Jak naliczyć odpis na ZFŚS, jeśli nauczyciel pobierający emeryturę został ponownie zatrudniony w szkole

Zgodnie z art. 53 Karty Nauczyciela, odpisy na zakładowy fundusz socjalnych dokonywane są na:

a) nauczycieli;

b) byłych nauczycieli - emerytów i rencistów oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne;

c) pracowników szkoły niebędących nauczycielami - aktualnie zatrudnionych oraz byłych pracowników - emerytów i rencistów.

Wysokość odpisu na ZFŚS dla nauczycieli określa art. 53 ust. 1 Karty Nauczyciela, a dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub nauczycielami pobierającymi nauczycielskie świadczenie kompensacyjne - art. 53 ust. 2 Karty Nauczyciela. W obu przypadkach odpis ustalany jest w odniesieniu do kwoty bazowej, o której mowa w art. 30 ust. 3, obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku (nauczyciele czynni - 110 % tej kwoty, emeryci 42%). Zmiana zasad naliczania odpisów na byłych nauczycieli nastąpiła od 1.01.2024 r.

W orzecznictwie wskazuje się, że emerytem jest osoba, która posiada wyłącznie status emeryta (a nie podwójny status - emeryta i pracownika). Natomiast emeryt, który podjął zatrudnienie staje się pracownikiem, a w takiej sytuacji świadczenia z zakładowego funduszu socjalnego należą mu się wyłącznie z tytułu pozostawania w stosunku pracy (z tytułu posiadania statusu pracownika). Jeśli bowiem emeryt podejmuje zatrudnienie, stając się pracownikiem - jego status pracownika jest "silniejszy" od statusu emeryta (uchwała Sądu Najwyższego z 15 listopada 1991 r., I PZP 56/91).

Z powyższego wynika, że zatrudnienie emeryta (byłego pracownika, byłego nauczyciela) powoduje, że pracownik ten (nauczyciel) powinien być traktowany dla celów ustalania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych tak jak pracownik (nauczyciel) niebędący emerytem. Tym samym odpis powinien być liczony tylko z tytułu zatrudnienia, a osoba ta wliczana jest do przeciętnej liczby zatrudnionych nauczycieli. W poprzednim stanie prawnym, kiedy odpis na byłych nauczycieli liczony był w wysokości 5% pobieranej emerytury, renty lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, odpis naliczany był podwójnie, gdyż nauczyciel jednocześnie pobierał emeryturę (a więc 5%) i był zatrudniony (a więc był uwzględniany w liczbie zatrudnianych nauczycieli).

Powołane orzecznictwo:

uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 1991 r., sygn. I PZP 56/91.

Dariusz Dwojewski

doktor nauk prawnych, wykładowca Uniwersytetu Śląskiego, specjalista w zakresie prawa pracy, pragmatyk pracowniczych i związków zawodowych, współpracownik firm szkoleniowych i autor wielu publikacji