Interpretacja indywidualna z dnia 12 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-3.4012.292.2024.5.AKS

Przenoszone składniki majątkowe nie stanowią przedsiębiorstwa, ani zorganizowanej części przedsiębiorstwa i nie podlegają wyłączeniu z opodatkowania. Wynagrodzenie wypłacone Zbywcy (tzw. exit fee) podlega opodatkowaniu podatkiem VAT po stronie Zbywcy na zasadach ogólnych. Nabywca ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia świadczeń.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

21 maja 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 20 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:

-wskazania, czy przenoszone składniki majątkowe nie stanowią przedsiębiorstwa, ani zorganizowanej części przedsiębiorstwa i nie podlegają wyłączeniu z opodatkowania,

-uznania wynagrodzenia wypłaconego Zbywcy (tzw. exit fee) za zapłatę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT po stronie Zbywcy na zasadach ogólnych oraz ustalenia podstawy opodatkowania,

-prawa Nabywcy do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia świadczeń.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 lipca 2024 r. (wpływ 23 lipca 2024 r.)

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

B

2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

A

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A Sp. z o.o. jest polskim rezydentem podatkowym oraz czynnym podatnikiem VAT (dalej jako: „Zbywca” lub „A”).

Działalność Zbywcy skupiała się na dystrybucji produktów grupy kapitałowej A (dalej: „Grupa”) w Polsce oraz działalności sprzedażowo-logistycznej (wykonywanej wyłącznie na potrzeby własne).

28 listopada 2022 r. utworzona została nowa Spółka B Sp. z o.o. (dalej jako: „Nabywca”, „Wnioskodawca” lub „B”). Większościowym wspólnikiem Nabywcy jest Spółka C, posiadająca (...) udziałów o łącznej wartości (...) zł. Nabywca również jest polskim rezydentem podatkowym oraz czynnym podatnikiem VAT.

W dalszej części wniosku Nabywca i Zbywca nazywani są łącznie również Stronami.

W związku ze zwiększeniem skali działalności, rosnącymi kosztami logistyki oraz dążeniem do ujednolicenia procesów magazynowych Grupa dokonała zmiany modelu biznesowego działalności prowadzonej przez A. Zmiana modelu biznesowego dokonana została poprzez zawarcie następujących umów:

1)Umowa przeniesienia zasobów ludzkich umożliwiających realizację zadań z zakresu sprzedaży i marketingu, tj. przeniesienie (...) pracowników wykonujących czynności z zakresu sprzedaży (w tym Dyrektora sprzedaży) – przeniesienie pracowników nastąpiło na podstawie art. 23¹ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.), tj. stanowiło przejście zakładu pracy; w związku z przejściem zakładu pracy, transakcją objęte zostały również zobowiązania pracownicze związane z: wypłatą premii (system premiowy), nagród jubileuszowych oraz ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, system staży, ubezpieczenie grupowe, dodatkowa opieka medyczna) – umowa została zawarta 1 lutego 2023 r.;

2)Umowa przelewu wierzytelności od odbiorców A do B – umowa została zawarta 17 stycznia 2023 r.;

3)Umowa serwisowa dot. obsługi przez A przelanych wierzytelności – umowa została zawarta 17 stycznia 2023 r.;

4)Umowa udostępnienia danych osobowych klientów A do B – umowa została zawarta 20 stycznia 2023 r.

Ponadto, A oraz B 7 grudnia 2023 r. zawarły umowę, na podstawie której A zobowiązała się do powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej, na terytorium Polski i innych krajów Unii Europejskiej, przez okres 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy (zgodnie z treścią umowy działalność konkurencyjna obejmuje działalność handlową, a w szczególności: sprzedaż artykułów i usług do instalacji wodnych oraz każdą inną działalność handlową, która obejmuje korzystanie z bazy danych zawierającej dane klienta A; dalej: „Umowa dotycząca reorganizacji”).

W dalszej części Wniosku ww. umowy nazywane są łącznie Umowami.

Ponadto, w wyniku zawarcia ww. Umów do B przeniesione zostały także niskocenne środki trwałe (laptopy wraz z urządzeniami peryferyjnymi takimi jak monitory, dyski zewnętrzne, myszki, klawiatury itp.).

W celu prowadzenia działalności gospodarczej w obszarze sprzedażowo-marketingowym, Nabywca, po zawarciu z A ww. Umów, zawarł odrębne umowy o:

1)korzystanie z nieruchomości, na terenie której Nabywca prowadzi działalność gospodarczą;

2)korzystanie z oprogramowania (...) służących do obsługi procesów sprzedażowych;

3)przeniesienie umów leasingu dot. samochodów osobowych.

Z uwagi na fakt, że w związku z zawarciem ww. Umów potencjalne przychody Zbywcy uległy zmniejszeniu, a ponadto w związku z rezygnacją przez Zbywcę z prowadzenia działalności w obszarze sprzedażowo-marketingowym na rzecz Nabywcy, Zbywca utracił potencjalne zyski, które mogłyby zostać generowane przez ww. działalność w przyszłości (przeniesienie potencjału do generowania zysku).

Uwzględniając przedstawione okoliczności, a także fakt, że Umowy zawarte zostały w ramach tej samej grupy kapitałowej, tj. pomiędzy podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm.; dalej: „ustawa o CIT”), przed zawarciem Umów dokonano wstępnych analiz finansowych i zbadano potencjalną zmianę wskaźnika EBIT w kolejnych latach. Na podstawie sporządzonych prognoz finansowych ustalono, że została spełniona definicja restrukturyzacji, w rozumieniu przepisów o cenach transferowych (rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz. U. poz. 2491, z późn. zm.).

W związku z powyższym Strony określiły zasady wypłaty przez Nabywcę na rzecz Zbywcy, tzw. exit fee, które stanowiło wynagrodzenie za:

1)transfer funkcji pełnionych w obszarze sprzedaży i marketingu;

2)transfer informacji biznesowych w postaci bazy klientów;

3)transfer potencjału do generowania zysków działalności w zakresie sprzedaży i marketingu;

4)powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej na rynku polskim i UE przez A,

(dalej: Wynagrodzenie).

Wartość Wynagrodzenia została określona pomiędzy Stronami po przeprowadzeniu przez niezależny podmiot zewnętrzny analizy przekazywanego potencjału do generowania zysków, zgodnie z przepisami o cenach transferowych.

Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, że przedmiot świadczenia (przejęcie potencjału generowania zysku), za który Zbywca otrzymał Wynagrodzenie jest i w przyszłości będzie wykorzystywany przez Nabywcę do wykonywania wyłącznie czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Na moment składania Wniosku Wynagrodzenie zostało już zapłacone Zbywcy.

Po zawarciu Umów, B prowadzi działalność polegającą na obsłudze sprzedaży oraz działalność marketingową, a A nadal prowadzi działalność logistyczno-magazynową, świadcząc usługi wyłącznie na rzecz podmiotów powiązanych.

Jednocześnie Wnioskodawca wyjaśnia, że składniki majątkowe wykorzystywane przed zawarciem Umów w obszarze sprzedażowo-marketingowym (dalej: „składniki majątkowe”), nie stanowiły formalnie wyodrębnionego działu lub wydziału A, nie były wyodrębnione organizacyjne na mocy statutu, regulaminu, zarządzenia lub innego aktu o podobnym charakterze. Składniki majątkowe nie funkcjonowały jako odrębna jednostka organizacyjna z dedykowanym zestawem zadań, działań i zobowiązań, które powinny być realizowane w ramach A.

Ponadto, przychody i koszty związane ze składnikami majątkowymi, których dotyczyły Umowy, do momentu zawarcia Umów były przez A księgowane na tych samych kontach, Zbywca nie posiadał wyodrębnionych danych finansowych (nie prowadził oddzielnych ksiąg) dotyczących obszaru marketingowo-sprzedażowego, jak i logistyczno-magazynowego.

W odniesieniu do obszaru marketingowo-sprzedażowego nie sporządzano odrębnego planowania finansowego w postaci budżetu. Zbywca nie dokonywał również bieżącej okresowej kontroli płynności w tym zakresie – przed zawarciem Umów nie sporządzono odrębnej prognozy budżetowej ani prognozy przepływu środków pieniężnych. Rachunkowość finansowa była prowadzona wspólnie zarówno dla obszaru marketingowo-sprzedażowego, jak i logistyczno-magazynowego. Przed zawarciem Umów, przychody i koszty oraz należności i zobowiązania nie były jednoznacznie przypisane do ww. obszarów, Zbywca nie sporządzał odrębnego rachunku zysków i strat ani odrębnego bilansu dla ww. obszarów; A nie posiadała również oddzielnych rachunków czy subkont bankowych dedykowanych ww. obszarom.

Końcowo Wnioskodawca podkreśla, że Umowy zostały zawarte z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, a ich głównym (lub jednym z głównych celów) nie było uzyskanie korzyści podatkowych.

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w związku z zawarciem Umów doszło do przeniesienia składników majątkowych niestanowiących przedsiębiorstwa ani ZCP, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, a w konsekwencji zbycie aktywów na podstawie Umów nie podlegało wyłączeniu z opodatkowania VAT zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

2.W przypadku uznania stanowiska wyrażonego w odpowiedzi na pytanie nr 3 za prawidłowe, czy Wynagrodzenie wypłacone Zbywcy na podstawie Umów (tzw. exit fee) należało uznać za zapłatę za dokonane przez Zbywcę odpowiednio dostawy towarów oraz świadczenie usług, które podlegało opodatkowaniu VAT po stronie Zbywcy na zasadach ogólnych, a podstawą opodatkowania była kwota należnego Zbywcy Wynagrodzenia? (pytanie oznaczone we wniosku nr 4)

3.W przypadku uznania stanowiska wyrażonego w odpowiedzi na pytanie nr 3 za prawidłowe, czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Nabywca jest uprawniony do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia świadczeń wskazanych w opisie stanu faktycznego? (pytanie oznaczone we wniosku nr 5)

Stanowisko Zainteresowanych

Stanowisko własne Wnioskodawcy:

 1.W związku z zawarciem Umów doszło do przeniesienia składników majątkowych niestanowiących przedsiębiorstwa ani ZCP, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, a w konsekwencji zbycie aktywów na podstawie Umów nie podlegało wyłączeniu z opodatkowania VAT zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

 2.W przypadku uznania stanowiska wyrażonego w odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku nr 3 za prawidłowe, Wynagrodzenie wypłacone Zbywcy na podstawie Umów (tzw. exit fee) należało uznać za zapłatę za dokonane przez Zbywcę odpowiednio dostawy towarów oraz świadczenie usług, które podlegało opodatkowaniu VAT po stronie Zbywcy na zasadach ogólnych, a podstawą opodatkowania była kwota należnego Zbywcy Wynagrodzenia.

 3.W przypadku uznania stanowiska wyrażonego w odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku nr 3 za prawidłowe, Nabywca jest uprawniony do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia świadczeń wskazanych w opisie stanu faktycznego.

Uwagi ogólne

W pierwszej kolejności Wnioskodawca wyjaśnia, że określenie czy w wyniku zawarcia Umów doszło do przeniesienia przedsiębiorstwa/zorganizowanej części przedsiębiorstwa czy przeniesienia poszczególnych składników majątkowych istotne jest zarówno z punktu widzenia rozliczeń podatkowych Zbywcy, jak i Nabywcy.

Z perspektywy Zbywcy rozstrzyga bowiem w jego potencjalnych obowiązkach podatkowych m.in. w zakresie podatku VAT. Z punktu widzenia Nabywcy określenie, czy w wyniku zawarcia Umów doszło do przeniesienia ZCP, czy poszczególnych składników majątkowych także bezpośrednio wpływa na jego sytuację podatkową, w tym m.in. na prawo do odliczenia VAT uiszczonego Zbywcy wraz z Wynagrodzeniem.

Uwzględniając powyższe, zgodnie z treścią art. 14r § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) wniosek wspólny jest uzasadniony, bowiem każda ze Stron ma interes prawny w tym, aby wystąpić z wnioskiem wspólnym o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego, dotyczącej opisanego we wniosku stanu faktycznego.

Ad 1.

W związku z zawarciem Umów opisanych w stanie faktycznym, na gruncie przepisów ustawy o VAT nastąpiło przeniesienie składników majątkowych, niestanowiących przedsiębiorstwa, ani zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl natomiast art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się zasadniczo przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z kolei stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, czy też zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Jednocześnie art. 6 ustawy o VAT wskazuje na wyłączenie określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o VAT – i tak, zgodnie z brzmieniem art. 6 pkt 1, przepisów ustawy o VAT nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Natomiast, przepis art. 2 pkt 27e ustawy o VAT stanowi, że pod pojęciem zorganizowanej części przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Przytoczony art. 6 pkt 1 ustawy o VAT odnosi się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.

Ustawa o VAT nie definiuje natomiast pojęcia „zbycia”. W ocenie Wnioskodawcy, pojęcie to należy interpretować w ten sposób, że za transakcję zbycia należy uznać każdą czynność, w ramach której następuje przeniesienie własności przedsiębiorstwa lub ZCP, a więc zarówno w drodze sprzedaży, zamiany, darowizny czy też w innej formie. Istotą zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, jest zatem fakt przejścia odpowiednio całego majątku przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy w tym zakresie, niezależnie od formy w jakiej takie przeniesienie zostało dokonane.

Co więcej, należy zauważyć, że definicja pojęcia „zorganizowanej części przedsiębiorstwa” wskazana w ustawie o VAT, jest taka sama jak ta wskazana w ustawie o CIT.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, oceny czy zbywana część działalności stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa w myśl art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, należy dokonać na podstawie takich samych przesłanek, jak w przypadku ustalenia czy spełnione zostały warunki dla powstania zorganizowanej części przedsiębiorstwa dla celów podatków dochodowych.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 4a pkt 4 ustawy o CIT, przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że decydującym jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany zbiór praw, obowiązków i rzeczy, że jest zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Na gruncie ww. regulacji oraz w oparciu o doktrynę prawa podatkowego i dotychczasową praktykę organów podatkowych, jak również orzecznictwo sądów administracyjnych, aby dany zespół składników majątkowych mógł zostać uznany za zorganizowaną część przedsiębiorstwa musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Decydującym jest zatem ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany zbiór praw, obowiązków i rzeczy, że jest zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Przesłankami decydującymi o uznaniu danych składników majątkowych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa są:

-istnienie zespołu składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań;

-wyodrębnienie organizacyjne zespołu tych składników w istniejącym przedsiębiorstwie;

-wyodrębnienie finansowe zespołu tych składników w istniejącym przedsiębiorstwie;

-wyodrębnienie funkcjonalne polegające na wykazaniu, że wydzielona część stanowi zespół składników powiązanych funkcjonalnie oraz przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych i obejmuje wszystkie elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa, a zatem zespół tych składników może stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze.

Jednocześnie wskazać należy, że aby określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Na powyższe wskazano m.in. w interpretacji indywidulanej Dyrektora Krajowej informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”) z 29 czerwca 2023 r., 0111-KDIB3-2.4012.269.2023.4.KK: „Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. (...) O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności”.

Podobnie, DKIS w interpretacji indywidualnej z 29 czerwca 2023 r. 0111-KDIB3-2.4012.269.2023.4.KK wskazał: „(...) zorganizowana część przedsiębiorstwa nie jest sumą poszczególnych składników, przy pomocy których będzie można prowadzić odrębny zakład, lecz zorganizowanym zespołem tych składników, przy czym punktem odniesienia jest tutaj rola, jaką składniki majątkowe odgrywają w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa (na ile stanowią w nim wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość)”.

Zatem w celu wykazania, że dane składniki majątkowe stanowią zorganizowaną część przedsiębiorstwa konieczne jest odniesienie się do każdego z ww. warunków osobno.

W ocenie Wnioskodawcy, w wyniku zawartych Umów doszło do przeniesienia składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań).

W szczególności należy wskazać, że w związku z zawartymi Umowami przeniesione zostały zarówno składniki materialne, takie jak:

-niskocenne środki trwałe (laptopy wraz z urządzeniami peryferyjnymi takimi jak monitory, dyski zewnętrzne, myszki, klawiatury itp.).

-jak i składniki niematerialne np.: baza danych w postaci danych klientów w systemie (…)

Ponadto, zawarte Umowy doprowadziły również do przeniesienia zobowiązań związanych ze składnikami majątku wykorzystywanymi w obszarze sprzedażowo-marketingowym, np. zobowiązania pracownicze (premie, bonusy, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop).

Dodatkowo w związku z zawartymi umowami doszło do przejścia zakładu pracy (zespół zajmujący się sprzedażą i marketingiem – w tym Dyrektor sprzedaży).

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, w wyniku zawartych Umów do B przeniesione zostały składniki materialne i niematerialne, w tym zobowiązania.

Wyodrębnienie funkcjonalne

Jednocześnie kryterium oceny czy istniejący zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązania) stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, jest zdolność wydzielonej części przedsiębiorstwa do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Jak wskazano powyżej, zarówno na gruncie regulacji w zakresie przepisów ustawy o CIT jak i przepisów ustawy o VAT, a także w oparciu o doktrynę prawa podatkowego i dotychczasową praktykę organów podatkowych i orzecznictwo sądów administracyjnych, aby dany zespół składników majątkowych mógł zostać uznany za zorganizowaną część przedsiębiorstwa musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Decydującym jest zatem ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany zbiór praw, obowiązków i rzeczy, że jest zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Zatem, aby część majątku przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona posiadać zdolność do potencjonalnego działania jako niezależny, odrębny podmiot gospodarczy samodzielnie realizujący działania gospodarcze. Tym samym, składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą być wystarczające dla podjęcia działalności gospodarczej jako odrębny (samowystarczalny) podmiot w zakresie realizowanym dotychczas przez wydzieloną część majątku w dzielonym przedsiębiorstwie.

Powyższe jest również spójne ze stanowiskiem reprezentowanym przez organy podatkowe w interpretacjach indywidualnych. Przykładowo, DKIS w interpretacji indywidualnej z 29 czerwca 2023 r. 0111-KDIB3-2.4012.269.2023.4.KK stwierdził, że: „Jednocześnie zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna być gospodarczo samodzielna, zanim dojdzie do transakcji zbycia. Zatem wydzielona jednostka jeszcze przed jej zbyciem powinna uzyskać samodzielność gospodarczą i realizować ją w praktyce. Skutki prawne po stronie zbywcy nie powinny bowiem zależeć od zdarzeń przyszłych i niepewnych (samodzielne realizowanie zadań gospodarczych) powstałych już w innym podmiocie (u nabywcy). (…) Mając na uwadze powyższe wskazać należy, że nie wystarczy zatem zorganizowanie jakiejkolwiek masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością organizacyjną i finansową, z możliwością samodzielnego funkcjonowania w razie zaistnienia takiej potrzeby w obrocie gospodarczym. W przeciwnym razie nie można bowiem uznać, że dojdzie do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa”.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi zatem stanowić funkcjonalnie odrębną całość, tj. obejmować wszystkie elementy, z wykorzystaniem których – w niezmienionej formie – możliwe jest samodzielne prowadzenie działań gospodarczych, którym ta część majątku służy w strukturze przedsiębiorstwa.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego, należy podkreślić, że choć jak wskazano powyżej – w wyniku zawartych Umów przeniesione zostały składniki materialne oraz niematerialne, a także zobowiązania – to nie były one wystarczające do prowadzenia przez B działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży i marketingu.

W szczególności Wnioskodawca podkreśla, że po zawarciu Umów z A konieczne było zawarcie z odrębnym podmiotem umowy licencyjnej w zakresie korzystania przez Nabywcę z oprogramowania służącego do obsługi sprzedaży, które stanowi główne narzędzie pracy pracowników Nabywcy.

Ponadto, w wyniku zawarcia Umów Nabywca nie uzyskał również prawa do korzystania z nieruchomości, która była niezbędna do prowadzenia przez Nabywcę działalności gospodarczej – konieczne było zawarcie odrębnej umowy w tym zakresie.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, składniki majątkowe przeniesione do B w związku z zawarciem Umów nie charakteryzowały się wyodrębnieniem funkcjonalnym.

Wyodrębnienie finansowe

Zgodnie z dominującą praktyką organów podatkowych, uznaje się, że przesłanka wyodrębnienia finansowego jest spełniona, gdy sposób prowadzenia ewidencji rachunkowej danego podmiotu pozwala na przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz aktywów i pasywów do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Organy podatkowe podkreślają, że „wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa” (zob. interpretacja indywidualna DKIS z 10 lutego 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.691.2022.2.MAT).

Analogiczne stanowisko zaprezentowane zostało przez organy podatkowe, m.in. w interpretacji indywidualnej z 5 stycznia 2024 r., 0114-KDIP1-1.4012.645.2023.1.AKA oraz z 24 kwietnia 2024 r., 0113-KDIPT1-3.4012.137.2024.1.MWJ.

Odnosząc powyższe do zaprezentowanego stanu faktycznego należy wskazać, że:

-Zbywca nie posiadał wyodrębnionych danych finansowych (nie prowadził oddzielonych ksiąg) dla obszaru sprzedażowo-marketingowego oraz dla działalności logistyczno -magazynowej;

-przychody i koszty działalności prowadzonej przez A księgowane były na tych samych kontach (w szczególności Zbywca nie używał odrębnych cost center czy odrębnych oznaczeń identyfikujących miejsce powstawania kosztu w obszarze sprzedażowo-marketingowym (tzw. MPK);

-dla obszaru sprzedażowo-marketingowego nie sporządzano odrębnego planowania finansowego (budżetu); ponadto Zbywca nie dokonywał bieżącej okresowej kontroli płynności w tym zakresie – przed zawarciem Umów nie sporządzono odrębnej prognozy budżetowej ani prognozy przepływu środków pieniężnych dotyczących obszaru sprzedażowo-marketingowego;

-rachunkowość finansowa była prowadzona wspólnie zarówno dla obszaru marketingowo-sprzedażowego, jak i logistyczno-magazynowego; przychody i koszty oraz należności i zobowiązania nie były jednoznacznie przypisane do obszaru sprzedażowo-marketingowego;

-Zbywca nie sporządzał odrębnego rachunku zysków i strat ani odrębnego bilansu dla obszaru sprzedażowo-marketingowego;

-Zbywca nie posiadał odrębnego rachunku bankowego ani subkonta dla obszaru sprzedażowo-marketingowego.

Uwzględniając powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, składniki majątkowe przeniesione do B nie charakteryzowały się wyodrębnieniem finansowym w strukturze A.

Wyodrębnienie organizacyjne

Przepisy ustawy o CIT oraz inne przepisy podatkowe nie definiują także pojęcia wyodrębnienia organizacyjnego. W praktyce wskazuje się, że wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej danego podmiotu. Takie wyodrębnienie organizacyjne przyjmuje najczęściej formę wydzielenia w strukturze przedsiębiorstwa części jego majątku wraz z właściwymi składnikami majątkowymi w formie odrębnej komórki, np. działu, zespołu, departamentu, pionu, wydziału, czy też oddziału bądź zakładu.

Ponadto, w interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego wskazuje się, że takie wydzielenie powinno również wiązać się z przypisaniem wyodrębnionej jednostce odpowiedniego zespołów składników materialnych i niematerialnych oraz pracowników niezbędnych do prowadzenia określonych zadań gospodarczych, a także określonych uprawnień w zakresie prowadzonej przez nią działalności.

Przykładowo, DKIS w interpretacji indywidualnej z 19 lutego 2024 r., o sygn. 0111-KDIB2-1.4010.600.2023.1.BJ stwierdził, że „samo nazwanie jednostki wewnętrznej określonym mianem nie zapewnia wyodrębnienia organizacyjnego, jeżeli nie podąża za tym autonomia decyzyjna, wyposażenie majątkowe i zarządzanie zespołem pracowniczym. Ważne jest przypisanie jednostce uprawnień skutkujących samodzielnym prowadzeniem działalności »widocznym z zewnątrz«”.

Analogiczny pogląd został wyrażony w Interpretacji Indywidualnej DKIS z 29 czerwca 2023 r., 0111-KDIB3-2.4012.269.2023.4.KK (w zakresie VAT) oraz z dnia 10 grudnia 2020 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.617.2020.2.EC (w zakresie PIT).

W świetle powyższego, należy zatem przyjąć, że dla istnienia wyodrębnienia organizacyjnego decydujący jest nie fakt odpowiedniego, odrębnego nazwania poszczególnych jednostek w strukturze podmiotu, ale ich rzeczywiste wydzielenie.

W ocenie Wnioskodawcy, w odniesieniu do składników majątkowych, których dotyczyły Umowy nie został spełniony warunek wyodrębnienia organizacyjnego. W szczególności przed zawarciem Umów obszar sprzedażowo-marketingowy nie istniał oficjalnie i jako formalnie wydzielony oddział/dział/wydział w A. Na moment zawarcia Umów nie istniał też formalny dokument (np. regulamin, statut, inny dokument potwierdzający wyodrębnienie w strukturze przedsiębiorstwa) potwierdzający, że obszar sprzedażowo-marketingowy stanowi odrębną jednostkę organizacyjną, której przypisane zostały określone zadania i działania.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę przedstawione w opisie stanu faktycznego fakty oraz argumentację przedstawioną w uzasadnieniu do stanowiska Wnioskodawcy, należy również uznać, że zawarcie Umów nie doprowadziło do przeniesienia ZCP na gruncie VAT. W szczególności, należy podkreślić, że składniki majątkowe przeniesione do B w wyniku zawartych Umów:

-nie stanowiły działalności wyodrębnionej organizacyjnie,

-nie stanowiły działalności wyodrębnionej finansowo,

-mimo, że w wyniku zawarcia Umów przeniesione zostały składniki materialne i niematerialne (w tym zobowiązania) to nie stanowiły one zespołu składników majątkowych powiązanych funkcjonalnie oraz przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmując wszystkie elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych służących w strukturze A przed zawarciem Umów.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, w wyniku zawarcia Umów doszło do przeniesienia składników majątkowych niestanowiących ZCP na gruncie przepisów ustawy o VAT, a w konsekwencji zbycie aktywów na podstawie Umów nie podlegało wyłączeniu z opodatkowania VAT zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Ad 2.

W przypadku uznania stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania 3 za prawidłowe – należy uznać, że świadczenia wykonywane przez Zbywcę na podstawie Umów podlegały opodatkowaniu VAT po stronie Zbywcy na zasadach ogólnych (odpowiednio jako dostawa towarów lub świadczenie usług), a podstawą opodatkowania VAT było należne Zbywcy Wynagrodzenie (exit fee).

W pierwszej kolejności Wnioskodawca wyjaśnia, że katalog czynności, które podlegają opodatkowaniu VAT, zawarty został w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Pojęcie dostawy towarów zostało zdefiniowane w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

Jak już wspomniano, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W tym kontekście należy zwrócić uwagę, że Zbywca przeniósł na rzecz Nabywcy wybrane składniki materialne (tj. towary) w postaci niskocennych środków trwałych (laptopy wraz z urządzeniami peryferyjnymi takimi jak monitory, dyski zewnętrzne, myszki, klawiatury itp.).

W ocenie Wnioskodawcy, czynność ta na gruncie VAT powinna zostać zatem zaklasyfikowana jako dostawa towarów.

Przepisy ustawy o VAT definiują również pojęcie świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa m.in. w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, czy też zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Jak wynika z powyżej przytoczonych regulacji pojęcie świadczenia usług na gruncie VAT ma bardzo szeroki zakres, gdyż, zgodnie z definicją ustawową co do zasady obejmuje każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów. Co więcej, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Niemniej przyjmuje się, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za czynność opodatkowaną w rozumieniu przepisów ustawy VAT (usługę podlegającą opodatkowaniu VAT) – powinno ono bowiem charakteryzować się pewnymi cechami i spełniać warunki wskazywane w bogatym dorobku orzeczniczym wypracowanym na tym gruncie.

Przede wszystkim należy zauważyć, że kwestia „odpłatnego świadczenia usług” była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE). Przykładowo, w wyroku C-102/86 w sprawie Apple and Pear Development Council TSUE wskazał, że: „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”. Natomiast w wyroku z dnia 3 marca 1994 r., w sprawie C-16/93 Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting, Trybunał wskazał, że czynność: „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Podobny pogląd wyraził m.in. Naczelny Sąd Administracyjny, w wyroku z 29 października 2015 r., sygn. I FSK 1352/14, gdzie potwierdzono m.in., że: „Naczelny Sąd Administracyjny orzekając w tej sprawie podziela wyrażane w orzeczeniach sądów administracyjnych stanowisko, że szeroki, odwołujący się do pojęcia świadczenia, zakres przedmiotowy określony w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, nie może być odczytywany w ten tylko sposób, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania, bądź zaniechania innej strony. Z powołanego przepisu wynika, że usługą jest każde, co do zasady, odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów i które przejawia się tym, że świadczeniobiorca (konsument) wynosi z niego choćby nawet potencjalną korzyść. Posiłkując się (…) wskazaniami wynikającymi z wyroków Trybunału Sprawiedliwości (np. wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93, wyrok z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C-89/81, wyrok z 5 lutego 1980 r. w sprawie C-154/80 czy w sprawie C-276/97, C-358/97 i 408/97) formułowane jest ogólne stanowisko, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być relacje, w których:

a)istnieje jakiś związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

b)wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

c)istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

d)odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

e)istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego”.

Podsumowując, aby uznać daną transakcję za odpłatne świadczenie usług na gruncie VAT, niezbędne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

i)istnieje stosunek prawny między świadczeniodawcą i świadczeniobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

ii)wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

iii)odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem VAT,

iv)istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości świadczenia wzajemnego,

v)nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczonej usługi (istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczeniobiorcy).

Ponadto, aby dana usługa podlegała opodatkowaniu VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowo skutkowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym (wynagrodzeniem), w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za konkretną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Przekładając powyższe przesłanki na omawiany stan faktyczny, zdaniem Wnioskodawcy należy zauważyć, że:

-pomiędzy Stronami istnieje stosunek prawny, zawarty na podstawie Umów, w ramach którego Zbywca zobowiązał się m.in. do transferu: funkcji biznesowych w obszarze sprzedaży i marketingu, bazy klientów, potencjału do generowania zysku czy do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. Stąd wynika, że Zbywca wykonał wskazane czynności (świadczenia) na rzecz Nabywcy, które to świadczenia w tym przypadku odpowiednio obejmowały świadczenia „czynne”, przeniesienie wartości niematerialnych i prawnych, jak również powstrzymanie się od pewnych czynności,

-zapłata otrzymana przez Zbywcę (usługodawcę) w postaci Wynagrodzenia stanowiła wartość przekazaną w zamian za ww. świadczenia wykonane na rzecz Nabywcy i pozostawała ona w bezpośrednim związku z poszczególnymi czynnościami (wymienionymi powyżej), które powinny być opodatkowane podatkiem VAT przez Zbywcę jako świadczenie usług. Ponadto istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego – Wynagrodzenie ma bowiem postać pieniężną,

-można jednoznacznie zidentyfikować beneficjenta świadczeń wykonywanych przez Zbywcę i jest nim Nabywca – dzięki ww. czynnościom wykonanym na rzecz Nabywcy przez Zbywcę Nabywca uzyskał możliwość podjęcia działalności, pozyskania klientów oraz generowania zysków.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy spełnione zostały wszystkie warunki do uznania ww. czynności wykonywanych przez Zbywcę za świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Istnieje również bezpośredni związek pomiędzy dokonanym przez Zbywcę świadczeniem, którego beneficjentem jest Nabywca, a otrzymanym od Nabywcy Wynagrodzeniem.

W konsekwencji, wykonywane przez Zbywcę świadczenia podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT (odpowiednio jako dostawa towarów lub świadczenie usług).

W myśl natomiast art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania co do zasady jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W ocenie Wnioskodawcy, nie ulega wątpliwości, że w stanie faktycznym będącym przedmiotem Wniosku, tym co Zbywca miał otrzymać od Nabywcy w zamian za opisane wyżej dokonane świadczenia była kwota Wynagrodzenia wskazana w stanie faktycznym. W konsekwencji, podstawą opodatkowania VAT powinna być w tym przypadku kwota Wynagrodzenia.

Ad 3.

W przypadku uznania stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 3 za prawidłowe – w ocenie Wnioskodawcy Nabywcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia świadczeń wskazanych w opisie stanu faktycznego za które uiścił stosowne Wynagrodzenie (tzw. exit fee).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy o VAT.

Z treści przywołanego przepisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. W szczególności zasada ta wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z nabywanymi usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających podatkowi. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy/świadczenia. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika. Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Dla porządku należy również dodać, że oprócz występowania związku pomiędzy zakupami a czynnościami opodatkowanymi, prawo do odliczenia VAT naliczonego powstaje, o ile spełnione zostaną również następujące przesłanki:

-w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy (w myśl art. 86 ust. 10 ustawy o VAT przed jego powstaniem podatku nie można odliczyć),

-podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny dokumentujące nabycie (w myśl art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT przed ich otrzymaniem podatku nie można odliczyć),

-nie zachodzą wymienione w art. 88 ustawy o VAT okoliczności, w których prawo do odliczenia podatku jest wyłączone, takie jak m.in. (i) wystawienie faktury przez podmiot nieistniejący, (ii) wystawienie faktury stwierdzającej czynności, które nie zostały dokonane lub podającej kwoty niezgodne z rzeczywistością, (iii) fakt, że transakcja nie podlega opodatkowaniu VAT albo jest z podatku zwolniona, czy też (iv) konkretne rodzaje transakcji, dla których odliczenie nie przysługuje (np. nabycie usług hotelowych i gastronomicznych).

Zdaniem Wnioskodawcy, ze względu na to, że świadczenia wykonywane przez Zbywcę należy uznać odpowiednio za dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 i 8 ustawy o VAT, to Zbywca (jako świadczeniodawca) powinien udokumentować świadczenie to fakturą z wykazanym podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie dostawy towarów oraz usługi świadczone przez Zbywcę dla Nabywcy pozostają w bezpośrednim związku z czynnościami opodatkowanymi VAT wykonywanymi przez Nabywcę (tj. prowadzeniem działalności w obszarze sprzedaży i marketingu). Służą one bowiem bezpośrednio Nabywcy do prowadzenia tej działalności – dzięki temu bowiem Nabywca m.in. mógł podjąć działalność w obszarze sprzedaży i marketingu, pozyskał klientów z otrzymanej od Zbywcy bazy klientów, a także otrzymał zapewnienie, że Zbywca nie będzie prowadził działalności konkurencyjnej.

W związku z tym, w ocenie Wnioskodawcy, spełniony został wskazany w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT warunek do powstania prawa do odliczenia VAT naliczonego z tytułu nabycia ww. usług przez Nabywcę, w postaci istnienia związku nabywanych towarów i usług z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi VAT.

Co do zasady zatem, Nabywca ma prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu nabycia przedmiotowych towarów i usług od Zbywcy, za które to zapłata została dokonana w formie Wynagrodzenia (tzw. exit fee).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku wspólnym jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” :

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Przepisy art. 6 wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Przy czym należy zaznaczyć, że użyte w cyt. przepisie sformułowanie „transakcje zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma on zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Należy zauważyć, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

W świetle art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, w przypadku przekazania, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego. W przypadkach gdy odbiorca nie podlega w pełni opodatkowaniu, państwa członkowskie mogą przedsięwziąć środki niezbędne w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji. Mogą także przyjąć wszelkie niezbędne środki, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania lub unikaniu opodatkowania poprzez wykorzystanie przepisów niniejszego artykułu.

Jak już wskazano, ustawodawca na mocy art. 6 pkt 1 ustawy wyłączył od opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061.), zwanej dalej „Kodeksem cywilnym”.

Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego:

Ustawodawca w ww. przepisie wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej. Nie wszystkie jednak elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa są na tyle istotne, by bez ich zbycia nie można było mówić o zbyciu przedsiębiorstwa. O tym, jakie konkretne składniki muszą być przeniesione na nabywcę, aby można było uznać, że nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują okoliczności faktyczne, których nie można określić apriorycznie.

Natomiast przepis art. 2 pkt 27e ustawy stanowi, że:

Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych). Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące „część przedsiębiorstwa” powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w „istniejącym przedsiębiorstwie”, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa.

Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą umożliwić Nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

Ponadto wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.

Zatem, aby w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1)istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

2)zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3)składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4)zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie przedsiębiorstwa oraz składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy zaś zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Ponadto, przy ocenie, czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy, uwzględnić należy następujące okoliczności:

-zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

-faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Wskazanej oceny należy dokonać na moment przeprowadzenia transakcji. Tym samym, w przypadku, gdy konieczne dla kontynuowania działalności gospodarczej jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie są przedmiotem transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, brak jest możliwości stwierdzenia, że w danym przypadku zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

W zakresie braku obowiązku opodatkowania czynności zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl, w którym stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie – nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu – do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów. TSUE wskazał, że biorąc pod uwagę cel dyrektywy, pojęcia w niej użyte powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny (autonomiczny), uwzględniając kontekst i cel regulacji. W wyroku tym, dokonując wykładni funkcjonalnej art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy, TSUE uznał, że celem wyłączenia zbycia przedsiębiorstwa z opodatkowania jest zapewnienie neutralności podatkowej takiej czynności, która obciążając stronę istotnym zobowiązaniem podatkowym i tak rodziłaby prawo do odliczenia lub zwrotu podatku naliczonego. Trybunał podkreślił, że przeniesienie, o jakim mowa w art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE, dotyczy między innymi części przedsiębiorstwa, a istotne znaczenie ma funkcjonalne powiązanie składników majątkowych umożliwiające realizację określonego zadania gospodarczego.

Natomiast w wyroku C-444/10 z 10 listopada 2011 r. TSUE wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

W kontekście uregulowań wspólnotowych oraz orzecznictwa TSUE należy wskazać, że nie ma podstaw do przyjęcia, że tylko przeniesienie wszystkich składników materialnych i niematerialnych jest okolicznością decydującą o uznaniu danego zespołu składników materialnych i niematerialnych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, ponieważ jeśli dany zespół składników będzie zdolny do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, to spełnione zostaną przesłanki pozwalające uznać, z punktu widzenia charakteru prowadzonej działalności, że doszło do wydzielenia zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Mając na uwadze powyższe orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej należy stwierdzić, że zawarta w art. 2 pkt 27e ustawy definicja legalna zorganizowanej części przedsiębiorstwa musi być interpretowana przez pryzmat treści art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE i w powiązaniu z rozumieniem pojęcia „przekazania całości lub części majątku”, wyłożonym przez Trybunał w ww. orzeczeniu. Trybunał Sprawiedliwości główny nacisk kładzie na badanie konkretnego przypadku, dopuszczając w pewnych przypadkach zbycie samych składników rzeczowych.

Ponadto, w wyroku z 21 czerwca 2012 r., sygn. akt I FSK 1586/11 NSA zauważył, że: „Sam tylko fakt wyłączenia jakiegokolwiek składnika majątku nie pozwala na stwierdzenie, że już z tego powodu przedmiotem zbycia nie jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, bowiem decydującą jest okoliczność, czy przy użyciu tej części można samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. (…) Jeśli wyłączenie określonego składnika nie pozbawi wydzielonego kompleksu majątkowego cech przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części, to zbycie w takiej postaci nie podlega podatkowi od towarów i usług”.

Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę itp. na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u zbywcy zorganizowany zespół składników gotowych realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po jego zbyciu możliwe musi być kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.

O tym, czy nastąpiło zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Z opisu sprawy wynika, że w związku ze zwiększeniem skali działalności, rosnącymi kosztami logistyki oraz dążeniem do ujednolicenia procesów magazynowych Grupa dokonała zmiany modelu biznesowego działalności prowadzonej przez A. Zmiana modelu biznesowego dokonana została poprzez zawarcie następujących umów:

1)Umowa przeniesienia zasobów ludzkich umożliwiających realizację zadań z zakresu sprzedaży i marketingu, tj. przeniesienie 21 pracowników wykonujących czynności z zakresu sprzedaży (w tym Dyrektora sprzedaży) – przeniesienie pracowników nastąpiło na podstawie art. 23¹ustawy Kodeks pracy, tj. stanowiło przejście zakładu pracy; w związku z przejściem zakładu pracy, transakcją objęte zostały również zobowiązania pracownicze związane z: wypłatą premii (system premiowy), nagród jubileuszowych oraz ekwiwalentu za niewykorzystany urlop, system staży, ubezpieczenie grupowe, dodatkowa opieka medyczna) – umowa została zawarta 1 lutego 2023 r.;

2)Umowa przelewu wierzytelności od odbiorców A do B – umowa została zawarta 17 stycznia 2023 r.;

3)Umowa serwisowa dot. obsługi przez A przelanych wierzytelności – umowa została zawarta 17 stycznia 2023 r.;

4)Umowa udostępnienia danych osobowych klientów A do B – umowa została zawarta 20 stycznia 2023 r.

Ponadto A oraz B 7 grudnia 2023 r. zawarły umowę, na podstawie której A zobowiązała się do powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej, na terytorium Polski i innych krajów Unii Europejskiej, przez okres 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy (zgodnie z treścią umowy działalność konkurencyjna obejmuje działalność handlową, a w szczególności: sprzedaż artykułów i usług do instalacji wodnych oraz każdą inną działalność handlową, która obejmuje korzystanie z bazy danych zawierającej dane klienta A).

Ponadto, w wyniku zawarcia ww. Umów do B przeniesione zostały także niskocenne środki trwałe (laptopy wraz z urządzeniami peryferyjnymi takimi jak monitory, dyski zewnętrzne, myszki, klawiatury itp.).

W celu prowadzenia działalności gospodarczej w obszarze sprzedażowo-marketingowym, Nabywca, po zawarciu z A ww. Umów, zawarł odrębne umowy o:

1)korzystanie z nieruchomości, na terenie której Nabywca prowadzi działalność gospodarczą;

2)korzystanie z oprogramowania (...) służących do obsługi procesów sprzedażowych;

3)przeniesienie umów leasingu dot. samochodów osobowych.

Po zawarciu Umów, B prowadzi działalność polegającą na obsłudze sprzedaży oraz działalność marketingową, a A nadal prowadzi działalność logistyczno-magazynową, świadcząc usługi wyłącznie na rzecz podmiotów powiązanych.

Składniki majątkowe wykorzystywane przed zawarciem Umów w obszarze sprzedażowo-marketingowym, nie stanowiły formalnie wyodrębnionego działu lub wydziału A, nie były wyodrębnione organizacyjne na mocy statutu, regulaminu, zarządzenia lub innego aktu o podobnym charakterze. Składniki majątkowe nie funkcjonowały jako odrębna jednostka organizacyjna z dedykowanym zestawem zadań, działań i zobowiązań, które powinny być realizowane w ramach A.

Ponadto, przychody i koszty związane ze składnikami majątkowymi, których dotyczyły Umowy, do momentu zawarcia Umów były przez A księgowane na tych samych kontach, Zbywca nie posiadał wyodrębnionych danych finansowych (nie prowadził oddzielnych ksiąg) dotyczących obszaru marketingowo-sprzedażowego, jak i logistyczno-magazynowego.

W odniesieniu do obszaru marketingowo-sprzedażowego nie sporządzano odrębnego planowania finansowego w postaci budżetu. Zbywca nie dokonywał również bieżącej okresowej kontroli płynności w tym zakresie – przed zawarciem Umów nie sporządzono odrębnej prognozy budżetowej ani prognozy przepływu środków pieniężnych. Rachunkowość finansowa była prowadzona wspólnie zarówno dla obszaru marketingowo-sprzedażowego, jak i logistyczno-magazynowego. Przed zawarciem Umów, przychody i koszty oraz należności i zobowiązania nie były jednoznacznie przypisane do ww. obszarów, Zbywca nie sporządzał odrębnego rachunku zysków i strat ani odrębnego bilansu dla ww. obszarów; A nie posiadała również oddzielnych rachunków czy subkont bankowych dedykowanych ww. obszarom.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia czy w związku z zawarciem Umów doszło do przeniesienia składników majątkowych niestanowiących przedsiębiorstwa ani ZCP, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, a w konsekwencji zbycie aktywów na podstawie Umów nie podlegało wyłączeniu z opodatkowania VAT zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Odnosząc się do tych wątpliwości należy zauważyć, że – jak sami Państwo wskazali – zespół składników majątkowych będący przedmiotem wydzielenia, nie spełniał kryterium wyodrębnienia organizacyjnego ani finansowego niezbędnego dla celów zakwalifikowania tych transakcji jako ZCP. Jak bowiem wynika wprost z przedstawionego opisu sprawy, Składniki majątkowe wykorzystywane przed zawarciem Umów w obszarze sprzedażowo-marketingowym, nie stanowiły formalnie wyodrębnionego działu lub wydziału A, nie były wyodrębnione organizacyjne na mocy statutu, regulaminu, zarządzenia lub innego aktu o podobnym charakterze. Składniki majątkowe nie funkcjonowały jako odrębna jednostka organizacyjna z dedykowanym zestawem zadań, działań i zobowiązań, które powinny być realizowane w ramach A.

Natomiast niespełnienie kryterium wyodrębnienia finansowego potwierdza fakt, że przychody i koszty związane ze składnikami majątkowymi, których dotyczyły Umowy, do momentu zawarcia Umów były przez A księgowane na tych samych kontach, Zbywca nie posiadał wyodrębnionych danych finansowych (nie prowadził oddzielnych ksiąg) dotyczących obszaru marketingowo-sprzedażowego, jak i logistyczno-magazynowego. W odniesieniu do obszaru marketingowo-sprzedażowego nie sporządzano odrębnego planowania finansowego w postaci budżetu. Zbywca nie dokonywał również bieżącej okresowej kontroli płynności w tym zakresie – przed zawarciem Umów nie sporządzono odrębnej prognozy budżetowej ani prognozy przepływu środków pieniężnych. Rachunkowość finansowa była prowadzona wspólnie zarówno dla obszaru marketingowo -sprzedażowego, jak i logistyczno-magazynowego. Przed zawarciem Umów, przychody i koszty oraz należności i zobowiązania nie były jednoznacznie przypisane do ww. obszarów, Zbywca nie sporządzał odrębnego rachunku zysków i strat ani odrębnego bilansu dla ww. obszarów; A nie posiadała również oddzielnych rachunków czy subkont bankowych dedykowanych ww. obszarom.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy oraz wynikające z opisu sprawy okoliczności, stwierdzić należy, że sprzedaż składników wykorzystywanych do prowadzenia działalności w ramach działu marketingowo-sprzedażowego, nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług.

Przedmiot transakcji sprzedaży nie stanowił przedsiębiorstwa w rozumieniu powołanego art. 55¹ Kodeksu cywilnego, ponieważ zbyciu nie towarzyszył transfer szeregu kluczowych składników, wchodzących w skład normatywnej definicji przedsiębiorstwa.

A zatem, w związku z zawarciem Umów doszło do przeniesienia składników majątkowych niestanowiących przedsiębiorstwa ani ZCP, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy, a w konsekwencji zbycie aktywów na podstawie Umów nie podlegało wyłączeniu z opodatkowania VAT, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 (we wniosku oznaczonego nr 3), jest prawidłowe.

W dalszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą wskazania czy Wynagrodzenie wypłacone Zbywcy na podstawie Umów (tzw. exit fee) należało uznać za zapłatę za dokonane przez Zbywcę odpowiednio dostawy towarów oraz świadczenie usług, które podlegało opodatkowaniu VAT po stronie Zbywcy na zasadach ogólnych, a podstawą opodatkowania była kwota należnego Zbywcy Wynagrodzenia.

Jak wynika z wniosku, na sprzedaż działu marketingowo-sprzedażowego, składa się zbycie środków trwałych, umowa przelewu wierzytelności, umowa serwisowa dot. obsługi przez A przelanych wierzytelności, umowa udostępnienia danych osobowych klientów A do B. Na skutek transakcji doszło również do przeniesienia pracowników na podstawie art. 23¹ Kodeksu pracy. Ponadto, z uwagi na fakt, że w związku z zawarciem Umów potencjalne przychody Zbywcy uległy zmniejszeniu, a ponadto w związku z rezygnacją przez Zbywcę z prowadzenia działalności w obszarze sprzedażowo-marketingowym na rzecz Nabywcy, Zbywca utracił potencjalne zyski, które mogłyby zostać generowane przez ww. działalność w przyszłości (przeniesienie potencjału do generowania zysku), Strony określiły zasady wypłaty przez Nabywcę na rzecz Zbywcy, tzw. exit fee, które stanowiło wynagrodzenie za:

1)transfer funkcji pełnionych w obszarze sprzedaży i marketingu;

2)transfer informacji biznesowych w postaci bazy klientów;

3)transfer potencjału do generowania zysków działalności w zakresie sprzedaży i marketingu;

4)powstrzymanie się od działalności konkurencyjnej na rynku polskim i UE przez A.

W sytuacji, gdy przedmiotem sprzedaży są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z odpłatną dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem zbycie aktywów rzeczowych wchodzących skład działku marketingowo-sprzedażowego należy traktować jako zbycie towarów, które będzie opodatkowane podatkiem VAT.

Odnośnie zaś zbycia innych (nie rzeczowych) składników majątkowych należy mieć na uwadze art. 8 ust. 1 ustawy z którego wynika, że:

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do „grona” usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy.

Na gruncie ustawy o VAT, świadczenie usług podlega opodatkowaniu wyłącznie wówczas, gdy jedna ze stron transakcji, może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usług (tj. konsument, który ze świadczenia otrzymuje korzyść majątkową, chociażby była korzyścią potencjalną). Ponadto, aby uznać dane świadczenie (usługę) za odpłatne, za tę usługę musi zostać wypłacone wynagrodzenie (usługa i wynagrodzenie muszą istnieć w bezpośrednim związku tj. musi zaistnieć wzajemność świadczeń). Innymi słowy, musi być możliwa do zidentyfikowania bezpośrednia korzyść usługodawcy. Tylko takie dotacje, które związane są z konkretną usługą (w sposób bezpośredni) zwiększają podstawę opodatkowania. Jeżeli zaś taki bezpośredni związek nie zachodzi – dotacja nie zwiększy podstawy opodatkowania, ani nie będzie opodatkowaniu podlegała. Powyższe znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie sądowoadministracyjnym (vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 października 2018 r., sygn. akt I SA/Wr 497/18; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 10 kwietnia 2019 r., sygn. akt I SA/Gd 1/19; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 15 maja 2018 r., sygn. akt I SA/Gd 251/18 – dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych http://orzeczenia.nsa.gov.pl – dalej: CBOSA), jak i piśmiennictwie (M. Stelmach, Dotacja bezpośrednio związana z ceną. Warunki opodatkowania podatkiem od towarów i usług kwoty przyznanego dofinansowania, Doradztwo Podatkowe 2018 r., nr 1, str. 38-41).

Zgodnie z powyższym aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle powyższego zbycie składników majątkowych, które nie stanowią dostawy towarów, należy traktować jako świadczenie usług, które będzie opodatkowane podatkiem VAT.

Jako świadczenie usługi należy również potraktować wynagrodzenie z uwagi na fakt, że w związku z zawarciem Umów potencjalne przychody Zbywcy uległy zmniejszeniu, a ponadto w związku z rezygnacją przez Zbywcę z prowadzenia działalności w obszarze sprzedażowo-marketingowym na rzecz Nabywcy, Zbywca utracił potencjalne zyski, które mogłyby zostać generowane przez ww. działalność w przyszłości.

Słusznie Państwo wywiedli, że Exit fee powinno być kwalifikowane jako wynagrodzenie z tytułu usługi świadczonej przez Zbywcę. Zbywca zaniecha określonych działań, za co otrzyma wynagrodzenie, natomiast Nabywca będzie beneficjentem tej czynności – bezpośrednim odbiorcą świadczenia uzyskującym możliwość osiągania przychodów z kontynuowanej działalności działu marketingowo-sprzedażowego, wykorzystując składniki majątku (obejmujące aktywa materialne oraz wartości niematerialne) do działalności opodatkowanej.

Reasumując należy stwierdzić, że odstąpienie biznesu w zamian za wynagrodzenie należne Zbywcy od Nabywcy (Exit fee) stanowi odpłatne świadczenie usług, opodatkowane podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawę opodatkowania VAT tworzy wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usług otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, które mają wpływ na cenę towarów. Związane jest to z tym, że podstawa opodatkowania stanowi wartość faktycznie uzyskaną przez sprzedawcę z tytułu danej opodatkowanej czynności.

W związku z powyższym, podstawą opodatkowania VAT będzie całkowite należne Zbywcy wynagrodzenie, które obejmować będzie w szczególności wynagrodzenie za sprzedaż poszczególnych aktywów (składników majątkowych) oraz wynagrodzenie wypłacone z uwagi na fakt, że w związku z zawarciem Umów potencjalne przychody Zbywcy uległy zmniejszeniu, a ponadto w związku z rezygnacją przez Zbywcę z prowadzenia działalności w obszarze sprzedażowo-marketingowym na rzecz Nabywcy, Zbywca utracił potencjalne zyski, które mogłyby zostać generowane przez ww. działalność w przyszłości.

Podsumowując, stwierdzić należy, że Wynagrodzenie wypłacone Zbywcy na podstawie Umów (tzw. exit fee) należało uznać za zapłatę za dokonane przez Zbywcę odpowiednio dostawy towarów oraz świadczenie usług, które podlegało opodatkowaniu VAT po stronie Zbywcy na zasadach ogólnych, a podstawą opodatkowania była kwota należnego Zbywcy Wynagrodzenia.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 (we wniosku oznaczonego nr 4) jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również wskazania, czy Nabywca jest uprawniony do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia świadczeń wskazanych w opisie stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowoprawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Należy również podkreślić, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Z opisu sprawy wynika, że przedmiot świadczenia (przejęcie potencjału generowania zysku), za który Zbywca otrzymał Wynagrodzenie jest i w przyszłości będzie wykorzystywany przez Nabywcę do wykonywania wyłącznie czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

W związku z tym, że nabywane składniki majątkowe oraz niemajątkowe, służą Państwu do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT, to są Państwo uprawnieni do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie świadczeń wskazanych w opisie stanu faktycznego. Wynika to z faktu, że w analizowanym przypadku są spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego.

W konsekwencji, Nabywca jest uprawniony do obniżenia kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur dokumentujących nabycie świadczeń wskazanych w opisie stanu faktycznego.

Podsumowując, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 (oznaczonego we wniosku jako nr 5) jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wniosek w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych podlega odrębnemu rozpatrzeniu.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogły skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

B Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).