Transakcje między podmiotami powiązanymi rodzinnie

Globalizacja gospodarki i coraz szybszy postęp technologiczny umożliwiają polskim przedsiębiorcom uczestnictwo w zarządzaniu i kontroli podmiotów zagranicznych. Z tych samych względów podmioty zagraniczne mogą uczestniczyć w zarządzaniu i kontroli przedsiębiorstw polskich. Z powiązań tych wynikają możliwości omijania i pomniejszania obciążeń podatkowych. Ustawodawca, chcąc zapobiec takim praktykom, wprowadził przepisy ograniczające korzyści wynikające ze współpracy powiązanych ze sobą podmiotów. Przepisy podatkowe przewidują także możliwość istnienia pomiędzy podmiotami krajowymi powiązań. Dotyczy to m.in. powiązań o charakterze rodzinnym.

Zagadnienie powiązań między przedsiębiorstwami regulują przepisy art. 25 ustawy o p.d.o.f. oraz art. 11 ustawy o p.d.o.p. Treść obu tych regulacji pokrywa się, w dalszej części opracowania będę zatem posługiwać się jedynie odwołaniem do ustawy o p.d.o.f., warto jednak zwrócić uwagę, iż podmioty, do których odnoszą się przepisy obu wymienionych ustaw podatkowych, mogą być zarówno osobami fizycznymi, jak i osobami prawnymi (np. spółkami z o.o.). Przepisy regulują zatem zarówno powiązania pomiędzy podmiotami tego samego rodzaju, jak i pomiędzy osobami fizycznymi a prawnymi.

Zgodnie z treścią art. 25 ustawy o p.d.o.f. właściwy organ podatkowy nie uwzględni warunków wynikających z istniejących powiązań i określi dochód podmiotów powiązanych w drodze oszacowania, stosując określone metody. Oszacowanie organ podatkowy będzie mógł jednak zastosować jedynie w przypadku, gdy łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki: 1) w wyniku istniejących powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, a ponadto 2) w wyniku ustalenia takich warunków podmiot powiązany nie wykaże żadnych dochodów albo wykaże dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały.