Ochrona sygnalistów. W gotowości muszą być niektóre firmy i JST

Już wkrótce znaczna grupa polskich przedsiębiorców oraz podmiotów publicznych (szczegóły przedstawiamy obok w grafice) będzie musiała objąć ochroną sygnalistów, czyli osoby, które zgłaszają informacje na temat naruszeń, jakie pojawiają się w ich miejscu pracy. To zadanie, jakie stawia przed pracodawcami unijna dyrektywa w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, zwana potocznie dyrektywą o ochronie sygnalistów (Dz.Urz. UE z 2019 r. L 305, s. 17). Zadanie dość wymagające, bo czasu do przygotowań pozostało niewiele: sama dyrektywa powinna zostać implementowana we wszystkich państwach członkowskich UE do 17 grudnia br., a projekt polskiej ustawy, który został przedstawiony w połowie października, zakłada, że wejdzie ona w życie już po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. To z kolei oznacza, że wiele firm, a w tym także np. jednostki samorządu terytorialnego, chcąc zdążyć ze wszystkim na czas, powinno zacząć działać już dziś. I choć wydaje się to irracjonalne, bo przecież krajowe prawo nie jest jeszcze uchwalone, eksperci mówią, że warto zaplanować i przymierzyć się do działań, korzystając z przepisów unijnych i projektu polskiej ustawy, a finalnie dokonać ewentualnych modyfikacji już po wejściu jej w życie.

Co dokładnie trzeba zrobić? Przede wszystkim przygotować i wprowadzić odpowiednie procedury oraz narzędzia do przyjmowania zgłoszeń. Za tym natomiast kryje się odpowiednia infrastruktura techniczna (która pozwoli sygnalistom w sposób komfortowy zgłaszać ewentualne nieprawidłowości czy nadużycia) oraz regulaminy, które wcześniej należy skonsultować ze związkami zawodowymi. Na to wszystko potrzebny jest czas. A przygotowania formalne i techniczne to nie koniec. Trzeba jeszcze wyznaczyć odpowiednie osoby, które przyjmą i potwierdzą napływające zgłoszenia, przenalizują je i wyjaśnią, a także przekażą informację zwrotną do sygnalistów. Co prawda alternatywą może być zlecenie wykonania takiej usługi na zewnątrz, ale zawrzeć umowy z wyspecjalizowaną firmą nie uda się z dnia na dzień. A takie rozwiązanie to także dodatkowe ryzyko.