Interpretacja indywidualna z dnia 2 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.470.2024.1.JKU

Brak opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 lipca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 lipca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jednym z przedmiotów działalności (…) sp. z o.o. sp.k. (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) jest prowadzenie hotelu (...) na zasadach franczyzy.

W ramach prowadzonej działalności Spółka świadczy dla swoich gości usługi zakwaterowania.

W celu dotarcia do jak największej liczby potencjalnych gości oraz w celu zapewnienia odpowiedniej obsługi gościom, Wnioskodawca wykorzystuje typowe w branży hotelarskiej instrumenty takie jak, np. elektroniczne, automatyczne rezerwacje pokoi oraz współpracuje z operatorami i integratorami płatności w sieci, w celu poboru płatności od klientów. W celu dokonywania automatycznych rezerwacji, Hotel korzysta zarówno ze stron internetowych, zintegrowanego systemu grupy (...), jak i pośrednictwa takich firm jak np.(…). Hotel wykorzystuje również szeroko stosowane w branży narzędzia marketingowe takie jak np. bezzwrotne wcześniejsze rezerwacje o obniżonej cenie pokoju.

Spółka świadczy swoje usługi zarówno dla klientów indywidualnych (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), jak i przedsiębiorców, czy klientów korporacyjnych. Goście planując skorzystanie z usług zakwaterowania oferowanych przez hotel dokonują wyboru konkretnego standardu pokoju i terminu swojego pobytu, po ustalonej z góry cenie.

W związku z dokonaną rezerwacją klient uiszcza na rzecz Spółki przedpłatę albo podaje dane karty kredytowej lub płatniczej, które są niezbędne do obciążenia klienta stosowną kwotą.

W przypadku dokonania przez klienta przedpłaty, Spółka rozpoznaje obowiązek podatkowy w VAT oraz wypełnia w tym zakresie wynikające z przepisów obowiązki dokumentacyjne (tj. wystawia fakturę zaliczkową w przypadkach, w których przedpłatę wpłaca podatnik VAT, a gdy przedpłata uiszczana jest przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, to Spółka dokumentuje przedpłatę przy użyciu kasy fiskalnej). Następnie, jeżeli klient skorzysta z usługi zakwaterowania, Spółka wystawia na rzecz klienta fakturę VAT (w przypadku przedsiębiorców, czy klientów korporacyjnych).

Zdarzają się sytuacje, w których klienci rezygnują z dokonanej uprzednio rezerwacji lub rezerwacja jest anulowana przez Spółkę w związku z tym, że klient nie stawia się w określonym terminie w recepcji Spółki (tzw. „no show”). Sposób postępowania w takich przypadkach zależy od rodzaju rezerwacji.

W przypadku rezerwacji zwrotnych, Spółka umożliwia w takich sytuacjach anulowanie dokonanej wcześniej rezerwacji, o ile anulowanie zostanie dokonane do określonego momentu. Jeśli jednak klient anuluje rezerwację po tym terminie lub nie skorzysta z usługi zakwaterowania świadczonej przez Spółkę, Spółka obciąża go stosowną opłatą za spóźnione anulowanie rezerwacji i rezygnację z usługi zakwaterowania – w wysokości odpowiadającej opłacie za pierwszą dobę pobytu.

Tak jak zostało to wskazane powyżej, w wybranych przypadkach Spółka udostępnia klientom możliwość rezerwacji pokoju hotelowego na specjalnych, korzystnych warunkach, w szczególności po niższej cenie. Rezerwacja ma w takim przypadku zwykle charakter bezzwrotny, co oznacza, że klient nie ma możliwości anulowania rezerwacji, czy zrezygnowania z usługi zakwaterowania bez ponoszenia z tego tytułu kosztów. Rezygnacja z usługi zakwaterowania wiąże się w takim przypadku z obciążeniem potencjalnego klienta Spółki opłatą za rezygnację z usługi zakwaterowania.

Opłata ta jest równa wartości dokonanej rezerwacji.

Spóźnione odwołanie rezerwacji lub nie stawienie się klienta w określonym terminie w recepcji Spółki wiąże się często z tym, że Spółka traci możliwość wynajęcia danego pokoju na rzecz innych potencjalnych klientów. Jednocześnie Spółka musi ponosić pewne stałe koszty związane z utrzymaniem budynku i znajdujących się w nim pokoi oraz bieżącą działalnością Spółki, w tym utrzymaniem personelu. Opłaty za nieterminowe anulowanie rezerwacji lub rezygnację z usługi zakwaterowania stanowią zatem formę zryczałtowanej rekompensaty za poniesione przez Spółkę koszty i utracone korzyści.

W przypadku przedsiębiorców/klientów korporacyjnych opłata taka jest rozliczana w następujący sposób:

1)jeśli klient uprzednio dokonał na rzecz Spółki przedpłatę tytułem rezerwacji: Spółka koryguje fakturę zaliczkową do zera, a wpłaconą przez klienta kwotę zatrzymuje tytułem opłaty za rezygnację z usługi Spółki. Na opłatę tę wystawiany jest dokument księgowy;

2)jeśli w związku z dokonaną przez klienta rezerwacją została dokonana preautoryzacja na karcie kredytowej lub płatniczej, zablokowana kwota jest pobierana przez Spółkę tytułem opłaty za rezygnację z usługi zakwaterowania. Na opłatę tę wystawiany jest dokument księgowy.

Natomiast w przypadku klientów indywidualnych nieprowadzących działalności gospodarczej, opłata taka jest rozliczana w następujący sposób:

1)jeśli klient uprzednio dokonał na rzecz Spółki przedpłatę tytułem rezerwacji: Spółka anuluje uprzednio wystawiony paragon poprzez stosowny zapis w ewidencji korekt, a wpłaconą przez klienta kwotę zatrzymuje tytułem opłaty za rezygnację z usługi Spółki. Równocześnie w tej samej dacie zostaje wystawiony i wysłany dokument księgowy niezawierający podatku VAT, a oryginał anulowanego paragonu zostaje podpięty pod ewidencję korekt;

2)jeśli w związku z dokonaną przez klienta rezerwacją została dokonana preautoryzacja na karcie kredytowej lub płatniczej, zablokowana kwota jest pobierana przez Spółkę tytułem opłaty za rezygnację z usługi zakwaterowania. Na opłatę tę wystawiany jest dokument księgowy.

Pytanie

Czy opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, opłata za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania nie stanowi wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę Spółki. Opłata taka jest świadczeniem o charakterze odszkodowawczym, mającym na celu zrekompensowanie Spółce poniesionych kosztów oraz utraconych korzyści związanych ze spóźnionym anulowaniem rezerwacji i/lub rezygnacją z usługi zakwaterowania. Opłata taka jest zatem świadczeniem niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 Ustawy o VAT.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu Ustawy o VAT.

W kontekście powyższego powstaje więc pytanie, czy opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania stanowią wynagrodzenie za świadczone przez Spółkę usługi.

W doktrynie podkreśla się, że: „usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść (choćby potencjalną). (...)

Dopóki nie ma kogoś, kto odnosiłby lub powinien odnosić konkretne (wymierne) korzyści o charakterze majątkowym wiążące się z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą. Nie ma tutaj bowiem żadnej konsumpcji. Skoro świadczenie nie jest konsumowane (przy czym nie chodzi tutaj wyłącznie o finalną konsumpcję), to nie stanowi ono usługi. Musi pozostać poza sferą objętą opodatkowaniem VAT; podatek ten bowiem obciąża konsumpcję”. (Adam Bartosiewicz, VAT. Komentarz, wyd. XVII, LEX 2023).

Problematyką wynagrodzenia za usługę zajmował się już wielokrotnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał). W orzeczeniach wydanych między innymi w sprawach: C-98/99 (wyrok Trybunału z 11 października 2001 r. w sprawie C-98/99 Nasser), C-16/933 (wyrok Trybunału z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 – Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting), C-89/81 (wyrok Trybunału z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81 – T Staatssecretaris van Financiën przeciwko Hong-Kong Trade Development Council), czy C-154/805 (wyrok Trybunału z 5 lutego 1981 r. w sprawie  C-154/80 – T Staatssecretaris van Financiën przeciwko Association coopérative „Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA”),Trybunał orzekł, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem (a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT) uważane mogą być takie sytuacje, w których:

1)istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

2)wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

3)istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

4)odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

5)istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Trybunał również w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/866 (wyrok Trybunału z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council). Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Powyższe stanowisko Trybunału znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych. Tytułem przykładu można wskazać na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 17 grudnia 2018 r., sygn. akt I SA/Łd 530/18, w którym Sąd wyraził identyczny pogląd, jak Trybunał. Sąd ten orzekł, iż: „Za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być relacje, w których:

·istnieje jakiś związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

·wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

·istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi,

·odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

·istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego”.

Na uwagę zasługuje nadto wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 27 października 2016 r., sygn. akt I SA/Kr 654/16. W wyroku tym WSA trafnie stwierdził, że:

„Z konstrukcji podatku od towarów i usług, wynika, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść (choćby potencjalną). Podatek od towarów i usług obciąża konsumpcję, czyli dopóki nie ma kogoś, kto odnosiłby lub powinien odnosić konkretne (wymierne) korzyści o charakterze majątkowym wiążące się z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą, ponieważ nie ma wówczas żadnej konsumpcji. Odbiorcą świadczenia musi być inny podmiot niż wykonujący usługę”.

Aby więc opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania mogły zostać uznane za wynagrodzenie za usługi Spółki, musiałyby zostać spełnione łącznie dwa warunki:

·opłaty te musiałyby być skorelowane z wzajemnym świadczeniem Spółki i

·uiszczający opłatę musieliby uzyskiwać jakąś korzyść od Spółki w zamian za tą opłatę.

Natomiast jak wynika ze stanu faktycznego opinii, opłaty te z całą pewnością tych warunków nie spełniają. Opłaty są pobierane za anulowanie rezerwacji bądź rezygnację z usługi zakwaterowania Spółki:

·po określonym terminie – w przypadku rezerwacji zwrotnej (zwykłej),

·w przypadku, gdy potencjalny klient dokonał uprzednio rezerwacji bezzwrotnej (na preferencyjnych warunkach).

Powyższe opłaty są więc swoistego rodzaju karą umowną za spóźnione anulowanie rezerwacji bądź rezygnację z usługi zakwaterowania. Mają one mobilizować potencjalnych klientów Spółki do dokonywania rezerwacji w sposób przemyślany i rozważny, aby nie blokować miejsc noclegowych, które Spółka mogłaby sprzedać innym klientom.

Spóźnione odwołanie rezerwacji wiąże się często z tym, że Spółka traci możliwość wynajęcia danego pokoju na rzecz innych potencjalnych klientów. Jednocześnie Spółka musi ponosić pewne stałe koszty związane z utrzymaniem budynku, w którym znajdują się udostępniane pokoje, a także stałe koszty związane z bieżącą działalnością Spółki, w tym utrzymaniem personelu. Odwołanie czy rezygnacja z rezerwacji w sposób niezgody z warunkami rezerwacji obowiązującymi gości Spółki naraża zatem Spółkę na wymierne straty, a także na utratę korzyści. Opłata za nieterminowe anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania Spółki stanowi zatem, z jej punktu widzenia, pewną zryczałtowaną rekompensatę za poniesione koszty i utracone korzyści.

W powyższych przypadkach nie dochodzi do wykonania przez Spółkę żadnej usługi na rzecz potencjalnego klienta. Uiszczenie opłaty przez daną osobę nie wiąże się również z otrzymaniem przez nią jakiejkolwiek korzyści od Spółki. Opłata ta skutkuje zatem uszczupleniem majątkowym po stronie potencjalnego klienta. Jednocześnie nie jest ona skorelowana z żadnym świadczeniem wzajemnym ze strony Spółki. Skoro tak, to opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania należy zakwalifikować jako świadczenie odszkodowawcze, które nie stanowi wynagrodzenia za żadną usługę Spółki. Opłaty te nie podlegają zatem opodatkowaniu VAT.

W tym kontekście warto zauważyć, że problem opłat (zadatków) pobieranych przez podmioty świadczące usługi hotelarskie w przypadku anulowania rezerwacji i nieskorzystania z usługi hotelowej na gruncie przepisów dotyczących podatku VAT był przedmiotem analizy Trybunału między innymi w sprawie C-277/05 (wyrok Trybunału z 18 lipca 2007 r. w sprawie C-277/05 Société thermale d'Eugénie-les-Bains przeciwko Ministère de l'Économie, des Finances et de l'Industrie). W wydanym w tej sprawie wyroku z 18 lipca 2007 r. Trybunał orzekł, iż:

„Artykuł 2 ust. 1 i art. 6 ust. 1 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi od wartości dodanej, w przypadku gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu”.

„W istocie zapłata zadatku przez klienta i zobowiązanie przedsiębiorstwa hotelarskiego do powstrzymania się od zawarcia umowy z osobą trzecią, która uniemożliwiałaby wykonanie zobowiązania zaciągniętego wobec klienta, również nie mogą zostać uznane za świadczenia wzajemne, ponieważ w tym przypadku obowiązek ten wynika bezpośrednio z umowy zakwaterowania, a nie z zapłaty zadatku. W ten sposób, gdy w wyniku rezerwacji przedsiębiorstwo hotelarskie świadczy uzgodnioną usługę, to w rzeczywistości wykonuje ono jedynie umowę zawartą ze swym klientem, zgodnie z zasadą dotrzymywania umów. W związku z tym przestrzeganie tego obowiązku nie może zostać zakwalifikowane jako świadczenie wzajemne wobec zapłaconego zadatku”.

Tym samym Trybunał orzekł, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Pogląd wyrażony przez Trybunał znajduje odzwierciedlenie w linii w interpretacyjnej organów podatkowych. Na uwagę zasługuje w szczególności interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: Dyrektor KIS) z 28 maja 2024 r., znak: 0112-KDIL1-1.4012.155.2024.3.HW, w której Dyrektor KIS zaprezentował następujące stanowisko:

„W przedmiotowej sprawie otrzymany przez Państwa zadatek nie stanowi wynagrodzenia za świadczone usługi, bo faktycznie do takiego świadczenia usług nie dochodzi ze względu na anulowanie rezerwacji pobytu przez gościa lub niestawienie się w hotelu bez wcześniejszej anulacji.

W przypadku anulacji złożonej przez gościa w terminie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem pobytu lub niestawienia się w hotelu bez wcześniejszej anulacji – gościowi nie przysługuje zwrot zadatku.

Czynność przekazania kwot pieniężnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż jak wskazano wcześniej, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za dostawę towarów w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

W niniejszej sprawie kwota pobranego przez Państwa zadatku, w sytuacji anulacji rezerwacji pobytu lub niestawienia się w hotelu bez wcześniejszej anulacji, nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, gdyż faktycznie do takiego świadczenia usług nie dochodzi z przyczyn leżących po stronie Klienta. Jest to zatem sytuacja, w której doszło do niewykonania umowy sprzedaży, a więc zatrzymana przez Państwa (świadczących usługi) kwota zadatku nie będzie tu ekwiwalentem wynagrodzenia za wykonane usługi, lecz pełni funkcję odszkodowawczą.

Zatem w odniesieniu do tej czynności nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż otrzymana kwota (zadatek) nie wiąże się z wykonaniem przez Państwa jakiegokolwiek świadczenia i tym samym nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy”.

Podobnie przyjął Dyrektor KIS w interpretacji podatkowej z 13 lutego 2020 r., znak: IBPP2/4512-214/16-1/ICz, wskazując:

„Odnosząc się do kwestii opodatkowania podatkiem VAT i dokumentowania opłat wymienionych wyżej w pkt 1 (tj. opłat za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania), mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz powołane regulacje prawne stwierdzić należy, że opłata pobierana od klienta, który nie odwoła w ustalonym terminie rezerwacji i/lub nie skorzysta z usług zakwaterowania, nie jest ekwiwalentem za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę. W przedmiotowym przypadku opłata ta nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania, lecz pełni funkcję odszkodowawczą.

Podkreślenia wymaga fakt, że należność inkasowana od gościa, który w zbyt późnym terminie odwołał rezerwację – nie ma związku ze świadczonymi przez Wnioskodawcę usługami zakwaterowania, bowiem opłata ta pobierana jest wyłącznie w przypadku, gdy do wyświadczenia usługi hotelowej nie dochodzi.

Zatem pobierana przez Wnioskodawcę opłata z tytułu zbyt późnego odwołania rezerwacji jako pełniąca funkcję odszkodowawczą, nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania, lecz stanowi rekompensatę za poniesione przez Wnioskodawcę koszty, bądź też utracone korzyści spowodowane późniejszym niż wynikającym z zawartej umowy anulowaniem rezerwacji. W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, że kwoty należne Wnioskodawcy od klientów za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania nie stanowią odpłatności za czynność określoną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

Analogiczny pogląd wyraził również Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 20 lutego 2014 r., znak: IBPP2/443-1076/13/IK, w której wskazał:

„Analizując powyżej przedstawione okoliczności wskazać należy, iż opłata pobierana od klienta, który nie odwoła w ustalonym terminie rezerwacji i nie skorzysta z usług zakwaterowania, usługi wynajmu sal konferencyjnych i gastronomicznych nie jest ekwiwalentem za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę. W przedmiotowym przypadku opłata ta nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania, usługę wynajmu sali konferencyjnej, usługę gastronomiczną, lecz pełni funkcję odszkodowawczą. Podkreślenia wymaga fakt, iż należność inkasowana od gościa, który w zbyt późnym terminie odwołał rezerwację – nie ma związku ze świadczonymi przez Wnioskodawcę usługami zakwaterowania, wynajmu sali konferencyjnej, usługami gastronomicznymi, bowiem opłata ta pobierana jest wyłącznie w przypadku, gdy do wyświadczenia usługi hotelowej nie dochodzi. W przypadku gdy klient anuluje rezerwację w czasie, gdy anulowanie nie podlega opłacie, opłata nie jest pobierana, klient otrzymuje zwrot zaliczki.

Zatem pobierana przez Wnioskodawcę opłata z tytułu zbyt późnego odwołania rezerwacji jako pełniąca funkcję odszkodowawczą, nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę zakwaterowania czy wynajmu, lecz stanowi rekompensatę za poniesione przez Wnioskodawcę koszty, bądź też utracone korzyści spowodowane późniejszym niż wynikającym z zawartej umowy anulowaniem rezerwacji. Tym samym uznać należy, że opłata pobierana od klienta, który nie odwoła w ustalonym terminie rezerwacji nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatkiem od towarów i usług.

Zaznaczyć należy, że opłata pobierana przez Wnioskodawcę pełni funkcję odszkodowawczą po przekroczeniu ustalonego terminu bezkosztowej rezygnacji ze świadczenia”.

Tak więc powyższe orzeczenia i interpretacje potwierdzają stanowisko Spółki, że opłaty pobierane od potencjalnych klientów za spóźnione anulowanie rezerwacji i nieskorzystanie z usług zakwaterowania nie stanowią wynagrodzenia za usługi Spółki w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT. Opłaty te są świadczeniem o charakterze odszkodowawczym i jako takie nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. Stosownie do treści powołanych przepisów, każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, uznawane jest na gruncie ustawy za usługę. Zatem pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie.

Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Ustawa nie definiuje, co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Zatem, aby dostawę towarów oraz świadczenie usług uznać za podlegającą opodatkowaniu musi istnieć związek pomiędzy dostawą tego towaru lub też świadczeniem usług oraz wypłaconym wynagrodzeniem. Tylko wówczas zapłata za ten towar lub usługę będzie stanowić podstawę opodatkowania dokonania danej czynności.

Państwa wątpliwości dotyczą opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania.

W rozpatrywanej sprawie istotne jest określenie, czy wykonywane jest świadczenie usług, i czy Państwo otrzymują wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia.

Powyższe konieczne jest w celu określenia, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 353¹ Kodeksu cywilnego:

Oznacza to, że strony mogą także swobodnie umówić się w kwestiach dotyczących wynagrodzenia za realizację warunków umowy.

Z okoliczności sprawy wynika, że Spółka prowadzi hotel (...). W ramach prowadzonej działalności Spółka świadczy dla swoich gości usługi zakwaterowania. Spółka świadczy swoje usługi zarówno dla klientów indywidualnych (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), jak i przedsiębiorców, czy klientów korporacyjnych. Goście planując skorzystanie z usług zakwaterowania oferowanych przez hotel dokonują wyboru konkretnego standardu pokoju i terminu swojego pobytu, po ustalonej z góry cenie. W związku z dokonaną rezerwacją klient uiszcza na rzecz Spółki przedpłatę albo podaje dane karty kredytowej lub płatniczej, które są niezbędne do obciążenia klienta stosowną kwotą. W przypadku dokonania przez klienta przedpłaty, Spółka rozpoznaje obowiązek podatkowy w VAT oraz wypełnia w tym zakresie wynikające z przepisów obowiązki dokumentacyjne (tj. wystawia fakturę zaliczkową w przypadkach, w których przedpłatę wpłaca podatnik VAT, a gdy przedpłata uiszczana jest przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, to Spółka dokumentuje przedpłatę przy użyciu kasy fiskalnej). Następnie, jeżeli klient skorzysta z usługi zakwaterowania, Spółka wystawia na rzecz klienta fakturę VAT (w przypadku przedsiębiorców, czy klientów korporacyjnych). Zdarzają się sytuacje, w których klienci rezygnują z dokonanej uprzednio rezerwacji lub rezerwacja jest anulowana przez Spółkę w związku z tym, że klient nie stawia się w określonym terminie w recepcji Spółki (tzw. „no show”). Sposób postępowania w takich przypadkach zależy od rodzaju rezerwacji. W przypadku rezerwacji zwrotnych, Spółka umożliwia w takich sytuacjach anulowanie dokonanej wcześniej rezerwacji, o ile anulowanie zostanie dokonane do określonego momentu. Jeśli jednak klient anuluje rezerwację po tym terminie lub nie skorzysta z usługi zakwaterowania świadczonej przez Spółkę, Spółka obciąża go stosowną opłatą za spóźnione anulowanie rezerwacji i rezygnację z usługi zakwaterowania – w wysokości odpowiadającej opłacie za pierwszą dobę pobytu. W wybranych przypadkach Spółka udostępnia klientom możliwość rezerwacji pokoju hotelowego na specjalnych, korzystnych warunkach, w szczególności po niższej cenie. Rezerwacja ma w takim przypadku zwykle charakter bezzwrotny, co oznacza, że klient nie ma możliwości anulowania rezerwacji, czy zrezygnowania z usługi zakwaterowania bez ponoszenia z tego tytułu kosztów. Rezygnacja z usługi zakwaterowania wiąże się w takim przypadku z obciążeniem potencjalnego klienta Spółki opłatą za rezygnację z usługi zakwaterowania. Opłata ta jest równa wartości dokonanej rezerwacji. Spóźnione odwołanie rezerwacji lub nie stawienie się klienta w określonym terminie w recepcji Spółki wiąże się często z tym, że Spółka traci możliwość wynajęcia danego pokoju na rzecz innych potencjalnych klientów. Jednocześnie Spółka musi ponosić pewne stałe koszty związane z utrzymaniem budynku i znajdujących się w nim pokoi oraz bieżącą działalnością Spółki, w tym utrzymaniem personelu. Opłaty za nieterminowe anulowanie rezerwacji lub rezygnację z usługi zakwaterowania stanowią zatem formę zryczałtowanej rekompensaty za poniesione przez Spółkę koszty i utracone korzyści.

W przypadku przedsiębiorców/klientów korporacyjnych opłata taka jest rozliczana w następujący sposób:

1)jeśli klient uprzednio dokonał na rzecz Spółki przedpłatę tytułem rezerwacji: Spółka koryguje fakturę zaliczkową do zera, a wpłaconą przez klienta kwotę zatrzymuje tytułem opłaty za rezygnację z usługi Spółki. Na opłatę tę wystawiany jest dokument księgowy;

2)jeśli w związku z dokonaną przez klienta rezerwacją została dokonana preautoryzacja na karcie kredytowej lub płatniczej, zablokowana kwota jest pobierana przez Spółkę tytułem opłaty za rezygnację z usługi zakwaterowania. Na opłatę tę wystawiany jest dokument księgowy.

Natomiast w przypadku klientów indywidualnych nieprowadzących działalności gospodarczej, opłata taka jest rozliczana w następujący sposób:

1)jeśli klient uprzednio dokonał na rzecz Spółki przedpłatę tytułem rezerwacji: Spółka anuluje uprzednio wystawiony paragon poprzez stosowny zapis w ewidencji korekt, a wpłaconą przez klienta kwotę zatrzymuje tytułem opłaty za rezygnację z usługi Spółki. Równocześnie w tej samej dacie zostaje wystawiony i wysłany dokument księgowy niezawierający podatku VAT, a oryginał anulowanego paragonu zostaje podpięty pod ewidencję korekt;

2)jeśli w związku z dokonaną przez klienta rezerwacją została dokonana preautoryzacja na karcie kredytowej lub płatniczej, zablokowana kwota jest pobierana przez Spółkę tytułem opłaty za rezygnację z usługi zakwaterowania. Na opłatę tę wystawiany jest dokument księgowy.

W przedmiotowej sprawie otrzymane przez Państwa opłaty za nieterminowe anulowanie rezerwacji lub rezygnację z usługi zakwaterowania nie stanowią wynagrodzenia za świadczone usługi, bo faktycznie do takiego świadczenia usług nie dochodzi ze względu na anulowanie rezerwacji pobytu przez klienta lub gdy klient nie stawia się w określonym terminie w recepcji Spółki bez anulowania rezerwacji i rezygnacji z usługi zakwaterowania.

W przypadku rezerwacji zwrotnych, Spółka umożliwia w takich sytuacjach anulowanie dokonanej wcześniej rezerwacji, o ile anulowanie zostanie dokonane do określonego momentu. Jeśli jednak klient anuluje rezerwację po tym terminie lub nie skorzysta z usługi zakwaterowania świadczonej przez Spółkę, Spółka obciąża go stosowną opłatą za spóźnione anulowanie rezerwacji i rezygnację z usługi zakwaterowania – w wysokości odpowiadającej opłacie za pierwszą dobę pobytu. W wybranych przypadkach Spółka udostępnia klientom możliwość rezerwacji pokoju hotelowego na specjalnych, korzystnych warunkach, w szczególności po niższej cenie. Rezerwacja ma w takim przypadku zwykle charakter bezzwrotny, co oznacza, że klient nie ma możliwości anulowania rezerwacji, czy zrezygnowania z usługi zakwaterowania bez ponoszenia z tego tytułu kosztów. Rezygnacja z usługi zakwaterowania wiąże się w takim przypadku z obciążeniem potencjalnego klienta Spółki opłatą za rezygnację z usługi zakwaterowania. Opłata ta jest równa wartości dokonanej rezerwacji. Spóźnione odwołanie rezerwacji lub nie stawienie się klienta w określonym terminie w recepcji Spółki wiąże się często z tym, że Spółka traci możliwość wynajęcia danego pokoju na rzecz innych potencjalnych klientów. Jednocześnie Spółka musi ponosić pewne stałe koszty związane z utrzymaniem budynku i znajdujących się w nim pokoi oraz bieżącą działalnością Spółki, w tym utrzymaniem personelu. Opłaty za nieterminowe anulowanie rezerwacji lub rezygnację z usługi zakwaterowania stanowią zatem formę zryczałtowanej rekompensaty za poniesione przez Spółkę koszty i utracone korzyści.

W niniejszej sprawie kwota pobranej przez Państwa opłaty, w sytuacji nieterminowego anulowania rezerwacji lub rezygnacji z usługi zakwaterowania, nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, gdyż faktycznie do takiego świadczenia usług nie dochodzi z przyczyn leżących po stronie klienta. Jest to zatem sytuacja, w której doszło do niewykonania umowy sprzedaży, a więc zatrzymana przez Państwa (świadczących usługi) kwota opłaty nie będzie tu ekwiwalentem wynagrodzenia za wykonane usługi, lecz pełni funkcję odszkodowawczą. Podkreślenia wymaga fakt, że należność inkasowana od gościa, który w zbyt późnym terminie odwołał rezerwację lub zrezygnował z usługi zakwaterowania – nie ma związku ze świadczonymi przez Państwa usługami zakwaterowania, bowiem opłaty te pobierane są wyłącznie w przypadku, gdy do wyświadczenia usługi zakwaterowania nie dochodzi.

Zatem w odniesieniu do tej czynności nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż otrzymana kwota (opłata za nieterminowe anulowanie rezerwacji lub rezygnację z usługi zakwaterowania) nie wiąże się z wykonaniem przez Państwa jakiegokolwiek świadczenia i tym samym nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy.

Podsumowanie

Opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania nie powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług, ponieważ zatrzymana kwota nie stanowi wynagrodzenia dla Spółki za świadczone usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Państwa stanowisko w zakresie zadanego pytania jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku  z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku – sformułowanego przez Państwa pytania. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy oraz we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).