Interpretacja indywidualna z dnia 16 października 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.576.2024.2.KP

Zaniechanie poboru podatku od dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Interpretacja indywidualna– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 lipca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 17 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 20 września 2024 r. (wpływ 23 września 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(…) 2008 r. wraz z żoną M.G. zawarli Państwo jako konsumenci z Bankiem (…) z siedzibą w (…), Oddział Operacyjny w (…) (obecnie: Bank (…)) umowę kredytu budowlanego o nr (…). Celem kredytu było finansowanie budowy domu jednorodzinnego metodą gospodarczą położonego w miejscowości (…) na działce nr (…).

Kwota przyznanego Państwu kredytu została określona w umowie na łączną kwotę (…) franków szwajcarskich (CHF). Wraz z żoną w celu otrzymania ww. kredytu hipotecznego musieli Państwo dokonać prawnego zabezpieczenia spłaty kredytu poprzez m.in. ustanowienie hipoteki zwykłej w kwocie (…) franków szwajcarskich stanowiącej 100% kwoty kredytu oraz hipotekę kaucyjną zabezpieczającą odsetki umowne i koszty uboczne do kwoty stanowiącej 50% kwoty kredytu na nieruchomości, która stanowi Państwa własność.

Przedmiotowa umowa zawarta z bankiem zawiera klauzulę abuzywne i w związku z tym zostało wystosowane ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty do banku. W odpowiedzi na wystosowane wezwanie do zapłaty bank (…) zaproponował zawarcie ugody pozasądowej na następujących warunkach:

-kwota aktualnego zadłużenia na dzień wydania propozycji: (…) franków szwajcarskich;

-kwota do umorzenia: (…) franków szwajcarskich;

-pozostała kwota do spłaty: (…) zł.

Kwota uzyskana z ww. umowy z bankiem została w całości spożytkowane na wybudowanie domu jednorodzinnego, który znajduje się na ww. działce, a nadany adres to: (…). Wskazuje Pan, że w dalszym ciągu wraz z żoną i rodziną zamieszkuje Pan pod tym adresem i w ten sposób realizuje swoje cele mieszkaniowe. Ten cel był wyłącznym celem zawarcia przedmiotowej umowy przez Pana wraz z Pana żoną.

Pod ww. adresem prowadzona była przez Pana również działalność gospodarcza. Adres prowadzenia działalności gospodarczej pokrywał się z adresem wybudowanego przedmiotowego domu, ale miało to jedynie charakter techniczny. Wskazuje Pan, że rata kredytu nie była „wrzucana” w koszty uzyskiwania przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Nie odbywał Pan spotkań z klientami pod tym adresem i nie uwzględniał Pan kosztów eksploatacji pomieszczeń w koszty uzyskiwania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej. Jedynie, w zakresie 20 metrów kwadratowych, odprowadzał Pan podatek jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą. W pozostałym zakresie podatek od nieruchomości był odprowadzany przez Pana i żonę na zwykłych zasadach, czyli jako osoba fizyczna.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan co następuje.

Planowana ugoda z bankiem oraz planowana data dokonania umorzenia to rok 2024.

Zgodnie z zawartą umową kredytową jest Pan solidarnie zobowiązany (do pełnej kwoty wysokości) do spłaty kredytu wraz z Pana żoną – M.G.

Ustalenia w sprawie zobowiązań kredytowych w projektowanej ugodzie z bankiem są tożsame zarówno dla Pana (M.G.) i dla Pana żony – M.G. i są następujące (według stanu na (…) 2024 r. – obecnie mogą ulec nieznacznej zmianie ze względu na upływ czasu od momentu przedstawienia propozycji ugody a ewentualną datą jej zawarcia):

a) kwota aktualnego zadłużenia na dzień wydania propozycji: (…) CHF;

b) kwota do umorzenia: (…) CHF;

c) saldo kredytu do spłaty po przeliczeniu na PLN: (…) PLN;

d) wysokość nowej raty z oprocentowaniem zmiennym: około (…) PLN (w ugodzie ma być zawarta możliwość spłaty kwoty określonej w pkt c) jedną płatnością bez konieczności rozkładania jej na raty.

Umorzenie części zobowiązań z tytułu udzielonego kredytu przez bank będzie dotyczyło wszystkich współkredytobiorców – czyli M.G. i M.G.

Na kwotę zadłużenia, która zostanie umorzona przez bank w razie zawarcia projektowanej umowy składać się będą: kwota kapitału oraz naliczone od niego odsetki.

Kredyt będący przedmiotem ugody został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Wspólnie z żoną zawarł Pan umowę kredytu z Bankiem (…). Z kolei ugoda ma zostać zawarta z Bank (…), który jest następcą prawnym ww. banku.

Nie korzystał Pan w przeszłości z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Pytanie

Czy biorąc pod uwagę stan faktyczny zawierając ugodę poza sądową z bankiem będzie Pan mógł wraz z żoną skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego przewidzianego w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Pana stanowisko w sprawie

W odniesieniu do opisanego stanu faktycznego uważa Pan, że wraz z żoną w razie zawarcia ugody pozasądowej z bankiem kwalifikuje się Pan do skorzystania ze zwolnienia z poboru podatku dochodowego przewidzianego w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Prowadzona przez Pana działalność gospodarcza była zarejestrowana pod adresem Państwa domu jednorodzinnego jedynie okresowo (obecnie już od kilku lat ta działalność nie jest już przez Pana prowadzona) i ze względów technicznych – de facto nie wykonywał Pan działalności gospodarczej pod adresem wybudowanego domu jednorodzinnego.

Celem zawarcia umowy z bankiem było wyłącznie zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych Pana rodziny. Potwierdza to również fakt, że w dalszym ciągu Pan tam zamieszkuje wraz z rodziną.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Odnosząc się do zawartej przez Państwa ugody z bankiem dotyczącej kredytu hipotecznego, zaciągniętego przez Państwa, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Wyjaśniam, że ww. rozporządzenie Ministra Finansów szczegółowo wymienia przesłanki, które należy spełnić aby skorzystać z zaniechania. W myśl tego rozporządzenia zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W literze d) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych została wymieniona m.in. budowa własnego budynku mieszkalnego. Zatem udzielony Panu kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana na sfinansowanie budowy budynku mieszkalnego, stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Jednocześnie wskazuję, że rozporządzenie nie zawiera zapisu, zgodnie z którym wykorzystywanie nieruchomości, na którą zaciągnięto kredyt mieszkaniowy jako miejsca prowadzenia działalności gospodarczej przez podatnika powoduje wyłączenie z możliwości zastosowania zaniechania poboru podatku od powstałego z tego tytułu przychodu.

W Pana sprawie istotnym jest cel na jaki zaciągnął i wydatkował Pan środku z kredytu, tj. sfinansowanie kosztów budowy domu, ponieważ wydatki te zostały wymienione w wyżej cytowanym art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).