Skutki podatkowe zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej

Istotną cechą odróżniającą handlowe spółki osobowe od spółek kapitałowych jest stałość osobistej więzi łączącej wspólników. Nie oznacza to jednak absolutnej niezmienności składu wspólników przez cały okres funkcjonowania spółki. Przepisy kodeksu spółek handlowych umożliwiają bowiem modyfikacje w tym zakresie, np. poprzez: przystąpienie nowego wspólnika, wypowiedzenie umowy spółki bądź wyłączenie wspólnika przez sąd.

Jednym ze sposobów dokonania zmiany wspólnika może być również przeniesienie ogółu praw i obowiązków dotychczasowego wspólnika na inną osobę, zwane też potocznie zbyciem udziału. W niektórych przypadkach przeniesienie udziału w spółce osobowej na inny podmiot będzie zdarzeniem nieobojętnym z punktu widzenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 10 § 1 k.s.h. ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę.

Warunkiem koniecznym do skutecznego dokonania przeniesienia jest uprzednie zawarcie w umowie spółki stosownej klauzuli zezwalającej na przeprowadzenie tej czynności. Brak takiego zapisu sprawia, że ogół praw i obowiązków wspólnika jest faktycznie niezbywalny.

Co do zasady, przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej nie może się też odbyć bez pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników - stanowi tak § 2 art. 10 k.s.h. Wymieniony przepis ma jednak charakter dyspozytywny, a to oznacza, że wspólnicy w umowie spółki mogą postanowić odmiennie, mogą też zmodyfikować warunek np. poprzez uzależnienie skuteczności przeniesienia od zgody większości pozostałych wspólników. Podejmując decyzję o przeniesieniu praw i obowiązków na inny podmiot należy mieć również na uwadze przepisy regulujące poszczególne typy spółek osobowych.