MF planuje zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych od 2025 roku

Resort finansów rozpoczął prace nad uszczelnieniem systemu opodatkowania fundacji rodzinnych. MF proponuje objęcie podatkiem sprzedaży majątku przez fundacje rodzinne. Zapłaconą daninę fundacja będzie mogła odliczyć od podatku należnego przy wypłacie świadczeń dla beneficjentów. W projektowanych przepisach znajdą się także regulacje rozszerzające podstawę obliczania daniny solidarnościowej o świadczenia wypłacane beneficjentom fundacji.

Jak powinna wyglądać księgowość fundacji rodzinnej >>>

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów została opublikowana informacja na temat projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Celem proponowanych zmian jest uporządkowanie przepisów updof i updop, wyeliminowanie wątpliwości i rozbieżności interpretacyjnych oraz uszczelnienie systemu podatkowego.

MF rozpoczęło prace nad kolejnymi zmianami w PIT i CIT >>>

Wśród zaproponowanych w projekcie zmian znajdą się również regulacje uszczelniające system opodatkowania fundacji rodzinnej, W ocenie MF obowiązujące preferencje podatkowe powodują, że niektóre fundacje rodzinne są wykorzystywane jako metoda optymalizacji podatkowej.

„Nawet pomysłodawcy fundacji rodzinnych przyznają, że przepisy podatkowe w tym zakresie poszły za daleko. Mamy przykłady ze stron internetowych zajmujących się doradztwem podatkowym, które zachęcają do tworzenia fundacji jako metody na obniżanie podatków. Pojawiły się już opinie, że blisko połowa z utworzonych fundacji została utworzona wyłącznie w celu unikania opodatkowania. Mamy także doniesienia z Krajowej Administracji Skarbowej, że niektóre fundacje są wykorzystywane do bardzo agresywnej optymalizacji podatkowej” – ocenia wiceminister finansów Jarosław Nenemen.

Działalność gospodarcza fundacji rodzinnych

Zgodnie z ustawą, fundacja rodzinna jest osobą prawną, „utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów”. Co do zasady, fundacja nie płaci podatku od uzyskiwanych przez nią dochodów, opodatkowane są tylko świadczenia na rzecz beneficjentów. W przypadku beneficjentów będących osobami najbliższymi dla fundatora ich świadczenia są zwolnione z podatku PIT, a pozostali płacą stawkę 10 albo 15 proc. Fundacje mają ograniczoną możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, ale - przykładowo - mogą zbywać posiadane mienie, o ile nie zostało ono wniesione w celu dalszego jego zbycia, mogą to mienie wynajmować lub dzierżawić, mogą przystępować do spółek, funduszy czy spółdzielni, mogą także prowadzić obrót papierami wartościowymi i instrumentami pochodnymi.

„Zaobserwowaliśmy zjawisko wnoszenia majątku do fundacji i następnie szybkiego jego zbywania. Może to oznaczać, że ktoś np. wnosi majątek do fundacji tylko po to, aby dokonać jego nieopodatkowanej sprzedaży i za środki uzyskane z tej transakcji zakupić np. spółkę czy jej udziały, co sprawia, że z jednej strony unika podatku, który byłby należny przy przeprowadzeniu tej operacji poza fundacją, i jednocześnie uzyskuje taki efekt, że nabywa spółkę, z której dywidendy – w ramach fundacji – są nieopodatkowane. Proponujemy tutaj zmianę – chodzi o to, aby sprzedaż majątku wniesionego do fundacji przez fundatora, beneficjenta lub podmioty powiązane, była objęta 19-proc. podatkiem, jeśli nastąpi ona przed upływem określonego czasu” – powiedział wiceminister finansów.

Dodał, że obecne zapisy, zgodnie z którymi można zbywać majątek należący do fundacji, jeśli nie został on wniesiony z wyłącznym zamiarem jego zbycia, są nieprecyzyjne.

Resort finansów proponuje 15-letni okres, po którym zbycie majątku należącego do fundacji nie będzie opodatkowane.

„Ograniczamy zakres zwolnienia tylko dla pewnych określonych rodzajów działalności, ale to nie oznacza, że fundacja staje się stricte podatnikiem. Nie zmieniamy reguł gry. Jeśli jakaś fundacja sprzeda majątek, to zapłaci od tego 19-proc. podatek. Ale jeśli fundacja będzie następnie dokonywać statutowych wypłat na rzecz beneficjentów, od których trzeba będzie naliczyć 15-proc. podatek CIT, to pomniejszy go o już wpłacony podatek od transakcji sprzedaży majątku. A więc nie będziemy mieli sytuacji, kiedy dojdzie do podwójnego opodatkowania fundacji – raz przy transakcji, drugi raz przy wypłacie świadczenia” – stwierdził Neneman.

Wiceminister zaznaczył, że większość przepisów przedstawionych w projekcie to propozycje, „wstęp do dyskusji z zainteresowanymi”.

Opodatkowanie dochodów z udziałów w podmiotach transparentnych

W projekcie znajdą się także przepisy dotyczące opodatkowania dochodów fundacji rodzinnych z ich udziałów w podmiotach transparentnych podatkowo. Chodzi o podmioty, których dochody nie są opodatkowane bezpośrednio, ale podatek płacą ich wspólnicy czy udziałowcy.

„Chcemy także, aby podatkiem zostały objęte dochody fundacji rodzinnych, uzyskiwane z umów, w których przedmiotem jest oddanie nieruchomości do odpłatnego korzystania. Jeśli osoba fizyczna oddaje np. nieruchomość w dzierżawę, w ramach tzw. najmu prywatnego płaci od przychodów 8,5 proc. oraz 12,5 proc. podatku od nadwyżki ponad 100 tys. zł przychodów. Trudno znaleźć uzasadnienie, dla którego taka sama umowa zawarta przez fundację powinna być zwolniona z podatku” – poinformował wiceminister.

Sankcje za niedozwoloną działalność gospodarczą fundacji

Wiceminister zwrócił także uwagę na nieprecyzyjne przepisy dotyczące sankcji za prowadzenie niedozwolonej działalności gospodarczej – a więc takiej, która nie została dopuszczona na gruncie przepisów ustawy o fundacji rodzinnej. Obecnie karą za taką działalność jest wyłącznie podwyższony, 25-proc. podatek.

„Obecnie jest tak, że nawet jeśli fundacja rodzinna prowadzi działalność, której prowadzić nie powinna, może to robić przez dwa czy trzy lata, zanim zainteresuje się tym sąd. Na dodatek nie ma jasnych zapisów, czy w takiej sytuacji fundacja rodzinna powinna zostać rozwiązana, czy też sąd nie powinien podejmować takiej decyzji. Chcemy więc zaproponować rozwiązanie, w której sąd podejmowałby decyzję o rozwiązaniu fundacji prowadzącej niedozwoloną działalność i żeby był zobligowany do zajęcia się taką sprawą w sytuacji, kiedy trafi do niego wniosek dotyczący stwierdzenia takiej działalności” – wyjaśnił wiceminister.

Świadczenia beneficjentów a danina solidarnościowa

Wiceminister zaznaczył, że w projektowanych przepisach znajdą się także zmiany dotyczące traktowania świadczeń na rzecz beneficjentów fundacji przy obliczaniu podstawy daniny solidarnościowej. Danina ta wynosi 4 proc. i płacona jest przez osoby, których roczny dochód przekracza 1 mln zł.

„To jest oczywiście rzecz do dyskusji, ale proponujemy, aby podstawa obliczenia daniny solidarnościowej została poszerzona właśnie o świadczenia wypłacane beneficjentom fundacji. Innymi słowy – te świadczenia będą doliczane do innych dochodów beneficjentów z innych źródeł i jeśli łączna wartość tych dochodów przekroczy 1 mln zł, będzie od nadwyżki naliczana danina solidarnościowa. Ciężko znaleźć uzasadnienie dla sytuacji, w której często bardzo duże nawet świadczenia nie są objęte daniną solidarnościową” – powiedział wiceminister.

Planowany termin przyjęcia projektu to III/IV kwartał 2024 roku. Zgodnie z zapowiedzią resortu finansów zmiany mają wejść w życie już od 2025 roku.

(PAP)

Opracowanie: Katarzyna Bogucka