Zmiany w emeryturach nauczycielskich

Obowiązujące od początku września zmiany w Karcie nauczyciela przewidują, że nauczyciele mogą przechodzić na emerytury w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny. Trzeba jednak spełniać określone warunki.

Jednym z warunków jest rozwiązanie na swój wniosek stosunku pracy albo rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy w określonych okolicznościach (np. kiedy dyrektor szkoły w przypadku likwidacji szkoły rozwiąże z nauczycielem stosunek pracy). Kolejnym warunkiem jest rozpoczęcie pracy przed 1 stycznia 1999 r. jako nauczyciel, wychowawca, inny pracownik pedagogiczny w przedszkolu, szkole, placówce lub innej jednostce organizacyjnej wymienionej w art. 1 KN. Trzeba też posiadać okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat – w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy, o której mowa w art. 1 KN (z wyjątkiem nauczyciela szkoły za granicą), w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Ze świadczenia tego nie skorzystają nauczyciele, którym przysługuje prawo do przejścia na emeryturę, bez względu na wiek, na podstawie art. 88 ust. 2a KN, a także ci, których wysokość wyliczonej emerytury jest niższa niż kwota najniższej emerytury określonej w ustawie emerytalnej. Na nową emeryturę nauczycielską mogą natomiast przejść, począwszy od 1 września 2024 r., nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r., o ile przed dniem wejścia w życie przepisów ukończyli 58 lat i spełniają pozostałe warunki (od 1 września 2025 r. – pedagodzy urodzeni po 31 sierpnia 1966 r., a przed 1 września 1969 r., którzy przed 1 września 2025 r. ukończą co najmniej 56 lat, a od 1 września 2026 r. – ci urodzeni po 31 sierpnia 1969 r.). Warunki wymagane do nabycia uprawnień do nowej emerytury nauczycielskiej są takie same dla kobiet i mężczyzn. Ważne, by wniosek o nową emeryturę nauczycielską został złożony przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego (wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn). Nowa emerytura nauczycielska zostanie obliczona poprzez podzielenie sumy zwaloryzowanego kapitału początkowego, zwaloryzowanych składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego oraz zwaloryzowanych środków zgromadzonych na subkoncie przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na tę emeryturę danego ubezpieczonego. Z chwilą wydania decyzji w sprawie ustalenia prawa do nowej emerytury nauczycielskiej środki w OFE przechodzą na subkonto w ZUS, które jest zamykane. Tym samym ustaje członkostwo w OFE. W związku z tym kobieta, która jest członkiem OFE, nie nabędzie prawa do emerytury kapitałowej w powszechnym wieku emerytalnym i tym samym nie będzie miała prawa do przeliczenia emerytury docelowej (po ukończeniu 65 lat). W przypadku przejścia na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne w razie śmierci środki z subkonta i OFE są dziedziczone. Natomiast w przypadku nowej emerytury nauczycielskiej środki z subkonta (wraz z przekazanymi środkami z OFE) są przenoszone na konto ubezpieczonego i nie podlegają dziedziczeniu.