Pracujesz w kilku państwach naraz? Możesz mieć kłopot z ZUS

Przepisy unijne nie regulują precyzyjnie, gdzie należy odprowadzać składki za osobę, która jednocześnie lub na zmianę wykonuje pracę w więcej niż jednym kraju. Okoliczności każdego przypadku trzeba badać oddzielnie

Ustalenie właściwego ustawodawstwa z zakresu zabezpieczenia społecznego ma niezwykle doniosłe, praktyczne znaczenie dla pracodawców, których pracownicy wykonują pracę w więcej niż jednym państwie członkowskim UE. Wpływa na wysokość otrzymywanego przez nich wynagrodzenia, a także na to, w którym kraju i na jakich zasadach będą mogli korzystać ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Na poziomie unijnym kwestię tę rozstrzygają rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE L z 2004 r. nr 166 str. 1; dalej: rozporządzenie o koordynacji) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia o koordynacji (Dz.Urz. UE L z 2009 r. nr 284 str. 1; dalej: rozporządzenie wykonawcze).

Podstawową zasadą obowiązującą we wszystkich krajach UE jest możliwość podlegania w zakresie ubezpieczeń społecznych wyłącznie pod ustawodawstwo jednego państwa. Wykluczone jest równoległe odprowadzanie składek w różnych krajach. W praktyce błędy pojawiają się najczęściej w przypadku, gdy pracownik jest zatrudniony u różnych pracodawców posiadających siedziby w różnych krajach członkowskich UE. Wtedy bowiem zdarza się, że każdy z pracodawców odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne do instytucji zabezpieczenia społecznego w kraju, w którym ma siedzibę. Taka sytuacja przeczy zasadzie jednego ustawodawstwa i może prowadzić do zobowiązania pracodawcy, który błędnie opłacił składki, do zapłaty zaległych składek we właściwym kraju. Samo odprowadzenie składki w innym (tj. niewłaściwym) państwie członkowskim nie zwalnia z obowiązku opłacania należnej kwoty do instytucji ubezpieczeniowej, która jest rzeczywiście właściwa. Pracodawca będzie miał jednak możliwość dochodzenia zwrotu nienależnie opłaconych składek zgodnie z przepisami państwa, którego ustawodawstwo okazało się niewłaściwe.