Poradnia ze sprawozdawczości i rachunkowości budżetowej

Czy w pozycji N.3 i N3.2 sprawozdania Rb-N (za I kwartał br.) wykazywać kwoty ze środkami pochodzącymi z tzw. kaucji gwarancyjnych? Są to środki, które gmina pobrała jako zabezpieczenie wykonania obowiązków z umów na roboty budowlane.

Skoro pytanie dotyczy kaucji gwarancyjnej, warto w pierwszej kolejności wskazać, że nie ma ona swojej definicji normatywnej. Definicję wypracowały praktyka obrotu gospodarczego i orzecznictwo sądowe. W orzecznictwie akcentuje się, że kaucja gwarancyjna jest formą zabezpieczenia o charakterze pieniężnym. Umowa kaucji gwarancyjnej zabezpieczająca prawidłowe wykonanie obowiązków z gwarancji udzielonej na roboty budowlane jest traktowana jako umowa odrębna w odniesieniu do umowy o roboty budowlane, gdyż reguluje ona stosunek prawny już po wykonaniu umowy. Umowa kaucji gwarancyjnej nie jest umową wzajemną, gdyż nie jest to umowa odpłatna, nie można w niej także mówić o zasadzie ekwiwalentności świadczeń, bo stanowi zabezpieczenie kosztów związanych z usuwaniem wad (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 6 listopada 2018 r., sygn. akt VII Ga 337/18).

Z punktu widzenia wierzyciela wspomnianym środkom nie można przypisać stricte charakteru należności. Stanowią one tylko zabezpieczenie wykonania umowy o roboty budowlane, mają przymiot warunkowy i obowiązują w określonej perspektywie czasowej już po wykonaniu umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Jeśli zaś chodzi o sprawozdawczość, to nowe rozporządzenie ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 17 grudnia 2020 r. stosuje się po raz pierwszy do sporządzania kwartalnych sprawozdań za I kwartał 2021 r. oraz rocznych sprawozdań za rok budżetowy 2021. Pokrywa się ono pod względem merytorycznym z poprzednio obowiązującym rozporządzeniem z 4 marca 2010 r. Dla przypomnienia sprawozdanie Rb-N to zgodnie z par. 2 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia kwartalne sprawozdanie o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych. Wzór sprawozdania stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia. Z punktu widzenia poruszonej problematyki kluczowe zapisy zawarto w załączniku nr 8 „Instrukcja sporządzania sprawozdań”. W jego par. 14 pkt 7‒9 określono, jakie dane wykazuje się pozycjach N.3 i N3.2: