Interpretacja indywidualna z dnia 24 października 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDWT.4011.110.2024.2.AK

Skutki podatkowe umorzenia przez bank wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w zakresie skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 sierpnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności z tytułu kredytu. Uzupełnił go Pan w odpowiedzi na wezwanie w dniu 17 października 2024 r. oraz 22 października 2024 r. (daty wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Razem z przyszłą żoną (małżeństwo zawarte w (...) 2009 r.) zaciągnął Pan (...) 2008 r. kredyt hipoteczny (nr (...)) waloryzowany CHF na zakup działki pod budowę domu.

Kredyt hipoteczny został zaciągnięty na "finansowanie zakupu niezabudowanej działki gruntu i finansowanie opłat okołokredytowych", na kwotę (...) zł (waloryzacja CHF (...)). Dane z notarialnej umowy sprzedaży (Repertorium A nr (...) notariusz (...)):

-Koszt działki (...)

-Koszt taksy notarialnej (...)

-podatek od czynności cywilnoprawnych (...)

Kupiona działka (nr 1/1 obecny nr KW (...) (...) m2) ma w księdze wieczystej sposób korzystania R – grunty orne, ale podczas podpisywania aktu notarialnego (...) 2008 r. dostali Państwo zaświadczenie, że działka jest położona w terenie przeznaczonym do zabudowy jednorodzinnej.

W 2009 r. rozpoczęli Państwo załatwiać różne pozwolenia, warunki, umowy pod budowę domu takie jak:

-umowę o przyłączeniu do sieci elektroenergetycznej,

-warunki uzbrojenia sieci wodociągowej i kanalizacyjnej,

-wypis i wyrys dla działki z planu zagospodarowania przestrzennego potwierdzający przeznaczenie terenu pod zabudowę jednorodzinną.

Niestety z różnych powodów, między innymi z powodu ciąży, nie zdecydowali się Państwo na budowę domu. Obecnie na kilku działkach w pobliżu, wyodrębnionych z tej samej głównej działki co Państwa, stoją domy jednorodzinne.

Ostatnio bank zaproponował ugodę, w której według jego wyliczeń umarza Państwu (...) ((...) CHF) kwoty pozostałej do spłaty. Nigdy wcześniej nie korzystali Państwo z umorzenia innego kredytu oraz mają Państwo wspólność majątkową.

Uzupełnienie

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że kredyt został zaciągnięty w banku objętym Bankowym Funduszem Gwarancyjnym (X.). Wszyscy kredytobiorcy (Pan i Pana żona) mają takie same prawa i obowiązki w umowie kredytowej. Potwierdził Pan, że celem inwestycji miało być zaspokojenie Pana potrzeb mieszkaniowych a kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej tj. zakup działki, na której zamierzał Pan wybudować dom. Oświadczył Pan, że częścią umowy było zabezpieczenie banku w postaci wpisu hipotecznego na ww. działce. W treści uzupełnienia wymienił Pan opłaty okołokredytowe sfinansowane kredytem hipotecznym, których poniesienie było konieczne, by wywiązać się ze swoich obowiązków związanych z umową kredytową:

1.podatek od czynności cywilnoprawnych związany z zakupem ww. działki w wysokości (...) zł,

2.taksa notarialna związana z zakupem ww. działki w wysokości (...) zł.

Wyjaśnił Pan, że zgodnie z postanowieniami ugody z bankiem umorzona kwota wierzytelności, według wyliczeń banku, dotyczyć będzie wyłącznie obecnego kapitału do spłaty i odsetek naliczonych od ostatniej spłaty kredytu. Zawarcie ugody planowane jest w tym roku tj. w trakcie obowiązywania Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. 2024 poz. 102).

Pytania

1)Czy wświetle przedstawionego stanu prawnego zakupionej działki przysługuje Panu zaniechanie poboru podatku dochodowego, w związku z umorzeniem pozostałej kwoty kredytu na cele mieszkaniowe. Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.(Dz. U. 2024 poz. 102)?

2)W związku z faktem, że kapitał z kredytu został w całości wydany na cele mieszkaniowe:

a.koszt działki (...)

b.koszt taksy notarialnej od umowy sprzedaży (...)

c.podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy sprzedaży (...) a suma tych wydatków to kwota większa niż wartość kredytu (...), czy całość kwoty kredytu, która zostanie umorzona przez bank, spełnia warunki zaniechania poboru podatku zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.(Dz. U. 2024 poz.102) ?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, w związku z istniejącym planem zagospodarowania obejmującym działkę, który przewiduje ten teren pod zabudowę jednorodzinną i wykonaniem przez Pana i Pana żonę wielu kroków dążących do budowy domu uważa Pan, że zakupiona działka spełnia warunek zakupu w celach mieszkaniowych.

W istniejących interpretacjach znalazł Pan podobne konkluzje na przykład: ID informacji: 581714, Sygnatura: 0114-KDIP3-2.4011.54.2024.2.AC

Uważa Pan również, że przysługuje Panu zaniechanie poboru podatku dochodowego w związku z umorzeniem pozostałej kwoty kredytu zgodnie z ww. rozporządzeniem.

Pana zdaniem, koszty poniesione na zakup działki i ściśle z nim powiązana umowa sprzedaży, w szczególności taksa notarialna i podatek od czynności cywilnoprawnych, klasyfikują się do wydatków na cele mieszkaniowe, więc spełniają warunki opisane w § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (Dz. U. 2024 poz.102). W związku z tym, uważa Pan, że cała kwota kredytu umorzona przez bank w ugodzie spełnia warunki zaniechania poboru podatku dochodowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Przystępując do oceny skutków podatkowych planowanego umorzenia przez bank wierzytelności od zaciągniętego przez Pana kredytu hipotecznego, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnoszą się do wydatków na nabycie m.in. nieruchomości, lokali mieszkalnych (udziału w takich nieruchomościach, lokalach), gruntów pod budowę budynków mieszkalnych, gruntów z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego. Zatem koszty związane z nabyciem nieruchomości na własne cele mieszkaniowe poniesione m.in. na podstawie aktu notarialnego, tj. podatek PCC potrącony przez notariusza, taksa notarialna, koszty opłat administracyjnych dotyczące ujawnienia nowego właściciela nieruchomości w rejestrach urzędowych (np. opłata sądowa) również stanowią wydatki poniesione na własne cele mieszkaniowe.

Zatem zaniechanie poboru podatku od umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1)kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2)kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3)kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4)kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Nadmienić należy, że z literalnego brzmienia cytowanego wyżej § 1 ust. 2 pkt 3 ww. rozporządzenia Ministra Finansów wynika, że kwotami wierzytelności, które mogą korzystać z zaniechania są kwoty kapitału, odsetek, prowizji i opłat niezbędnych do zawarcia kredytu mieszkaniowego. Natomiast do dochodu z tytułu umorzenia wierzytelności wynikających z kredytu zaciągniętego na pokrycie kosztów dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, zaniechanie nie ma zastosowania.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z przedstawionego przez Pana opisu wynika, że zaciągnął Pan kredyt hipoteczny w banku X. na finansowanie zakupu niezabudowanej działki gruntu i finansowanie opłat okołokredytowych (podatku od czynności cywilnoprawnych oraz taksy notarialnej). Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem było zaspokojenie Pana potrzeb mieszkaniowych. Bank zaproponował ugodę, według której umorzy Panu kwoty pozostałe do spłaty. Umorzenie dotyczyć będzie wyłącznie obecnego kapitału do spłaty i odsetek naliczonych od ostatniej spłaty kredytu. Nigdy wcześniej nie korzystał Pan z umorzenia innego kredytu.

Pana wątpliwość budzi kwestia, czy w sytuacji przedstawionej we wniosku znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Jak wskazałem powyżej, jedną z przesłanek skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści wniosku wynika, że kwota kredytu została przeznaczona na:

– finansowanie zakupu gruntu pod budowę domu (działki położonej w terenie przeznaczonym do zabudowy jednorodzinnej) oraz

– finansowanie opłat okołokredytowych (podatku od czynności cywilnoprawnych oraz taksy notarialnej związanych z zakupem ww. gruntu).

Zgodnie z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. c ww. ustawy za wydatki poniesione na własne cele mieszkaniowe uważa się wydatki poniesione na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego. Przepis ten ani powołane wyżej rozporządzenie nie zawierają natomiast zapisu mówiącego, czy i kiedy ewentualnie powinien na nim zostać wybudowany budynek mieszkalny.

W przedmiotowej sytuacji, skoro nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego spełnia warunek wydatkowania na własny cel mieszkaniowy, to koszty poniesione w związku z jego nabyciem tj. podatek PCC oraz taksa notarialna również stanowią wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego przez Państwa w 2008 r. na sfinansowanie zakupu działki pod budowę domu oraz finansowanie kosztów okołokredytowych tj. podatku od czynności cywilnoprawnych oraz taksy notarialnej, stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Jednocześnie, jeżeli ugoda, o której mowa we wniosku, zostanie podpisana do 31 grudnia 2024 r., to do całości uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego na zakup niezabudowanej działki oraz na finansowanie ww. opłat okołokredytowych, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Uzyskany przychód nie będzie zatem podlegał opodatkowaniu i wykazaniu w zeznaniu podatkowym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie Zainteresowanego – niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie dla Pana. Natomiast Pana żona chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinna wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie i uiścić stosowną opłatę.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm. (dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).