Interpretacja indywidualna z dnia 12 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.536.2024.2.MKA

Umorzenie części kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na remont domu - zaniechanie poboru podatku.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe w części dotyczącej możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonego zobowiązania odpowiadającej kwocie kredytu, która została wydatkowana na odwodnienie budynku, wymianę części stolarki okiennej, komin zewnętrzny i nieprawidłowe w pozostałej części.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 24 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy umorzenia części kredytu mieszkaniowego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 16 lipca 2024 r. (wpływ 18 lipca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

25 września 2008 r. zawarli Państwo z bankiem - ówczesny A Bank - Umowę kredytu na cele mieszkaniowe – na kwotę (…) zł, denominowaną w walucie CHF, na okres 300 miesięcy: od 25 września 2008 r. do 12 września 2033 r. Zapis w Umowie: „kredyt przeznaczony jest na cel: remont nieruchomości położonej w (…).”

Kwota w całości została wykorzystana na remont budynku - wg załączonego do wniosku kredytowego kosztorysu (odwodnienie budynku, wymiana części stolarki okiennej, utwardzenie nawierzchni na podjeździe i położenie kostki brukowej, część ogrodzenia, komin zewnętrzny). Wykonane prace zostały zweryfikowane przez inspektora z banku.

Obecnie zastanawiają się Państwo nad możliwością podpisania Ugody z bankiem, w której - w Aneksie do Umowy bank proponuje przewalutowanie kredytu na PLN i równocześnie umorzenie pewnej części zadłużenia w zakresie kwoty kapitału (w tym skapitalizowanych odsetek). Powstaje pytanie, czy należy zapłacić od umorzonej kwoty podatek. W świetle powołanego wyżej aktu prawnego - po spełnieniu dwóch warunków:

1)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

2)osoba fizyczna nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

Wydaje się Panu oczywistym, że oba warunki są spełnione, jednakże Pana wątpliwość budzi fakt, że budynek ma podział administracyjny na lokal 1 i 2, narzucony w dawnych czasach przez władze PRL. Budynek w całości jest Pana własnością i zamieszkuje go Pan obecnie tylko z żoną.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku podał Pan następujące informacje:

Zgodnie z Umową Kredytu kredytobiorcami są wspólnie Pan oraz Pana żona. Są Państwo solidarnie zobowiązani do spłaty kredytu.

Bank umorzy część kredytu Panu oraz Pana żonie.

Kredyt Bank - z którym zawarli Państwo umowę (obecnie B SA) - jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i jest upoważniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki kaucyjnej - ustanowionej na nieruchomości gruntowej - położonej w (…).

Remont ww. nieruchomości był jedynym celem, na który został zaciągnięty kredyt.

Nigdy nie korzystali Państwo z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych, nie mieli Państwo kwot umorzonych, jak również nie mieli Państwo innego kredytu mieszkaniowego .

Pod pojęciem odwodnienia budynku rozumie Pan izolację ścian fundamentowych (standardowo: odkopanie ścian fundamentowych, założenie tzw. folii kubełkowej na ściany fundamentowe, warstwa tłucznia, zasypanie).

W odniesieniu do budynku, na remont którego została wykorzystana kwota kredytu wskazał Pan, że

a)wg prawa budowlanego - budynek przy ul. (…) X - jest budynkiem jednorodzinnym, wolnostojącym, służącym zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych;

b)w ewidencji gruntów i budynków budynek jest zapisany jako jeden budynek - nr X - bez podziału na lokale - informacja z Wydziału Geodezji i Kartografii;

c)budynek posiada jedną księgę wieczystą i w niej opisany jest jako budynek nr X,

d)budynek posiada parter i piętro, które mogą być samodzielnie wykorzystywane, obecnie są wykorzystywane przez Państwa – równolegle;

e)lokale były wykorzystywane jako odrębne mieszkania w czasie, kiedy żyła Pana mama, która zajmowała parter budynku (mama zmarła w 1999 r.) a Pan z rodziną zajmował piętro;

f)adres Pana nieruchomości to ul. (…) X, taki numer został nadany dla budynku i jest to jeden adres;

Adres wskazany przez Pana jako ul. (…) Y - powstał prawdopodobnie w czasach PRL, kiedy był obowiązek meldunkowy. Jest to informacja z Urzędu Miasta z wydziału (…). Adres ten będzie skorygowany na zameldowanie pod numerem X, a nie Y.

g)lokale służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego.

Pytanie

1)Czy należy zapłacić od umorzonej kwoty podatek, w świetle powołanego wyżej aktu prawnego - po spełnieniu dwóch warunków:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego

- wydaje się Panu oczywistym, że oba warunki są spełnione, jednakże wątpliwość Pana budzi fakt, że budynek ma podział administracyjny na lokal 1 i 2, narzucony w dawnych czasach przez władze PRL. Budynek w całości jest Pana własnością i zamieszkuje go Pan obecnie już tylko z żoną?

2)Czy w tej sytuacji będzie Pan zwolniony z zapłaty podatku od umorzonej przez bank kwoty?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, z uwagi na fakt, że kredyt hipoteczny zaciągnął Pan po raz pierwszy, nie miał Pan żadnych umorzeń długów, a równocześnie jest Pan właścicielem jedynie tej nieruchomości przy ul. (…) X, którą zamieszkuje Pan wraz z żoną i w 100 % kredyt został wykorzystany na jej remont – stoi Pan na stanowisku, że w świetle przepisów: Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 102) spełnia Pan warunki tego rozporządzenia i kwalifikuje się Pan do zaniechania poboru podatku dochodowego od zwolnienia z długu związanego z kredytem hipotecznym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu mieszkalnego, zaciągniętego przez Pana, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Środki uzyskane z kredytu mieszkaniowego wydatkował Pan, zgodnie z celem wskazanym w umowie kredytowej, na remont nieruchomości położonej w (…) przy ul. (…) X. Nieruchomość ta zabudowana jest budynkiem jednorodzinnym wolnostojącym, który służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego (Pana i Pana żony). W ewidencji gruntów i budynków budynek jest zapisany jako jeden budynek - nr X - bez podziału na lokale. Budynek posiada jedną księgę wieczystą i w niej opisany jest jako budynek nr X. Budynek posiada parter i piętro, które mogą być samodzielnie wykorzystywane, obecnie są wykorzystywane przez Państwa – równolegle. Lokale były wykorzystywane jako odrębne mieszkania w czasie, kiedy żyła Pana mama, która zajmowała parter budynku (mama zmarła w 1999 r.), a Pan z rodziną zajmował piętro.

W literze d) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych została wymieniona budowa, rozbudowa, nadbudowa, przebudowa lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego. Skoro jak Pan wyjaśnił budynek, na którego remont wydatkował Pan środki z kredytu mieszkaniowego, jest budynkiem jednorodzinnym wolnostojącym i służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego, to remont tego budynku stanowił wydatek określony w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże nie wszystkie wskazane przez Pana wydatki są wydatkami związanymi z remontem tego budynku.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje „remontu”. Dla wyjaśnienia tego pojęcia, należy odnieść się do jego znaczenia funkcjonującego w języku powszechnym. I tak, „remont” to „doprowadzenie jakiegoś budynku lub urządzenia do stanu używalności; naprawa, odnawianie (czegoś)”. Synonimami tego pojęcia są m.in. „naprawa, przebudowa, odrestaurowanie, modernizacja”.

Pojęcie remontu zostało zdefiniowane w art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.) jako:

Niemniej jednak, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie odwołuje się do tego przepisu. Tym samym, definicja „remontu” funkcjonująca na gruncie Prawa budowlanego nie może być wprost przenoszona na grunt omawianej ustawy podatkowej. Może być natomiast uwzględniona jako jeden z elementów służących ustaleniu znaczenia pojęcia „remontu” dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych.

Za „remont” budynku mieszkalnego, o którym mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy więc uznać prace dotyczące tego budynku jako nieruchomości i jego części składowych (tj. wszystkiego, co nie może być odłączone od budynku bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego), służące utrzymaniu budynku we właściwym stanie, doprowadzeniu go do pożądanej zdolności użytkowej, modernizacji jego elementów składowych. „Remontem” w rozumieniu omawianego przepisu jest również tzw. wykończenie budynku mieszkalnego, a więc prace służące doprowadzeniu do zdolności użytkowej nowo wybudowanego budynku. W każdym przypadku remont dotyczy „materii” budynku mieszkalnego, a więc jego ścian, podłóg, sufitu, okien, drzwi, wyposażenia technicznego takiego jak instalacje: wodna, kanalizacyjna, elektryczna, grzewcza, gazowa, bądź innych elementów trwale połączonych konstrukcyjnie z elementami budowlanymi budynku mieszkalnego.

Wobec powyższego uznaję, że wydatki, które Pan poniósł na odwodnienie budynku, wymianę części stolarki okiennej, komin zewnętrzny mieści się w kategorii wymienionych w art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wydatków poniesionych na remont budynku mieszkalnego.

Natomiast wydatki poniesione na utwardzenie nawierzchni na podjeździe i położenie kostki brukowej oraz remont części ogrodzenia nie mieszczą się w katalogu wydatków wymienionych w art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Utwardzenie nawierzchni na podjeździe i położenie kostki brukowej oraz remont części ogrodzenia nie stanowi budowy, rozbudowy, nadbudowy, przebudowy czy remontu własnego budynku mieszkalnego, lecz zagospodarowanie terenu wokół budynku.

Wobec powyższego stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana na sfinansowanie remontu budynku mieszkalnego, stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże, do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego do kwoty umorzonej wierzytelności w części, w jakiej kwota kredytu została wydatkowana na odwodnienie budynku, wymianę części stolarki okiennej i komin zewnętrzny pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu hipotecznego, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pan bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania w odniesieniu do tej części umorzonego kredytu.

Zaniechanie to nie będzie dotyczyło kwoty umorzonej wierzytelności, która będzie odpowiadała części kredytu mieszkaniowego, w jakiej został on wydatkowany na utwardzenie nawierzchni na podjeździe i położenie kostki brukowej oraz część ogrodzenia. Zatem od tej części umorzonej kwoty, w jakiej zgodnie z powyższymi wyjaśnieniami stanowi ona dla Pana przychód, winien Pan zapłacić podatek dochodowy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został złożony przez Pana jako jednego ze współkredytobiorców, zaznaczam, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy, tj. Pana żony.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).