyjąć w tym terminie. Przy czym o ile ten drugi dokument ma zastosowanie do kolejnych lat budżetowych następujących po roku, w którym został podjęty, o tyle uchwała o niewyodrębnianiu budżetu partycypacyjnego może dotyczyć tylko jednego roku budżetowego.

Fundusz sołecki jest formą partycypacji społeczności lokalnej w wydatkowaniu środków budżetowych. Ma on normatywne podstawy w przepisach ustawy z 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim (Dz.U. z 2014 r. poz. 301; dalej: u.f.s.). Istotą funduszu sołeckiego jest to, że gmina realizująca zadania w trybie tej ustawy może liczyć na zwrot części wydatków z budżetu państwa w formie dotacji celowej. Zwrot ten obejmuje wydatki wykonane w roku poprzedzającym rok budżetowy, z tym że wysokość wydatków stanowiąca podstawę obliczenia zwrotu nie może przekroczyć wysokości środków ujętych w informacji przekazanej przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na zasadach podanych w art. 3 u.f.s. Wymaga jednak podkreślenia, że możliwość skorzystania z dobrodziejstwa zwrotu jest uwarunkowana koniecznością spełnienia wymogów określonych ustawą.

Ważny termin

Podstawowym warunkiem, jaki trzeba spełnić, by otrzymać środki z budżetu państwa, jest podjęcie stosownej uchwały w terminie do końca marca. Mówi o tym art. 2 ust. 1 u.f.p., który stanowi, że rada gminy rozstrzyga o wyodrębnieniu w budżecie gminy środków stanowiących fundusz, podejmując uchwałę, w której wyraża zgodę albo nie wyraża zgody na wyodrębnienie funduszu. Zgodnie zaś z art. 2 ust. 2 uchwała podjęta po 31 marca roku poprzedzającego rok budżetowy, którego dotyczy, jest nieważna. Z kolei zasady podejmowania uchwały uregulowano w art. 2 ust. 3 i 4 ustawy o funduszu sołeckim. Ten pierwszy przesądza, że uchwała o wyrażeniu zgody na wyodrębnienie funduszu ma zastosowanie do kolejnych lat budżetowych następujących po roku, w którym została podjęta. Zgodnie zaś z ust. 4 uchwała o niewyrażeniu zgody na wyodrębnienie funduszu ma zastosowanie wyłącznie do roku budżetowego następującego po roku, w którym została podjęta. Niestety określanie czasokresu stosowania uchwały o wyrażeniu zgody/niewyrażeniu zgody na wyodrębnienie funduszu stwarza JST problemy. I tak Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie w uchwale nr 9.142.2019 z 16 kwietnia 2019 r. (www.warszawa.rio.gov.pl) zakwestionowało uchwałę rady gminy w sprawie wyrażenia zgody na wyodrębnienie funduszu sołeckiego w budżecie gminy na 2020 r. W argumentacji prawnej organ nadzoru przypomniał, że w świetle art. 2 ust. 3 u.f.s. uchwała o wyrażeniu zgody na wyodrębnienie funduszu ma zastosowanie do kolejnych lat budżetowych następujących po roku, w którym została podjęta. Jak wyjaśniono, „Rada Gminy podejmując uchwałę o wyrażeniu zgody na wyodrębnienie środków stanowiących fundusz sołecki, nie może ograniczyć decyzji tylko do 2020 r., gdyż istotnie narusza tym art. 2 ust. 3 u.f.s., zgodnie z którym decyzja rady o wyodrębnieniu funduszu sołeckiego, podjęta w roku poprzedzającym rok, na który wyodrębnia się fundusz, jest ważna w każdym roku budżetowym (bez ograniczenia) następującym po roku, w którym została podjęta”. Ostatecznie uznano, że rada gminy, wyodrębniając fundusz sołecki wyłącznie do 2020 r., dokonała nieuprawnionej modyfikacji zakresu czasowego obowiązywania, czym istotnie naruszyła art. 2 ust. 3 u.f.s.