Charakter prawny zaświadczenia: czynność materialno-techniczna bez skutków prawotwórczych - Wyrok NSA z dnia 6 sierpnia 2024 r., sygn. III FSK 274/24

Wydanie zaświadczenia jest czynnością materialno-techniczną i urzędowym zarazem potwierdzeniem określonych faktów lub stanu prawnego, ale tylko takich, o których informacje znajdują się w dyspozycji organu. Jego istota sprowadza się do tego, że nie rozstrzyga ono o żadnych prawach lub obowiązkach i nie może tworzyć nowej sytuacji prawnej. Nie może też kreować żadnych faktów, gdyż jest tylko ich pochodną.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Rudowski, Sędzia NSA Jacek Pruszyński, Sędzia WSA (del.) Mirella Łent (sprawozdawca), po rozpoznaniu w dniu 6 sierpnia 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej E. O., od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, z dnia 8 listopada 2023 r. sygn. akt I SA/Łd 665/23, w sprawie ze skargi E. O., na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi, z dnia 4 lipca 2023 r. nr 1001-IOD-3.4054.2.2023.1.JM, w przedmiocie wydanie zaświadczenia o żądanej treści, 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości, 2) uchyla postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi z dnia 4 lipca 2023 r. nr 1001-IOD-3.4054.2.2023.1.JM w całości, 3) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej na rzecz E. O. kwotę 560 (słownie: pięćset sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 8 listopada 2023 r., I SA/Łd 665/23, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi oddalił skargę E. O. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi z dnia 4 lipca 2023 r. w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o żądanej treści.

W uzasadnieniu wyroku, Sąd pierwszej instancji wskazał, że skarżąca domagała się wydania zaświadczenia, że zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn po zmarłym ojcu wygasło wskutek przedawnienia. WSA przyjął, że 3 stycznia 2014 r. zmarł ojciec skarżącej – S. I. W dniu 23 września 2014 r. w sprawie sygn. Akt [...] Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi II Wydział Cywilny wydał postanowienie, w którym stwierdził, że spadek po zmarłym nabyła w 1/4 skarżąca. Dnia 15 października 2014 r. przedmiotowe postanowienie się uprawomocniło. WSA w Łodzi zauważył, że w niniejszej sprawie oś sporu pomiędzy skarżącą, a organem koncentruje się, wokół kwestii momentu aktualizacji (odnowienia się) obowiązku podatkowego i związanej z nią inicjacją biegu terminu przedawnienia do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego skarżącej w podatku od spadków i darowizn, z tytułu dziedziczenia po ojcu. Obie strony postępowania sądowego podstawy prawnej odnowienia obowiązku podatkowego upatrywały w art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021, poz. 1043) – dalej: "u.p.s.d." W ocenie Sądu treści żądanej przez osobę ubiegającą się o zaświadczenie nie da się potwierdzić tak uproszczonego postępowania ponieważ przedmiotem postępowania o wydanie zaświadczenia nie może być analizowanie i wyprowadzanie wniosków z przepisów prawa materialnego, ani też dokonywanie ocen prawnych. Zdaniem WSA w Łodzi rację należało przyznać organowi, który podniósł, że w tym przypadku analiza kwestii przedawnienia winna zostać objęta odrębnym postępowaniem, w którym strona będzie miała możliwość czynnego uczestnictwa, prezentacji swojej argumentacji, a po wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w administracyjnym toku instancji, prawo do wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Wyrok ten w całości dostępny jest w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych (http://orzeczenia.nsa.gov.pl, dalej w skrócie CBOSA).