Interpretacja indywidualna z dnia 20 grudnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT1.4011.612.2024.3.MST

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 września 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie wyroki indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z zawarciem ugody z bankiem. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie organu – pismami z 20 i 28 listopada br. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

(...) 2007 r. podpisała Pani umowę kredytową (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF. Uzyskała Pani kredyt zabezpieczony hipoteką. Z uzyskanych funduszy zakupiła Pani spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr 1 w budynku nr 2, położonym przy ulicy A w X, objęte księgą wieczystą nr (...), czego dowodzi akt notarialny Repertorium A nr (...):

§2 A i B.C oświadczają, ze niniejszym aktem sprzedają D.D opisane w §1 spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr 1 w budynku nr 2, położonym przy ulicy A w X, objęte księgą wieczystą KW nr (...) za cenę w kwocie 349.000 zł, a D.D oświadcza, że przedmiotowe prawo za podaną cenę kupuje.

§3 (...) Pozostałą do zapłaty cenę w kwocie 319.000 zł zobowiązuje się zapłacić Sprzedającym (...), z kredytu udzielonego jej na ten cel (...) na podstawie umowy kredytowej numer (...) z dnia (...) 2007 roku (...).

Odnośnie do Pani nazwiska: podczas podpisywania ww. umowy kredytowej była Pani panną i posługiwała się nazwiskiem panieńskim. (...) 2009 r. wyszła Pani za mąż za E.E i przyjęła nazwisko męża – stosowne dokumenty dostarczyła Pani do banku, który uwierzytelnił tę zmianę, adresując kolejne dokumenty (w tym późniejszą propozycję ugody) Pani nazwiskiem po mężu (E).

(...)

W (...) 2008 roku koleżanka G.G, nie mogąc uzyskać zdolności kredytowej wystarczającej do zakupu własnego mieszkania, poprosiła Panią o zostanie współkredytobiorcą, aby ową zdolność kredytową zwiększyć. (...) 2008 r. podpisała Pani wraz z nią jako współkredytobiorca umowę kredytową (...) o kredyt hipoteczny „(...)”, jednakże fundusze uzyskane z tego kredytu w całości wykorzystała G.G i zakupiła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, czego dowodzi akt notarialny Repertorium A Nr (...), umowa sprzedaży:

§2 H.H działający w imieniu własnym oraz w imieniu i na rzecz żony swojej I.H oświadcza, że opisane w §1 tego aktu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr 3, położonego w Y, przy ulicy B2, o powierzchni użytkowej 29,70 m² , obj. KW nr (...) sprzedaje G.G za cenę w kwocie 235.000 zł, a G.G oświadcza, że prawo to za podaną cenę kupuje, za fundusze pochodzące częściowo z kredytu udzielonego jej (...) na podstawie umowy kredytowej (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...).

Zakupione mieszkanie w Y przy ul. B2 stanowi w całości gospodarstwo domowe jednej osoby G.G, Pani w tym mieszkaniu nigdy nie mieszkała, nie ma Pani do niego praw własnościowych. Co więcej, nie spłacała Pani rat związanych z kredytem uzyskanym z umowy kredytowej (...) o kredyt hipoteczny „(...)” z dnia (...) 2008 r. Wymienione fakty w dalszej kolejności uwzględnił Sąd Okręgowy w (...) w wyroku wydanym (...) 2023 r., wszelkie świadczenia przekazując na rzecz G.G.

W związku z tym, że umowa kredytowa (...) o kredyt hipoteczny „(...)” z dnia (...) 2008 r. obarczona była wadami prawnymi, w szczególności zawierała postanowienia nieuzgodnione indywidualnie z kredytobiorcami, G.G i na jej prośbę Pani wystąpiły przeciwko bankowi z roszczeniami dot. zwrotu zapłaconych rat kredytu oraz stwierdzenia nieważności kredytu, przeprowadzone było postępowanie i Sąd Okręgowy w (...) dnia (...) 2023 r. wydał wyrok (sygn. akt (...)), w sprawie z powództwa G.G oraz D.E przeciwko (...). z siedzibą w (...) o zapłatę i ustalenie:

1.Ustala, że nie istnieje stosunek prawny wynikający z umowy kredytu nr (...) z dnia (...) 2008 r.;

2.Zasądza od pozwanego (...) z siedzibą w (...) na rzecz powódki G.G kwotę 88.312,34 zł tytułem zapłaty wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia (...) 2022 r. do dnia zapłaty.

Wyrok wskazuje na to, że Sąd uznał Pani jedynie formalną rolę w podpisanej umowie kredytu (...) z dnia (...) 2008 r., całość świadczeń przekazując G.G.

Po powyższym wyroku bank wystąpił z propozycją ugody (Ugoda nr (...) do umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF), która obejmowała przewalutowanie na złotówki, przeliczenie kwoty pozostałej do spłaty z CHF na złotówki po kursie średnim NBP wg tabeli kursów średnich NBP, zwolnienie kredytobiorców z długu (umorzenie zadłużenia z tytułu kredytu) oraz wypłatę kwoty dodatkowej.

Istotnym czynnikiem, dla którego G.G w szczególności, a Pani za nią, zależało na przyjęciu warunków ugody była jej ostateczność i zrzeczenie się roszczeń w przyszłości. (...) 2024 r. podpisały Panie ugodę, z tym że kwota dodatkowa będąca częścią ugody w całości przelana została na konto bankowe wskazane przez G.G (inne niż konto do obsługi kredytu z umowy kredytowej (...)). Z konta, które służyło obsłudze kredytu korzystała wyłącznie G.G i zamknęła je po zakończeniu tejże obsługi w związku z podpisaniem ugody, a do owego zamknięcia konta Pani nie była potrzebna, co świadczy o tym, że nie była Pani współwłaścicielem konta.

Wcześniej również nie spłacała Pani rat kredytu, którego dotyczyła wspomniana ugoda. Fakt ten oraz to, że zakupione z kredytu mieszkanie kupione było przez samą G.G i ona w nim mieszka, uwzględnił wcześniej Sąd Okręgowy w wyroku z dnia (...) 2023 r. (sygn. akt (...)), wszelkie środki przyznając jedynie G.G. W dalszej kolejności zwolnienie z długu skutkowało zwolnieniem zabezpieczenia hipoteką – dotyczy to księgi wieczystej nr (...) (dla mieszkania położonego w Y, przy ul. B2, stanowiącego gospodarstwo domowe wyłącznie G.G).

Zważywszy, że również umowa kredytowa (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF, na podstawie której został Pani udzielony kredyt, obarczona była wadami prawnymi, w szczególności zawierała postanowienia nieuzgodnione indywidualnie z Panią, które kształtowały Pani prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając Pani interesy, również wystąpiła Pani przeciwko bankowi z roszczeniami dot. zwrotu zapłaconych rat kredytu oraz stwierdzenia nieważności kredytu i (...)br. został złożony w Pani imieniu pozew w sprawie (...) do Sądu Okręgowego w (...).

POZEW z tytułu roszczeń z czynności bankowych z żądaniem ewentualnym:

„Działając w imieniu powódki D.E (...) wnoszę o:

I.zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki D.E kwoty 23.172,68 zł pobranych w okresie od dnia 10.01.2023 r. do dnia 10.10.2023 r. tytułem zwrotu świadczeń nienależnych z uwagi na nieważność umowy kredytu nr (...) z dnia (...).2007 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia (...).2024 r. do dnia zapłaty;

II.ustalenie nieistnienia pomiędzy stronami stosunku prawnego kredytu w związku ze stwierdzeniem nieważności umowy kredytu nr (...) zawartej pomiędzy powódką D.E a (...). (obecnie (...).) w dniu (...).2007 r.

III.Zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości oraz opłat skarbowych;

Ewentualnie w razie nieuwzględnienia roszczenia wnoszę o:

IV.zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki D.E kwoty 97.806,14 zł tytułem nienależnie pobranych przez pozwanego rat kapitałowo-odsetkowych wynikających z umowy kredytu o nr (...) w wyższej wysokości niż rzeczywiście powódka powinna była spłacić od dnia 10.04.2014 r. do dnia 10.10.2023 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia (...).2024 r. do dnia zapłaty;

V.zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości oraz opłat skarbowych.

Bank wystąpił z propozycją ugody. Ugoda nr (...) do Umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF („Ugoda”) w brzmieniu:

1.Bank i Kredytobiorcę łączy Umowa nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF (dalej „Umowa”).

2.Bank udzielił Kredytobiorcy/om kredytu przeznaczonego na realizację celu określonego w Umowie (dalej „Kredyt”). Kwota w PLN w dniu wypłaty kredytu była przeliczona na CHF według kursu kupna z tabeli Banku. Bank wypłacił 326.090,01 PLN, co stanowiło równowartość 147.625,52 CHF.

3.Kredytobiorca/y jest/są świadom/i, że ma/mają prawo podnosić przeciwko Bankowi roszczenia w związku z zawarciem, wykonywaniem lub treścią Umowy. W szczególności może/mogą dochodzić roszczeń o:

I.uznanie za bezskuteczne (na podstawie art. 385(1) k.c. i nast. Kodeksu cywilnego) postanowień Umowy, w tym tych, które dotyczą:

–zasad ustalania kursu waluty,

–zasad waloryzacji do waluty obcej (tzw. klauzula ryzyka walutowego)

II.stwierdzenie bezskuteczności lub nieważności całej Umowy lub

III.zapłatę, które wynikłyby z pkt (I) lub (II).

4.Kredytobiorca/y jest/są świadomi, że gdyby podniósł/podnieśli roszczenia, o których mowa:

a.w punkcie 3 oraz

b.w Załączniku nr 1,

mogłoby to skutkować dla niego/nich pozytywnym orzeczeniem sądowym.

5.Bank stoi na stanowisku, że Umowa jest w całości skuteczna i ważna. Nie uznaje za zasadne roszczeń z punktu 3 oraz określonych w Załączniku nr 1.

6.Zamiarem Banku i Kredytobiorcy/ów jest:

I. polubownie rozstrzygnąć spór lub zapobiec sporowi o ważność i skuteczność Umowy oraz jej poszczególnych postanowień oraz

II. uchylić niepewność co do roszczeń Stron związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy przez przyjęte w Ugodzie rozwiązania, w tym zmianę kredytu waloryzowanego na kredyt złotowy.

7.Kredytobiorca/y ma/mają świadomość i rozumie/rozumieją skutki dokonywanej czynności prawnej (w szczególności finansowe), które zostały im wyjaśnione. Dobrowolnie godzi/ą się na to, aby odstąpić od dochodzenia roszczeń wobec Banku (o których mowa w punkcie 3 oraz w Załączniku nr 1), wywodzonych z zarzutu:

I.nieważności Umowy,

II.bezskuteczności Umowy, lub

III.niedozwolonego charakteru postanowień Umowy, w brzmieniu sprzed zawarcia tej Ugody Godzi/ą się na to w zamian za zmianę postanowień Umowy w zakresie zobowiązań Kredytobiorcy/ów i odpowiadających im praw Banku (zgodnie z w § 1 ust. 3 i nast.).

8.W związku z zawarciem Ugody Strony zgadzają się, że nie będą dochodzić w przyszłości roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy.

Treść Ugody

§ 1.

1.Strony potwierdzają, że wolą obu Stron:

–było zawarcie Umowy oraz

–jest utrzymanie tej Umowy w mocy przez cały okres kredytowania z uwzględnieniem zmian, które wynikają z tej Ugody.

2.Na dzień zawarcia tej Ugody zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu niespłaconego kapitału Kredytu w kwocie 70.317,06 CHF po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 05.11.2024 r. publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynosi 326.531,33 PLN. Odsetki naliczone za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania Ugody wynoszą 114,73 CHF, po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 05.11.2024 r. publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynoszą 532,77 PLN.

3.Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie 327.064,10 PLN.

4.Bank zwalnia Kredytobiorcę/ów z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu kredytu) w kwocie 327.064,10 PLN ustalonej przez Strony i wskazanej w ust. 3 powyżej, a Kredytobiorca/y dokonane zwolnienie z długu przyjmuje/ją.

5.W związku ze zwolnieniem z długu (wskazanym w ust. 4) zadłużenie Kredytobiorcy/ów wobec Banku z tytułu Kredytu uznaje się za spłacone w całości.

Uzupełnienie wniosku

Wyrok sądowy, na który się Pani powołuje nie stał się prawomocny, ponieważ bank złożył apelację. Zaproponowana ugoda, w której w pkt 8: W związku z zawarciem Ugody Strony zgadzają się, że nie będą dochodzić w przyszłości roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem Umowy, pozwalała na ostateczne i polubowne zakończenie sporu, dlatego została przez Panie przyjęta. Wskutek zawarcia ugody powództwo zostało cofnięte wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, ale Sąd jeszcze nie wydał postanowienia o umorzeniu postępowania.

Kredyt z 2007 roku zaciągnięty był wyłącznie na cele mieszkaniowe.

Pytanie

Czy spełnia Pani warunki Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (oraz Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe) do zaniechania poboru podatku po podpisaniu ugody z bankiem (Ugoda nr (...) do Umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF („Ugoda”)), w związku z tym, że kredyt uzyskany z umowy kredytowej (...) jest jednym, którego była Pani faktycznym beneficjentem i faktycznie nie skorzystała Pani na kredycie ani ugodzie do umowy kredytowej (...)?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że spełnia warunki Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) do tego by zastosować je po podpisaniu Ugody z bankiem (Ugoda nr (...) do Umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF („Ugoda”)), ponieważ w praktyce tylko z kredytu (zabezpieczonego hipoteką) uzyskanego z umowy kredytowej (...) z dnia (...).2007 r. zakupiła Pani spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr 1 w budynku nr 2 położonym przy ul. A w X, objęte księgą wieczystą nr (...).

Faktycznie nie skorzystała Pani na zaniechaniu poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, jeśli chodzi o umowę kredytową (...) z dnia (...) 2008 r. Zgodnie z treścią § 1.1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r., warunki stosowania ulg przewidzianych w rozporządzeniu dotyczą kredytobiorców, którzy faktycznie skorzystali z ugody. W omawianej sytuacji zawarta pomiędzy stronami (bankiem i kredytobiorcami) ugoda dotyczyła obydwu kredytobiorców, jednak świadczenia z tytułu kredytu mieszkaniowego wykorzystane były wyłącznie przez drugą kredytobiorczynię (G.G), tj. tylko ona w pełni wykorzystała zapisy ugody.

§ 1.5 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. – jedna inwestycja mieszkaniowa: fundusze pochodzące z kredytu udzielonego na podstawie umowy kredytowej (...) zostały przeznaczone na zakup jednego mieszkania przez G.G (akt notarialny Repertorium A Nr (...)), umowa sprzedaży: § 2 H.H działający w imieniu własnym oraz w imieniu i na rzecz żony swojej I.H, oświadcza, że opisane w § 1 tego aktu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr 3, położonego w Y, przy ulicy B2, o powierzchni użytkowej 29,70 m², obj. KW Nr (...) sprzedaje G.G za cenę w kwocie 235.000 zł, a G.G oświadcza, że prawo to za podaną cenę kupuje, za fundusze pochodzące częściowo z kredytu udzielonego jej (...) na podstawie umowy kredytowej (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...).

§ 1.6 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. – przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi. W mieszkaniu w Y przy ul. B2 mieszka tylko G.G, Pani nigdy w nim nie mieszkała. Zakupione mieszkanie stanowi w całości gospodarstwo domowe jednej osoby G.G, Pani w tym mieszkaniu nigdy nie mieszkała, nie ma Pani do niego praw własnościowych. Co więcej, nie spłacała Pani rat związanych z kredytem uzyskanym z umowy kredytowej (...) o kredyt hipoteczny „(...)” z dnia (...) 2008 r. Wymienione fakty w dalszej kolejności uwzględnił Sąd Okręgowy w (...) w wyroku wydanym (...) 2023 r., wszelkie świadczenia przekazując na rzecz G.G.

Z tytułu kredytu z umowy kredytowej (...) i ugody z nią związanej nie powstał dla Pani przychód, a zatem nie powstał obowiązek podatkowy, czyli nie było powodu do zwolnienia z podatku.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.): Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy: Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy: Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Skoro nie powstał dla Pani obowiązek podatkowy, bo nie było przychodu, to nie mogła Pani też skorzystać z zaniechania poboru podatku.

Proponowaną Pani Ugodę przez bank (Ugoda nr (...) do Umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF) jest gotowa Pani przyjąć, a szczególnie ważne są dla Pani zapisy w ww. Ugodzie dotyczące dobrej woli obu stron do polubownego zakończenia sporu oraz pkt 8 mówiący o jej ostateczności, dlatego chciałaby Pani ową Ugodę przyjąć. Jednakże w związku z tym, że przewalutowanie i umorzenie wiąże się z obowiązkiem podatkowym, a kwota podatku przekraczałaby Pani możliwości finansowe nawet po uzyskaniu kwoty dodatkowej od Banku, z tytułu ww. Ugody, chciałaby Pani upewnić się, że Pani stanowisko, iż spełnia Pani warunki do skorzystania z zapisów Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (oraz Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe), jest poprawne.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Przepis art. 10 ust. 1 tej ustawy zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się jednak w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub należnych odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe – nie musi spłacać należności, do spłaty których był pierwotnie zobowiązany.

Umorzona Pani kwota wierzytelności na podstawie ugody, którą zamierza Pani zawrzeć z bankiem będzie więc kwalifikowana do przychodów z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń – na zasadach, które określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia:

1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2) otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2. Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1) kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2) odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3) opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5. Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1) jednego gospodarstwa domowego albo

2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6. Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7. W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

– położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy hipotecznego kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z § 3 rozporządzenia). Kwota ww. wierzytelności może przy tym obejmować kapitał, odsetki, a także prowizje oraz poniesione opłaty niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dotyczył jednej inwestycji mieszkaniowej.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że w 2007 roku zaciągnęła Pani kredyt hipoteczny na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. W związku z wadami prawnymi umowy kredytowej bank – w odpowiedzi na Pani pozew sądowy – wystąpił z propozycją ugody, w ramach której miałoby dojść do umorzenia Pani zadłużenia z tytułu kredytu. Rozważa Pani przyjęcie propozycji banku. Jednocześnie w 2008 roku została Pani współkredytobiorcą w związku z umową kredytową dotyczącą zakupu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przez Pani koleżankę. Umowa ta, wobec jej wad prawnych, została objęta ugodą zawartą pomiędzy Paniami a bankiem w 2024 roku, w wyniku której to ugody nastąpiło m.in. zwolnienie Pań jako kredytobiorców z długu.

Wbrew Pani opinii wyrażonej we własnym stanowisku, w związku z umorzeniem przez bank zadłużenia z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 roku, którego była Pani współkredytobiorcą, powstał po Pani stronie przychód na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, objęty zaniechaniem poboru podatku na zasadach określonych przez wspomniane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. Nie sposób zgodzić się z Pani twierdzeniem, że warunki stosowania ulg przewidzianych w rozporządzeniu dotyczą jedynie tych kredytobiorców, którzy faktycznie skorzystali z ugody i spłacali kredyt, a więc wyłącznie Pani koleżanki. Rozporządzenie to odnosi się bowiem do osoby fizycznej będącej stroną umowy kredytu mieszkaniowego, a więc niewątpliwie również do Pani jako współkredytobiorcy z tytułu umowy kredytowej z 2008 roku. W odniesieniu zatem do przychodu, jaki powstanie w związku z umorzeniem Pani przez bank – mocą planowanej ugody – wierzytelności kredytowej wynikającej z umowy z 2007 roku, nie znajdzie zastosowania omawiane rozporządzenie, z którego przywilejów już Pani skorzystała.

Podsumowując, wobec niespełnienia przez Panią jednego z warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, tj. tego, aby nie korzystała Pani wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, a co za tym idzie niemożności zastosowania ww. rozporządzenia, będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu umorzenia Pani wierzytelności kredytowej wynikającej z umowy kredytowej z 2007 roku.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

–stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia;

–zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).