Orzekanie o niezdolności do pracy po zmianach

Przepisy obowiązujące do końca zeszłego roku przewidywały jednoinstancyjne postępowanie orzecznicze w zakresie stwierdzania niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik ZUS wydawał orzeczenie, od którego nie można było się odwołać. Dopiero od decyzji organu ZUS wydanej na podstawie tego orzeczenia przysługiwało odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Taki stan rzeczy uległ zmianie od 1 stycznia 2005 r. Od tej daty obowiązują przepisy wprowadzające drugą instancję w postępowaniu orzeczniczym. Wprowadziła je nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS z 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U. Nr 121, poz. 1264). Na podstawie tej nowelizacji Minister Polityki Społecznej wydał rozporządzenie wykonawcze w sprawie orzekania o niezdolności do pracy, które zastąpiło dotychczas obowiązujące rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 sierpnia 1997 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy dla celów rentowych (Dz.U. Nr 99, poz. 612).

Najważniejszą zmianą wprowadzoną przez nowe przepisy jest powstanie drugiej instancji w zakresie orzekania o niezdolności do pracy. Obecnie osoba ubiegająca się o świadczenie uzależnione od stwierdzenia tej niezdolności ma prawo wnieść sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do właściwej komisji lekarskiej. Może to uczynić za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na jej miejsce zamieszkania w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia lekarza orzecznika. Ponadto w terminie 14 dni od dnia wydania tego orzeczenia Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ma prawo zgłosić zarzut wadliwości orzeczenia i przekazać sprawę do rozpatrzenia właściwej komisji lekarskiej. W praktyce w imieniu Prezesa ZUS zarzut wadliwości będzie wnosił główny lekarz orzecznik w oddziale ZUS (w ramach wyrywkowej kontroli orzeczeń lekarzy orzeczników i ewentualnego stwierdzenia nieprawidłowości w tym zakresie) oraz Naczelny Lekarz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (w ramach nadzoru nad wykonywaniem orzekania o niezdolności do pracy).