Opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej: kto i w jakiej części je pokrywa, kiedy obowiązek spada na gminę

Umieszczenie w domu pomocy społecznej jest prawem mieszkańca gminy, ale nie zawsze może się ono ziścić. Mimo iż usługa jest odpłatna, w wielu regionach brakuje miejsc w tych placówkach, są kolejki oczekujących. Decyzję o skierowaniu do DPS podejmuje gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania kandydata do placówki. Zanim to zrobi, sprawdza, czy faktycznie trzeba mu zapewnić całodobową opiekę, np. z uwagi na wiek, chorobę lub niepełnosprawność, czy nie może on samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu i czy nie ma innych możliwości zapewnienia mu odpowiednich do potrzeb usług opiekuńczych, np. przez rodzinę. Kolejna decyzja dotyczy opłaty za pobyt w DPS. Powinna być ona wydana przez odpowiedni organ jednostki samorządu terytorialnego w dniu skierowania do placówki. Opłata ustalona jest jako średni miesięczny koszt utrzymania w tym danym DPS i ustala ją odpowiedni organ JST. [ramka 1] Nierzadko jednak jest to kwota, która przekracza możliwości kierowanej do placówki osoby. Co wówczas zrobić? Na to i inne pytania związane z procedurą przyznawania miejsca w DPS odpowiadamy w niniejszej publikacji.

Kolejność osób zobowiązanych do opłacania pobytu w DPS określa art. 61 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej (dalej: u.p.s.). [ramka 2] W pierwszej kolejności mieszkaniec DPS płaci sam za siebie ‒ jeśli go na to stać. Przy czym opłata za pobyt w placówce nie może pochłonąć całej przysługującej mu renty czy emerytury - zgodnie z ustawą o pomocy społecznej może to być maksymalnie 70 proc. tego świadczenia. Jeśli mieszkańcem DPS ma być osoba małoletnia, to opłatę ponosi jej przedstawiciel ustawowy, lecz jedynie z dochodów dziecka (np. renty). Wysokość opłaty nie może przekroczyć 70 proc. dochodów małoletniego.