Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 11 marca 2025 r., sygn. I SA/Po 568/24
Dnia 11 marca 2025 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Wolna - Kubicka (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Nikodem Sędzia WSA Małgorzata Bejgerowska Protokolant: starszy specjalista Barbara Dropek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 marca 2025 roku sprawy ze skargi S. Sp. z o. o. w likwidacji w O. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w P. z dnia 28 czerwca 2024 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za styczeń, czerwiec i listopad 2014r oddala skargę.
Uzasadnienie
Naczelnik Pierwszego [...] Urzędu Skarbowego w [...] decyzją z 17 lipca 2020 r. określił S. Sp. z o.o. w likwidacji w O. (dalej jako: "spółka", "skarżąca") w podatku od towarów i usług za styczeń, czerwiec i listopad 2014 r. kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do przeniesienia na następny miesiąc oraz kwoty podatku od towarów i usług do zapłaty na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Organ ustalił, że spółka w badanym okresie odliczyła podatek naliczony z nierzetelnych faktur, mających dokumentować fikcyjne transakcje zakup od F. P. Sp. z o.o. oraz P. C. Sp. z o.o. oraz, że wystawiła fikcyjne faktury sprzedaży na rzecz trzech podmiotów F. P. Sp. z o.o., R. S.. z o.o., P. K. Sp. z o.o. W badanym okresie prezesem jednoosobowego zarządu spółki S. był I. D..
Spółka złożyła odwołanie od ww. decyzji.
Dyrektor Izby Administracji Skarbowej decyzją z 31 marca 2021 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.
Spółka wniosła skargę od tej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z 10 czerwca 2022 r., sygn. akt I SA/Po 534/21 uchylił ww. decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej. Sąd w pierwszej kolejności zbadał zasadność najdalej idącego zarzutu dotyczącego przedawnienia zobowiązania podatkowego. Dokonując oceny okoliczności zawieszenia biegu terminu przedawnienia, zarówno pod kątem prawidłowości i skuteczności zawiadomienia podatnika o skutkach wszczęcia postępowania karnego skarbowego, jak i kwestii tzw. instrumentalności wszczęcia tego postępowania, Sąd podzielił stanowisko organu II instancji odnośnie skutecznego poinformowania spółki - w trybie art. 70c O.p., pismem z 12 sierpnia 2019 r. - o zawieszeniu z dniem 25 lipca 2019 r. biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych objętych decyzją. Zdaniem Sądu, treść tego zawiadomienia spełniała kryteria wskazane w uchwale NSA z 18.06.2018 r. podjętej w sprawie I FPS 1/18 (wskazano przesłankę wszczęcia postępowania karnego skarbowego), a pismo spełniało funkcje gwarancyjne, o których mowa w uchwale NSA sygn. akt I FPS 3/18 z 18.03.2019 r. (prawidłowe doręczenie pisma spółce). Odnosząc się do kwestii ewentualnej instrumentalności wszczęcia postępowania karnoskarbowego Sąd stwierdził, że organ odwoławczy nie ocenił, czy wszczęcie tego postępowania nie prowadziło w istocie do instrumentalnego wykorzystania instytucji zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Ponadto, organ nie odniósł się w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji do przebiegu tego postępowania po jego wszczęciu. Sąd dostrzegł, że organ odwoławczy podjął stosowne kroki zmierzające w kierunku ustalenia, jakie czynności zostały dokonane w postępowaniu karnoskarbowym, lecz uczynił to dopiero po wniesieniu przez spółkę skargi, co nie może zasługiwać na aprobatę. Koniecznym bowiem jest, w świetle wskazanej w ww. wyroku uchwały I FPS 1/21 z 24.05.2021 r., odniesienie się już na etapie postępowania podatkowego do okoliczności związanych z wszczęciem postępowania karnoskarbowego w kontekście realizacji jego celów, a nie tylko czynności podejmowanych w ramach postępowania podatkowego. Odwołując się do wyroku NSA z 20.07.2021 r. sygn. akt II FSK 329/21, Sąd stwierdził, że wyjaśnieniu już na etapie postępowania podatkowego winno zostać poddane to, jakimi przesłankami kierował się organ podatkowy I instancji występując do właściwego organu o wszczęcie dochodzenia w sprawie popełnienia przestępstwa skarbowego. Jak wskazał Sąd, ocena charakteru wszczęcia postępowania karnego skarbowego pod kątem spełnienia przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawniania, określonej w art. 70 § 6 pkt 1 O.p., wymaga analizy przebiegu tego postępowania i ustalenia, jakie czynności podjęto w toku tego dochodzenia pomiędzy wszczęciem postępowania a jego późniejszym zawieszeniem, w tym wskazania istnienia podmiotowych i przedmiotowych przyczyn wszczęcia postępowania, bądź istnienia negatywnych przesłanek procesowych, o których mowa w art. 17 kks. Rezultat tych działań winien znaleźć swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu decyzji podatkowej. Sąd wyjaśnił, że rozważenie kwestii związanych z przedawnieniem zobowiązania podatkowego, w sposób potwierdzający skuteczność zawieszenia biegu terminu przedawnienia, pozwoli na odniesienie się w toku sądowej kontroli do kwestii merytorycznych. Nie jest bowiem możliwe rozważanie tych kwestii w sytuacji, gdy nie jest przesądzona dopuszczalność prowadzenia postępowania podatkowego