Interpretacja indywidualna z dnia 17 grudnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.530.2024.3.JN
Możliwość skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
26 września 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 24 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 listopada 2024 r. (wpływ 19 listopada 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
(…) 2014 r. orzeczony został rozwód Wnioskodawczyni (…) z B, z powierzeniem Wnioskodawczyni władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem A ur. (…) 1999 r.
Wnioskodawczyni od czasu orzeczonego w dniu (…) 2014 r. rozwodu zajmuje się pieczą, sprawowaniem władzy rodzicielskiej i wychowaniem córki A samodzielnie i wyłącznie. Na rzecz małoletniej córki A wyrokiem sądowym z (…) 2014 r. przyznane zostały alimenty od ojca B w kwocie (…) miesięcznie. Wobec uchylania się B od płacenia alimentów, świadczenie to jest egzekwowane od 2021 r. w drodze egzekucji komorniczej.
W okresie I-VIII 2024 r. A otrzymała od komornika sądowego łącznie kwotę (…) zł tytułem zaległych i bieżących alimentów wyegzekwowanych od B. Równocześnie pełnomocnik A (na jej wniosek) zawnioskował do komornika o umorzenie egzekucji w zakresie raty bieżącej, począwszy od lipca 2024 r., co w efekcie skutkuje zaniechaniem przymusowego dochodzenia przez A dalszych alimentów począwszy od lipca 2024 r. Przyjmując hipotetycznie, że B dobrowolnie spłacał będzie zasądzone alimenty zgodnie z wyrokiem sądowym, tj. w wysokości (…) miesięcznie, to łączna kwota tych alimentów za okres VII-XII 2024 r. stanowiłaby dodatkowy przychód A w kwocie (…).
Córka A (…) 2023 r. ukończyła studia dzienne na (…) otrzymując tytuł magistra (…). Od (…) października 2023 r. córka A rozpoczęła kształcenie w (…), które to kształcenie kontynuuje w roku 2024, otrzymując stypendium (…) w kwocie (…) netto miesięcznie ((…) brutto).
A do ukończenia 25 roku życia ((…)2024 r.) uczyła się zatem w szkole, o której mowa w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce.
Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce.
Wnioskodawczyni, w okresie którego wniosek dotyczy, uzyskuje dochody wg skali podatkowej (stosunek służbowy).
W stosunku do Wnioskodawczyni oraz córki A, w okresie którego wniosek dotyczy, nie mają zastosowania przepisy:
a)art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym,
c)ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Córka A, w okresie którego wniosek dotyczy, nie otrzymuje zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.
Córka A w okresie, którego dotyczy wniosek nie uzyskała i nie będzie uzyskiwać:
a)dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych innych aniżeli alimenty, o których mowa powyżej, lub art. 30b,
b)przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 lub art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W uzupełnieniu wniosku z 14 listopada 2024 r. udzieliła Pani następujących odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania:
1.Czy po rozwodzie w 2014 r. Pani stan cywilny uległ zmianie?
Odpowiedź: Stan cywilny Wnioskodawczyni – (…) nie uległ zmianie od orzeczonego rozwodu w dniu (…) 2014 r.
2.W związku ze wskazaniem we wniosku, że:
Wnioskodawczym od czasu orzeczonego w dniu (…) 2014 r. rozwodu zajmuje się pieczą, sprawowaniem władzy rodzicielskiej i wychowaniem córki A samodzielnie i wyłącznie.
proszę wyjaśnić, jakie przesłanki świadczą o tym, że Pani samotnie wychowuje córkę w 2024 r.?
Odpowiedź: Przesłankami świadczącymi, że Wnioskodawczyni wychowuje córkę samodzielnie i wyłącznie było i jest podejmowanie obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych, duchowych i materialnych córki, tj. m.in. pokrywanie kosztów utrzymania na studiach, w tym ponoszenia kosztów wynajmu mieszkania w kwocie (…) miesięcznie, finansowanie wypoczynku wakacyjnego, finasowanie bieżących potrzeb życiowych i zdrowotnych oraz uczestniczenie w podejmowaniu ważnych decyzji życiowych córki.
3.Czy w czasie, w którym córka nienie przebywaz Panią (w okresie którego dotyczy wniosek – 2024 r.), ojciec zajmuje się jej wychowaniem i wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do córki, tj. dba o prawidłowy rozwój córki kształtując jej właściwe zachowania, rozwija jej zainteresowania, ponosi wydatki związane z wypoczynkiem, ponosi koszty jej utrzymania, zabezpiecza potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, troszczy się o jej rozwój fizyczny i duchowy, pomaga w edukacji szkolnej, wykazuje zainteresowanie jej wychowaniem, troszczy się o fizyczny i duchowy rozwój córki, bierze czynny udział w sprawach dotyczących córki związanych z jej kształceniem, dodatkowymi zajęciami, leczeniem itp.?
Odpowiedź: Ojciec córki A nie został formalnie pozbawiony władzy rodzicielskiej, tym niemniej faktycznie jej nie wykonuje, o czym świadczy fakt, że od dnia rozwodu i zakończenia wspólnego zamieszkania nie miał żadnego kontaktu z córką z własnego wyboru. Nie interesował się potrzebami dziecka i nie łożył dobrowolnie na te potrzeby, co skutkowało koniecznością wystąpienia o egzekucję komorniczą zasądzonych alimentów.
4.Czy jest Pani matką lub opiekunem prawnym innych dzieci (niż wymieniona w treści wniosku córka) i względem nich wykonuje w 2024 r. władzę rodzicielską? Jeśli tak, należy podać ich daty urodzenia.
Odpowiedź: Nie jestem opiekunem innych dzieci.
5.W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 4, należy wskazać czy wychowuje je Pani wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym (partnerem).
Odpowiedź: –
6.Wobec wskazania w opisie sprawy:
W okresie I-VIII 2024 r. A otrzymała od komornika sądowego łącznie kwotę (…) tytułem zaległych i bieżących alimentów wyegzekwowanych od B. (…) Przyjmując hipotetycznie, że B dobrowolnie spłacał będzie zasądzone alimenty zgodnie z wyrokiem sądowym, tj. w wysokości (…) miesięcznie, to łączna kwota tych alimentów za okres VII-XII 2024 r. stanowiłaby dodatkowy przychód A w kwocie (…) Od dnia (…) 2023 r. córka A rozpoczęła kształcenie w (…), które to kształcenie kontynuuje w roku 2024, otrzymując stypendium (…) w kwocie (…) netto miesięcznie ((…) brutto).
należy jednoznacznie wskazać:
a)Czy stypendium, które otrzymuje Pani córka w 2024 r. stanowi stypendium, o którym mowa w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce lub stypendium otrzymywane w ramach programów lub przedsięwzięć, o których mowa w art. 376 ust. 1 tej ustawy – o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
b)Jaką kwotę otrzymała/otrzyma w 2024 r. Pani córka tytułem zaległych alimentów należnych za okres do ukończenia przez Pani córkę 25 roku życia – o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
c)Jaką kwotę otrzymała/otrzyma w 2024 r. Pani córka tytułem alimentów należnych za okres po ukończeniu przez Pani córkę 25 roku życia – o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Odpowiedź:
Stypendium, które otrzymuje córka zostało przyznane w oparciu o przepis art. 209 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce i jest objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W 2024 r. córka A otrzymała kwotę bieżących alimentów (za okres I-VI) w wysokości (…) oraz alimenty zaległe w kwocie (…) za poprzednie lata (2022-2023).
Komornik (…), na wniosek córki A, postanowieniem z dnia (…) 2024 r. (sygn. (…)) umorzył postępowanie egzekucyjne w zakresie egzekucji raty bieżącej alimentów od dnia (…) 2024 r. Zważywszy, że ojciec córki A nie wywiązuje się dobrowolnie z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, córka nie będzie miała dodatkowego przychodu z tytułu alimentów w 2024 r. (za okres VII-XII).
W 2023 r. córka otrzymała kwotę (…) tytułem bieżących alimentów.
Pytanie
Czy Wnioskodawczyni przysługuje prawo do obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2024 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.
Pani stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawczyni, przysługuje jej prawo do obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2024 w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, bowiem spełnia łącznie wszystkie warunki przewidziane do skorzystania z tego uprawnienia, o których mowa w przepisie art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. z dnia 9 lutego 2024 r. Dz. U. z 2024 r. poz. 226):
·Wnioskodawczyni jest rozwódką i zajmuje się pieczą, sprawowaniem władzy rodzicielskiej i wychowaniem córki A samodzielnie i wyłącznie od czasu orzeczonego w dniu (…) 2014 r. rozwodu;
·córka Wnioskodawczyni A ukończyła 25 lat w dniu (…) 2024 r., a zatem za rok 2024 Wnioskodawczyni może rozliczyć się wspólnie z pełnoletnim uczącym się dzieckiem;
·córka Wnioskodawczyni spełnia warunek „uczącej się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej”. (…), w której uczy się córka Wnioskodawczyni, funkcjonuje w oparciu o przepisy art. 198 i n. ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 20 lipca 2018 r. (t. j. z dnia 10 marca 2023 r. Dz. U. z 2023 r. poz. 742). W myśl przepisów ww. ustawy kształcenie doktorantów w szkole doktorskiej przygotowuje do uzyskania stopnia doktora, a szkoła doktorska jest zorganizowaną formą kształcenia prowadzoną przez uczelnię akademicką (lub instytuty badawcze posiadające odpowiednią kategorię naukową) i jest odpowiednikiem poprzednio funkcjonujących studiów doktoranckich;
·córka Wnioskodawczyni spełnia wymóg dotyczący limitu dochodu pełnoletnich dzieci podlegającego opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskanego w roku podatkowym, uprawniającego do wspólnego rozliczenia (w wysokości dwunastokrotności renty socjalnej), który w 2024 r. wynosi (…). Stypendium (…) jakie wypłaca córce Wnioskodawczyni uczelnia (…), zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne jest od podatku dochodowego. Przyznane córce Wnioskodawczyni wyrokiem sądowym alimenty w wysokości (…) miesięcznie, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego do kwoty (…) miesięcznie (art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Zatem całkowity dochód córki Wnioskodawczyni podlegający opodatkowaniu w roku 2024 (przy hipotetycznym założeniu, że zobowiązany B dobrowolnie ureguluje zasądzone alimenty za okres VII-XII 2024 r. zgodnie z wyrokiem sądowym, tj. w wysokości (…) miesięcznie) stanowić będzie kwotę (…), tj. sumę alimentów wyegzekwowanych przez komornika i hipotetycznej kwoty alimentów za okres VII-XII 2024 r., pomniejszoną o kwotę alimentów zwolnioną z podatku dochodowego (…).
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Na mocy art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) dalej zwanej ustawą:
Od dochodów jednego rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:
1)małoletnie,
2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie
– podatek może być określony zgodnie z ust. 4d na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym.
Zgodnie z art. 6 ust. 4d ustawy:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4c, podatek jest określany w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, przy czym do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w niniejszej ustawie.
Według art. 6 ust. 4e ustawy:
Przepisu ust. 4c pkt 3 nie stosuje się, jeżeli dziecko, o którym mowa w tym przepisie, uzyskało w roku podatkowym:
1)dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b lub
2)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152
-w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2194), w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 4d, nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym co najmniej jedno dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2023 r. poz. 810 i 1565).
Na podstawie art. 6 ust. 8 ustawy:
Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4d, nie ma zastosowania, w przypadku gdy chociażby jeden z małżonków, osoba samotnie wychowująca dziecko lub jej dziecko:
1) stosuje przepisy:
a) art. 30c lub
b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem art. 6 ust. 1a tej ustawy
– w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń;
2) podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.
Z powyższych przepisów wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:
-posiadania przez rodzica lub opiekuna prawnego statusu osoby samotnie wychowującej dziecko;
-wychowywania przez rodzica lub opiekuna prawnego samotnie w roku podatkowym dziecka;
-nieuzyskiwania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego;
-niepodlegania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;
-nieuzyskiwania przez pełnoletnie dziecko przychodów/dochodów w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej (z wyjątkiem przewidzianym ustawą).
W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:
Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie.
Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.
Jednocześnie wskazać należy, że zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są stypendia i zapomogi, o których mowa w ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, oraz stypendia otrzymywane w ramach programów lub przedsięwzięć, o których mowa w art. 376 ust. 1 tej ustawy; w przypadku stypendiów przyznawanych przez osobę fizyczną lub osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną zwolnienie ma zastosowanie, o ile zasady ich przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki.
Należy zauważyć, że także niektóre alimenty, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzystają ze zwolnienia od podatku.
I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są alimenty:
a)na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25. roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
b)na rzecz innych osób niż wymienione w lit. a, otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.
Przy czym, obowiązek alimentacyjny względem dzieci pełnoletnich wynika wprost z przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
W myśl art. 128 powołanej ustawy:
Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.
Stosownie do art. 133 § 1-2 ww. ustawy:
Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.
Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.
Podkreślić należy, że w przypadku alimentów na rzecz dzieci ustawodawca nie zastrzegł dodatkowych – poza ograniczeniem wiekowym oraz szczególnym uregulowaniem dotyczącym dzieci otrzymujących zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną – warunków, które muszą być spełnione aby otrzymane kwoty alimentów były zwolnione od opodatkowania (art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Natomiast, zgodnie z zapisem art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ww. ustawy, warunkiem zwolnienia z opodatkowania alimentów przez inne osoby, niż wymienione w lit. a – jest otrzymywanie ich na podstawie wyroku lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł. Dla zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ww. ustawy, istotne jest ustalenie, czy wysokość alimentów nie przekracza miesięcznie 700 zł. Nie jest przy tym istotna kwota wypłacana w danym miesiącu, ale miesięczna kwota zasądzonych wyrokiem sądu alimentów.
W konsekwencji, zaległe alimenty należne na dziecko, które nie ukończyło 25 roku życia, niezależnie od tego kiedy zostały one wypłacone nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, gdyż alimenty te w całości zwolnione są z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Natomiast do alimentów, które zostały przyznane na mocy orzeczenia sądu dzieciom, które ukończyły 25 rok życia i które nie otrzymują zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej ma zastosowanie zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 127 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Alimenty te objęte są zwolnieniem do kwoty nieprzekraczającej 700 zł należnej za dany miesiąc. W sytuacji, gdy alimenty zostały wypłacone za kilka miesięcy lub lat, to ww. zwolnienie przedmiotowe należy zastosować za każdy miesiąc, za który były należne.
Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że ustawodawca prawo do rozliczenia dochodów na preferencyjnych zasadach określonych w ust. 4d ww. przepisu przyznał jednemu z rodziców (opiekunów prawnych), który faktycznie samotnie wychowuje dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest zatem samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym, gdyż nie przysługuje ona wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują dzieci. Równie istotne jest więc samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.
W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmuje się dzieckiem doraźnie (np. według uzgodnienia stron), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.
Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.
Niezbędną przesłanką, jak już wcześniej zaznaczono, jest aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego – faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dzieci.
Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych.
„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.
Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że (…) 2014 r. orzeczony został Pani rozwód z B, z powierzeniem Pani władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem A urodzoną (…) 1999 r. Od czasu rozwodu zajmuje się Pani pieczą, sprawowaniem władzy rodzicielskiej i wychowaniem córki samodzielnie i wyłącznie. Podejmuje Pani obowiązki w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych, duchowych i materialnych córki, tj. m.in. pokrywa koszty utrzymania na studiach, w tym ponosi koszty wynajmu mieszkania w kwocie (…) miesięcznie, finansuje wypoczynek wakacyjny, finansuje bieżące potrzeby życiowe i zdrowotne oraz uczestniczy w podejmowaniu ważnych decyzji życiowych córki. Nie jest Pani opiekunem innych dzieci. Ojciec Pani córki nie został formalnie pozbawiony władzy rodzicielskiej, tym niemniej faktycznie jej nie wykonuje, o czym świadczy fakt, że od dnia rozwodu i zakończenia wspólnego zamieszkania nie miał żadnego kontaktu z córką z własnego wyboru. Nie interesował się potrzebami dziecka i nie łożył dobrowolnie na te potrzeby. Na rzecz małoletniej córki wyrokiem sądowym z (…) 2014 r. przyznane zostały alimenty od ojca w kwocie (…) miesięcznie. Wobec uchylania się ojca od płacenia alimentów, świadczenie to jest egzekwowane od 2021 r. w drodze egzekucji komorniczej. W 2024 r. Pani córka otrzymała kwotę bieżących alimentów (za okres I-VI) w wysokości (…) oraz alimenty zaległe w kwocie(…) za poprzednie lata (2022-2023). Komornik Sądowy, na wniosek Pani córki, postanowieniem z (…) 2024 r. umorzył postępowanie egzekucyjne w zakresie egzekucji raty bieżącej alimentów od 1 lipca 2024 r. Zważywszy, że ojciec Pani córki nie wywiązuje się dobrowolnie z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, Pani córka nie będzie miała dodatkowego przychodu z tytułu alimentów w 2024 r. (za okres VII-XII). Pani córka do ukończenia 25 roku życia ((…) 2024 r.) uczyła się w szkole, o której mowa w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce. (…) 2023 r. Pani córka ukończyła studia dzienne na (…) otrzymując tytuł magistra(…). Od (…) 2023 r. Pani córka rozpoczęła kształcenie w (…), które to kształcenie kontynuuje w 2024 r., otrzymując stypendium (…) w kwocie (…) netto miesięcznie ((…) brutto). Stypendium, które otrzymuje Pani córka zostało przyznane w oparciu o przepis art. 209 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce i jest objęte zwolnieniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.W okresie którego wniosek dotyczy, uzyskuje Pani dochody wg skali podatkowej (stosunek służbowy). W stosunku do Pani oraz Pani córki, w okresie którego wniosek dotyczy, nie mają zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym oraz ustawy o podatku tonażowym albo ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Pani córka, w okresie którego wniosek dotyczy, nie otrzymuje zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej oraz nie uzyskała i nie będzie uzyskiwać: dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych innych aniżeli alimenty, o których mowa powyżej, lub art. 30b; przychodów, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 lub art. 21 ust. 1 pkt 152 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pani córka, w okresie którego wniosek dotyczy, nie otrzymuje zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.
Jak już wyżej wskazano przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok. Jednak, bez względu na okres jaki w ciągu roku podatnik jest osobą samotnie wychowującą dziecko prawo do rozliczania dochodów na preferencyjnych zasadach jako osoba samotnie wychowująca dziecko przysługuje, przy spełnieniu warunków określonych w art. 6 ust. 4c-4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w rocznym rozliczeniu podatkowym (za cały rok podatkowy).
Zatem warunkiem skorzystania z rozliczania dochodów na preferencyjnych zasadach jako osoba samotnie wychowująca dziecko jest m.in. – jak wynika z art. 6 ust. 4e pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – fakt nieuzyskiwania przez pełnoletnie dziecko w roku podatkowym dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że skoro Pani jako rozwódka, faktycznie wychowuje pełnoletnią córkę, bez udziału jej ojca, zaspokaja jej potrzeby fizyczne, edukacyjne, duchowe i materialne oraz uczestniczy w podejmowaniu ważnych decyzji życiowych córki, to spełnia Pani warunki określone w art. 6 ust. 4 i art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podkreślić należy, że przychód osiągnięty przez Pani pełnoletnią córkę z tytułu stypendium oraz wypłaconych alimentów nie pozbawia Panią prawa do rozliczania dochodów na preferencyjnych, o którym mowa w art. 6 ust. 4c i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy zauważyć, że – jak wynika z opisu sprawy – uzyskiwane przez Pani pełnoletnią córkę stypendium (…) korzysta ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast nadwyżka dochodu ponad kwotę zwolnioną uzyskana przez Pani pełnoletnią córkę z tytułu alimentów należnych za okres po ukończeniu 25 roku życia, nie przekracza dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie o rencie socjalnej w wysokości obowiązującej w grudniu 2024 r., tj. 21 371,52 zł.
W konsekwencji, przysługuje Pani prawo do obliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2024 r. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).