Termin zwrotu VAT dla nowych podatników

Elżbieta Rogala

Przy ustalaniu trybów zwrotu nadwyżki VAT państwa członkowskie dysponują pewnym zakresem swobody, jednakże tryby te nie mogą prowadzić do przenoszenia na podatnika, w całości lub w części, ciężaru tego podatku. W szczególności tryby takie powinny umożliwiać podatnikowi odzyskanie całej wierzytelności wynikającej z nadwyżki VAT. Oznacza to, że zwrot ma być dokonany w rozsądnym terminie, w drodze wypłaty środków pieniężnych lub w sposób równoważny, a ustalony sposób zwrotu nie może pociągać za sobą żadnego ryzyka finansowego dla podatnika. W Polsce termin nadwyżki podatku naliczonego został wydłużony do 180 dni w przypadku nowych podatników, którzy nie złożyli „kaucji gwarancyjnej”. Taki tryb zwrotu nadwyżki zapłaconego VAT narzucony nowym podatnikom jest bardziej uciążliwy niż ten, któremu podlegają inni podatnicy.

Państwa członkowskie mają uzasadniony interes w podejmowaniu odpowiednich kroków w celu ochrony swych interesów finansowych, zwalczania oszustw, unikania opodatkowania i ewentualnych nadużyć. Jednak muszą zgodnie z zasadą proporcjonalności stosować środki, które umożliwiając im efektywne osiąganie takiego celu, jednocześnie w jak najmniejszym stopniu zagrażają podstawowemu prawu podatnika do odliczenia VAT. Przepisy krajowe określające tryb zwrotu nadwyżki VAT, bardziej uciążliwy dla nowych podatników, z uwagi na ryzyko ewentualnego oszustwa, bez umożliwienia im wykazania braku oszustwa lub unikania opodatkowania celem skorzystania z mniej dolegliwych warunków zwrotu, nie są instrumentem proporcjonalnym do celu zwalczania oszustw i unikania opodatkowania. Mają one zastosowanie do nowych podatników w sposób generalny i prewencyjny, przy czym podatnicy ci nie mają możliwości wykazania braku ryzyka oszustwa lub unikania opodatkowania. Mimo iż 180-dniowy termin zwrotu przewidziany dla nowych podatników jest sześć razy dłuższy niż jednomiesięczny okres objęty deklaracją VAT i trzy razy dłuższy niż termin stosowany do innych podatników, Polska nie wskazała okoliczności, które umożliwiłyby wyjaśnienie potrzeby wprowadzenia w celu zwalczania oszustw i unikania opodatkowania tak znacznej różnicy traktowania. Tak długi termin wydaje się niepotrzebny, gdyż w każdym przypadku organ podatkowy może, jeśli okaże się to zasadne, sprawdzić w szerszym zakresie zgodność z prawem tego zwrotu. Może zatem celem uzyskania wyjaśnień przedłużyć 60-dniowy termin, w którym ma nastąpić zwrot.