Na koniec roku trzeba ustalić wartość niezakończonych usług

Prawo bilansowe wskazuje, że w przypadku umów, których czas realizacji przekracza sześć miesięcy, uzyskiwany wynik finansowy należy ustalać z uwzględnieniem stopnia zaawansowania ich realizacji. Jest to proces, który wymaga zastosowania wcześniej przygotowanej metodologii i wykorzystania wielu danych. Warto zacząć się do tego przygotowywać już teraz, aby wiedzieć, co jest kluczowe dla właściwej wyceny usługi długoterminowej. Przypomnijmy, że ogólne zasady z tym związane zostały określone w art. 34a-34d ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1488; dalej: u.r.). Pojawiła się jednak potrzeba ich objaśnienia w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 3 „Niezakończone usługi budowlane” (Dz.Urz. MF z 2018 r. poz. 76; dalej: KSR nr 3). Przy czym warto pamiętać, że usługi długoterminowe to nie tylko usługi budowlane. Każda usługa, której czas realizacji jest dłuższy niż sześć miesięcy, a ryzyka i korzyści dotyczące przedmiotu usługi są przenoszone sukcesywnie na zleceniodawcę, jest usługą, którą należy rozliczać według stopnia zaawansowania. Wprawdzie KSR nr 3 odnosi się przede wszystkim do usług, ale dopuszcza stosowanie wytycznych w nim zawartych również do innych typów kontraktów długoterminowych o podobnym charakterze, takich jak umowy o usługi informatyczne (o programowanie), projektowe, geologiczne oraz naukowo-badawcze.

Przykład 1

Wdrożenie systemu

Spółka realizuje umowę polegającą na wdrożeniu systemu zarządzania procesami produkcyjnymi u klienta. Umowa ma być realizowana przez rok. Klient sukcesywnie odbiera etapy zrealizowanych prac i wykorzystuje je do swojej działalności. Umowa o wdrożenie tych prac jest umową, która powinna być rozliczana zgodnie z art. 34a‒34d u.r. oraz KSR nr 3.

Firmy przy świadczeniu usług budowlanych muszą pamiętać, że KSR nr 3 wskazuje otwarty katalog takich usług (prac, robót), zaliczając do nich przede wszystkim przygotowanie terenu pod budowę, wznoszenie kompletnych budynków i budowli lub ich części oraz wykonywanie robót wchodzących w zakres inżynierii lądowej i wodnej, wykonywanie instalacji budowlanych, wykonywanie wykończeniowych robót budowlanych, rekultywację środowiska po rozbiórce budynków i budowli.