Interpretacja indywidualna z dnia 5 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.671.2024.2.KT

Zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT dostawy w zamian za odszkodowanie działek.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 14 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT dostawy w zamian za odszkodowanie działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 oraz nr 5. Uzupełnił go Pan pismem z 23 października 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan czynnym podatnikiem VAT od ….1998 r. Prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą (…). Jest Pan opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym. Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych o zbliżonym charakterze.

1.

Decyzją Starosty ... ustalone zostało odszkodowanie za przejęcie z mocy prawa, przez Gminę ..., prawa własności nieruchomości, składającej się z działek nr 1 o pow. ... ha, nr 2 o pow. ... ha, położonej w m. ... (obr. ..., ark. ...), która zgodnie z ostateczną decyzją Starosty ... z dnia ...2023 r. Znak: ..., o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej obejmującą budowę publicznej drogi gminnej ... łączącej ul. ... z ul. ... w ... . Ustalone odszkodowanie wynosi ... zł.

Wywłaszczona nieruchomość należała do Państwa … i … małż. … . Ponadto nieruchomość znajduje się w wykazie środków trwałych działalności gospodarczej prowadzonej przez Pana (…).

Wywłaszczona nieruchomość stanowi grunt oraz drogę i chodnik.

Na kwotę odszkodowania składają się:

-wartość gruntu: ... zł,

-wartość składników budowlanych: ... zł (droga i chodnik).

W momencie wywłaszczenia nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Decyzja ws. odszkodowania stała się ostateczna w dn. ...2024 r. Odszkodowanie zostało wypłacone ...2024 r.

Nabycie działek:

Działki nr 1 i nr 2 zostały nabyte w drodze aktu notarialnego w dn. ...1994 r. (repertorium „A” Nr ...). Nabycie działek nie było opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Działka nr 1 – działka nabyta w ramach zakupu prywatnego, w celu dojazdu do posesji. Następnie na przestrzeni lat działka wykorzystywana była w prowadzeniu działalności gospodarczej. Działka została wprowadzona do wykazu środków trwałych w 1998 r.

Działka nr 2 – działka nabyta w ramach zakupu prywatnego, w celu dojazdu do posesji. Następnie na przestrzeni lat działka wykorzystywana była w prowadzeniu działalności gospodarczej. Działka została wprowadzona do wykazu środków trwałych w 1998 r.

Sposób wykorzystywania działek:

Działka nr 1 – od chwili wejścia w posiadanie do momentu wywłaszczenia: działka początkowo była nieużytkiem, a od października 1998 r. (do nadal) wykorzystywana była jako parking do pawilonu handlowego „...”. Działka była wykorzystywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Działka nr 2 – od chwili wejścia w posiadanie do momentu wywłaszczenia: działka była wykorzystywana jako droga publiczna ogólnodostępna służąca jako dojazd dla dwóch osiedli (os. ... oraz os. ...). Od 1998 r. (pomimo, że działka znajdowała się w środkach trwałych) była wciąż wykorzystywana publicznie jako skrót do pobliskich garaży, cmentarza oraz targowiska miejskiego oraz dojazd do ul. ... . Ponadto działka służyła jako dojazd do Pana budynku mieszkalnego (... ..., ul. ...) oraz do budynku usługowego (... ... ul. ...). Później, po wybudowaniu i oddaniu do użytkowania obiektu pawilonu handlowego „..." od października 1998 r. (do nadal) była wykorzystywana także jako droga dojazdowa do pawilonu handlowego „...". Działka była wykorzystywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Udostępnianie działek:

Działka nr 1 – działka była udostępniona osobom trzecim na podstawie umowy najmu nieruchomości położonej w ... przy ul. ... zawartej w dn. ...1997 r. Umowa najmu była odpłatna od momentu uzyskania pozwolenia na użytkowanie, tj. ...1998 r. (do nadal).

Działka nr 2 – działka była udostępniona osobom trzecim na podstawie umowy najmu nieruchomości mieszczącej się w ... przy ul. ... zawartej w dn. ...1997 r. Umowa najmu była odpłatna od momentu uzyskania pozwolenia na użytkowanie, tj. ...1998 r. (do nadal).

Teren wywłaszczonych działek:

Działka nr 1 – w momencie wywłaszczenia działka stanowiła teren zabudowany drogą i chodnikiem.

Działka nr 2 – w momencie wywłaszczenia działka stanowiła teren zabudowany drogą.

Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu:

Działka nr 1 – przed wydaniem decyzji wywłaszczeniowej obowiązywał miejscowy plan ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta ... zatwierdzony uchwałą Rady Miejskiej w ... nr ... z dn. ... r. i na tej podstawie została wydana decyzja z dn. ...1998 o pozwoleniu na budowę budynku pawilonu handlowego branży spożywczej wraz z przyłączami i instalacjami wewnętrznymi. Później na przestrzeni lat miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego został uchylony, a w momencie wywłaszczenia miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie obowiązywał.

Działka nr 2 – nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

2.

Decyzją Starosty ... ustalone zostało odszkodowanie za przejęcie z mocy prawa, przez Gminę ..., prawa własności nieruchomości, składającej się z działek nr 3 o pow. ... ha, nr 4 o pow. ... ha, położonych w m. ... (obr. ..., ark. ...), która zgodnie z ostateczną decyzją Starosty ... z dnia ...2023 r. Znak: ..., o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej obejmującą budowę publicznej drogi gminnej ... łączącej ul. ... z ul. ... w ... . Ustalone odszkodowanie wynosi ... zł.

Wywłaszczona nieruchomość należała do Państwa … i … małż. … . Ponadto nieruchomość znajduje się w wykazie środków trwałych działalności gospodarczej prowadzonej przez Pana (…).

Wywłaszczona nieruchomość stanowi grunt oraz drogę i chodnik.

Na kwotę odszkodowania składają się:

-wartość gruntu: ... zł,

-wartość składników budowlanych: ... zł (droga i chodnik).

W momencie wywłaszczenia nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Decyzja ws. odszkodowania stała się ostateczna w dn. ...2024 r. Odszkodowanie zostało wypłacone ...2024 r.

Nabycie działek:

Działki nr 3 i nr 4 zostały nabyte w drodze aktu notarialnego w dn. ... r. (repertorium „A” Nr ...). Nabycie działek nie było opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Działka nr 3 – działka nabyta w ramach zakupu prywatnego, w celach mieszkaniowych.

Następnie na przestrzeni lat działka wykorzystywana była w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Działka została wprowadzona do wykazu środków trwałych w 1998 r.

Działka nr 4 – działka nabyta w ramach zakupu prywatnego, w celach mieszkaniowych.

Następnie na przestrzeni lat działka wykorzystywana była w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Działka została wprowadzona do wykazu środków trwałych w 1998 r.

Sposób wykorzystywania działek:

Działka nr 3 – od chwili wejścia w posiadanie do momentu wywłaszczenia: działka była wykorzystywana jako chodnik publiczny ogólnodostępny dla dwóch osiedli (os. ... oraz os. ...). Od 1998 r. (pomimo, że działka znajdowała się w środkach trwałych) działka była wykorzystywana publicznie jako skrót do pobliskich garaży, cmentarza oraz targowiska miejskiego oraz dojazd do ul. ... . Ponadto działka była wykorzystywana jako chodnik prowadzący do Pana budynku mieszkalnego (... ..., ul. ...).

Działka nr 4 – od chwili wejścia w posiadanie do momentu wywłaszczenia: działka była wykorzystywana jako chodnik publiczny ogólnodostępny dla dwóch osiedli (os. ... oraz os. ...). Od 1998 r. (pomimo, że działka znajdowała się w środkach trwałych) działka była wykorzystywana publicznie jako skrót do pobliskich garaży, cmentarza oraz targowiska miejskiego oraz dojazd do ul. ... . Ponadto działka była wykorzystywana jako chodnik prowadzący do Pana budynku mieszkalnego (... ..., ul. ...).

Udostępnianie działek:

Działka nr 3 – działka nie była udostępniona osobom trzecim na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Działka nr 4 – działka nie była udostępniona osobom trzecim na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Teren wywłaszczonych działek:

Działka nr 3 – w momencie wywłaszczenia działka stanowiła teren zabudowany drogą i chodnikiem.

Działka nr 4 – w momencie wywłaszczenia działka stanowiła teren zabudowany drogą i chodnikiem.

Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu:

Działka nr 3 – przed wydaniem decyzji wywłaszczeniowej obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego m. ... zatwierdzony uchwała Rady Miejskiej w ... nr ... z dn. ... r. i na tej podstawie została wydana decyzja z dn. ...1994 o pozwoleniu na budowę budynku mieszkalnego i biurowego z zapleczem magazynowym o profilu budowlano-projektowym. Później na przestrzeni lat miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego został uchylony, a w momencie wywłaszczenia miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie obowiązywał.

Działka nr 4 – przed wydaniem decyzji wywłaszczeniowej obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego m. ... zatwierdzony uchwała Rady Miejskiej w ... nr ... z dn. ... r. i na tej podstawie została wydana decyzja z dn. ...1994 o pozwoleniu na budowę budynku mieszkalnego i biurowego z zapleczem magazynowym o profilu budowlano-projektowym. Później na przestrzeni lat miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego został uchylony, a w momencie wywłaszczenia miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie obowiązywał.

3.

Decyzją Starosty ... ustalone zostało odszkodowanie za przejęcie z mocy prawa, przez Gminę ..., prawa własności nieruchomości, składającej się z działki nr 5 o pow. ... ha położonej w m. ... (obr. ..., ark. ...), która zgodnie z ostateczną decyzją Starosty ... z dnia ...2023 r. Znak: ..., o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej obejmującą budowę publicznej drogi gminnej ... łączącej ul. ... z ul. ... w ... . Ustalone odszkodowanie wynosi ... zł.

Wywłaszczona nieruchomość należała do Pana i znajduje się w wykazie środków trwałych prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej (…).

Wywłaszczona nieruchomość stanowi grunt, parking, drogę oraz składniki roślinne.

Na kwotę odszkodowania składają się:

-wartość gruntu: ... zł,

-wartość składników budowlanych: ... zł (parking i droga),

-wartość składników roślinnych: ... zł.

W momencie wywłaszczenia nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Decyzja ws. odszkodowania stała się ostateczna w dn. ...2024 r. Odszkodowanie zostało wypłacone ...2024 r.

Nabycie działki:

Działki nr 5 została nabyta w drodze aktu notarialnego w dn. ...2018 r. (repertorium „A” Nr ...). Nabycie działki nie było opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Działka nr 5 – działka nabyta w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w celu prowadzenia działalności gospodarczej.

Sposób wykorzystywania działki:

Działka nr 5 – od chwili wejścia w posiadanie do momentu wywłaszczenia: początkowo działka była nieużytkiem, a od ...2020 r. część działki jest użytkowana jako parking dla pawilonu handlowego „...”, natomiast pozostała część działki stanowi nieużytek. Działka była wykorzystywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Działka od 2018 r. znajduje się w środkach trwałych.

Udostępnianie działki:

Działka nr 5 – część działki była udostępniona osobom trzecim na podstawie umowy najmu nieruchomości zawartej w dn. ...2020 r. Umowa najmu była odpłatna od momentu przekazania, tj. …2020 r. do nadal.

Teren wywłaszczonej działki:

W momencie wywłaszczenia działka stanowiła teren zabudowany parkingiem i drogę (ok. 250 m²).

Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu:

Przed wydaniem decyzji wywłaszczeniowej została wydana decyzja o warunkach zabudowy z dn. ...2019 r. dla inwestycji polegającej na budowie parkingu dla samochodów osobowych (do 50 miejsc postojowych). Na tej podstawie została wydana decyzja z dn. ...2020 o pozwoleniu na budowę parkingu dla samochodów osobowych (do 50 miejsc postojowych).

Ponadto w uzupełnieniu wskazano:

Działka nr 1 – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 prawo budowlane art. 3 pkt 9 – naniesienia znajdujące się na działce stanowią urządzenie budowlane.

Działka nr 2 – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 prawo budowlane art. 3 pkt 9 – naniesienia znajdujące się na działce stanowią urządzenie budowlane.

Działka nr 3 – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 prawo budowlane art. 3 pkt 9 – naniesienia znajdujące się na działce stanowią urządzenie budowlane.

Działka nr 4 – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 prawo budowlane art. 3 pkt 9 – naniesienia znajdujące się na działce stanowią urządzenie budowlane.

Działka nr 5 – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 prawo budowlane art. 3 pkt 9 – naniesienia znajdujące się na działce stanowią urządzenie budowlane.

Działka nr 1 – naniesienia trwale związane z gruntem.

Działka nr 2 – naniesienia trwale związane z gruntem.

Działka nr 3 – naniesienia trwale związane z gruntem.

Działka nr 4 – naniesienia trwale związane z gruntem.

Działka nr 5 – naniesienia trwale związane z gruntem.

Działka nr 1 – naniesienie w rozumieniu prawa budowlanego nie stanowi budowli.

Działka nr 2 – naniesienie w rozumieniu prawa budowlanego nie stanowi budowli.

Działka nr 3 – naniesienie w rozumieniu prawa budowlanego nie stanowi budowli.

Działka nr 4 – naniesienie w rozumieniu prawa budowlanego nie stanowi budowli.

Działka nr 5 – naniesienie w rozumieniu prawa budowlanego nie stanowi budowli.

Działka nr 1 – działka była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej, lecz nie była opodatkowana, nie wystawiał Pan faktur na korzystanie z tych działek przez inne podmioty.

Działka nr 2 – działka była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej, lecz nie była opodatkowana, nie wystawiał Pan faktur na korzystanie z tych działek przez inne podmioty.

Działka nr 3 – działka była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej, lecz nie była opodatkowana, nie wystawiał Pan faktur na korzystanie z tych działek przez inne podmioty.

Działka nr 4 – działka była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej, lecz nie była opodatkowana, nie wystawiał Pan faktur na korzystanie z tych działek przez inne podmioty.

Działka nr 5 – działka była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej i była to działalność opodatkowana w części (440 m² działki było wykorzystywane jako parking i na korzystanie z tego parkingu wystawiał Pan faktury VAT dla pawilonu handlowego „...”). Natomiast pozostała część działki (tj. 1.051 m²) nie była opodatkowana, nie wystawiał Pan faktur na korzystanie z tych działek przez inne podmioty.

Działka nr 3 – działka była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej jako droga dojazdowa i chodnik prowadzący do siedziby Pana działalności gospodarczej oraz jako droga publiczna dla dwóch osiedli.

Działka nr 4 – działka była wykorzystywana w ramach działalności gospodarczej jako droga dojazdowa i chodnik prowadzący do siedziby Pana działalności gospodarczej oraz jako droga publiczna dla dwóch osiedli.

Pytanie

Czy wywłaszczenie nieruchomości za odszkodowaniem jest objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług, a jeśli tak to czy podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy?

Pana stanowisko w sprawie

Wywłaszczenie nieruchomości za odszkodowaniem jest objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług i podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie wskazuję, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w kwestii, objętej zakresem pytania, tj. kwestii zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT dostawy w zamian za odszkodowanie działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 oraz nr 5.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą o VAT”:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy o VAT:

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy o VAT:

W świetle przedstawionych powyżej przepisów, zarówno grunty, jak i budynki oraz budowle spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a ich sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344 ze zm.):

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z powołanych przepisów wynika zatem, iż istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika jasno, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W myśl dyspozycji art. 15 ust. 1 ustawy o VAT:

Działalność gospodarcza, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT:

W świetle powyższego dokonując odpłatnej dostawy działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4, nr 5 działa Pan jako podatnik prowadzący działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 w związku z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Wskazać więc należy, że przeniesienie przez Pana własności działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4, nr 5 na rzecz Skarbu Państwa w zamian za odszkodowanie, stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Pan dla tej czynności działa w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Wyjaśnić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów – przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT:

Jednocześnie zgodnie z art. 2 pkt 33 ustawy o VAT:

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

W myśl art. 2 pkt 14 ustawy o VAT:

Zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków, budowli, jeżeli w stosunku do nich nastąpiło pierwsze zasiedlenie, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem, a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata.

W przypadku nieruchomości zabudowanych niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Według art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT:

Z analizy powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT stanie się bezzasadne.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 43 ust. 10 ustawy o VAT:

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy o VAT:

A zatem ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Zauważyć należy, że kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, w myśl którego:

Według art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

W tym miejscu należy wskazać na przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.), zwanej dalej „ustawą Prawo budowlane”.

W myśl art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane:

Zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane:

Stosownie do art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane:

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan czynnym podatnikiem VAT i prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą. Decyzją Starosty ... ustalone zostało odszkodowanie za przejęcie z mocy prawa, przez Gminę ..., prawa własności nieruchomości, składającej się z działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 oraz nr 5, która zgodnie z ostateczną decyzją Starosty ... z dnia ...2023 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej obejmuje budowę publicznej drogi gminnej ... łączącej ul. ... z ul. ... w ... . Wywłaszczone nieruchomości znajdowały się w wykazie środków trwałych prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej. Działki nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 stanowiły grunt oraz drogę i chodnik. Działka nr 5 stanowiła grunt, parking, drogę oraz składniki roślinne.

Jak Pan wskazał naniesienia znajdujące się na działkach nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 oraz nr 5 stanowią urządzenie budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane.

Odnosząc zatem powyższe do zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, należy wyjaśnić, że dotyczy ono – przy spełnieniu określonych warunków – wyłącznie obiektów, do których zaliczono budynek oraz budowlę, zatem brak jest podstaw do tego aby zwolnienie to rozciągać na urządzenia budowlane.

Urządzenia budowlane stanowią urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, nie są to samodzielne budowle zdefiniowane w art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane, które uznaje się za towar na gruncie podatku od towarów i usług. Jednakże urządzenia te należy traktować, jako elementy przynależne do budynku/budowli i opodatkować łącznie z tym budynkiem/budowlą, z którym są powiązane, a tym samym należy przypisać stawkę właściwą dla sprzedawanego obiektu budowlanego znajdującego się na tej samej działce, co urządzenie techniczne.

W świetle okoliczności sprawy, skoro naniesienia znajdujące się na działkach nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 oraz nr 5 stanowią – jak Pan wskazał – urządzenia budowlane, to należy zauważyć, że nie mieszczą się w definicji budynku jak również budowli, do których odnosi się przepis art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane przepisy należy wskazać, że w okolicznościach niniejszej sprawy dostawa naniesień znajdujących się na działkach nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 oraz nr 5 nie może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Tym samym skoro dostawa ww. naniesień nie korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, to mając na uwadze art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, także dostawa działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 oraz nr 5 nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Wobec powyższego, oceniając Pana stanowisko, z którego wynika, że dostawa działek nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 oraz nr 5 za odszkodowaniem korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Informuję, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (pytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja została wydana na podstawie wskazanych przez Pana we wniosku okoliczności, że naniesienia znajdujące się na działkach nr 1, nr 2, nr 3, nr 4 oraz nr 5 stanowią urządzenia budowlane. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

·Stosownie do art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.