Interpretacja indywidualna z dnia 13 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.370.2024.1.KM

Opodatkowanie podatkiem VAT czynności przeniesienia praw własności intelektualnej na rzecz Skarbu Państwa.

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 czerwca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 12 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem VAT czynności przeniesienia praw własności intelektualnej na rzecz Skarbu Państwa. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca, zwany dalej „uczelnią” - jest uczelnią publiczną - uczelnią (…) w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 74 ze zm.), zwanej „ustawą” nadzorowaną przez Ministra właściwego (…) oraz jednostką organizacyjną (…), zwanej ustawą o A. Misją uczelni jest odkrywanie i przekazywanie prawdy z zakresu nauk społecznych i humanistycznych, w szczególności dotyczących (…) i porządku publicznego, poprzez prowadzenie badań, kształcenie kadr naukowych, studentów, uczestników studiów podyplomowych, uczestników kursów i szkoleń oraz jej upowszechnianie.

Uczelnia jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W zakresie prowadzonej działalności uczelnia wykonuje czynności związane z działalnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (zwanej dalej: także podatkiem VAT), tj. czynnościami będącymi poza zakresem ustawy o VAT (tzw. nieodpłatna działalność statutowa) oraz działalnością zwolnioną z podatku VAT, jak też działalnością opodatkowaną tym podatkiem. Podstawowymi zadaniami uczelni są:

1.prowadzenie kształcenia na studiach;

2.prowadzenie kształcenia na studiach podyplomowych lub innych form kształcenia;

3.prowadzenie działalności naukowej, świadczenie usług badawczych oraz transfer wiedzy i technologii do gospodarki;

4.kształcenie i promowanie kadr uczelni;

5.stwarzanie osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału w:

a)procesie przyjmowania na uczelnię w celu odbywania kształcenia;

b)kształceniu;

c)prowadzeniu działalności naukowej;

6.wychowywanie studentów w poczuciu odpowiedzialności za Państwo Polskie, tradycję narodową, umacnianie zasad demokracji i poszanowania praw człowieka;

7.stwarzanie warunków do rozwoju kultury fizycznej studentów;

8.upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki i kultury, w tym przez gromadzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych, informacyjnych i archiwalnych;

9.działanie na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych;

10.prowadzenie działalności wydawniczej i poligraficznej na potrzeby działalności dydaktycznej, naukowej i badawczej uczelni;

11.monitorowanie kariery zawodowej swoich absolwentów w celu dostosowania programów studiów do potrzeb rynku pracy;

12.nadawanie stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego;

13.zadania uczelni jako jednostki (…).

Ponadto zadania uczelni jako jednostki organizacyjnej (…) określa B.

W ramach prowadzonej działalności naukowej uczelnia wykonuje różnego typu badania naukowe. Realizacja badań wymaga ponoszenia znacznych wydatków finansowych. Wydatki te pokrywane są ze środków własnych uczelni, subwencji, dotacji, dofinansowań oraz różnego typu grantów finansowych. Wiele instytucji w tym Państwowych Agencji Rządowych ogłasza konkursy na finansowanie działalności naukowej (m.in. realizowanej przez uczelnie publiczne czy też instytuty naukowe lub badawcze). Państwowe Agencje Rządowe ogłaszają konkurs (z określonej dziedziny), zainteresowane jednostki aplikują w konkursie i po spełnieniu warunków konkursowych otrzymują grant/dofinansowanie/dotacje etc. Dofinansowanie jest otrzymane na podstawie umowy o dofinansowanie projektu, czy też umowy na realizację projektu dofinansowanego z danego źródła finansowego.

Jedną z agencji, która ogłasza konkursy na dofinansowanie badań naukowych i prac rozwojowych jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (zwane dalej NCBiR lub Centrum). Narodowe Centrum Badań i Rozwoju jest Agencją Wykonawczą w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, powołaną do realizacji zadań z zakresu polityki naukowej państwa, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Agencja działa na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2279 ze zm.).

Wnioskodawca zrealizował projekt na rzecz (…) w ramach konkursu (…). W tym celu w 2019 r. zawarta została z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju umowa o wykonanie i finansowanie tego projektu z Wnioskodawcą jako liderem konsorcjum realizującego projekt (pozostali konsorcjanci to instytuty badawcze i spółka z o.o.). Konsorcjum zatem jest stroną umowy zawartej z NCBiR, dotyczącej prowadzenia przez Wnioskodawcę badań naukowych i prac rozwojowych w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2018 r. poz. 87 ze zm.) na rzecz (…) finansowanych w całości ze środków uzyskanych z NCBiR.

Jak wskazuje przedmiot umowy konsorcjum, jego celem jest przygotowanie, złożenie i realizacja wniosku o finansowanie projektu do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz jego realizacja po przyznaniu przez NCBiR środków finansowych na jego realizację. Celem głównym projektu jest stworzenie (…). Z podpisanej umowy z NCBiR wynika, iż przedmiot umowy obejmuje wyłącznie realizację badań naukowych i prac rozwojowych. Umowy zawierane przez NCBiR na dofinasowanie przedmiotowych projektów stanowią realizację zadań ustawowych NCBiR, którymi jest między innymi zarządzanie realizacją badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz (…) oraz ich finansowanie lub współfinansowanie.

Na mocy zawartej umowy NCBiR zobowiązuje się do wsparcia finansowego prowadzonych przez Wnioskodawcę badań naukowych i prac rozwojowych poprzez pokrycie wydatków ponoszonych przez Wnioskodawcę i partnerów konsorcjum.

Wsparcie finansowe jest udzielane przez NCBiR ze środków publicznych w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1270 ze zm.). Finansowanie to może dotyczyć wszystkich kosztów kwalifikowanych związanych z danym projektem lub też części kosztów kwalifikowanych. W przypadku finansowania częściowego koszty kwalifikowane niefinansowane przez NCBiR są pokrywane przez poszczególnych partnerów w drodze wkładu własnego. Środki finansowe otrzymane od NCBiR nie mogą być wydatkowane na inne cele niż określone w umowie.

Badania naukowe oraz prace rozwojowe, do wykonania których zobowiązuje się Wnioskodawca, mają być wykonywane w ramach następujących po sobie etapów, przy czym zgodnie z ustalonym harmonogramem, każdy z etapów składa się z kilku odrębnych zadań. Z kolei każde zadanie jest wykonywane przez jeden lub kilka różnych podmiotów uczestniczących w projekcie. Z zapisów umowy o finansowanie wynika, że umowa określa zasady udzielania przez NCBiR finansowania na realizację projektu w ramach konkursu.

Projekt obejmuje realizację badań naukowych i prac rozwojowych. Lider po spełnieniu warunków wynikających z umowy otrzymał od Centrum finansowanie na realizację projektu w łącznej kwocie (…). obejmujące,

1.finansowanie na realizację projektu w kwocie (…) złotych;

2.finansowanie przeznaczone na pokrycie zobowiązań z tytułu podatku od towarów i usług od otrzymanego finansowania (…) złotych.

Harmonogram realizacji projektu był szczegółowo rozpisany i nakierunkowany na osiągnięcie zakładanych efektów, to jednak ze względu na charakter przedmiotu umowy (badania naukowe i prace rozwojowe), warunkiem otrzymania kolejnej zaliczki jest wykazanie poniesienia kosztów stanowiących co najmniej 70% wszystkich przekazanych zaliczek oraz pozytywnego przebiegu dotychczasowych prac (w formie pozytywnych kontroli czy audytów). Po otrzymaniu zaliczek Lider, który otrzymuje wskazane finansowanie oraz finansowanie przeznaczone na pokrycie zobowiązań z tytułu podatku od towarów i usług, wystawia faktury zaliczkowe zgodnie z postanowieniami ustawy o podatku od towarów i usług. Lider niezwłocznie przekazuje też współwykonawcom środki finansowe zgodne z kosztorysem, harmonogramem płatności oraz harmonogramem wykonania projektu. Niewykorzystana przez Lidera i współwykonawców część finansowania, po zakończeniu realizacji projektu podlega zwrotowi na rachunek bankowy Centrum. Wypłata finansowania w związku z danym projektem, jest uzależniona od otrzymania przez NCBiR dotacji celowej z budżetu państwa. Zgodnie z zapisem umowy o finansowanie, koszty ponoszone w danym projekcie kwalifikują się do objęcia wsparciem finansowym przez NCBiR pod warunkiem łącznego spełnienia następujących warunków:

1.są niezbędne do zrealizowania celów projektu;

2.są zgodne z kosztorysem projektu;

3.są zaksięgowane i udokumentowane zgodnie z przepisami o rachunkowości oraz przyjętą polityką rachunkowości u wykonawcy lub współwykonawcy;

4.zostały poniesione w okresie realizacji projektu wskazanym w umowie;

5.zostały poniesione zgodnie z zasadami racjonalnej gospodarki finansowej, w szczególności najkorzystniejszej relacji nakładów do rezultatów.

Naliczony podatek od towarów i usług może być kosztem kwalifikowalnym, jeśli zgodnie z odrębnymi przepisami Liderowi konsorcjum lub pozostałym członkom konsorcjum nie przysługuje prawo do jego zwrotu lub odliczenia, oraz jeśli podatek ten został naliczony w związku z poniesionymi kosztami kwalifikowalnymi. Kosztami kwalifikowanymi, poza wskazanymi w regulaminie elementami takimi jak wynagrodzenia osób zatrudnionych przy projekcie (dla zespołu naukowców konsorcjum na wsparcie badań naukowych i prac rozwojowych zmierzających do wytworzenia przedmiotów zadeklarowanych w celach projektu), koszty aparatury naukowo badawczej czy pozostałe koszty operacyjne związane z realizacją projektu (np. koszty delegacji, materiały promocyjne, koszty uczestnictwa w seminariach i konferencjach) itp., są również ustalane ryczałtowo (jako procent od wskazanych kosztów kwalifikowanych) koszty ogólne ponoszone w związku z realizacją projektu (np. koszty adaptacji pomieszczeń dla celów realizacji projektu, koszty materiałów biurowych, koszty wynagrodzeń personelu zarządzającego itp.). Koszty ogólne rozliczone ryczałtem traktowane są jako wydatki poniesione. Wykonawca nie ma obowiązku zbierania ani opisywania dokumentów księgowych w ramach projektu na potwierdzenie poniesienia wydatków, które dostały wskazane jako koszty ogólne.

W zależności od okoliczności, czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT, refundacji podlega kwota odpowiednio brutto albo netto wydatków kwalifikowanych. Jeżeli okaże się, że sfinansowana została kwota brutto wydatków podmiotowi, któremu przysługuje prawo do odliczenia VAT, niezbędne jest dokonanie stosownej korekty. Przyznana kwota zgodnie z umową z NCBiR przeznaczona była wyłącznie na pokrycie kosztów Lidera oraz partnerów konsorcjum, w związku z realizowanym projektem. Realizacja projektu była ściśle uzależniona od przyznanej dotacji przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. W przypadku nie przyznania dotacji, przedmiotowy projekt nie byłby realizowany. W projekcie nie przewidziano wkładu własnego.

W umowie o sfinansowanie projektu określono również prawo własności intelektualnej (zwanej dalej PWI). PWI to prawa własności przemysłowej, do wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, topografii układu scalonego, prawo do wyhodowanej albo odkrytej i wprowadzonej odmiany rośliny oraz autorskie prawa majątkowe powstałe w wyniku wykonania projektu. Przedmioty PWI to utwory w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2509 ze zm.) oraz wynalazki, wzory użytkowe i wzory przemysłowe, o których mowa w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1170) oraz wyhodowana albo odkryta i wyprowadzona odmiana rośliny powstałe w wyniku wykonania projektu.

Natomiast prawa związane to prawa wyłączne i uprawnienia związane z PWI (przedmiotami PWI), bez których nie jest możliwe korzystanie z przedmiotów PWI, a które zostały wniesione do projektu przez wykonawcę/współwykonawców lub nabyte/uzyskane od podmiotów trzecich. Prawa związane obejmują m.in. prawa z rejestracji topografii układu scalonego, prawa do korzystania i rozporządzania projektami racjonalizatorskimi, prawa do pobierania danych i wtórnego ich wykorzystania w całości lub w istotnej części, co do jakości lub ilości, zgromadzonych w bazach danych, prawa do odmiany wszelkich rodzajów i gatunków roślin, prawa do korzystania i rozporządzania know-how rozumianego jako informacje techniczne, technologiczne, praktyczne, handlowe, organizacyjne, koncepcje, pomysły, idee, założenia, wytyczne, ramy ogólne, struktury, metody, techniki, nazwy, wzory, znaki, treści, nieujawnione do wiadomości publicznej, bez względu na to, czy mogą być przedmiotem praw wyłącznych, w szczególności takich jak m.in. patenty, wzory użytkowe lub przemysłowe.

Zgodnie z umową właścicielem wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych lub topografii układu scalonego, wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany rośliny oraz autorskich praw majątkowych powstałych w wyniku wykonania projektu są wykonawcy oraz współwykonawcy.

Zasady podziału PWI określa umowa konsorcjum, a w przypadku braku stosownych postanowień w umowie konsorcjum, powszechnie obowiązujące przepisy prawa polskiego. Uprawnionym do złożenia oświadczenia o którym mowa w art. 32 ust. 4 ustawy, oraz do wykonywania wszelkich innych praw i obowiązków wynikających z umowy przysługujących Skarbowi Państwa, jest Skarb Państwa reprezentowany przez B.

Na żądanie Skarbu Państwa lub Centrum, wykonawca oraz współwykonawcy zobowiązani są przekazać wszelką dokumentację, materiały informacyjne dotyczące przedmiotów PWI oraz przedmiotów praw związanych, a w szczególności ich podstawowe założenia, opis techniczny, specyfikację oraz wizualizację, kody źródłowe, wynikowe, maszynowe i inne, dokumentacje projektowe, techniczne i eksploatacyjne.

Wykonawca w imieniu swoim i współwykonawców potwierdza, że zna treść art. 32 ust. 4 ustawy i jest świadomy, że Skarb Państwa może w terminie do dwunastu miesięcy od dnia zakończenia realizacji projektu, złożyć wykonawcy oraz współwykonawcy pisemne oświadczenie o korzystaniu z utworu lub wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego, wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany rośliny powstałych w wyniku realizacji projektu. W takim przypadku Skarb Państwa uprawniony będzie do nieodpłatnego korzystania z utworu na polach eksploatacji wymienionych w oświadczeniu, wybranych spośród wszystkich znanych na dzień zakończenia projektu, lub z wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo, wraz z prawem do dokonywania dowolnych zmian, adaptacji, przeróbek i modyfikacji oraz prawem do udzielania sublicencji. W razie złożenia oświadczenia wykonawca oraz współwykonawcy zobowiązują się udzielić Skarbowi Państwa licencji na korzystanie z przedmiotów praw związanych na następujących warunkach:

1.licencja będzie licencją pełną, nieograniczoną terytorialnie ani czasowo;

2.licencja zostanie udzielona w zakresie odpowiadającym art. 32 ust. 4 ustawy oraz treści oświadczenia złożonego na podstawie art. 32 ust. 4 ustawy;

3.licencja zostanie udzielona bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia (tj. w ramach otrzymanego na podstawie umowy przez wykonawcę oraz współwykonawców finansowania);

4.licencja zostanie udzielona w terminie 30 dni od dnia otrzymania oświadczenia, o którym mowa w ust. 7, o ile Skarb Państwa nie wyrazi zgody na przedłużenie wskazanego terminu;

5.rozwiązanie umowy licencyjnej będzie możliwe z zachowaniem 15-letniego okresu wypowiedzenia, chyba że Skarb Państwa wyrazi zgodę na skrócenie okresu wypowiedzenia.

W przypadku zmiany sytuacji faktycznej lub prawnej w ten sposób, że do swobodnego korzystania przez Skarb Państwa z PWI w zakresie określonym art. 32 ust. 4 ustawy konieczna będzie zmiana umowy licencyjnej lub zawarcie dodatkowej umowy, wykonawca oraz współwykonawcy zobowiązują się, bez dodatkowego wynagrodzenia (tj. w ramach otrzymanego na podstawie umowy przez wykonawcę oraz współwykonawców finansowania) zmienić umowę licencyjną lub zawrzeć inną właściwą umowę, w terminie trzech miesięcy od dnia zaistnienia wskazanych w niniejszym ustępie okoliczności, chyba że Skarb Państwa wyrazi zgodę na przedłużenie tego terminu.

Wykonawcy oraz współwykonawcy przeniosą na Skarb Państwa własność prototypów oraz demonstratorów powstałych w wyniku wykonania projektu, bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia (tj. w ramach otrzymanego na podstawie umowy przez wykonawcę oraz współwykonawców finansowania), na wyraźne żądanie Skarbu Państwa zgłoszone w terminie czterech miesięcy od dnia doręczenia Skarbowi Państwa wykazu. Umowa nie przewiduje żadnego wynagrodzenia, poza finansowaniem kosztów kwalifikowalnych, z tytułu realizacji projektu i przeniesienia praw do rezultatów wykonanej pracy.

Wszystkie nabywane przez Wnioskodawcę na potrzeby realizacji projektu towary i usługi są wykorzystywane wyłącznie do realizacji projektu (z zastrzeżeniem wskazanych wyżej kwalifikowanych kosztów ogólnych). Po zrealizowaniu projektu, Wnioskodawca zobowiązany jest na podstawie umowy do przekazania efektów prac na rzecz ich właściciela (Skarbu Państwa), na żądanie jego reprezentantów. Po zakończeniu projektu Wnioskodawca oraz współwykonawcy wytworzyli prawo własności do (…). Konsorcjanci, w tym Wnioskodawca, zostali wezwani przez uprawnionego reprezentanta, jakim jest B., do fizycznego i formalnego przekazania na rzecz Skarbu Państwa, przedmiotów PWI.

Pytanie

Czy przeniesienie przez Wnioskodawcę PWI, przedmiotów PWI lub praw związanych na rzecz Skarbu Państwa bez dodatkowego wynagrodzenia będzie podlegać opodatkowaniu VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j.: Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm., dalej powoływanej jako VATu) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się zgodnie z art. 7 ust. 1 VATu przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 VATu, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. W tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Towarami, zgodnie z art. 2 pkt 6 VATu, są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W konsekwencji, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe pod uwagę, skoro Wnioskodawca zobowiązał się do przeniesienia PWI, przedmiotów PWI i praw z nimi związanych, które będzie miał m.in. prawo własności do (…), należy uznać, iż jego przekazanie na rzecz Centrum będzie stanowiło świadczenie usług.

Opodatkowaniu VAT podlega co do zasady odpłatna dostawa towarów i świadczenie usług. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych, pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Zgodnie z art. 29a ust. 1 VATu podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 VATu, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Dokonując dostawy towaru oraz świadczenia usług na rzecz innego podatnika VAT, Wnioskodawca na mocy art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, będzie zobowiązany do wystawienia faktury VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, finansowanie uzyskane przez Wnioskodawcę, mające na celu wytworzenie prawa własności do (…) należy uznać za podstawę wynagrodzenia stanowiące opodatkowanie VAT z tytułu świadczenia usług.

Z uwagi zaś na fakt, iż Centrum jest czynnym podatnikiem VAT, transakcja ta powinna zostać udokumentowana fakturą VAT. Zgodnie z zawartą umową faktura VAT jest wystawiana na Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. NCBiR przekazuje zaliczki na rachunek bankowy wykonawcy, następnie po otrzymaniu zaliczki wykonawca - Wnioskodawca, wystawia faktury VAT zaliczkowe. Na zakończenie realizacji projektu wykonawca wystawia fakturę VAT końcową (rozliczeniową) na NCBiR.

Biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy ustawy o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Skoro PWI, przedmioty PWI oraz prawa związane mają zostać przeniesione wyłącznie na rzecz Skarbu Państwa bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia (tj. w ramach otrzymanego na podstawie umowy przez Wnioskodawcę finansowania), czynność taka nie będzie po raz kolejny opodatkowana, bowiem była opodatkowana w ramach otrzymanej kwoty finansowania badań naukowych oraz prac rozwojowych przez Centrum.

Wnioskodawca w ramach umowy konsorcjum nie uzyskuje bezpośrednio korzyści, ale udział Wnioskodawcy w pracach może podnieść prestiż uczelni w środowisku naukowym i przyczynić się do związania długofalowych relacji z partnerami konsorcjum oraz poprawić pozycję względem innych uczelni w dziedzinie nauki z zakresu poziomu (…). Pracownicy Wnioskodawcy biorący udział w realizacji projektu otrzymują z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie finansowane ze środków otrzymanych z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. W skład osób zatrudnionych w projekcie wchodzą m.in. kierownik projektu, wykonawcy, wykonawca pomocniczy oraz inne osoby zatrudnione na potrzeby realizacji projektu. Ponadto Wnioskodawca otrzymuje środki naliczone ryczałtowo w wysokości 25% poniesionych kosztów bezpośrednich (kwalifikowalnych), które stanowią w budżecie projektu koszty ogólne (pośrednie). W ramach tej kategorii mieszczą się koszty ponoszone przez wykonawcę takie jak m.in:

• koszty wynajmu lub utrzymania budynków, w tym: koszty wynajmu, czynszu, sprzątania i ochrony pomieszczeń,
• koszty adaptacji i pomieszczeń do celów realizacji projektu,
• koszty utrzymania infrastruktury - koszty mediów (elektryczności, gazu, ogrzewania, wody), utylizacji odpadów, okresowej konserwacji i przeglądu urządzeń,
• koszty wynagrodzeń personelu zarządzającego, administracyjnego, technicznego i pomocniczego związanego z działalnością jednostki w pośredni sposób związanego z realizacją projektu (kierownicy jednostki, księgowość, kadry, bhp),
• usługi pocztowe, telefoniczne, kurierskie, internetowe,
• koszty materiałów biurowych i piśmienniczych, usług drukarskich i ksero,
• koszty urządzeń i sprzętu biurowego,
• koszty ubezpieczeń majątkowych.

Efekty badań uzyskane przez Wnioskodawcę po zakończeniu realizacji projektu nie będą służyły wykonywaniu działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, ponieważ zgodnie z umową wykonawca tj. Wnioskodawca jest zobowiązany do przeniesienia PWI, przedmiotów PWI lub praw z nimi związanych na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez B.

W przypadku nieodpłatnego przekazania Skarbowi Państwa reprezentowanego przez B. praw własności do (…), będą one mogły być wykorzystywane przez (…), a także zainteresowane instytuty badawcze i uczelnie. Rozwiązanie może wpłynąć na wzrost poczucia (…) obywateli poprzez usprawnienie o optymalizację postepowania dowodowego oraz wzrost zaufania do (…).

Wnioskodawca za przeniesienie PWI lub praw związanych na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez B., nie otrzymuje żadnych świadczeń i wynagrodzenia. Według umowy wykonawca oraz współwykonawcy za zgodą Skarbu Państwa wyrażoną na piśmie mogą zastosować w projekcie przedmioty praw związanych, w stosunku do których nie będą zobowiązani udzielić Skarbowi Państwa licencji. Aktualnie nie zostało skierowane takie pismo jak i nie została zawarta umowa oraz nie jest planowane jej zawarcie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do „grona” usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Zatem, każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem, pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko takie świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku, którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo uczelnią publiczną nadzorowaną przez Ministra (…). Uczelnia jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W zakresie prowadzonej działalności wykonują Państwo czynności związane z działalnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tj. czynnościami będącymi poza zakresem ustawy o VAT (tzw. nieodpłatna działalność statutowa) oraz działalnością zwolnioną z podatku VAT, jak też działalnością opodatkowaną tym podatkiem.

Zrealizowali Państwo projekt na rzecz (…). W tym celu w 2019 r. zawarta została z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju umowa o wykonanie i finansowanie tego projektu z Państwem jako Liderem konsorcjum realizującego projekt (pozostali konsorcjanci to instytuty badawcze i spółka z o.o). Konsorcjum jest stroną umowy zawartej z NCBiR, dotyczącej prowadzenia przez Państwa badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz (…) finansowanych w całości ze środków uzyskanych z NCBiR.

Jak wskazuje przedmiot umowy konsorcjum, jego celem jest przygotowanie, złożenie i realizacja wniosku o finansowanie projektu do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz jego realizacja po przyznaniu przez NCBiR środków finansowych na jego realizację. Celem głównym projektu jest (…). Z podpisanej umowy z NCBiR wynika, iż przedmiot umowy obejmuje wyłącznie realizację badań naukowych i prac rozwojowych. Umowy zawierane przez NCBiR na dofinasowanie przedmiotowych projektów stanowią realizację zadań ustawowych NCBiR, którymi jest między innymi zarządzanie realizacją badań naukowych lub prac rozwojowych na rzecz (…) oraz ich finansowanie lub współfinansowanie.

Na mocy zawartej umowy NCBiR zobowiązuje się do wsparcia finansowego prowadzonych przez Państwa badań naukowych i prac rozwojowych poprzez pokrycie wydatków ponoszonych przez Państwa i partnerów konsorcjum.

Przyznana kwota zgodnie z umową z NCBiR przeznaczona była wyłącznie na pokrycie kosztów Lidera oraz partnerów konsorcjum, w związku z realizowanym projektem. Realizacja projektu była ściśle uzależniona od przyznanej dotacji przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. W przypadku nie przyznania dotacji, przedmiotowy projekt nie byłby realizowany. W projekcie nie przewidziano wkładu własnego.

W umowie o sfinansowanie projektu określono również prawo własności intelektualnej (PWI). Zgodnie z umową, właścicielem wynalazków, wzorów użytkowych i wzorów przemysłowych lub topografii układu scalonego, wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany rośliny oraz autorskich praw majątkowych powstałych w wyniku wykonania projektu są wykonawcy oraz współwykonawcy.

Zasady podziału PWI określa umowa konsorcjum, a w przypadku braku stosownych postanowień w umowie konsorcjum, powszechnie obowiązujące przepisy prawa polskiego. Uprawnionym do wykonywania wszelkich innych praw i obowiązków wynikających z umowy przysługujących Skarbowi Państwa, jest Skarb Państwa reprezentowany przez B.

Na żądanie Skarbu Państwa lub Centrum, wykonawca oraz współwykonawcy zobowiązani są przekazać wszelką dokumentację, materiały informacyjne dotyczące przedmiotów PWI oraz przedmiotów praw związanych, a w szczególności ich podstawowe założenia, opis techniczny, specyfikację oraz wizualizację, kody źródłowe, wynikowe, maszynowe i inne, dokumentacje projektowe, techniczne i eksploatacyjne.

Wykonawca w imieniu swoim i współwykonawców potwierdza, że jest świadomy, że Skarb Państwa może w terminie do dwunastu miesięcy od dnia zakończenia realizacji projektu, złożyć wykonawcy oraz współwykonawcy pisemne oświadczenie o korzystaniu z utworu lub wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego, wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany rośliny powstałych w wyniku realizacji projektu. W takim przypadku Skarb Państwa uprawniony będzie do nieodpłatnego korzystania z utworu na polach eksploatacji wymienionych w oświadczeniu, wybranych spośród wszystkich znanych na dzień zakończenia projektu, lub z wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo, wraz z prawem do dokonywania dowolnych zmian, adaptacji, przeróbek i modyfikacji oraz prawem do udzielania sublicencji. W razie złożenia oświadczenia wykonawca oraz współwykonawcy zobowiązują się udzielić Skarbowi Państwa licencji na korzystanie z przedmiotów praw związanych, na następujących warunkach:

1) licencja będzie licencją pełną, nieograniczoną terytorialnie ani czasowo;

2) licencja zostanie udzielona w zakresie odpowiadającym art. 32 ust. 4 ustawy oraz treści oświadczenia złożonego na podstawie art. 32 ust. 4 ustawy;

3) licencja zostanie udzielona bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia (tj. w ramach otrzymanego na podstawie umowy przez wykonawcę oraz współwykonawców finansowania);

4) licencja zostanie udzielona w terminie 30 dni od dnia otrzymania oświadczenia, o którym mowa w ust. 7, o ile Skarb Państwa nie wyrazi zgody na przedłużenie wskazanego terminu;

5) rozwiązanie umowy licencyjnej będzie możliwe z zachowaniem 15-letniego okresu wypowiedzenia, chyba że Skarb Państwa wyrazi zgodę na skrócenie okres wypowiedzenia.

Wykonawcy oraz współwykonawcy przeniosą na Skarb Państwa własność prototypów oraz demonstratorów powstałych w wyniku wykonania projektu, bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia (tj. w ramach otrzymanego na podstawie umowy przez wykonawcę oraz współwykonawców finansowania), na wyraźne żądanie Skarbu Państwa zgłoszone w terminie czterech miesięcy od dnia doręczenia Skarbowi Państwa wykazu. Umowa nie przewiduje żadnego wynagrodzenia, poza finansowaniem kosztów kwalifikowalnych, z tytułu realizacji projektu i przeniesienia praw do rezultatów wykonanej pracy.

Wszystkie nabywane przez Państwa na potrzeby realizacji projektu towary i usługi są wykorzystywane wyłącznie do realizacji projektu (z zastrzeżeniem wskazanych kwalifikowanych kosztów ogólnych). Po zrealizowaniu projektu, są Państwo zobowiązani na podstawie umowy do przekazania efektów prac na rzecz ich właściciela (Skarbu Państwa), na żądanie jego reprezentantów. Po zakończeniu projektu Państwo oraz współwykonawcy, wytworzyli prawo własności do (…). Konsorcjanci, w tym Państwo, zostali wezwani przez uprawnionego reprezentanta, jakim jest B., do fizycznego i formalnego przekazania na rzecz Skarbu Państwa, przedmiotów PWI.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy przeniesienie przez Państwa praw własności intelektualnej (PWI), przedmiotów PWI lub praw związanych na rzecz Skarbu Państwa bez dodatkowego wynagrodzenia, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy:

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Na podstawie art. 29a ust. 7 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że co do zasady podstawa opodatkowania obejmuje wszystko co stanowi wartość otrzymanego świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Przepis art. 29a ust. 6 i ust. 7 wymienia elementy, które powinny być wliczane bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wlicza się tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usługi.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są czy też nie są opodatkowane istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy stanowi odzwierciedlenie art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.), zwanej dalej: Dyrektywą 2006/112/WE Rady, z treści którego wynika, że:

Związane jest to z tym, że podstawa opodatkowania stanowi wartość faktycznie uzyskaną przez sprzedawcę z tytułu danej opodatkowanej czynności. Należy jednocześnie wskazać, że nie ma tu znaczenia status podmiotu wypłacającego dofinansowanie ani pochodzenie środków, z których to dofinansowanie jest wypłacane.

Z treści powołanych przepisów wynika, że w sytuacji, gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia. Kryterium uznania dofinansowania za stanowiące podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dofinansowanie dokonywane jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dofinansowanie niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowi podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Nie ma przy tym znaczenia, od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę - czy od nabywcy, czy od osoby trzeciej, ważne jest, aby było to wynagrodzenie za daną konkretną usługę lub za daną konkretną dostawę.

Należy zauważyć, że otrzymanie dofinansowania (dotacji, dopłaty) nie stanowi samo w sobie żadnej czynności, ani też zdarzenia opodatkowanego. Dotacje (dopłaty) podlegają bowiem opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą są związane. Dotacje, które stanowią dopłatę do ceny sprzedawanych towarów, czy świadczonych usług, są ściśle związane z daną usługą, czy towarem i podlegają opodatkowaniu.

Jak wskazano powyżej, włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to celowa dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie ceny konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc obrotem ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Dla określenia, czy dane dotacje mają czy też nie bezpośredni wpływ na cenę świadczonych usług, a co za tym idzie - czy podlegają opodatkowaniu, istotne są zatem szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Tym samym, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności - nie podlega opodatkowaniu.

Koniecznym zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy jest wyjaśnienie pojęcia „subwencja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Limited v. Commissioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencję, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy, by możliwe było jej ustalenie. Cena, jaką płaci nabywca, musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, że dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu usługę pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.

Jeżeli otrzymywana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można - i należy - potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Należy zwrócić uwagę, że dla określenia, czy dana dotacja jest, czy nie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, istotne są szczegółowe warunki jej przyznawania, określające cel, na który ta dotacja jest przeznaczona.

Jak już wskazano, kryterium uznania dotacji za zwiększającą podstawę opodatkowania stanowi stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią obrotu w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy, czyli nie zwiększają podstawy opodatkowania tym podatkiem.

Tym samym, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności - nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Wskazać również należy, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Jakkolwiek ani w prawie cywilnym ani w prawie podatkowym nie występuje legalna definicja konsorcjum, przyjmuje się, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1061), w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji, strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Przechodząc zatem na grunt prawa podatkowego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Konsorcjum - w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego - nie może być zatem uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum.

W opisanej sytuacji, podmioty działające w ramach konsorcjum są zatem odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum powinny one do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nie czynności.

Jak wyżej wskazano, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której wystąpią skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenie. Analiza przedstawionego opisu sprawy, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi bowiem do stwierdzenia, że przekazywane Państwu przez NCBiR środki finansowe na realizację opisanego projektu w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych należy uznać za otrzymane od osoby trzeciej środki (dotacje, subwencje lub dopłaty o podobnym charakterze) mające bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez Państwa usług. Należy zauważyć, że otrzymane środki od NCBiR nie zostaną przeznaczone na Państwa ogólną działalność, lecz mogą zostać wykorzystane tylko i wyłącznie na określone i wskazane w umowie zawartej pomiędzy Konsorcjum a NCBiR działanie, tj. na wykonanie przedmiotowego projektu zgodnie z Umową oraz na konkretne działania wykonywane w ramach tego projektu. Nadto - jak wskazali Państwo - realizacja projektu była ściśle uzależniona od przyznanej przez NCBiR dotacji. W przypadku nieprzyznania dotacji przedmiotowy projekt nie byłby realizowany. W projekcie nie przewidziano wkładu własnego.

Z opisu sprawy wynika również, że Skarb Państwa może w terminie do dwunastu miesięcy od dnia zakończenia realizacji projektu, złożyć wykonawcy oraz współwykonawcy pisemne oświadczenie o korzystaniu z utworu lub wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego, wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany rośliny powstałych w wyniku realizacji projektu. W razie złożenia oświadczenia, zobowiązali się Państwo udzielić Skarbowi Państwa licencji na korzystanie z przedmiotów praw związanych. Konsorcjanci, w tym Państwo, zostali wezwani do fizycznego i formalnego przekazania na rzecz Skarbu Państwa przedmiotów PWI.

Skarb Państwa uprawniony będzie do nieodpłatnego korzystania z utworu na polach eksploatacji wymienionych w oświadczeniu, wybranych spośród wszystkich znanych na dzień zakończenia projektu, lub z wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie i czasowo, wraz z prawem do dokonywania dowolnych zmian, adaptacji, przeróbek i modyfikacji oraz prawem do udzielania sublicencji.

Jak wskazali Państwo we wniosku, przyznana kwota zgodnie z umową z NCBiR przeznaczona była wyłącznie na pokrycie kosztów Lidera oraz partnerów konsorcjum w związku z realizowanym projektem. Zatem uznać należy, że otrzymane przez Państwa środki finansowe na realizację ww. projektu stanowią należności za świadczone usługi.

Tym samym, realizację powierzonych zadań i w efekcie przekazanie wszelkich praw własności przemysłowej i intelektualnej będących wynikiem realizowanego projektu, na rzecz Skarbu Państwa należy uznać za podlegające opodatkowaniu świadczenie usług, bowiem w przedmiotowej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące uznanie wykonywanych przez Państwa w ramach projektu czynności za odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla których ustawodawca nie przewidział możliwości zastosowania zwolnienia.

W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym od osoby trzeciej wynagrodzeniem. Przedstawiony opis sprawy wskazuje, że właścicielem efektów zrealizowanego projektu - powstałych w jego wyniku PWI - będzie Skarb Państwa reprezentowany przez B.

Wskazali Państwo, że wykonawca oraz współwykonawcy zobowiązani są przekazać wszelką dokumentację, materiały informacyjne dotyczące przedmiotów PWI oraz przedmiotów praw związanych, a w szczególności ich podstawowe założenia, opis techniczny, specyfikację oraz wizualizację, kody źródłowe, wynikowe, maszynowe i inne, dokumentacje projektowe, techniczne i eksploatacyjne.

Przeniesienie na Skarb Państwa własności (…) powstałych w wyniku wykonania projektu, nastąpi bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia (tj. w ramach otrzymanego na podstawie umowy przez wykonawcę oraz współwykonawców finansowania). Umowa nie przewiduje żadnego wynagrodzenia, poza finansowaniem kosztów kwalifikowalnych, z tytułu realizacji projektu i przeniesienia praw do rezultatów wykonanej pracy.

W niniejszej sprawie mamy zatem beneficjenta świadczenia, tj. Skarb Państwa, reprezentowany przez B., który po zakończeniu projektu uzyskuje prawo do własności intelektualnej w postaci prawa własności do (…). Jednocześnie świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne, tj. wynagrodzenie otrzymane przez Konsorcjum od NCBiR. Zatem, przekazanie PWI na rzecz Skarbu Państwa nastąpi odpłatnie i będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jak wskazano bowiem w wyroku C-184/00, nie jest konieczne określenie ceny, wystarczy by możliwe było jej ustalenie. W analizowanej sprawie przyznane dofinansowanie umożliwia beneficjentowi nabycie praw do wartości intelektualnej lub korzystanie z tych praw.

Wobec tego otrzymane przez Państwa dofinansowanie na realizację projektu będzie stanowić dofinansowanie dokonane w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jak wyżej wskazano dopłaty stanowiące subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po cenie niższej (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony) podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Fakt, że wykonali Państwo określone czynności na rzecz beneficjenta projektu (Skarbu Państwa, reprezentowanego przez B.) nie pobierając od niego odpłatności (PWI, przedmioty PWI oraz prawa związane przniesione na rzecz Skarbu Państwa bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia) oznacza, że zapłatą za te świadczenia są otrzymane przez Państwa środki zwane dotacją (dofinansowaniem otrzymanym z NCBiR).

W konsekwencji stwierdzić należy, że dotacja otrzymana od Narodowego Centrum Badań i Rozwoju przez Państwa, jako Lidera konsorcjum, na realizację badań naukowych oraz prac rozwojowych w ramach projektu pn. „(…)” będzie dotacją bezpośrednio wpływającą na wartość świadczeń i stanowić będzie wynagrodzenie za świadczone usługi oraz będzie zwiększać podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym świadczenia wykonywane w ramach projektu sfinansowane dotacją, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga ściśle w zakresie wyznaczonym Państwa pytaniem, zatem inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ponadto, Organy podatkowe nie są kompetentne do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowanych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne Państwu przy dokonywaniu oceny czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowanym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. D. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).