Domniemanie wynikające z treści wpisu w księdze wieczystej a postępowanie dotyczącym ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego - Wyrok NSA z dnia 26 czerwca 2024 r., sygn. III FSK 1177/22

Domniemanie wynikające z treści wpisu w księdze wieczystej jest zasadne i może być obalone jedynie w postępowaniu cywilnym o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, a nie w postępowaniu dotyczącym ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący – Sędzia NSA Bogusław Dauter, Sędzia NSA Bogusław Woźniak, Sędzia WSA (del.) Agnieszka Olesińska (sprawozdawca), Protokolant Anna Iwaszkiewicz, po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2024 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej W. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 14 czerwca 2022 r., sygn. akt I SA/Łd 101/22 w sprawie ze skargi W. S. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi z dnia 13 listopada 2021 r., nr 1001-IOM.4104.90.2020/U14/AC w przedmiocie podatku od spadków i darowizn 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od W. S. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi kwotę 900 (słownie: dziewięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 czerwca 2022 r., sygn. akt I SA/Łd 101/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę W. S. (dalej jako: skarżąca) na Decyzję Izby Administracji Skarbowej w Łodzi z dnia 13 listopada 2021 r. w przedmiocie podatku od spadków i darowizn.

Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu wskazał, że poza sporem w rozpoznawanej sprawie pozostawała okoliczność nabycia przez skarżącą w całości spadku po zmarłym 15 marca 2021 r. Z. S. (dalej też jako: spadkodawca), potwierdzona aktem poświadczenia dziedziczenia z 21 kwietnia 2021 r., rep. A nr [...], natomiast sporna była wysokość podatku od spadków i darowizn z powodu kontrowersji co do tego, co wchodziło w skład spadku. W skardze wniesionej do Sądu skarżąca nie zgadzając się z wysokością ustalonego podatku wskazywała, że organ wadliwie ustalił, że w spadku po zmarłym Z. S. otrzymała całą nieruchomość położoną w L. przy ul. [...], nie zaś udział w wysokości 1/2 części, która to okoliczność miała bezpośredni wpływ na wysokość obowiązku podatkowego strony w zakresie podatku od spadków i darowizn. Zdaniem organu zebrany materiał dowodowy oparty w szczególności na złożonej przez skarżącą deklaracji oraz wyjaśnieniach, a także danych wynikających z księgi wieczystej, pozwala stwierdzić, że w skład spadku weszła cała nieruchomość położona przy ul. [...] w L., o wartości 559.000 zł. Organ wskazał, że z oświadczenia skarżącej złożonego 1 lipca 2021 r. wynikało, że nieruchomość przy ul. [...] została zakupiona aktem notarialnym z 8 kwietnia 1997 r. przez spadkodawcę podczas trwania związku małżeńskiego ze skarżącą ze wspólnych funduszy, zaś małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. Z faktu tego skarżąca wywodziła, że przedmiotem spadku jest udział 1/2 w części przedmiotowej nieruchomości, o wartości 279.500 zł. Jednak WSA w Łodzi podkreślił, że ze zgromadzonego materiału dowodowego wynikało jednak, że spadkodawca był wyłącznym właścicielem przedmiotowej nieruchomości. Tytuł własności spadkodawcy do całości ww. nieruchomości potwierdziła treść księgi wieczystej [...], a także aktu notarialnego Rep. A [...] z dnia 8 kwietnia 1997 r., w którym w § 4.1 wyraźnie wskazano, że spadkodawca nabycia dokonał za swoje fundusze odrębne. Sąd pierwszej instancji dodał, że wprawdzie zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z 25 lutego 1964 r.- Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2020 r., poz. 1359 – dalej jako: k.r.o.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa, obejmująca przedmioty nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, to jednak przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową nabyte m.in. w zamian za składniki majątku osobistego należą do majątku odrębnego każdego z małżonków. Następnie WSA w Łodzi podkreślił, że domniemanie unormowane w art. 3 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2019 r., poz. 2204 ze zm., dalej: u.k.w.h.) może być obalone w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, do czego uprawniona w realiach niniejszej sprawy była wyłącznie skarżąca. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego, ani też z treści skargi nie wynikało, by skarżąca podjęła wcześniej (tj. przed ustaleniem obowiązku podatkowego w zakresie podatku od spadków i darowizn) działania zmierzające do zmiany treści wpisów w księdze wieczystej. Z zapisów znajdujących się księdze wieczystej nr [...] prowadzonej dla nieruchomości położonej w L. przy ul. [...] wynikało, iż wyłącznym jej właścicielem pozostawał spadkodawca. W konsekwencji sąd pierwszej instancji uznał, że organy prawidłowo wywnioskowały, że w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość o pow. 1.522 m2 zabudowana budynkiem mieszkalnym o pow. 194,04 m2 położona w L. przy ul. [...] o wartości 559.000 zł, samochód marki Lanos o wartości 500 zł oraz środki pieniężne w kwocie 6.255,81 zł. Prawidłowo także odwołując się do treści art. 14 ust. 1 oraz art. 14 ust. 3 pkt 3 i art. 15 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r., poz. 1043, dalej: u.p.d.s.d.) ustalono skarżącej wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn w wysokości 110.938 zł. Wyrok ten w całości dostępny jest na stronie internetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl (CBOSA).