Opodatkowanie sprzedaży wierzytelności

Wierzytelnością jest przysługujące wierzycielowi uprawnienie do domagania się od dłużnika spełnienia należnego świadczenia pieniężnego lub rzeczowego. Jest to zatem prawo majątkowe. Wpływ środków pieniężnych do podmiotu gospodarczego uwarunkowany jest więc wcześniejszym powstaniem wierzytelności np. z takich tytułów jak sprzedaż produktów (towarów) lub wykonanych usług (robót). Jednak nie zawsze dochodzi do zapłaty na rzecz pierwotnego wierzyciela. W świetle przepisów kodeksu cywilnego (art. 509-510) wierzytelność może być przez wierzyciela zbyta, bez zgody dłużnika, w wyniku sprzedaży, darowizny, zamiany lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności.

W przypadku zbycia (sprzedaży) własnej wierzytelności, związanej z wykazanym wcześniej przychodem podatkowym, jeżeli powstała ona uprzednio w wyniku sprzedaży towarów lub usług, uzyskane pieniądze za zbytą wierzytelność nie będą stanowiły przychodu podatkowego. Został on już bowiem wcześniej wykazany i otrzymana zapłata za zbytą wierzytelność będzie wyłącznie spłatą należności zaliczonej uprzednio do przychodów. Sytuacja ta w skutkach jest podobna do wyegzekwowania należności od dłużnika, któremu zbyto towary lub usługę, co również nie powoduje powstania przychodu podatkowego, już wcześniej bowiem został wykazany przychód należny.

Ewentualnie powstała na sprzedaży takiej wierzytelności strata będzie stanowiła koszty uzyskania przychodów, ale bez uwzględniania VAT, jest on bowiem obojętny podatkowo, to znaczy nie jest zaliczany do przychodów ani kosztów podatkowych. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 u.p.d.o.p. nie uważa się za koszt uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio, na podstawie art. 12 ust. 3 u.p.d.o.p., została zarachowana jako przychód należny. Przepis ten jednoznacznie stwierdza, że, co do zasady, straty na sprzedaży wierzytelności nie stanowią kosztu uzyskania przychodu. Jednak odstępstwem od tej zasady jest jedynie sytuacja, kiedy podatnik dokonuje zbycia własnej wierzytelności, która wcześniej została zarachowana jako przychód należny.