Interpretacja indywidualna z dnia 17 grudnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.693.2024.2.EC
Skutki podatkowe sprzedaży nieruchomości nabytej w spadku po przeprowadzonym zniesieniu współwłasności.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowne Panie,
stwierdzam, że Pań stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
11 września 2024 r. złożyły Panie wniosek wspólny z 9 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości nabytej w spadku po przeprowadzonym zniesieniu współwłasności. Uzupełniły go Panie – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 listopada 2024 r. (wpływ 13 listopada 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1) Zainteresowana będąca stroną postępowania: (...)
2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:(...)
Opis stanu faktycznego
…. i … (małżonkowie) pozostawali współwłaścicielami nieruchomości w .., ul. …….. Nieruchomość tą nabyła częściowo …… w drodze dziedziczenia po swoim ojcu (……..), a częściowo oboje małżonkowie poprzez spłatę pozostałych spadkobierców. Ww. nieruchomość o powierzchni 0,0295 ha oznaczona jako działka nr …. posiadała wspólną księgę wieczystą o nr ………… z nieruchomością oznaczoną jako działka nr …… przy ul. ……...
…… i …….. na swojej działce wybudowali dom jednorodzinny oraz garaż wolnostojący wspólnie z własnych środków finansowych i zamieszkali wspólnie do śmierci …. – dnia 3 sierpnia 2020 r. Działka przy ul. …… była zawsze odrębną nieruchomością, a jej właściciele osobami obcymi dla … i …. Działki były oddzielone stałym ogrodzeniem, wejścia na ich teren prowadziły z różnych ulic. Wszystkie należności podatkowe były naliczane i opłacane odrębnie. Po przeprowadzeniu postępowania spadkowego właścicielami działki nr …… zostali ……. i ……... Pozwolenie na budowę domu przy ul. …… dotyczy jedynie ……. i …….., tak jak decyzja pozwalająca na jego użytkowanie.
Po śmierci ……… na mocy aktu notarialnego na jego miejsce wpisano córkę ………. z udziałem 1/4 współwłasności. Zaś ………. posiadała 3/4 udziału.
Z uwagi na sytuację życiową, obie współwłaścicielki zmuszone zostały do sprzedaży ww. nieruchomości. By mogło to nastąpić konieczne było zniesienie współwłasności obu działek, tj. działki nr …….. i działki nr ………., co nastąpiło postanowieniem Sądu z dnia 26 października 2023 r. Następnie doszło do zbycia nieruchomości przy ul. ……… na mocy aktu notarialnego z dnia 23 sierpnia 2024 r. (Rep. ……..).
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni nadmienia, że w skład nieruchomości mającej wspólna księgę wieczystą o nr … wchodziły działki nr .. i nr ……
o oznaczeniu geodezyjnym .…. Właścicielami działki nr …. byli członkowie rodziny ….., w tym …… i ……, którzy po przeprowadzeniu postępowań spadkowych po zmarłej …… stali się jej współwłaścicielami po 1/2 części.
Po zmarłym w dniu 7 października 1979 r. …… (ojcu ……….), spadek mocą postanowienia Sądu ……… w ….z dnia 17 grudnia 1982 r., sygn. ……….. nabyli żona (………..) oraz córki (………) i …., po 1/3 części każda z nich. W skład masy spadkowej wchodziła tylko nieruchomość, tj. działka nr ….. Nie przeprowadzono działu spadku. Udział nabyty przez ……… w spadku po ojcu był jej majątkiem osobistym.
Na mocy aktu notarialnego (Rep. A nr ……., …………. w ….) z dnia 12 maja 1986 r. siostra ……… (……..) darowała swój udział w nieruchomości małżonkom ……… (siostrze) i ……. (szwagrowi) do wspólności ustawowej. Wartość darowizny została określona na kwotę 72 000 zł.
Na mocy aktu notarialnego (Rep. A nr ….., …….. w …….) z dnia 22 maja 1986 r. …….. swój udział w nieruchomości po zmarłym mężu ……. sprzedała za cenę 72 000 zł małżonkom . i …….
Na nieruchomości przy ul. ……. wybudowali oni ze wspólnych środków finansowych dom wraz z wolnostojącym garażem. W dniu 9 lipca 2003 r. … Delegatura ……… przysłał zawiadomienie o zakończeniu budowy, którą zrealizowano na podstawie decyzji Prezydenta Miasta …….z dnia 11 kwietnia 1988 r. (……..).
Stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym … przez … (żonę) i … (córkę) nastąpiło na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem w dniu 2 września 2020 r. (Rep. A nr ………..).
Wyżej wymienione nabyły spadek w udziałach po 1/2, każda z nich. W skład masy spadkowej wchodziła tylko nieruchomość przy ul. ………. Nie przeprowadzono działu spadku.
Przedmiotem zniesienia współwłasności była nieruchomość o wspólnej księdze wieczystej, w skład której wchodziły działki nr … i nr ……... Zniesienie współwłasności nastąpiło mocą postanowienia Sądu ……. dla ………… w ……., ………. z dnia 29 października 2023 r., sygn. akt …………. Sąd postanowił znieść częściowo współwłasność ww. nieruchomości w ten sposób, żeby dokonać fizycznego podziału na 2 (dwie) nieruchomości i przyznać bez spłat i dopłat nieruchomość obejmującą działkę nr …przy ul. .. na współwłasność …. i ……., w udziałach po 1/2; nieruchomość obejmującą działkę nr …. przy ul. ………. na współwłasność …….. w udziale 3/4 i ………. w udziale 1/4.
…… i …… w wyniku zniesienia współwłasności nie uzyskały przysporzenia majątkowego. Wartość rynkowa nabytych składników majątkowych w wyniku zniesienia współwłasności nie przekraczała wartości udziałów nabytych przed jej zniesieniem.
Zbycie nieruchomości przez wyżej wymienione nie nastąpiło w wykonywaniu działalności gospodarczej. …… jest emerytką, a …….. jest urzędnikiem zatrudnionym aktem powołania.
Zbycie nieruchomości działki nr …… nie powinno być objęte podatkiem dochodowym. …….. i ………. posiadali tą nieruchomość i zamieszkiwali na niej przez 20 lat. Zniesienie współwłasności dokonane przez Sąd stanowiło potwierdzenie rzeczywistego stanu, tj. odrębnego posiadania działek nr …….. i nr …………. przez obce sobie osoby, trwającego od lat przedwojennych.
Pytanie
Czy …….. i ……… są zobowiązane do dokonania rozliczenia podatkowego, uiszczenia podatku dochodowego od sprzedaży nieruchomości, złożenia deklaracji podatkowej PIT-39 w związku ze sprzedażą nieruchomości przy ul. ……?
Stanowisko Zainteresowanych w sprawie
……. i ……, nie są zobowiązane do zapłaty podatku dochodowego i złożenia deklaracji podatkowej PIT-39 w związku ze zbyciem nieruchomości położonej w (...).
Podatek taki jest bowiem należny gdy sprzedaż następuje przed upływem 5 lat od zakupu, wybudowania lub nabycia do niej praw.
….. i ………… wybudowali dom na ww. posesji w latach … XX wieku i zamieszkali tam wspólnie do śmierci …, która nastąpiła w dniu 3 sierpnia 2020 r. Wraz z ww. wymienioną mieszkała tam także ich córka ……. ze swoim synem ………, urodzonym 2 października 1997 r. Wobec tego okres 5 letni, który obliguje do zapłaty podatku, upłynął.
Data postanowienia Sądu …….. dla …… z dnia 26 października 2023 r. nie jest datą nabycia nieruchomości. Postanowienie Sądu o zniesienie współwłasności miało jedynie charakter potwierdzający stan faktyczny, który istniał od kilkudziesięciu lat. Rozdzielenie działek nr ….. i nr ……. stanowiło jedynie potwierdzenie istniejącego stanu rzeczy. …… i ……. na mocy tego postanowienia niczego nie nabyły, o czym świadczy też treść postanowienia Sądu przyznająca własność bez spłat i dopłat. Wydanie tego postanowienia było koniecznym warunkiem wystąpienia o nadanie numeru księgi wieczystej dla działki przy ul. …….., a to z kolei warunkowało możliwość zbycia tej nieruchomości.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które Panie przedstawiły we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Źródła przychodów
Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej ustawy:
Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że nienastępująca w wykonaniu działalności gospodarczej sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Zatem, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.
Wobec tego, w przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu przychodu ma moment i sposób nabycia tej nieruchomości.
Moment i sposób nabycia udziałów w nieruchomości przez …… i ..
Ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 10 ust. 5.
Stosownie do art. 10 ust. 5 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
W przypadku odpłatnego zbycia, nabytych w drodze spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.
Do wyliczenia 5-letniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkobiercy, który dokonuje odpłatnego zbycia, ale także okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkodawcy. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to odpłatne zbycie nie podlega opodatkowaniu.
Stosownie zaś do art. 10 ust. 6 ww. ustawy:
W przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.
W opisie sprawy wskazały Panie, że małżonkowie …..i ……… pozostawali współwłaścicielami nieruchomości, w skład której wchodziły działki nr ……. i nr ……, Nieruchomość posiadała wspólną księgę wieczystą. Drugimi właścicielami były osoby obce dla …… i …….. Udział 1/6 …… nabyła w drodze spadkobrania po swoim ojcu do majątku osobistego. Spadek po ojcu …… nabyła Ona wraz z siostrą i żoną zmarłego. 12 maja 1986 r. siostra …… darowała swój udział małżonkom ….. do majątku wspólnego. Z kolei 22 maja 1986 r. żona zmarłego sprzedała swój udział w nieruchomości, nabyty w spadku po zmarłym mężu, małżonkom ….. do majątku wspólnego małżonków. Na nieruchomości małżonkowie wybudowali ze wspólnych środków finansowych dom wraz z wolnostojącym garażem, w której razem z córką ……. i Jej synem mieszkali do dnia śmierci ……..
W świetle powyższego stwierdzić należy, że nabycie przez …….. i wspólnie przez małżonków nastąpiło w różny sposób i w różnym czasie:
- 7 października 1979 r. udział nabyty przez …… do Jej majątku odrębnego w drodze spadku po ojcu ………,
- 12 maja 1986 r. nabycie udziałów przez małżonków …….. do majątku wspólnego w drodze darowizny od siostry ………,
- 22 maja 1986 r. nabycie udziałów przez małżonków ….. do majątku wspólnego w drodze sprzedaży od żony zmarłego (ojca …..).
Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Zgodnie z prawem cywilnym darowizna dochodzi do skutku w drodze umowy jednostronnie zobowiązującej, której treścią jest zarówno zobowiązanie darczyńcy do spełnienia świadczenia pod tytułem darmym na rzecz obdarowanego, czyli do dokonania rozporządzenia i wydania przedmiotu darowizny, jak i oświadczenie obdarowanego o przyjęciu darowizny. Jeżeli przedmiotem darowizny jest nieruchomość, to umowa darowizny pod rygorem nieważności, powinna mieć formę aktu notarialnego. Tym samym zawarcie umowy darowizny nieruchomości powoduje przejście jej własności na obdarowanego z chwilą zawarcia aktu notarialnego, w którym darczyńca daruje tę nieruchomość obdarowanemu, a obdarowany darowiznę przyjmuje.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia spadek ani też nabycie w drodze spadku. W orzecznictwie sądów administracyjnych od lat konsekwentnie prezentowane jest stanowisko, zgodnie z którym pod pojęciem nabycie w drodze spadku, użytym w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozumieć nabycie w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego (np. wyroki NSA z 19 czerwca 2015 r. sygn. akt II FSK 625/13 oraz z 29 listopada 2015 r. sygn. akt II FSK 3281/15).
Wobec tego, pojęcie nabycie w drodze spadku użyte w art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje zarówno nabycie nieruchomości w drodze dziedziczenia ustawowego i testamentowego, jak i nabycie na podstawie rozporządzenia testamentowego w drodze zapisu zwykłego.
Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.
Z kolei art. 924 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Stosownie do art. 925 powołanej ustawy Kodeks cywilny:
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
Zgodnie z art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego:
Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu.
Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:
Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
Natomiast z art. 195 tego Kodeksu wynika, że:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
W świetle art. 196:
§ 1 Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
§ 2 Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Zatem, z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej.
Z kolei, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.
W dniu 3 sierpnia 2020 r. …….. zmarł. Stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym przez żonę (……) i córkę (…..) nastąpiło na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia przed notariuszem w dniu 2 września 2020 r. Wyżej wymienione nabyły spadek w udziałach po 1/2, każda z nich. Nie przeprowadzono działu spadku.
Biorąc pod uwagę kwestię nabycia przez …… i ……. udziałów w nieruchomości do wspólności majątkowej małżeńskiej, należy odnieść się do przepisów regulujących stosunki majątkowe małżeńskie, zawartych w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe – zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Z ww. przepisu wynika, że wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale.
Zaprezentowane stanowisko znajduje odzwierciedlenie w podjętej przez NSA uchwale w składzie siedmiu sędziów z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, w której Sąd stwierdził, że:
Dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków.
W uzasadnieniu Uchwały Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku.
Należy zwrócić uwagę, że w sytuacji gdy nieruchomość w części należała do majątku wspólnego małżonków (… i …), to w momencie śmierci … nie nastąpiło nabycie udziałów w ww. nieruchomości przez …. W przypadku spadkobrania nie dochodzi bowiem do nabycia udziału w nieruchomości przez małżonka, jeżeli nieruchomość należała do ich majątku wspólnego. Tym samym, data otwarcia spadku nie stanowiły ……… nabycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.
Stosownie do przywołanego powyżej art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do wyliczenia pięcioletniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie odpłatnego zbycia nieruchomości (lub ich części oraz udziału w nieruchomości) lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest nie tylko okres własności nieruchomości (praw majątkowych) przysługującej spadkobiercy, który dokonuje odpłatnego zbycia, ale także okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkodawcy. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (lub ich części oraz udziału w nieruchomości) lub praw majątkowych przez spadkobiercę upłynęło pięć lat – to odpłatne zbycie nie podlega opodatkowaniu.
W świetle powyższego, za datę nabycia przez … udziałów w nieruchomości, które nabyła w spadku po mężu, należy uznać datę nabycia udziałów w nieruchomości przez małżonków do majątku wspólnego małżonków (tj. 1986 r.). Z kolei za datę nabycia udziałów w nieruchomości przez … należy uznać datę nabycia tych udziałów przez spadkodawcę (ojca), czyli 1986 r.
Skutki podatkowe zniesienia współwłasności
Istota współwłasności polega na tym, że współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, a nie o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy. Będąca przedmiotem współwłasności rzecz jest niepodzielna i każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy w trakcie trwania współwłasności, a nie jedynie do jej części określonej wielkością jego udziału.
Na mocy art. 206 omawianej ustawy:
Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.
Na mocy art. 210 § 1 ww. Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
W myśl art. 211 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
Art. 212 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
§ 1. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.
§ 2. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
Celem postępowania o zniesienie współwłasności jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności. Zgodnie z teorią prawa rzeczowego, przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności jest nabyciem tych rzeczy.
Biorąc natomiast pod uwagę przyjętą linię orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, nabyciem rzeczy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest przyznanie jej na wyłączną własność jednemu ze współwłaścicieli w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności, jeśli:
·podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty, lub
·wartość rzeczy mieści się w udziale, jaki przysługiwał tej osobie w majątku wspólnym.
Jeżeli więc spełnione są wymienione wyżej warunki, zniesienie współwłasności nieruchomości nie może być rozpatrywane w kategoriach nabycia. W takiej sytuacji za datę jej nabycia uznać należy datę pierwotnego nabycia udziału w nieruchomości. Jeżeli jednak na skutek dokonanego zniesienia współwłasności przysługujący danej osobie udział ulega powiększeniu lub też towarzyszą mu spłaty i dopłaty, wówczas czynność ta skutkuje nabyciem ponad dotychczas posiadany udział.
Nabycie w wyniku zniesienia współwłasności części majątku, który należał do innych współwłaścicieli, należy traktować jako nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym data zniesienia współwłasności jest również datą nabycia tej części nieruchomości, o którą zwiększył się w niej udział po dokonaniu zniesienia współwłasności. Ponadto, o tym, czy w wyniku zniesienia współwłasności doszło do nowego nabycia ponad wcześniej posiadany udział decyduje porównanie wartości nieruchomości, a nie ich powierzchni. Może się zdarzyć, że większą wartość będzie miała nieruchomość o mniejszej powierzchni.
We wniosku oraz jego uzupełnieniu wskazały Panie, że przedmiotem zniesienia współwłasności była nieruchomość o wspólnej księdze wieczystej, w skład której wchodziły działki nr …… i nr ….. Zniesienie współwłasności nastąpiło mocą postanowienia Sądu z dnia 29 października 2023 r. Sąd postanowił znieść częściowo współwłasność ww. nieruchomości w ten sposób, żeby dokonać fizycznego podziału na 2 (dwie) nieruchomości i przyznać bez spłat i dopłat nieruchomość obejmującą działkę nr ……. na współwłasność …… i ….., w udziałach po ½; nieruchomość obejmującą działkę nr ….. na współwłasność ……. w udziale 3/4 i ………… w udziale 1/4. … i …… w wyniku zniesienia współwłasności nie uzyskały przysporzenia majątkowego. Wartość rynkowa nabytych składników majątkowych w wyniku zniesienia współwłasności nie przekraczała wartości udziałów nabytych przed jej zniesieniem.
Zatem, skoro – jak wskazano we wniosku – w wyniku zniesienia współwłasności wartość otrzymanych przez Zainteresowanych udziałów w nieruchomości nie przekraczała wartości udziałów, jakie im przysługiwały w składnikach majątku nabytych przed zniesieniem współwłasności, to zniesienie współwłasności nie stanowiło dla Zainteresowanych nabycia udziałów w nieruchomości. Dokonane zniesienie współwłasności pozostaje zatem bez wpływu na sposób liczenia pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podsumowując należy wskazać, że udziały w nieruchomości (działce nr …) będącej przedmiotem sprzedaży w dniu 23 sierpnia 2024 r., Zainteresowani nabyli w następujący sposób:
1)udziały ……:
- udział nabyty w drodze spadku po ojcu - w dacie nabycia przez spadkodawcę – datą, od jakiej należy liczyć pięcioletni okres, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży udziału w nieruchomości jest data nabycia przez spadkodawcę, tj. ojca ……. (data śmierci jego spadkodawców) – pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) w zw. z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niewątpliwie minął;
- udziały nabyte do wspólności majątkowej małżeńskiej - datą, od jakiej należy liczyć pięcioletni okres, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży udziału w nieruchomości jest data nabycia do majątku wspólnego małżonków czyli 1986 r. – pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niewątpliwie minął;
2)udziały …. nabyte w drodze spadku po ojcu – w dacie nabycia przez spadkodawcę – datą, od jakiej należy liczyć pięcioletni okres, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży udziału w nieruchomości jest data nabycia przez spadkodawcę (data nabycia udziału przez ojca do majątku wspólnego – 1986 r.) - pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) w zw. z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niewątpliwie minął.
Mając powyższe na uwadze, nienastępujące w wykonywaniu działalności gospodarczej, odpłatne zbycie 23 sierpnia 2024 r. przez Zainteresowanych działki nr …….. (otrzymanej na wyłączną własność w wyniku zniesienia współwłasności), nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Sprzedaż nastąpiła po upływie pięcioletniego terminu, o którym mowa w przywołanym wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 i ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem Zainteresowani nie są zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego i złożenia deklaracji PIT-39 w związku ze sprzedażą ww. nieruchomości, tj. działki nr..
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panie i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: sytuacja Zainteresowanych będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Pani .... (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).