Interpretacja indywidualna z dnia 21 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.788.2024.1.MJ

Brak podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT sprzedaży nieruchomości gruntowych na rzecz użytkowników wieczystych.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 20 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT sprzedaży nieruchomości gruntowych na rzecz użytkowników wieczystych. Uzupełnili go Państwo pismem z 26 września 2024 r. (data wpływu 26 września 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Starosta … jako reprezentant Skarbu Państwa prowadzi na terenie Powiatu … zadania z zakresu administracji rządowej w zakresie gospodarki gruntami i nieruchomościami Skarbu Państwa na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145), zwanej dalej u.g.n.

Na mocy nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami, tj. ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1463), dnia 31 sierpnia 2023 r., weszły w życie przepisy działu VIa. Przepisy epizodyczne dotyczące roszczenia o sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego, obejmujące nowe artykuły od 198g do 198I.

Zgodnie z art. 198g ust. 1 u.g.n., dotychczasowy użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej może w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej wystąpić z żądaniem sprzedaży (wniosek) nieruchomości na jego rzecz na podstawie umowy stron. Z tego tytułu użytkownik wieczysty obowiązany jest do uiszczenia opłaty (ceny).

Żądanie sprzedaży, o którym mowa w art. 198g ust. 1 u.g.n., przysługuje jeżeli:

1.nieruchomości zostały oddane w użytkowanie wieczyste przed dniem 31 grudnia 1997 r.;

2.użytkownicy wieczyści nie mają w umowach zapisanych zobowiązań ani celu,

3.do ww. nieruchomości nie toczy się postępowanie o rozwiązanie umowy o oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste,

4.nieruchomości (w ujęciu wieczystoksięgowym) są zabudowane,

5.nieruchomości nie są usytuowane na terenie portów i przystani morskich i nie są wykorzystywane na prowadzenie rodzinnego ogrodu działkowego.

Nie zawiera się umowy sprzedaży nieruchomości, o której mowa w ust. 1, jeżeli toczy się postępowanie o rozwiązanie umowy o oddanie tej nieruchomości w użytkowanie wieczyste (art. 198g ust. 3 u.g.n.).

Przepisy art. 198 ust. 1-3 u.g.n. stosuje się odpowiednio do użytkowania wieczystego powstałego w inny sposób niż w drodze umowy zawartej w formie aktu notarialnego (art. 198g ust. 4).

Starosta … posiada w zasobie nieruchomości Skarbu Państwa, oddane w wieczyste użytkowanie, spełniające te warunki z u.g.n., i co do których wystąpiły wnioski użytkowników wieczystych tych gruntów o sprzedaż prawa własności na ich rzecz w trybie regulacji z 31 sierpnia 2023r.

Pytanie

Czy sprzedaż przez jednostkę samorządu terytorialnego - w trybie określonym przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami wprowadzonymi w 2023 r. - prawa własności gruntów na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego, stanowi odrębną czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą VAT”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy VAT, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 pkt 1, 6 i 7 ustawy VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste czy zbycie tych praw.

Sprzedaż prawa własności nieruchomości na rzecz jej użytkownika wieczystego stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do nieruchomości.

Przeniesienie prawa do rozporządzania nieruchomością, jako właściciel, nastąpiło już w chwili ustanowienia użytkowania wieczystego przed 1 maja 2004 r. na rzecz pierwotnego użytkownika wieczystego.

Wobec powyższego, sprzedaż nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego nie powinna być traktowana jako ponowna dostawa tej samej nieruchomości, ponieważ nie została spełniona przesłanka art. 7 ust. 1 ustawy VAT, tj. nie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. W myśl przepisu art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy VAT, doszło już do dostawy tej nieruchomości na rzecz obecnego użytkownika wieczystego.

Przedmiotowe nieruchomości zostały oddane w użytkowanie wieczyste przed dniem 1 maja 2004 r., tj. przed dniem wejścia w życie ustawy VAT, a czynność ustanowienia użytkowania wieczystego nie podlegała według obowiązujących wówczas przepisów opodatkowaniu VAT. Dopiero z chwilą wejścia w życie ustawy VAT, zmieniła się definicja towaru oraz zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z powyższym, sprzedaż przez jednostkę samorządu terytorialnego prawa własności gruntu na rzecz jego użytkownika wieczystego - w trybie określonym przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami wprowadzonymi w 2023 r. (Dz. U. z 2023 r. poz. 1463) - nie stanowi odrębnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, a co za tym idzie sprzedaż prawa własności nieruchomości gruntowej na rzecz jego użytkownika wieczystego, gdzie prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r., nie może stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle powołanych powyżej przepisów, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż, jak również oddanie w użytkowanie wieczyste, stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Zaznaczenia wymaga, że ww. przepis art. 7 ust. 1 ustawy, definiujący pojęcie „dostawa towarów” nie odwołuje się do cywilistycznych pojęć sprzedaży, czy też przeniesienia prawa własności, stąd też nie można utożsamiać dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług z przeniesieniem prawa własności na gruncie prawa cywilnego.

W celu właściwego zinterpretowania pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy mieć na uwadze, że dotyczy ono tego rodzaju czynności, które dają nabywcy prawo do postępowania z nimi jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym.

Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem wyrażenia „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”.

Należy ponadto wskazać, że czynności przejęcia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejęcie własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do zbycia prawa własności rzeczy. W konsekwencji, pojęcie „dostawa towarów” oraz ekonomiczne aspekty transakcji, nie muszą wiązać się ze skutkami powstającymi na gruncie cywilistycznego prawa własności. Pozwala to na uznanie danej czynności za dostawę towarów, nawet w przypadkach nałożenia na nabywcę pewnych ograniczeń we władaniu towarem. Chwilą decydującą o przejściu na odbiorcę korzyści i ciężarów związanych z nabyciem towaru jest, co do zasady, wydanie towaru.

Wobec powyższego, uwzględniając szerokie, ekonomiczne, a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia „przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami jak właściciel”, ustawodawca uznał, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, wymieniając tę czynność w art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy. W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co sprawia, że może on rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki, jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak i w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, jak przy dokonywaniu sprzedaży gruntu przez właściciela.

Kwestie dotyczące prawa wieczystego użytkowania uregulowane zostały w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

W świetle art. 233 Kodeksu cywilnego:

Przepis ten, a także następne Kodeksu Cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237) kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego) wskazują, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel. Zatem, z regulacji zawartych w tej ustawie wynika, że użytkowanie wieczyste stanowi wprawdzie prawo do rzeczy cudzej, ale daje użytkownikowi wieczystemu uprawnienia do dysponowania rzeczą w sposób zbliżony do właściciela.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145):

Przepis art. 27 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że:

Na mocy art. 32 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

W myśl art. 32 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Stosownie do art. 32 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jak stanowi art. 32 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

W świetle art. 37 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jak stanowi art. 37 ust. 2 pkt 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Zgodnie z art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Stosownie natomiast do art. 71 ust. 1 i ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Na podstawie art. 3 pkt 14 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1463) zostały wprowadzone zmiany w ustawie o gospodarce nieruchomościami. W ustawie o gospodarce nieruchomościami dodano Dział VIa Przepisy epizodyczne dotyczące roszczenia o sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz jej użytkownika wieczystego, tj. od art. 198g do art. 198l ustawy o gospodarce nieruchomościami.

W myśl art. 198g ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

W świetle art. 198g ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jak stanowi art. 198g ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

W myśl art. art. 198g ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Stosownie do art. 198i ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Zgodnie z art. 198j ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów prawa, oddanie w użytkowanie wieczyste gruntu jest czynnością odpłatną, gdyż ustawodawca w ustawie o gospodarce nieruchomościami przewidział w tym zakresie dwa rodzaje odpłatności, tj. pierwszą opłatę oraz opłaty roczne.

Przy czym, podkreślenia wymaga, że ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu przed 1 maja 2004 r. nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż na podstawie obowiązującej przed tym dniem ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11 poz. 50 ze zm.), grunt nie był towarem i ustanowienie prawa jego użytkowania wieczystego nie stanowiło dostawy towarów. Dopiero z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zmieniła się definicja towaru oraz zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, od 1 maja 2004 r. ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy.

Potwierdza to m.in. treść uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 8 stycznia 2007 r., sygn. akt I FPS 1/06, w której uznano, iż:

Uwzględniając powołane wyżej przepisy stwierdzić należy, że w wyniku oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (ustanowienie prawa użytkowania wieczystego gruntu) dochodzi do przeniesienia władztwa nad gruntem na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel. Użytkownik wieczysty może więc swobodnie korzystać z gruntu oraz czerpać z niego pożytki w sposób taki, jak w przypadku właściciela gruntu, może również „przenieść władztwo na inny podmiot” w taki sam sposób, w jaki właściciel dokonuje sprzedaży gruntu.

W przedmiotowej sprawie, w odniesieniu do nieruchomości gruntowych objętych wnioskiem, dostawą towaru w rozumieniu przepisów ustawy było nabycie prawa użytkowania wieczystego ww. nieruchomości przez użytkowników wieczystych przed dniem 31 grudnia 1997 r. Wówczas nastąpiło przeniesienie na użytkowników wieczystych prawa do rozporządzania nieruchomościami gruntowymi jak właściciel.

Analiza przedstawionego opisu sprawy oraz treści powołanych przepisów prowadzi do stwierdzenia, że skoro prawo użytkowania wieczystego w odniesieniu do nieruchomości gruntowych, będących przedmiotem wniosku, ustanowiono przed dniem 31 grudnia 1997 r., a więc przed wprowadzeniem przepisów, którymi ustawodawca objął tę czynność opodatkowaniem, to nie podlegało ono opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niemniej jednak nastąpiło przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.

W odniesieniu do ww. nieruchomości gruntowych, użytkownicy wieczyści otrzymali już prawo do faktycznego dysponowania tymi nieruchomościami, jak gdyby byli ich właścicielami, z chwilą ustanowienia tego prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Okoliczności faktyczne sprawy świadczą, że przeniesienie na użytkowników wieczystych prawa do rozporządzania nieruchomościami jak właściciel w odniesieniu do przedmiotowych nieruchomości gruntowych nastąpiło w chwili objęcia przez użytkowników prawa wieczystego użytkowania tych nieruchomości, tj. przed dniem 31 grudnia 1997 r.

Jak Państwo wskazali, Powiat posiada w zasobie nieruchomości Skarbu Państwa, oddane w wieczyste użytkowanie, spełniające warunki z u.g.n., co do których wystąpiły wnioski użytkowników wieczystych tych gruntów o sprzedaż prawa własności na ich rzecz w trybie regulacji z 31 sierpnia 2023 r.

Zatem użytkownicy wieczyści nieruchomości gruntowych w sensie ekonomicznym nabyli prawo do dysponowania nieruchomościami jak właściciel.

Wobec powyższego, sprzedaż nieruchomości gruntowych oddanych wcześniej w użytkowanie wieczyste na rzecz ich użytkowników wieczystych nie może być traktowana jako ponowna dostawa tych samych nieruchomości, bowiem nie zostanie spełniona dyspozycja art. 7 ust. 1 ustawy, tj. w opisanej transakcji nie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W świetle przepisów art. 7 ust. 1 pkt 6 i pkt 7 ustawy doszło już do dostawy przedmiotowych nieruchomości na rzecz użytkowników wieczystych.

Wobec tego, sprzedaż nieruchomości gruntowych, o których mowa we wniosku, na rzecz użytkowników wieczystych, będąca w istocie przekształceniem prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości, stanowi jedynie zmianę tytułu prawnego do tej nieruchomości, nie wpływa natomiast na „władztwo rzeczy”, które użytkownicy wieczyści uzyskali przed dniem 31 grudnia 1997 r. W konsekwencji, sprzedaż przedmiotowych nieruchomości gruntowych na rzecz użytkowników wieczystych nie może być traktowana jako sprzedaż tego samego towaru.

Podsumowując, sprzedaż prawa własności nieruchomości gruntowych na rzecz użytkowników wieczystych, nie będzie stanowić dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy i nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Powyższe jest wynikiem ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dla tych nieruchomości przed 1 maja 2004 r.

Wobec powyższego Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).