Podatkowe skutki zadatków, zaliczek i przedpłat

Przedpłaty dokonywane są najczęściej w formie zadatku lub zaliczki. To, czy wpłacona kwota jest zadatkiem czy też zaliczką, ma ogromne znaczenie w sytuacji, gdy zawarta umowa nie zostanie wykonana.

Zadatek oznacza kwotę pieniężną lub rzecz, otrzymaną od kontrahenta przy zawieraniu umowy (albo wręczoną temu kontrahentowi). Celem zadatku jest uprawdopodobnienie, że dokonywana transakcja dojdzie do skutku. Stanowi on zabezpieczenie wykonania umowy oraz swoiste odszkodowanie w razie jej niewykonania.

Zastosowanie instytucji zadatku powoduje zaostrzenie zwykłej odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania, zgodnie z art. 394 § 1 kodeksu cywilnego, w przypadku braku odmiennego zastrzeżenia w umowie albo zwyczaju, zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i zatrzymać otrzymany zadatek, a jeżeli sama go dała, może żądać kwoty dwukrotnie wyższej.

Należy jednak pamiętać, że reguły kodeksowe nie są bezwzględnie obowiązujące - strony mogą bowiem w umowie określić także inne skutki zadatku (np. obowiązek zwrotu kwoty trzykrotnie wyższej).