Interpretacja indywidualna z dnia 10 października 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.386.2024.2.MD

Nabycie w drodze licytacji komorniczej w postępowaniu egzekucyjnym udziałów w spółce z o.o. nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż przybicie przez komornika nie zostało wymienione jako czynność skutkująca opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 17 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia udziałów w spółce na licytacji komorniczej. Uzupełnili Państwo wniosek – w odpowiedzi na wezwanie – 11 września 2024 r. (data wpływu 17 września 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest fundacją rodzinną wpisaną do Rejestru Fundacji Rodzinnych za numerem (…).

Wnioskodawca wziął udział w przeprowadzonej w trybie ustalonym w art. 867 w zw. z art 911⁷ § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego licytacji publicznej prawa majątkowego w postaci pakietu (…) sztuk udziałów w spółce (…) (dalej: Udziały).

Z chwilą uprawomocnienia się przybicia dokonanego przez komornika, Wnioskodawca nabył prawo własności udziałów. W związku z nabyciem udziałów w trybie licytacji publicznej Wnioskodawca ma wątpliwość, czy takie nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Pytanie

Czy nabycie prawa własności udziałów w ramach postępowania egzekucyjnego, w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego (tj. nabycie licytacyjne) podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1  lit. a) w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, nabycie prawa własności udziałów w Sp. z o.o. w ramach postępowania egzekucyjnego w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego (tj. nabycie licytacyjne) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W Państwa ocenie, nabycie licytacyjne udziałów w ramach postępowania egzekucyjnego przeprowadzonego w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego nie znajduje się w zamkniętym katalogu czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W szczególności nabycie licytacyjne udziałów nie stanowi umowy sprzedaży, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nabycie licytacyjne udziałów nie stanowi również orzeczenia sądu, w tym polubownego ani ugody, wywołującego takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2 ust. 1 art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadnienie stanowiska.

1.Nabycie licytacyjne udziałów nie mieści się w zamkniętym katalogu czynności opodatkowanych podatku od czynności cywilnoprawnych.

2.Nabycie licytacyjne udziałów nie jest umową sprzedaży w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Przedmiotem podatku od czynności cywilnoprawnych jest dokonanie czynności prawnych enumeratywnie wymienionych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Lista czynności prawnych (cywilnoprawnych) z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter katalogu zamkniętego. Opodatkowaniu podlegają także zmiany tych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania (art. 1  ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych) oraz wywołujące te same skutki czynności procesowe orzeczenia sądów powszechnych, sądów polubownych oraz ugody (ich wydanie lub zawarcie, odpowiednio: art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).

W świetle ugruntowanego orzecznictwa sądowego nie budzi wątpliwości, że katalog ten ma charakter zamknięty. Jak wskazał WSA w Szczecinie w prawomocnym wyroku z 25 maja  2017 r., sygn. akt I SA/Sz 300/17, „katalog czynności podlegających opodatkowaniu jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że tylko czynności enumeratywnie w nim wskazane mogą powodować powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Pamiętać przy tym należy, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie sama nazwa”.

Użyty w treści art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wyraz „następujące” wyraźnie wskazuje, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają tylko te czynności, które zostały w nim wymienione (co potwierdza także prawomocny wyrok WSA w Krakowie z 21 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Kr 999/10).

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych brak jest legalnej definicji umowy sprzedaży. Skoro jednak ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych wykazuje wyraźny związek z prawem cywilnym (dotyczy opodatkowania czynności cywilnoprawnych), to na jego gruncie należy rozpoznawać znaczenie poszczególnych czynności prawnych objętych zakresem przedmiotowym podatku od czynności cywilnoprawnych.

W wyroku NSA z 15 lutego 2008 r. sygn. akt II FSK 1737/06 wskazano, że „ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie definiując czynności prawnych objętych opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w całości odwołuje się do znaczenia nadanego im w przepisach prawa cywilnego. Nie ma bowiem podstaw do tego, by pojęcia cywilnoprawne użyte w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych należało rozumieć inaczej aniżeli w prawie cywilnym, zwłaszcza iż przepisy analizowanej ustawy nie definiują czynności prawnych objętych opodatkowaniem. Podatkowi temu podlegać więc mogą tylko te czynności cywilnoprawne, które zostały wymienione w odpowiednim przepisie prawa podatkowego, nie jest natomiast uprawniony wniosek, iż zamiarem ustawodawcy było objęcie opodatkowaniem innych czynności, nawet jeśli wywołują podobne następstwa ekonomiczne”.

Definicja umowy sprzedaży określona została w art 535 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. W myśl tego przepisu, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Zawarcie umowy sprzedaży wymaga zobowiązania się sprzedawcy względem kupującego do przeniesienia własności rzeczy i wydania mu jej oraz wzajemnego zobowiązania się kupującego względem sprzedawcy do odebrania rzeczy i zapłaty jej ceny. Istotą kreowanego przez zawarcie takiej umowy stosunku jest przejście własności w zamian za cenę wyrażoną  w pieniądzu jako nośniku „uniwersalnej” wartości ekonomicznej.

Umowa sprzedaży jest umową nazwaną, konsensualną oraz wywołującą skutek zobowiązująco-rozporządzający. Z konsensualnego charakteru umowy sprzedaży wynika więc, że do przeniesienia prawa własności dochodzi już na podstawie samego porozumienia stron. W tym przypadku, konieczne jest złożenie zgodnych oświadczeń woli stron umowy. Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353¹ Kodeksu cywilnego).

W tym miejscu należy stwierdzić, że czym innym jest „umowa sprzedaży” a czym innym nabycie licytacyjne („sprzedaż licytacyjna”) w ramach tzw. „egzekucji komorniczej”.

Zasady związane z udzieleniem przybicia i przysądzeniem własności na rzecz licytanta (wierzyciela) zostały określone w Kodeksie postępowania cywilnego.

Art. 909 Kodeksu postępowania cywilnego wskazuje regułę, zgodnie z którą do prowadzenia egzekucji z innych praw majątkowych stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji  z wierzytelności.

Zgodnie z art 911⁶ § 1 tego Kodeksu, zaspokojenie wierzyciela z zajętego prawa następuje  z dochodu, jeżeli zajęte prawo przynosi dochód albo z realizacji lub sprzedaży prawa.

Sprzedaż prawa w drodze licytacji odbywa się w oparciu o przepisy o sprzedaży licytacyjnej  w egzekucji z ruchomości (art. 867-879 Kodeksu postępowania cywilnego).

W związku z powyższym, zgodnie z art. 867 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, zajęte ruchomości, niesprzedane według przepisów poprzedzających, z wyłączeniem przypadku,  o którym mowa w art. 866¹, komornik sprzedaje w drodze licytacji publicznej.

Art. 874 ww. Kodeksu określa chwilę nabycia własności przez nabywcę ruchomości, który zaoferował najwyższą cenę i wypełnił warunki licytacji, dokonując jej wpłaty w pełnej wysokości. Nabywca staje się właścicielem wylicytowanej ruchomości z chwilą uprawomocnienia się przybicia i zapłacenia całej ceny.

Czynności dotyczące licytacji zajętych rzeczy podejmuje komornik z urzędu. Komornik jest podmiotem posiadającym kompetencję do przeprowadzenia egzekucji. Do obowiązków komornika prowadzącego egzekucję z udziału wspólnika w spółce handlowej albo prawa wspólnika z tytułu udziału w takiej spółce, którymi wspólnikowi wolno rozporządzać, jak również z prawa majątkowego akcjonariusza, należy powiadomienie o zajęciu spółki oraz zgłoszenie faktu zajęcia sądowi rejestrowemu.

Zgodnie z art. 869 Kodeksu postępowania cywilnego, komornik udzieli przybicia osobie ofiarującej najwyższą cenę, jeżeli po trzykrotnym wezwaniu do dalszych postąpień nikt więcej nie zaofiarował. Z chwilą przybicia dochodzi do skutku sprzedaż ruchomości na rzecz nabywcy. Od tego czasu należą do niego pożytki ruchomości.

Udzielenie przybicia nie jest równoznaczne z przeniesieniem własności na rzecz nabywcy. Nabywca staje się właścicielem wylicytowanych ruchomości dopiero po zapłacie reszty ceny  i uprawomocnieniu się przybicia.

Podsumowując, uprawomocnione przybicie dokonywane przez komornika nie wywołuje tożsamego skutku jak umowa sprzedaży. Jak zostało wskazane w doktrynie, sprzedaż licytacyjna (nabycie licytacyjne) – „nie jest to sprzedaż rzeczy pod warunkiem, dająca podstawę do odpowiedniego stosowania przepisów o zastrzeżeniu własności rzeczy sprzedanej aż do uiszczenia ceny (art. 589- 591 Kodeksu cywilnego). W ogóle nabycie rzeczy na licytacji publicznej nie jest czynnością prawną sprzedaży. Występuje jedynie taka sama nazwa czynności sprzedaż (…)” – P. Rylski (red. nacz.), A. Olaś (red. cz. III) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2023.

W tym miejscu warto wspomnieć, że także przepisy o egzekucji administracyjnej (podobnie jak egzekucja w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego) posługują się wyrazem „sprzedaży”, ale i w tym przypadku nie chodzi tutaj o umowę sprzedaży  w rozumieniu Kodeksu cywilnego i konsekwentnie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 105 § 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym  w administracji, zajęte ruchomości, z zastrzeżeniem § 2 i 3, organ egzekucyjny:

1)sprzedaje w drodze licytacji publicznej;

2)sprzedaje po cenie oszacowania podmiotom prowadzącym działalność handlową;

3)przekazuje do sprzedaży podmiotom prowadzącym sprzedaż komisową tego rodzaju ruchomości;

4)sprzedaje w drodze przetargu ofert;

5)sprzedaje z wolnej ręki.

W myśl art. 112b § 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, postanowienie o przyznaniu własności, które stało się ostateczne, przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub podlega złożeniu do zbioru dokumentów.

Postanowienie o przyznaniu własności jest także tytułem egzekucyjnym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie nieruchomości. Natomiast zgodnie z art. 112b § 4 ustawy  o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z chwilą, kiedy postanowienie o przyznaniu własności stało się ostateczne, do nabywcy należą pożytki z nieruchomości. Od tej chwili nabywca ponosi również daniny publiczne przypadające z nieruchomości, których płatność przypada w dniu, w którym postanowienie o przyznaniu własności stało się ostateczne, lub po tym dniu.

Szef Krajowej Administracji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 24 lipca 2023 r. o sygn. DOP10.841.4.2.2023 stwierdził, że „dokonywana w toku administracyjnego postępowania egzekucyjnego sprzedaż nie jest umową sprzedaży, a władczym (administracyjnym) rozstrzygnięciem organu egzekucyjnego. Sprzedającym jest tu zobowiązany, którym jest osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, albo osoba fizyczna, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym (art. 1a pkt 20 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji), a nie organ egzekucyjny. Zobowiązany nie składa żadnych oświadczeń woli w zakresie chęci przeniesienia prawa własności nieruchomości, nie ma możliwości wyboru kontrahenta, w żaden sposób nie może wpływać na kształtowanie się treści umowy, gdyż umowy takiej po prostu nie ma. Także licytant nie może odstąpić od umowy (de facto umowy takiej nie ma) ani żądać zmniejszenia ceny z uwagi na wady, niezależnie od tego, czy o ich istnieniu w ogóle wiedział. Do ostatecznego postanowienia o przyznaniu własności, o którym mowa w art 112b ustawy  o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie znajdują zatem zastosowania przepisy  o umowie sprzedaży”.

W Państwa ocenie, argumentację tę należy również zastosować do sprzedaży dokonywanej w toku postępowania egzekucyjnego w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego.

Sprzedaż licytacyjna (nabycie licytacyjne) nie jest więc umową sprzedaży dla celów ustawy  o podatku od czynności cywilnoprawnych. W tym miejscu zwracają Państwo dodatkowo uwagę na uchwałę NSA z 9 września 1996 r. sygn. akt FPS 1/96, którą uznają Państwo za miarodajną w sprawie: „Nie można przyjąć, że w świetle cytowanej ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej tej opłacie podlegają także „umowy przybierające postać umowy sprzedaży”, a takiego zwrotu używa pismo nr PO.7-B-825-417/7205/95 Ministerstwa Finansów z dnia 12 października 1995 r. Pojęcie takie nie jest znane polskiemu porządkowi prawnemu, a przepis wielokrotnie powoływanego już art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. a) expressis verbis stanowi o „umowie sprzedaży”.

Idąc dalej, podkreślają Państwo, że inne są zasady nabycia licytacyjnego w ramach egzekucji komorniczej w zakresie ruchomości (praw, w tym udziałów w Sp. z o.o.), a inne w przypadku nieruchomości. W przypadku egzekucji z ruchomości oraz praw nie dochodzi do przysądzenia własności przez sąd. Tym samym nie materializuje się przesłanka z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Dla porządku, niżej przytaczają Państwo wybrane przepisy określające egzekucję z nieruchomości.

Zgodnie z art. 998 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, po uprawomocnieniu się przybicia  i wykonaniu przez nabywcę warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej ceny przez Skarb Państwa, sąd wydaje postanowienie  o przysądzeniu własności.

Jak wynika z art. 999 § 1 zdanie pierwsze Kodeksu postępowania cywilnego, prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis  w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru dokumentów.

Tym samym, uprawomocnienie się postanowienia sądu o przysądzeniu własności powoduje przejście własności w zamian za wcześniej uiszczoną cenę oraz podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, co znajduje potwierdzenie w wydawanych interpretacjach indywidualnych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

- Interpretacja indywidualna z 26 marca 2024 r., sygn. 0111-KDIB2-3 4014 55 2024 1 ASZ.

- Interpretacja indywidualna z 6 lutego 2024 r., sygn. 0111-KDIB2-3 4014.531 2023.1 ASZ.

- Interpretacja indywidualna z 21 lutego 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4014 288 2021.2 PB.

W przypadku postępowania egzekucyjnego, w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego, z praw i ruchomości, przybicia nie udziela sąd, co oznacza, że nie ma zastosowania art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podsumowując, jako że:

1)nabycie licytacyjne („sprzedaż licytacyjna”) w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego nie jest wymienione jako przedmiot opodatkowania podatku od czynności cywilnoprawnych, a katalog czynności opodatkowanych podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest zamknięty, i jednocześnie

2)nabycie licytacyjne („sprzedaż licytacyjna”) w trybie określonym w Kodeksie postępowania cywilnego nie jest „umową sprzedaży”, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, oraz

3)równoważne z „umową sprzedaży jest tylko przysądzenie własności przez sąd zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych,

4)w przypadku nabycia licytacyjnego („sprzedaży licytacyjnej") praw przybicia udziela komornik (nie sąd)

nabycie prawa własności udziałów w sp. z o.o. przez Państwa w ramach nabycia licytacyjnego („sprzedaży licytacyjnej”) nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w zw. z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a), pkt 2 oraz pkt 3 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 295):

Stosownie do art. 1 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy:

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wzięli Państwo udział w przeprowadzonej – w trybie określonym w art. 867 w zw. z art 911⁷ § 4 ustawy Kodeks postępowania cywilnego – licytacji publicznej prawa majątkowego w postaci pakietu udziałów w sp. z o.o. Z chwilą uprawomocnienia się przybicia dokonanego przez komornika, nabyli Państwo prawo własności udziałów.

W związku z nabyciem udziałów w trybie licytacji publicznej mają Państwo wątpliwość, czy takie nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Państwa zdaniem, nabycie udziałów w drodze licytacji komorniczej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Należy zauważyć, że ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiuje pojęcia sprzedaży i oceniając tak przedstawione zagadnienie należy odwołać się do przepisów Kodeksu cywilnego i dalej do przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

Na podstawie art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061):

Zgodnie z art. 555 Kodeksu cywilnego:

Art. 867 § 1 z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.) stanowi, że:

W myśl art. 869 § 1 i § 2 cyt. Kodeksu:

Z art. 870 § 1 cyt. Kodeksu wynika, że:

Stosownie do treści art. 871 ww. Kodeksu:

Zgodnie z art. 872 § 1 tego Kodeksu:

Stosownie do art. 874 cyt. Kodeksu:

Z art. 911³ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego wynika, że:

W myśl art. 911⁶ § 1 cyt. Kodeksu:

Jak wynika z art. 911⁷ § 1 i § 4 zdanie pierwsze tegoż Kodeksu:

Jak wskazano powyżej, opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają orzeczenia sądowe, które wywołują takie same skutki jak czynności cywilnoprawne, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Choć Kodeks postępowania cywilnego posługuje się pojęciem sprzedaży dla opisanej przez Państwa sprzedaży licytacyjnej w postępowaniu egzekucyjnym, to jednak nie można utożsamiać tego pojęcia bezpośrednio z umową sprzedaży określoną w art. 535 Kodeksu cywilnego.

Umowa ta ma charakter umowy konsensualnej i o tym, czy doszło do jej zawarcia, decyduje wyłącznie złożenie zgodnych oświadczeń woli stron. Zgodnie z zasadą swobody umów, przewidzianą w art. 353¹ Kodeksu cywilnego, strony mają możliwość swobodnego kształtowania treści umowy, podjęcia decyzji co do jej zawarcia oraz możliwość wyboru kontrahenta. Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego, w przypadku egzekucji z ruchomości (a poprzez odesłanie z art. 911⁷ § 4 Kodeksu postępowania cywilnego także praw majątkowych, w tym udziału wspólnika w spółce handlowej), przeniesienie własności następuje na podstawie przybicia, którego dokonuje organ egzekucyjny (komornik).

Jak wynika z art. 2 ust. 1-3 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (t. j.  Dz. U. z 2023 r. poz. 1691 ze zm.):

W myśl art. 3 ust. 1 oraz ust. 3 pkt 1 i 2 tej ustawy:

Dokonywana w takim trybie sprzedaż nie jest umową sprzedaży, a władczym (administracyjnym) rozstrzygnięciem organu egzekucyjnego.

Osoba, której majątek jest licytowany, nie składa żadnych oświadczeń woli w zakresie chęci przeniesienia prawa własności ruchomości lub praw majątkowych, nie ma możliwości wyboru kontrahenta, w żaden sposób nie może wpływać na kształtowanie się treści umowy, gdyż umowy takiej nie ma. Do przybicia własności przez komornika, o którym mowa  w art. 867 Kodeksu postępowania cywilnego, nie znajdują zatem zastosowania przepisy  o umowie sprzedaży.

Istotne znaczenie ma również fakt, że przybicie własności przez komornika nie jest orzeczeniem sądu. Oprócz wymienionych w punkcie 1 art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawnych, ustawodawca w punkcie 3 tego przepisu wskazał, że opodatkowaniu podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione m.in. w punkcie 1.

Inne niż wprost wskazane w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych czynności cywilnoprawne nie podlegają opodatkowaniu, nawet jeżeli wywołują skutki takie same, bądź podobne do tych, które zostały w ustawie wymienione. Wyjątkiem od tej zasady są jedynie zdarzenia udokumentowane orzeczeniami sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne, zdefiniowane  w ustawie.

Jak wynika z art. 869 § 1 i § 2 w zw. z art. 874 Kodeksu postępowania cywilnego, przybicia  w zakresie egzekucji z ruchomości dokonuje komornik i to w związku z tym przybiciem dochodzi do nabycia wskazanego przedmiotu przez nabywcę. W przybiciu tym nie uczestniczy zatem sąd.

W opisanej sytuacji mamy do czynienia z licytacją praw, do której mają zastosowanie przepisy o egzekucji z ruchomości. W takiej sytuacji własność nabytej ruchomości (czy – jak tutaj – praw) przechodzi na nabywcę z chwilą uprawomocnienia się przybicia dokonanego przez komornika, a nie z przysądzeniem własności przez Sąd, które to przysądzenie dotyczy nieruchomości. W przedmiotowej sprawie do nabycia praw z udziałów w spółce z.o.o. nie będzie zatem miał zastosowania art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Z wymienionych wyżej względów, nabycie w drodze licytacji komorniczej w postępowaniu egzekucyjnym udziałów w spółce z o.o. nie będzie podlegało po Państwa stronie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż przybicie przez komornika nie zostało wymienione jako czynność skutkująca opodatkowaniem podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo  o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.