Nowy KSR 15 podpowiada, jak ujmować przychody w szczególnych sytuacjach

Komitet Standardów Rachunkowości zalecił stosowanie Krajowego Standardu Rachunkowości nr 15 „Przychody ze sprzedaży wyrobów, półproduktów, towarów i materiałów” (Dz.Urz. MF z 2022 r. poz. 81; dalej: KSR 15) dopiero od roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2023 r., jednak już teraz warto się z nim zapoznać. Tym bardziej że jednostki mają prawo go zastosować wcześniej, wystarczy, że uwzględnią ten fakt we wprowadzeniu do sprawozdania finansowego. I choć KSR 15 bardzo lakonicznie objaśnia przepisy ustawy o rachunkowości w zakresie momentu rozpoznawania i wysokości ujmowanych przychodów w księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowym, to jednocześnie wskazuje, w jaki sposób należy zastosować zasady memoriału i współmierności przychodów oraz kosztów, tak aby właściwie odzwierciedlić przyrost korzyści ekonomicznych jednostki. W tym opracowaniu zaprezentowane zostaną w szczególności wskazania dotyczące łączenia i dzielenia umów oraz powiązanych z nimi przychodów, a także tzw. sprzedaże zawierane na szczególnych warunkach.

różnice

KSR 15 skupia się na wyjaśnieniu zasad związanych z przychodami z podstawowej działalności, tj. ze sprzedaży towarów, materiałów i wyrobów. Nie odnosi się bezpośrednio do ujmowania przychodów ze sprzedaży usług. To ograniczenie zakresu KSR 15 wynika przede wszystkim z tego, że musi być on zgodny z zapisami ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1488 - dalej: u.r.) i jednocześnie uwzględniać wskazówki wynikające z międzynarodowego prawa bilansowego. Tak więc o ile w przypadku sprzedaży dóbr istotnych rozbieżności pomiędzy u.r. a MSSF 15 „Przychody z umów z klientami” nie ma, o tyle już w odniesieniu do usług trzeba zaznaczyć odmienne koncepcje obowiązujące w regulacjach prawa bilansowego. Ustawa o rachunkowości, a w konsekwencji KSR 15, bazuje bowiem na tzw. koncepcji przeniesienia ryzyk i korzyści. Zakłada ona (co zostanie szerzej wyjaśnione w dalszej części opracowania), że określając moment powstania przychodu, należy ocenić, kiedy ryzyka i korzyści związane z przedmiotem umowy zostały przeniesione na kupującego. Natomiast MSSF opiera się na koncepcji, zgodnie z którą decyzja o przedmiocie umowy między kupującym a sprzedającym, a także o zobowiązaniach sprzedawcy wobec kupującego zapada (jest przenoszona) w momencie wykonania określonych świadczeń. I właśnie przy analizowaniu przychodów ze sprzedaży usług te istotne różnice mają znaczenie. Stąd ograniczenie zakresu, do którego odnosi się KSR 15.