Wyłączenie prawa do odliczenia VAT

Adam Czekalski

doradca podatkowy,

uczestnik seminarium doktoranckiego na Wydziale Prawa i Administracji UW

Prawo do odliczenia VAT z tytułu nabycia towarów i usług jest podstawowym prawem podatników tego podatku. W określonych przypadkach ustawodawca przewidział, że mimo związku ze sprzedażą opodatkowaną prawo do odliczenia nie przysługuje lub jest ograniczone. Katalog wyłączeń z prawa do odliczenia VAT należy podzielić na dwie grupy: pierwszą związana jest z zakupem konkretnych towarów i usług oraz drugą dotyczy kwestii formalno-ewidencyjnych.

Regulacje unijne a prawo polskie

Podstawowym przepisem wewnątrzwspólnotowym regulującym zakazy odliczeń VAT jest art. 176 dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347/1). W myśl tego przepisu Rada UE określa wydatki, które nie dają prawa do odliczenia VAT. W żadnej sytuacji prawo do odliczenia VAT nie dotyczy wydatków, które nie są ściśle związane z działalnością gospodarczą, takich jak wydatki na artykuły luksusowe, rozrywkę lub wydatki reprezentacyjne. Katalog ten nie stanowi zamkniętej listy wydatków uniemożliwiających odliczenie VAT, wskazując przykładowe wyliczenie kategorii towarów i usług ograniczających uprawnienia podatnika.

Jednocześnie do czasu wejścia w życie przepisów, o których mowa powyżej (do dnia dzisiejszego Rada UE nie określiła wydatków ograniczających prawo do odliczenia VAT), każde z państw członkowskich może utrzymać wyłączenia przewidziane w przepisach krajowych 1 stycznia 1979 r. lub - w odniesieniu do państw członkowskich, które przystąpiły do Wspólnoty po tym terminie - przepisy obowiązujące w dniu ich przystąpienia.

Przepis ten stanowi odpowiednik art. 176 dyrektywy Rady 77/388/EWG z 17 maja 1977 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku obowiązującej do końca grudnia 2006 r.