Interpretacja indywidualna z dnia 5 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT1.4011.383.2024.2.DB

Brak prawa do skorzystania z ulgi na własne cele mieszkaniowe, o której mowa w art. 21 ust.1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku zakupu mieszkania, w którym nie będzie się realizowało celów mieszkaniowych.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 maja 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnił Pan wniosek – na wezwanie organu – 29 i 30 lipca 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

18 października 2021 r. Wnioskodawca otrzymał od swojej matki A.B.. w drodze darowizny lokal mieszkalny w C., który ze względu na lokalizację oraz fakt, że Wnioskodawca mieszka obecnie w Stanach Zjednoczonych sprzedał 11 stycznia 2024 r. (umowa przedwstępna z 2023 r.) za kwotę 245.000 zł.

Niemniej jednak Wnioskodawca zamierza wrócić do Polski w przyszłości i 14 maja 2024 r. zlecił za pośrednictwem pełnomocnika (matki Wnioskodawcy) zakup mieszkania (lokalu mieszkalnego) powiernikowi na podstawie umowy zlecenia powierniczego, położonego w D. za kwotę nie wyższą niż 800.000 zł w części wynoszącej 2/3 przez A.B. (matkę Wnioskodawcy z jej środków własnych), a w części wynoszącej 1/3 przez Wnioskodawcę z Jego środków pochodzących z wcześniej sprzedanego lokalu.

Nabyte udziały w ww. nieruchomości przez powiernika nie stanowią majątku powiernika, jak również środki otrzymane od zleceniodawców (w tym od Wnioskodawcy) na nabycie udziałów oraz koszty z tym pośrednio i bezpośrednio związane nie obciążają powiernika, tylko Wnioskodawcę (w wysokości 1/3).

Powiernik zawarł umowę nabycia ww. nieruchomości w imieniu Wnioskodawcy i Jego matki 15 maja 2024 r. za kwotę 800.000 zł, z czego Wnioskodawca zapłacił (przekazał powiernikowi) dzień przed zawarciem umowy, tj. 14 maja 2024 r., kwotę 267.000 zł.

Przeniesienie własności udziałów w nieruchomości z powiernika na Wnioskodawcę nastąpi nie później niż do 30 lipca 2025 r.

Wnioskodawca nadmienia, że nie prowadzi działalności gospodarczej i nabycie ww. nieruchomości nie nastąpiło w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Miejscem zamieszkania Wnioskodawcy na moment sprzedaży są Stany Zjednoczone.

Wnioskodawca nie będzie mieszkał na stałe w tym mieszkaniu, ale będzie przyjeżdżał regularnie do Polski 1-2 razy do roku. Mieszkanie nie będzie oddawane w najem.

Wnioskodawca nie posiada innych nieruchomości. Wnioskodawca nie planuje kolejnych transakcji nabycia i zbycia nieruchomości.

Pytanie

Czy stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe i czy ma On możliwość skorzystania z ulgi mieszkaniowej na własne cele mieszkaniowe w związku z opisanym stanem faktycznym?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, mimo skorzystania z tzw. umowy powierniczej i zakupu nieruchomości w maju 2024 r. przez powiernika w Jego imieniu i za pośrednictwem Jego pełnomocniczki w 1/3 na Jego rzecz, Wnioskodawca może skorzystać z ulgi mieszkaniowej z tytułu sprzedania mieszkania w C., ponieważ środki pozyskane z tej sprzedaży w całości przeznaczył na zakup lokalu mieszkalnego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów jest:

odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)˗c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Zatem odpłatne zbycie nieruchomości jest źródłem przychodu z art. 10 ust. 1 pkt 8, jeżeli:

•nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej (nie stanowi przedmiotu działalności gospodarczej) oraz

•nie zostało dokonane po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Cele mieszkaniowe, których sfinansowanie przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uprawnia do skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania, wymienione zostały m.in. w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a-b ustawy, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie

–położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Ponadto art. 21 ust. 25a powyższej ustawy stanowi, że:

Wydatki, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. a-c, uznaje się za wydatki poniesione na cele mieszkaniowe, jeżeli przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, nastąpiło nabycie własności rzeczy lub praw wymienionych w ust. 25 pkt 1 lit. a-c, w związku z którymi podatnik ponosił wydatki na nabycie.

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 28 ustawy:

Za wydatki, o których mowa w ust. 25, nie uważa się wydatków poniesionych na:

1)nabycie gruntu lub udziału w gruncie, prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie, budynku, jego części lub udziału w budynku, lub

2)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, adaptację lub remont budynku albo jego części

–przeznaczonych na cele rekreacyjne.

Z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że główną okolicznością decydującą o jego zastosowaniu jest przeznaczenie przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia nieruchomości i określonych praw majątkowych nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym zostało ono dokonane, na własne cele mieszkaniowe. Cele te zgodnie z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a ww. ustawy obejmują m.in. nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem.

Ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazał, że przychód ze sprzedaży ma zostać wydatkowany na „własne cele mieszkaniowe”. Przy obliczaniu dochodu zwolnionego z opodatkowania można więc uwzględnić tylko takie wydatki, które poniesione zostały na zaspokojenie „własnych” potrzeb mieszkaniowych podatnika, a nie potrzeb mieszkaniowych innych osób. Omawiane zwolnienie jest normą celu społecznego – w zamierzeniach ustawodawcy realizować ma cel, jakim jest zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych obywateli.

Zwolnieniem tym nie są więc objęte dochody ze sprzedaży nieruchomości i praw w przypadku przeznaczenia przychodu na nabycie innych nieruchomości lub praw w sytuacji, gdy czynności te wskazują np. na działanie o charakterze zarobkowym, spekulacyjnym, inwestycyjnym lub innym niewskazującym na działanie ukierunkowane na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.

Wskazując jako cel mieszkaniowy nabycie lokalu mieszkalnego ustawa nie określa kiedy i jak długo podatnik powinien mieszkać w nabytym lokalu mieszkalnym, aby zrealizował cel mieszkaniowy. Tym samym brak jest podstaw do uznania, że podatnik nie realizuje celu mieszkaniowego w przypadku, gdy nabył lokal mieszkalny, aby w nim zamieszkać, ale – z określonych powodów – zamieszka w nim po upływie pewnego czasu. W każdym jednak przypadku konieczne jest, aby podatnik nabył nieruchomość w celu realizacji własnych celów mieszkaniowych, a nie w innych celach. Ocena spełnienia tego warunku każdorazowo wymaga uwzględnienia indywidualnej sytuacji danego podatnika.

Z treści wniosku wynika, że dokonał Pan sprzedaży lokalu mieszkalnego nabytego w darowiźnie od Pana matki przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie. Za środki uzyskane z ww. sprzedaży zlecił Pan za pośrednictwem pełnomocnika (Pana matki) zakup powiernikowi lokalu mieszkalnego położonego w D.. Przeniesienie własności udziałów w nieruchomości z powiernika na Pana nastąpi nie później niż do 30 lipca 2025 r.

W obrocie gospodarczym zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, a także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (spółki osobowe) nie muszą działać osobiście, dopuszczalne jest działanie przez przedstawiciela. Istota przedstawicielstwa w prawie cywilnym polega na tym, że pewna osoba dokonuje w imieniu i na rzecz innego podmiotu czynności prawnych. Osoba, która dokonuje czynności, określana jest mianem przedstawiciela, natomiast osoba, w imieniu której czynność jest dokonywana – mianem reprezentowanego.

Jeżeli czynność dokonana przez przedstawiciela mieści się w granicach umocowania udzielonego przez reprezentowanego, wywołuje ona bezpośredni skutek dla podmiotu, który udzielił pełnomocnictwa. Powszechnie wskazuje się, że prawu cywilnemu znane są także inne podobne instytucje, które pełnią funkcje zbliżone do przedstawicielstwa, przy czym nie należy ich utożsamiać z przedstawicielstwem.

Od tej instytucji należy odróżnić np. powiernika, który na zewnątrz działa jako samodzielny podmiot prawa, jednak z mocy wewnętrznego porozumienia z inną osobą, na rzecz której działa, nie występuje we własnym interesie.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem:

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Dla oceny, czy w Pana przypadku nabycie mieszkania za pośrednictwem powiernika będzie wydatkiem na cele mieszkaniowe, istotne jest rozważenie znaczenia pojęcia „mieszkać”, „cel mieszkaniowy” oraz odniesienie tego do opisanej przez Pana sytuacji.

Mieszkać to „zajmować jakieś pomieszczenie i traktować je jako główne miejsce swojego pobytu” (Słownik języka polskiego – PWN; https://sjp.pwn.pl/). Mieszkanie gdzieś to stan o określonej trwałości czasowej. Miejsce zamieszkania to nie tylko miejsce, w którym się fizycznie przebywa, ale także miejsce, które jest „bazą” życia osobistego.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że w mieszkaniu w D. nie będzie mieszkał na stałe – będzie Pan w nim przebywał 1-2 razy w roku, podczas pobytów w Polsce. Z opisu sprawy wynika jednocześnie, że aktualnie Pana stałym miejscem zamieszkania są Stany Zjednoczone. Niezaprzeczalnie zatem to Stany Zjednoczone są Pana stałym miejscem zamieszkania i tam realizuje Pan swoje cele mieszkaniowe.

Wskazać należy, że miejsce, które służy celom okresowego wypoczynku nie jest z automatu miejscem zamieszkania.

Mając na uwadze powyższe, w sytuacji przedstawionej we wniosku wydatkowanie przez Pana środków pieniężnych ze sprzedaży nieruchomości na nabycie za pośrednictwem powiernika udziału w lokalu mieszkalnym, w którym będzie Pan przebywał podczas pobytów w Polsce, nie uprawnia Pana do skorzystania z ulgi na własne cele mieszkaniowe, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na fakt, że w nabytym mieszkaniu nie będzie Pan realizował własnych celów mieszkaniowych, tj. mieszkał.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).