Interpretacja indywidualna z dnia 12 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.650.2024.2.AG
Nieuznanie za podatnika podatku VAT w związku ze sprzedażą działki będącej we współwłasności małżeńskiej oraz zastosowanie zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy sprzedaży działki.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 9 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania Pana za podatnika podatku VAT w związku ze sprzedażą działki nr 1, będącej we współwłasności małżeńskiej oraz zastosowania zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy sprzedaży ww. działki.
Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 października 2024 r. (data wpływu 8 października 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca, (…) (dalej: „Wnioskodawca”), prowadzi gospodarstwo rolne i jest czynnym podatnikiem VAT. Nie prowadzi działalności gospodarczej i nigdy nie występował o wpis do CEiDG. Dnia 24 stycznia 2024 r. Wnioskodawca wraz z małżonką (…) nabył prawo własności do przedmiotowych gruntów z licytacji komorniczej do majątku objętego ustawową wspólnością majątkową. Nieruchomość ta położona jest w (…), powiat (…), województwo (…) i stanowi działkę gruntu rolnego nr 1 am 8 o powierzchni 0,1383 ha, zapisaną w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w (…) o numerze KW (…). Wartość nieruchomości została wylicytowana za kwotę (…) zł (słownie: (…)), co zostało potwierdzone przez Sąd Rejonowy w (…) postanowieniem z dnia 10.11.2023 r., a uprawomocniło się dnia 18.11.2023 r. Kwota ta w całości została złożona na rachunek depozytowy Ministra Finansów. Nabyta działka rolna przed przystąpieniem do licytacji komorniczej była i jest obecnie działką rolną ujętą w planie zagospodarowania określona kodem MZ-MJ - zabudowa zagrodowa, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna. Z informacji znanych Wnioskodawcy, przedmiotowa działka była początkowo uprawiana przez poprzedniego właściciela, a następnie stała w ugorze. Po nabyciu działki została ona odchwaszczana chemicznie i zasiano na niej trawę, obecnie jest to łąka. Działka zakupiona została z zamiarem wykorzystania jej rolniczo. Grunt graniczy z siedliskami rodziny. Działka jest oddalona o około 200 metrów od głównego gospodarstwa rolnego oraz pozostałych gruntów rolnych Wnioskodawcy. Pomimo relatywnie krótkiej odległości (200 metrów), koszty związane z transportem i uprawą są znacznie wyższe, albowiem uprawa wymaga wielu zabiegów agrotechnicznych, takich jak orka, siew, opryski chemiczne, wałowanie, nawożenie, i bronowanie, które muszą być wykonywane na oddzielnym polu. Dodatkowo grunt nie jest połączony z resztą gruntów, co powoduje dodatkowe nawroty i ponadnormatywne zużycie paliwa, albowiem maszyny rolnicze zużywają 5-6 razy więcej paliwa niż samochody osobowe, to dodatkowo zwiększa koszty ewentualnej uprawy rolniczej. Wszystko to sprawiło, iż Wnioskodawca wraz z żoną podjęli decyzję o sprzedaży przedmiotowej działki. Działka obecnie jest łąką, nie posiadała i nie posiada żadnych przyłączy, nie jest ogrodzona. Działka nie posiada żadnych pozwoleń ani też warunków zabudowy. Wnioskodawca nie jest w stanie przewidzieć czy nabywający będzie ją dalej uprawiał rolniczo. Wnioskodawca planuje więc sprzedaż gruntu.
W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, iż:
1.Od kiedy jest Pan czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz z tytułu prowadzenia jakiej dokładnie działalności jest Pan zarejestrowany jako czynny podatnik VAT?
Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT od dnia 27.09.2007 r. z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego.
2.W ramach jakich czynności została nabyta przez Pana przedmiotowa działka, o której mowa we wniosku? Czy transakcja zbycia na Pana rzecz stanowiła czynność:
a.opodatkowaną podatkiem od towarów i usług,
b.zwolnioną od podatku od towarów i usług,
c.niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
Działka została nabyta w celu wykorzystania jej w gospodarstwie rolnym.
Transakcja ta nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
3.Czy czynność nabycia przedmiotowej działki, o której mowa we wniosku została udokumentowana fakturą z wykazaną kwotą podatku?
Czynność ta nie została udokumentowana żadną fakturą.
4.Czy z tytułu nabycia przedmiotowej działki przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego? Jeżeli nie, to należy wskazać przyczyny.
Wnioskodawcy, z tytułu nabycia przedmiotowej działki, nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, ponieważ transakcja ta nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
5.Czy działka nr 1, objęta zakresem wniosku, od momentu nabycia do momentu sprzedaży była/jest/będzie wykorzystywana przez Pana wyłącznie do wykonywania działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, do której była/jest/będzie wykorzystywana działka, Pan wykonywał - należy podać podstawę prawną zwolnienia?
Działka została zakupiona z zamiarem wykorzystania jej rolniczo, po jej nabyciu, działka została odchwaszczona chemicznie i zasiano na niej trawę. Od momentu nabycia działki, działka ta nie była wykorzystywana produkcyjnie i Wnioskodawca nie ma zamiaru w ogóle jej wykorzystywać w swoim gospodarstwie.
6.Kiedy planuje Pan dokonać sprzedaży działki nr 1?
Wnioskodawca planuje dokonać sprzedaży działki po otrzymaniu indywidualnej interpretacji podatkowej w tej sprawie.
7.Czy działka, objęta zakresem wniosku, od momentu nabycia do momentu sprzedaży była/jest/będzie udostępniana osobom trzecim? Jeżeli tak, to należy wskazać:
a.w jakim okresie (kiedy) działka była/jest/będzie udostępniana osobom trzecim?
b.na podstawie jakiej umowy (najem, dzierżawa, użyczenie, inna umowa - jaka) działka była/jest/będzie udostępniana osobom trzecim?
c.czy udostępnienie działki było czynnością odpłatną czy bezpłatną?
d.kto był stroną zawartych umów (czy Pan udostępniał działkę, czy Pana żona, czy oboje)?
Działka od momentu nabycia do momentu sprzedaży nie była, nie jest i nie będzie udostępniana osobom trzecim.
8.Jakie czynności podejmował/podejmuje/będzie podejmować Pan w związku ze sprzedażą działki, objętej zakresem wniosku?
Wnioskodawca nie podejmował żadnych czynności w związku ze sprzedażą działki, jednakże w przypadku, gdyby obecny potencjalny nabywca wycofał się z transakcji, Wnioskodawca planuje zlecić jej sprzedaż pośrednikowi.
9.Czy podejmował/będzie Pan podejmował działania marketingowe w celu znalezienia nabywcy przedmiotowej działki? Jeżeli tak, to należy wskazać, jakie (np. ogłoszenia w prasie, Internecie, zlecenie sprzedaży biuru nieruchomości)?
Wnioskodawca nie podejmował żadnych działań marketingowych w celu znalezienia nabywcy, jednakże w przypadku, gdyby obecny potencjalny nabywca wycofał się z transakcji, Wnioskodawca planuje zlecić jej sprzedaż pośrednikowi.
10.Czy działka, która będzie przedmiotem sprzedaży będzie posiadała dostęp do mediów, tj. urządzeń i sieci wodociągowych, kanalizacji sanitarnej, sieci energetycznej, gazowej itp.? Jeśli tak, to prosimy wskazać kiedy oraz z czyjej inicjatywy do działki zostały/zostaną doprowadzone ww. media (prosimy wskazać jakie media).
Działka nie będzie posiadała dostępu do mediów.
11.Czy dla działki zostało/zostanie wydane przed sprzedażą pozwolenie na budowę? Jeśli tak to z czyjej inicjatywy zostanie wydane?
Dla działki nie zostało i nie zostanie wydane, przed sprzedażą, pozwolenie na budowę.
12.Jakie inne pozwolenia, decyzje zostały/zostaną wydane przed sprzedażą działki objętej zakresem wniosku? Z czyjej inicjatywy nastąpi wydanie tych decyzji/pozwoleń?
Żadne inne pozwolenia nie zostały i nie zostaną wydane przed sprzedażą działki.
13.Czy zawarł/zamierza Pan zawrzeć umowę przedwstępną sprzedaży przedmiotowej działki?
Jeżeli tak, to należy jednoznacznie wskazać:
a.jakie konkretnie prawa i obowiązki wynikające z postanowień umowy zawartej z nabywcą w zakresie działki ciążą/będą ciążyły na kupującym a jakie na sprzedającym?
b.czy w ww. umowie przedwstępnej sprzedaży zostały/zostaną ustalone konkretne warunki, które muszą zostać spełnione w celu zawarcia ostatecznej umowy sprzedaży działki? Jeśli tak, to jakie?
Wnioskodawca nie zawarł przedwstępnej umowy sprzedaży, a to czy umowa ta zostanie zawarta, zależy od warunków zapłaty nabywcy.
W przypadku zawarcia przedwstępnej umowy sprzedaży, na nabywcy będzie ciążył obowiązek zapłaty zadatku w określonym terminie.
14.Czy w związku z planowaną sprzedażą działki, która jest przedmiotem złożonego przez Pana wniosku, udzielił/zamierza Pan udzielić nabywcy/innemu podmiotowi pełnomocnictw (zgód, upoważnień) w celu występowania w Pana imieniu w sprawach dotyczących przedmiotowej działki? Jeżeli tak to należy podać:
a.komu udzielił/udzieli Pan pełnomocnictw (zgód, upoważnień),
b.przedmiot oraz zakres ww. pełnomocnictw/zgód,
c.jakie konkretnie czynności nabywca/inny podmiot dokonywał/dokona w związku z udzielonym pełnomocnictwem (zgodą, upoważnieniem).
Wnioskodawca nie udzielił i nie zamierza udzielić pełnomocnictwa, ani przyszłemu nabywcy, ani żadnym osobom trzecim.
15.Czy dokonywał Pan już wcześniej sprzedaży nieruchomości, a jeżeli tak to należy podać odrębnie do każdej sprzedanej nieruchomości:
a.kiedy i w jaki sposób wszedł Pan w posiadanie tych nieruchomości?
b.w jakim celu nieruchomości te zostały nabyte przez Pana?
c.w jaki sposób działki były wykorzystywane przez Pana od momentu wejścia w ich posiadanie do chwili sprzedaży?
d.kiedy dokonał Pan ich sprzedaży i co było przyczynę ich sprzedaży?
e.ile działek zostało sprzedanych i jakich (niezabudowanych czy zabudowanych, jeśli zabudowanych to czy były to nieruchomości mieszkalne czy użytkowe)?
f.czy z tytułu ich sprzedaży odprowadzał Pan podatek VAT, składał deklaracje VAT-7 oraz zgłoszenie rejestracyjne VAT-R?
g.na co zostały przeznaczone środki uzyskane ze sprzedaży ww. działek?
Wnioskodawca jest rolnikiem i dokonywał w przeszłości sprzedaży nieruchomości, wszystkie transakcje dotyczyły działek rolnych.
a.
1.Zakup działki dnia 08.03.2005 r.,
2.Zakup działki dnia 27.10.2005 r.,
3.Zakup działki dnia 16.03.2011 r.,
4.Zakup działki dnia 09.03.2006 r.,
5.Zakup działki dnia 14.08.2002 r.,
b.Nieruchomości te zostały nabyte w celu powiększenia oraz rozwoju gospodarstwa rolnego.
c.Działki te, przez cały okres ich posiadania, były wykorzystywane przez Wnioskodawcę do uprawy roli.
d.
1.Sprzedaż dnia 13.09.2007 r., w celu zakupu gruntów lepszej klasy oraz sprzętu rolniczego.
2.Sprzedaż dnia 15.09.2016 r., w celu pozyskania środków finansowych na budowę budynku gospodarczego.
3.Sprzedaż dnia 19.08.2016 r., w celu pozyskania środków finansowych na budowę budynku gospodarczego.
4.Sprzedaż dnia 26.05.2017 r., w celu pozyskania środków finansowych na budowę budynku gospodarczego.
5.Sprzedaż dnia 23.10.2019 r., w celu zakupu sprzętu rolniczego.
e.Wnioskodawca dokonał 5 transakcji sprzedaży. Wszystkie z nich były działkami niezabudowanymi.
f.Wnioskodawca z tytułu sprzedaży wyżej wymienionych działek nie odprowadzał podatku VAT, nie składał deklaracji VAT-7 oraz nie składał zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R.
g.Środki ze sprzedaży wyżej wymienionych działek zostały przeznaczone na zakup nowych gruntów, sprzętu rolniczego oraz na budowę budynku gospodarczego.
16.Czy posiada Pan inne działki, które w przyszłości zamierza Pan sprzedać?
Wnioskodawca jest rolnikiem i dopuszcza sprzedaż innych działek w przyszłości, jednakże są to działki rolne.
Pytania
1.Czy w opisanym stanie faktycznym, w przypadku sprzedaży gruntu na podstawie art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług Wnioskodawca jest podatnikiem VAT?
2.Czy Wnioskodawca ma prawo skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9?
Pana stanowisko w sprawie
W opisanym stanie faktycznym, w przypadku sprzedaży gruntu na podstawie art. 15 ustawy o podatku od towarów i usług Wnioskodawca jest podatnikiem VAT, który ma prawo skorzystać ze z zwolnienia, o którym mowa w art. 43. (Zwolnienia przedmiotowe) 1. Zwalnia się od podatku: 9) dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Uzasadnienie własnego stanowiska
Ustawodawca w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u., przewidział zwolnienie od podatku dla dostawy terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Powyższy przepis jest dostosowany do regulacji unijnych: art. 135 ust. 1 lit. k) Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - dalej Dyrektywa VAT, stanowi, że państwa członkowskie zwalniają od podatku dostawy terenów niezabudowanych inne niż dostawy terenów budowlanych, o których mowa w art. 12 ust. 1 lit. b).
Z kolei w myśl art. 12 ust. 1 lit. b) Dyrektywy VAT państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w tym transakcji polegającej na dostawie terenu budowlanego.
Zdaniem Wnioskodawcy dostawa terenu niezabudowanego, nieposiadającego decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług. Zdaniem Wnioskodawcy ważny jest w celu ustalenia właściwej wysokości opodatkowania dostawy gruntu istotny jest cel ekonomiczny (gospodarczy) transakcji. Wnioskodawca jest rolnikiem i zakupił grunty rolne w celu powiększenia gospodarstwa rolnego. Działka nie jest zabudowana, nie posiada przyłączy ani też żadnych pozwoleń czy warunków zabudowy .
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT określa działalność gospodarczą jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym działalność osób pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.
W myśl art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, które nie są wykonywane w sposób ciągły. Oznacza to, że jednorazowe lub sporadyczne czynności sprzedaży nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT, a tym samym osoba je wykonująca nie jest podatnikiem VAT.
W wyroku NSA z dnia 29 października 2007 r. (sygn. akt. I FPS 3/07), Naczelny Sąd Administracyjny przyjął stanowisko, iż przepisy art.15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług powinny być interpretowane w sposób taki, że warunkiem sine qua non uznania, iż dany przedmiot działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub jako osoba wykonująca wolny zawód (...).
Wnioskodawca prowadzi gospodarstwo rolne, jest czynnym podatnikiem VAT w zakresie tej działalności (tj. rolnej). Nabycie oraz przyszła sprzedaż przedmiotowej działki rolnej ma charakter jednorazowy i nie ma na celu prowadzenia działalności handlowej. Sprzedaż nieruchomości nie będzie wykonywana w ramach działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Pomimo, iż rolnicy w rozumieniu ustawy o VAT, prowadzą działalność gospodarczą, to sprzedaż gruntu rolnego, należy potraktować jak sprzedaż z majątku prywatnego, z tej przyczyny, iż sprzedaż stanowi przekwalifikowanie charakteru z działalności rolnej do majątku prywatnego. Przy tym przekwalifikowaniu nie następuje opodatkowanie VAT, ponieważ przy zakupie nie było prawa do odliczenia VAT naliczonego.
Przywołał Pan tutaj orzeczenie Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu w wyroku z dnia 17 marca 2009 r. (sygn. akt. I SA/ Wr 1229/08). Podobne stanowisko wyraził również Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 18 sierpnia 2009 r. (sygn. akt. I SA Wr 920/09).
Ustawodawca w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, przewidział zwolnienie od podatku dla dostawy terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Zgodnie z tym przepisem, zwolnieniu podlegają dostawy gruntów niezabudowanych, które nie są przeznaczone pod zabudowę na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Zdaniem Wnioskodawcy, dostawa terenu niezabudowanego, nieposiadającego decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług. Kluczowym czynnikiem w ocenie opodatkowania dostawy gruntu jest jego przeznaczenie i sposób wykorzystania w momencie sprzedaży. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 33 ustawy o VAT, przez tereny budowlane rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W przypadku przedmiotowej działki, pomimo, że w planie zagospodarowania przestrzennego określona jest pod budownictwo zagrodowe i mieszkaniowe jednorodzinne, nie została ona zabudowana, nie posiada żadnych przyłączy, pozwoleń ani warunków zabudowy. Decyzja o sprzedaży działki wynika z racjonalnych przesłanek ekonomicznych, związanych z trudnościami w jej uprawie ze względu na znaczne oddalenie od pozostałych gruntów rolnych Wnioskodawcy i wysokie koszty uprawy. Nie jest ona ogrodzona, nie posiada przyłączy ani żadnych decyzji administracyjnych umożliwiających zabudowę.
W związku z powyższym, Wnioskodawca uważa, że sprzedaż przedmiotowej działki powinna być traktowana jako dostawa terenu niezabudowanego innego niż teren budowlany, co uprawnia go do skorzystania ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT. W kontekście regulacji unijnych, w szczególności Dyrektywy VAT, należy zwrócić uwagę, że zwolnienie z VAT ma na celu obejmować dostawy terenów niezabudowanych, które nie są przeznaczone pod zabudowę w rozumieniu przepisów krajowych i unijnych. Wnioskodawca podjął działania mające na celu utrzymanie rolniczego charakteru działki, co jest zgodne z pierwotnym zamiarem jej nabycia, faktyczne jej wykorzystanie jako łąki oraz brak jakichkolwiek działań zmierzających do przygotowania działki do zabudowy (brak ogrodzenia, przyłączy, pozwoleń) wskazują na jej rolniczy charakter w momencie sprzedaży. Decyzja o sprzedaży działki wynika z racjonalnych przesłanek ekonomicznych, związanych z trudnościami w jej uprawie, ze względu na znaczne oddalenie od pozostałych gruntów rolnych Wnioskodawcy i wysokimi kosztami jej uprawy. Wnioskodawca, dokonując sprzedaży przedmiotowej działki, nie działa jako podatnik VAT, ponieważ transakcja ta nie ma charakteru działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, a jednorazowa sprzedaż nieruchomości nie jest wykonywana w sposób ciągły, co wyłącza ją z definicji działalności gospodarczej zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT. Ponadto, sprzedaż przedmiotowej działki podlega zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, jako dostawa terenu niezabudowanego innego niż teren budowlany.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
We wniosku wskazał Pan, że wniosek dotyczy stanu faktycznego. Natomiast z treści wniosku wynika, że sprzedaż działki dopiero nastąpi, zatem wniosek został rozpatrzony w zdarzeniu przyszłym.
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Art. 2 pkt 6 ustawy stanowi, że:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).
Na mocy art. 195 ustawy Kodeks cywilny:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Jak stanowi art. 196 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Na podstawie art. 196 § 2 ww. ustawy Kodeks cywilny:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Jak stanowi art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
Jak wynika z art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
Zgodnie z art. 36 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
W myśl art. 36 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
W świetle art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.
W oparciu o art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, że:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Mocą art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Natomiast art. 15 ust. 4 ustawy stanowi, że:
W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1.
Stosownie do art. 15 ust. 5 ustawy:
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem, czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.
Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
W myśl art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. „Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Jednocześnie w art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że:
Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności jednej z następujących transakcji:
a)dostawa budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu, przed pierwszym zasiedleniem;
b)dostawa terenu budowlanego.
W myśl art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Do celów ust. 1 lit. b) „teren budowlany” oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie.
Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.
Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku prywatnego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku prywatnego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Powyższe oznacza, że dostawa towarów, w tym przypadku nieruchomości, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy czynność podlegającą opodatkowaniu wykona podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.
Jednocześnie okoliczności dokonania tej czynności powinny nosić znamiona działalności gospodarczej, o której mowa w ustawie, tzn. powinny polegać na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub pewnym okresem trwania. Zatem, czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.
Należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym przypadku nieruchomości, jest ustalenie, czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.
Wobec tego nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Zatem, status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów cytowanej wyżej ustawy.
Mając na względzie definicję działalności gospodarczej, zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy, należy uznać, że działalność rolnicza, o której mowa w art. 2 pkt 15 ustawy, mieści się w pojęciu działalności gospodarczej.
Zatem rolnik, w świetle przepisów ustawy – co do zasady – posiada status podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą). Co istotne, w sytuacji gdy rolnik dokona rejestracji i uzyska miano podatnika podatku VAT czynnego, oznacza to, że prowadzi on działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT według właściwej stawki tego podatku.
Uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
W niniejszej sprawie należy przytoczyć – celem wyjaśnienia – orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r., w sprawach C-180/10 i C-181/10. I tak, z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.
Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze.
Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
W powyższym wyroku Trybunał stwierdził również, że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112, zmienionej Dyrektywą 2006/138, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby. Okoliczność, że osoba ta jest „rolnikiem ryczałtowym” w rozumieniu art. 295 ust. 1 pkt 3 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, jest w tym zakresie bez znaczenia.
Jednakże co ważne, wskazane orzeczenie Trybunału odnosiło się do rolnika, który korzystał ze zwolnienia od podatku VAT. Natomiast w przypadku, gdy sprzedaży działki należącej do przedsiębiorstwa rolnego dokonuje rolnik będący czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT, należy uznać, że mamy do czynienia z działalnością gospodarczą podejmowaną przez podatnika VAT czynnego.
W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.
Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Należy zatem ustalić, czy w analizowanej sprawie w odniesieniu do sprzedaży działki nr 1, będącej we współwłasności małżeńskiej, będzie Pan spełniać przesłanki do uznania Pana za podatnika podatku od towarów i usług.
Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan gospodarstwo rolne i jest Pan czynnym podatnikiem podatku VAT. Nabył Pan wraz z małżonką w 2024 r. prawo własności działki rolnej nr 1. Działka została nabyta w celu wykorzystania jej w gospodarstwie rolnym. Działka została zakupiona z zamiarem wykorzystania jej rolniczo, po jej nabyciu, działka została odchwaszczona chemicznie i zasiano na niej trawę. Wraz z żoną zamierza Pan dokonać sprzedaży działki.
Zatem wynikająca z opisu Pana koncepcja wykorzystania ww. działki dowodzi, że została wykonana czynność, która świadczy o tym, że sprzedaż działki nie może stanowić jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.
Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów (w tym nieruchomości gruntowej) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że powyższe może mieć miejsce również w odniesieniu do czynności dokonanej jednorazowo. Dla uznania czynności za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej nie ma bowiem znaczenia częstotliwość jej wykonywania, lecz zamiar, z jakim została zrealizowana i okoliczności, w jakich ją wykonano.
Przechodząc na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że działka nr 1 została nabyta w celu wykorzystania jej w gospodarstwie rolnym. Dokonując zakupu przedmiotowej działki miał Pan zamiar wykorzystania jej rolniczo. Z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego posiada Pan status czynnego podatnika podatku VAT (od 27.09.2007 r.). Ponadto dokonywał Pan w przeszłości sprzedaży działek rolnych, które zostały nabyte w celu powiększenia oraz rozwoju gospodarstwa rolnego.
W świetle przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy, nie można uznać, że przedmiotem planowanej dostawy będzie Pana składnik majątku osobistego i jego sprzedaż będzie stanowiła realizację prawa do rozporządzania majątkiem osobistym.
Jak już wskazano wcześniej, z wyroku TSUE 291/92 wynika, że podatnik w całym okresie posiadania nieruchomości musi wykazywać zamiar wykorzystania jej do celów prywatnych aby uznać, że mamy do czynienia ze sprzedażą majątku prywatnego.
W przedmiotowej sprawie nie wskazał Pan żadnego celu prywatnego, jakiemu miałby służyć zakup opisanej działki. Zatem nie cele osobiste, a cele gospodarcze leżą u podstaw Pana działania. Wobec czego czynność zbycia działki nie będzie stanowiła zwykłego rozporządzania majątkiem osobistym.
Analiza okoliczności sprawy i obowiązujących przepisów prawa prowadzi do wniosku, że sprzedaż przez Pana działki nr 1, będącej we współwłasności małżeńskiej będzie dostawą dokonaną w ramach prowadzenia działalności gospodarczej w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, a Pan będzie działał w charakterze podatnika VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Z przedstawionych okoliczności wynika, że nabył Pan działkę rolną, z zamiarem wykorzystania jej w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, z tytułu prowadzenia której jest Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.
W konsekwencji, dostawa przedmiotowej działki będzie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy.
Podsumowując, w związku z planowaną sprzedażą działki nr 1, będącej we współwłasności małżeńskiej, wystąpi Pan w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 2 ustawy, a co za tym idzie sprzedaż ww. działki będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.
Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznałem za nieprawidłowe.
Dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Przez tereny budowlane – w świetle art. 2 pkt 33 ustawy – rozumie się:
Grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Opodatkowane są zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe niezabudowane, będące terenami budowlanymi w rozumieniu ww. art. 2 pkt 33 ustawy, pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, innych niż tereny budowlane – są zwolnione od podatku.
Według art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130):
Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalenie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych, należy do zadań własnych gminy.
Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
Na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:
1)lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;
2)sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
O przeznaczeniu nieruchomości stanowią zatem akty prawa miejscowego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy – jako akt indywidualny prawa administracyjnego.
W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.
W konsekwencji, generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy – są zwolnione od podatku VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług w kontekście zastosowania właściwej stawki podatku VAT przy sprzedaży gruntu nakazuje oceniać przeznaczenie tego gruntu wyłącznie na podstawie istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wydanych decyzji o warunkach zabudowy.
Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że nabyta działka rolna jest działką rolną ujętą w planie zagospodarowania określona kodem MZ-MJ - zabudowa zagrodowa, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna.
W świetle powyższych okoliczności należy wskazać, że działka będąca przedmiotem sprzedaży spełnia definicję terenów budowlanych w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy, a zatem sprzedaż działki nr 1, będącej we współwłasności małżeńskiej, nie będzie mogła korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.
W tym miejscu należy wskazać, że jeżeli przy zbyciu nieruchomości wystąpią przesłanki uniemożliwiające zastosowanie zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, to należy przeanalizować możliwość zwolnienia dostawy w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Według art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.
W celu zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:
·towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
·przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Niespełnienie choćby jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
NSA w wyroku z 28 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 627/12 wskazał, że „zwolnienie, o którym mowa w art. 136 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE, a więc również wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, przysługuje tylko wtedy gdy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub ustawy, co wynika np. ze związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku (por. art. 86 i art. 88 ustawy), a więc nie ma zastosowania, gdy brak odliczenia podatku w poprzedniej fazie obrotu wynika z faktu, że dana czynność w ogóle nie podlegała opodatkowaniu (por. wyrok ETS z 8 grudnia 2005 r. w sprawie C-280/04 Jyske Finanse A/S) oraz gdy podatnik, mając prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uprawnienia tego nie skorzystał”.
W wyroku, na który powołuje się Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że ze zwolnienia z VAT nie będzie korzystać dostawa towarów, w stosunku do których podatnik nie odliczył VAT naliczonego z powodów innych niż ściśle określone w art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE. Tym samym, przepis art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE wskazuje, że w przypadkach, w których przy nabyciu towaru VAT w ogóle nie wystąpił, nie można uznać, że mamy do czynienia z brakiem prawa do odliczenia VAT.
Powyższe oznacza, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy nie może mieć zastosowania do zbycia towaru przez podatnika, jeżeli transakcja sprzedaży, w wyniku której nabył on wcześniej ten towar nie była opodatkowana podatkiem od towarów i usług.
Jak wynika z treści wniosku transakcja nabycia przedmiotowej działki nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym, nie został spełniony warunek braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu ww. działki, ponieważ nabycie to nie było w ogóle objęte tym podatkiem. W takiej sytuacji nie można uznać, że przysługiwało bądź nie przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku VAT od nabycia działki.
Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy stwierdzam, że dostawa działki nr 1, będącej we współwłasności małżeńskiej, nie będzie korzystała także ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, z uwagi na fakt, iż nie został spełniony co najmniej jeden z warunków, o którym mowa w tym przepisie.
W związku z powyższym dostawa działki nr 1, będącej we współwłasności małżeńskiej, będzie opodatkowana podatkiem VAT, według właściwej stawki podatku od towarów i usług.
Tym samym, Pana stanowisko w zakresie pytania nr 2 uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.
Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna dotyczy tylko Pana i nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana żony.
Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 (dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).