Interpretacja

TEMATY:

Interpretacja indywidualna z dnia 2 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-3.4012.220.2024.3.AW

Dotyczy ustalenia czy zbywana cześć majątku będzie stanowiła ZCP, a tym samym czy transakcja nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

Państwa wniosek z 16 maja 2024 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy przenoszony na skutek podziału przez wyodrębnienie majątek, tworzący Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów będzie stanowił transakcję przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa i w konsekwencji – zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT – czy transakcja ta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, wpłynął 17 maja 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) (dalej: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) jest polskim rezydentem podatkowym podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (dalej: „CIT”) od całości osiąganych dochodów. Spółka jest czynnym podatnikiem VAT.

Udziałowcami w Spółce są (...) (dalej: „(...)” lub „Wspólnik Spółki”) posiadająca (...)% udziałów oraz (...), posiadająca (…)% udziałów. (...) realizuje kontrakty obejmujące m.in. usługi w zakresie (...). (...) jest bezpośrednio lub pośrednio wspólnikiem kilkunastu spółek kapitałowych, z których kilka prowadzi działalność operacyjną głównie w zakresie (...) („Grupa kapitałowa (...)”).

Wnioskodawca jest zaś właścicielem i jednocześnie zarządzającym zakładem (...) (...), zlokalizowanym w miejscowości (...) w gminie (...) (woj. (...)) i prowadzi działalność gospodarczą polegającą na (...). W swojej działalności Wnioskodawca wykorzystuje posiadane (...). Działalność Spółki w dużym uproszczeniu sprowadza się generalnie do (...).

W celu dywersyfikacji ryzyk związanych z prowadzeniem przez Spółkę i Grupę kapitałową (...) działalności w sektorze regulowanym (działalność operacyjna prowadzona w zakresie (...) i podlega szeregowi wymagań ustawowych) a także w związku z chęcią ustanowienia w spółkach z grupy (...) spójnych standardów i zasad dla prowadzenia działalności w obszarze (...) planowany jest podział przez wyodrębnienie Spółki, o którym mowa w art. 529 § 1 pkt 5 Kodeksu Spółek Handlowych (tekst jednolity: Dz.U. 2022 poz. 1467 z późn. zm., dalej: „KSH”). Wskutek podziału dojdzie do formalnego rozdzielenia działalności związanej z (...) i przeniesienia jednej części do powołanej Spółki (...) (dalej: „Nowa Spółka”), która została zarejestrowana w KRS pod numerem (...) przed dniem złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Po podziale, Nowa Spółka zacznie prowadzić działalność w zakresie (...), zaś Wnioskodawca będzie kontynuował działalność z (…).. Co do zasady w procesie (...) wzbogacana jest tzw. (...), często nazywana także (...), czyli (…). Jedynym udziałowcem Nowej Spółki będzie Wnioskodawca

W Spółce doszło do formalnego wyodrębnienia obu powyższych działalności, tzn. wyodrębnienia działalności związanej z:

- (...), które to działania są prowadzone w ramach realizacji kontraktów zawartych przez Spółkę z klientami (dalej: „Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów”) – pion ten zajmuje się m.in.:

- pozyskiwaniem kontraktów, analizą specyfikacji przetargowych oraz przygotowywaniem ofert dot. (...) przez Spółkę przy istotnym wsparciu wspólnika (...);

- organizacją systemu (...);

- realizacją procesu (...) poprzez dobór odpowiednich metod, w tym (...);

- utrzymaniem zakładu w ruchu;

- wprowadzaniem modyfikacji mających na celu zwiększenie efektywności zakładu w zakresie zużycia mediów;

- czuwaniem nad przestrzeganiem zezwoleń i pozwoleń oraz (...);

- magazynowaniem (...);

- przygotowywaniem i sporządzaniem umów zleceń i ofert, kontraktowaniem usług (...);

- bieżącym kontaktem z kontrahentami w sprawie (...));

- udziałem w wypracowywaniu i wdrażaniu procedur i instrukcji administracyjnych;

- doskonaleniem technologii (...).

- oraz (...) (dalej: „Pion Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...)”) – polegająca na poszukiwaniu odbiorców (...) – pion ten zajmuje się i realizuje umowy dotyczące (…). Pion ten zajmuje się także (…), a rolą Pionu jest zapewnienie (...) do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów. Główne zadania Pionu polegają zatem m.in. na:

- zapewnieniu jednostek sprzętowo-transportowych w wymaganej specyfikacji i terminach;

- rozpoznaniu rynku dostawców sprzętu i (...) na potrzeby Spółki zgodnie z ze zgłoszonym zapotrzebowaniem;

- uzgodnieniu sposobu pozyskania sprzętu i (...) w oparciu o aktualną sytuację finansową Spółki;

- przeprowadzeniu procesu pozyskania sprzętu i (...) w najbardziej optymalnej formie (wynajem krótkoterminowy, wynajem długoterminowy, leasing finansowy, leasing operacyjny, zakup ze środków własnych spółki) oraz zapewnienie finansowania na zakup sprzętu;

- optymalnym zarządzaniu dostępną (…) i (...);

- zarządzaniu ubezpieczeniem majątku ruchomego Spółki oraz likwidacji szkód;

- rozpoznaniu rynku (…) z zakresu (...);

- prowadzeniu ustaleń i negocjacji z odbiorcami (...), zawieranie umów na (...);

- realizacji kontraktów na dostawę (...);

- zaangażowaniu w promocję (...).

(dalej łącznie: „Piony”).

Celem prowadzonej reorganizacji jest dywersyfikacja ryzyk administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą w zakresie (...), jak również zwiększenie efektywności zarządzania procesem (...). Proces, z założenia, może również przełożyć się na synergie przychodowe i kosztowe w grupie m.in. poprzez jego profesjonalizację, uspójnienie sposobu zarządzania i prowadzenia danych segmentów działalności w wybranych spółkach z Grupy (...), wzrost wolumenu obracanych (...) i potencjalnie surowców, a także oddzielenie ryzyk ekonomicznych związanych z działalnością polegającą na (...).

Ponadto, reorganizacja ma na celu konsolidację funkcji związanej z (...). Wyodrębnienie Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) ma zatem docelowo doprowadzić do scentralizowania funkcji (…) co najmniej w zakresie (...)(możliwe, że w przyszłości będzie to dotyczyć także innych (...)), wprowadzeniu spójnych standardów oraz wykorzystania efektu skali, jak również uelastycznienie korzystania z majątku ruchomego w ramach Grupy Kapitałowej.

Zamiar przeprowadzenia podziału przez wyodrębnienie związany jest z planami Wnioskodawcy, zakładającymi reorganizację funkcji, mającą na celu w szczególności rozdzielenie odmiennych w sensie ekonomicznym i funkcjonalnym działalności. Wnioskodawca wskazuje przy tym, że proces ten jest jednocześnie planowany i prowadzony równolegle w trzech innych spółkach w Grupie (tj. (...), (...), (…)). Powyższe służy także przygotowaniu struktury kapitałowej dla wdrożenia kierunków strategii rozwoju Grupy w dziedzinie usług (...), w tym w zakresie planowanego zwiększenia produkcji oraz podwyższenia jakości (...).

Dodatkowo, koncentracja funkcji (...) ma pozwolić w dalszej perspektywie na rozwój tej działalności na rzecz podmiotów zewnętrznych (spoza grupy). Dostęp do większych ilości (...) powinien umożliwić grupie lepszą penetrację rynku (...) i zwiększenie marżowości w tym segmencie. Powyższe ma wesprzeć także stworzenie odpowiedniej sieci odbiorców (...) w związku z zamiarem rozwoju (...) na większą skalę przez spółki z grupy w perspektywie kolejnych lat.

Głównym lub jednym z głównych celów podziału przez wyodrębnienie nie jest zatem uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Wyodrębnienie Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów oraz Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...)

Funkcjonowanie oddzielnych Pionów w ramach Spółki zostało formalnie usankcjonowane Uchwałą Zarządu. Struktura organizacyjna wraz z odrębnym dla każdego Pionu kierownictwem, odrębnymi, funkcjonującymi w ramach danego Pionu działami i zakresem kompetencji znajduje potwierdzenie w Regulaminie Organizacyjnym Spółki.

Piony obejmują określonych pracowników/są zarządzane przez dyrektora wykonawczego/ generalnego.

Prawa i obowiązki wynikające z wszelkich umów z klientami Spółki są wewnętrznie przypisane poszczególnym Pionom. W szczególności, przypisanie obejmuje umowy handlowe, a wraz z nimi klientów i kontrahentów Spółki. Co do zasady, w Spółce nie występują kontrakty z klientami, które odnoszą się do więcej niż jednego Pionu.

W Spółce istnieje również wyodrębnienie ewidencyjne dla poszczególnych Pionów – generalnie księgowania odbywają się z podziałem na Piony. Koszty dotyczące poszczególnych kontraktów księgowane są od strony rachunku wyników bezpośrednio z podziałem na Piony. Koszty niezwiązane bezpośrednio z kontraktami są odpowiednio alokowane do właściwych Pionów. Dla każdego z Pionów prowadzone są odrębne analizy zyskowności i efektywności działalności.

Dla pełniejszego opisu Wnioskodawca przedstawia poniżej szczegółowy opis wyodrębnienia w ramach Spółki każdego z Pionów.

Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów

Składniki majątkowe

Do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów zostały przypisane składniki związane z realizacją działalności Spółki w zakresie (...) (...), stanowiące o jej zdolności do samodzielnej realizacji zadań gospodarczych i wyodrębnieniu, tj. m.in.:

- nieruchomości wraz z drogami wewnętrznymi oraz przyłączami, m.in.:

- (…)

- środki trwałe w postaci m.in.:

- (…),

- komputerów,

- wartości niematerialne i prawne, w postaci np. programów komputerowych, w tym programu obsługującego (...),

- prawa i obowiązki wynikające z:

- umów z kontrahentami przypisanych do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów,

- umów leasingowych związanych z majątkiem przypisanym do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów,

- innych umów związanych z funkcjonowaniem Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów, w tym umowy serwisowe, np. usługi telekomunikacyjne, ochrona,

- pozwolenia, certyfikaty, decyzje administracyjne związane z działalnością Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów (np. pozwolenie zintegrowane),

- rachunek bankowy odrębny od rachunku bankowego dedykowanego dla Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) wraz ze zgromadzonymi na nim środkami pieniężnymi.

Do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów przypisane zostały dodatkowo:

- zobowiązania pracownicze związane z pracownikami alokowanymi do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów, oraz

- zobowiązania i należności wynikające z zawartych umów w związku z prowadzeniem działalność (...).

Po dokonaniu rejestracji podziału w KRS Spółka podpisze z Nową Spółką umowy:

- o współpracy w zakresie (...),

- na korzystanie z jednostek sprzętowych przypisanych do Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) (co jak wspomniano, jest związane z grupową konsolidacją majątku ruchomego w ramach reorganizacji), w których wynagrodzenie zostanie ustalone zgodnie z zasadą ceny rynkowej.

Wyodrębnienie funkcjonalne i organizacyjne

Odrębne funkcjonowanie Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów ma swoje realne odzwierciedlenie w m.in.:

- istnieniu odrębnego przedmiotu działalności – (...);

- istnieniu wyszczególnionych klientów i kontrahentów, przypisanych stricte do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów;

- co do zasady braku występowania wspólnych kontraktów, które obejmowałyby swoim zakresem więcej niż jeden Pion;

- istnieniu osobnych zobowiązań i należności pracowniczych przypisanych do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów;

- możliwości samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów w oparciu o składniki majątkowe oraz kompetencje niezbędne do jej prowadzenia (m.in. umowy, pracownicy i składniki materialne), które zostały odpowiednio do niej zaalokowane.

Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów obejmuje zespół liczący kilkudziesięciu pracowników.

Wyodrębnienie Pionu zostało odpowiednio odzwierciedlone na zewnątrz organizacji np. poprzez stopki mailowe wybranych pracowników, czy też stronę www, opisującą zakres usług świadczonych przez Piony.

Wyodrębnienie finansowe

Wyodrębnienie finansowe Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów może być definiowane poprzez:

- odrębny budżet przygotowany dla Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów,

- generowanie (w ramach systemu SAP/Insite) odrębnych analiz zyskowności i efektywności działalności Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów,

- możliwość przygotowania odrębnego rachunku zysków i strat dla Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów.

W Spółce generalnie księgowania odbywają się z zastosowaniem tzw. MPKów (Miejsc Powstawania Kosztów) oraz CZ (centrów zysku), a zatem są przypisywane/księgowane w podziale na MPK/CZ w ewidencji księgowej kosztów oraz przychodów poszczególnym Pionom. Możliwym jest także sporządzenie odrębnych rachunków zysków i strat (RZiS) dla każdego z Pionów.

W Pionie Przetwarzania i Realizacji Kontraktów funkcjonuje odrębny rejestr środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (z listą składników oraz ich wartościami początkowymi, amortyzacją oraz bieżącą wartością netto).

Do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów przypisane zostały również należności i zobowiązania, tj. w szczególności należności handlowe, a także zobowiązania wynikające np. z zawartych umów handlowych czy wynagrodzeń należnych pracownikom alokowanym do tego Pionu. Wyodrębnione należności i zobowiązania można przyporządkować finansowo do wyodrębnionego w ramach Pionu majątku.

Do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów został przypisany również rachunek bankowy odrębny od rachunku bankowego dedykowanego dla Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...), z którego i na który realizowane są płatności z kontrahentami/pracownikami.

Podsumowując, działalność Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów jest wyodrębniona finansowo w ten sposób, że możliwe jest wyodrębnienie w systemie SAP/Insite przychodów, kosztów oraz aktywów i pasywów związanych z tą działalnością. Wykorzystywany przez Spółkę system księgowy generuje raporty zawierające dane finansowe pozwalające przygotować odrębne raporty dla każdego z Pionów, określające ich jednostkowe pozycje finansowe. Spółka ma także możliwość sporządzenia odrębnych (dla każdego z Pionów i dla całej Spółki) rachunków zysków i strat, oraz sporządzenia odrębnego uproszczonego bilansu dla każdego Pionu. Ponadto, dla Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów prowadzony jest odrębny rachunek bankowy.

Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów jako niezależne przedsiębiorstwo

Uwzględniając fakt wyodrębnienia funkcjonalnego, organizacyjnego i finansowego wraz ze wszystkimi tego faktycznymi konsekwencjami, Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów posiada odpowiednie zasoby i kompetencje (tj. pracowników, składniki materialne i niematerialne) niezbędne do samodzielnego prowadzenia działalności w zakresie (...), w tym ich przetwarzania.

Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów zostanie wyodrębniony do Nowej Spółki posiadając składniki majątku, zasoby (w tym zasoby ludzkie) oraz kompetencje pozwalające na kontynuowanie działalności prowadzonej dotychczas w Spółce w ramach tego Pionu bez istotnej zmiany substancji biznesowej.

Pion Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...)

Składniki majątkowe

Do Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) zostały przypisane składniki związane z realizacją działalności Spółki polegającej na: (…), tj. m.in.: środki trwałe w postaci m.in.:

- przypisanych do Pionu jednostek sprzętowo-transportowych:

- (…)

- komputerów,

- baza klientów/kontrahentów oferujących usługi przetwarzania/zagospodarowania (...) nadsitowej, w tym (...),

- wartości niematerialne i prawne w postaci np. oprogramowania komputerowego,

- prawa i obowiązki wynikające z:

- umów z kontrahentami, przypisanych do Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...),

- umów leasingowych związanych z majątkiem przypisanym do Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...),

- innych umów związanych z funkcjonowaniem Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...),

- odrębny rachunek bankowy dedykowany dla Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) wraz ze zgromadzonymi na nim środkami pieniężnymi.

Do Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) przypisane zostały dodatkowo:

- zobowiązania pracownicze związane z pracownikami alokowanymi do tego Pionu, oraz

- zobowiązania i należności wynikające z zawartych umów w związku z prowadzeniem działalności w tym obszarze.

Wyodrębnienie funkcjonalne i organizacyjne

Jeśli chodzi o wydzielenie organizacyjne, należy mieć przede wszystkim na uwadze fakt, iż w Spółce doszło do wyodrębnienia jednostek w postaci Pionów, co zostało sformalizowane przez podjęcie Uchwały Zarządu Spółki w sprawie zatwierdzenia regulaminu organizacyjnego Spółki.

Odrębne funkcjonowanie Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) ma swoje realne odzwierciedlenie w m.in.:

- istnieniu odrębnego przedmiotu działalności – (…);

- istnieniu wyszczególnionych klientów i kontrahentów, przypisanych stricte do Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...);

- co do zasady braku występowania wspólnych kontraktów, które obejmowałyby swoim zakresem więcej niż jeden Pion;

- istnieniu osobnych zobowiązań i należności pracowniczych przypisanych do Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...);

- możliwości samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej przez Pion Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) w oparciu o składniki majątkowe oraz kompetencje niezbędne do jej prowadzenia (m.in. umowy, pracownicy i składniki materialne), które zostały odpowiednio do niej zaalokowane.

Pion Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) zarządzany jest przez doświadczonego i dedykowanego do tej roli Dyrektora Wykonawczego. Do Pionu alokowano personel wykonujący zadania związane z zadaniami Pionu, przy czym liczba tych osób jest niższa niż w przypadku Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów – z racji charakteru działalności tego Pionu (wprawdzie jest to działalność handlowo/administracyjna o dużych obrotach – ponad (...) PLN netto rocznie - działalność ta nie wymaga jednak posiadania rozbudowanego zaplecza osobowego).

Wyodrębnienie Pionu zostało odpowiednio odzwierciedlone na zewnątrz organizacji np. poprzez stopki mailowe wybranych pracowników, czy też stronę www, opisującą zakres świadczonych usług.

Wyodrębnienie finansowe

Wyodrębnienie finansowe Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) może być definiowane poprzez:

- odrębny budżet przygotowany dla Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...),

- generowanie (w ramach systemu SAP/Insite) odrębnych analiz zyskowności i efektywności działalności Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...),

- możliwość przygotowania odrębnych rachunków zysków i strat dla Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...).

W Pionie Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) funkcjonuje odrębny rejestr środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (z listą składników oraz ich wartościami początkowymi, amortyzacją oraz bieżącą wartością netto).

Do Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) przypisane zostały również należności i zobowiązania, tj. w szczególności należności handlowe, a także zobowiązania wynikające np. z zawartych umów handlowych czy wynagrodzeń należnych pracownikom alokowanym do tego pionu. Wyodrębnione należności i zobowiązania można przyporządkować finansowo do wyodrębnionego w ramach Pionu majątku.

Do Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) został przypisany również rachunek bankowy odrębny od rachunku bankowego dedykowanego dla Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów, z którego i na który realizowane są płatności z kontrahentami/pracownikami.

Podsumowując, działalność Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) jest wyodrębniona finansowo w ten sposób, że możliwe jest wyodrębnienie przychodów, kosztów oraz aktywów i pasywów związanych z tą działalnością. Wykorzystywany przez Spółkę system księgowy generuje raporty zawierające dane finansowe pozwalające przygotować odrębne raporty da każdego z Pionów, określające ich jednostkowe pozycje finansowe. Spółka ma także możliwość sporządzenia odrębnych (dla każdego z Pionów i dla całej Spółki) rachunków zysków i strat, oraz sporządzenia odrębnego uproszczonego bilansu dla każdego Pionu. Ponadto, dla Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) prowadzony jest odrębny rachunek bankowy.

Pion Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) – niezależne przedsiębiorstwo

Uwzględniając fakt wyodrębnienia funkcjonalnego, organizacyjnego i finansowego wraz ze wszystkimi tego faktycznymi konsekwencjami, Pion Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) posiada odpowiednie zasoby i kompetencje (tj. personel, składniki materialne i niematerialne) niezbędne do samodzielnego prowadzenia działalności.

Pion Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) jest zatem w takim stopniu zorganizowany i wyodrębniony, że wraz z wyodrębnieniem Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów do Nowej Spółki zostanie zachowana pełna ciągłość w zakresie działalności prowadzonej przez Pion Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...). Oznacza to, iż po dokonaniu podziału przez wyodrębnienie, Pion Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) będzie prowadził w sposób płynny i samodzielny działalność w zakresie swoich kompetencji biznesowych w takim samym kształcie jak dotychczas.

Zatem, po dokonaniu podziału przez wyodrębnienie w Spółce pozostaną składniki majątku, zasoby (w tym zasoby ludzkie) oraz kompetencje pozwalające na kontynuowanie działalności: organizacji i koordynacji procesów (…) związanych z przekazaniem do odbiorców końcowych (m.in. (...))(...) będących produktem (...) oraz (…).

Wnioskodawca zwraca uwagę, iż planowane działanie i reorganizacja stanowią dostosowanie działalności Spółki do ugruntowanej praktyki rynkowej, zgodnie z którą w ramach grup kapitałowych zajmujących się (…) istnieją wyspecjalizowane podmioty odpowiedzialne za (...) w ramach grupy. Wnioskodawca zaznacza ponadto, że tworzenie bardziej rozbudowanych struktur i prowadzenie każdego z segmentów działalności biznesowej przez odrębne podmioty (spółki) w ramach jednej grupy kapitałowej jest charakterystyczne dla prowadzenia działalności w obszarze (...).

W związku z powyżej zaprezentowanym opisem zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza potwierdzić swoje stanowisko w zakresie traktowania podatkowego planowanej reorganizacji oraz uznania poszczególnych Pionów, tj. Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów oraz Pionu Zarządzania Majątkiem Ruchomym i (...) za zorganizowane części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 4a pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz.U. 2022 poz. 2587 z późn. zm., dalej: „ustawa o CIT”) oraz art. 2 pkt 27e ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz.U. 2023 r., poz. 1570 z późn. zm., dalej: „ustawa o VAT”), a także potwierdzić, czy w związku z przeprowadzeniem podziału przez wyodrębnienie w rozumieniu przepisów ustawy o CIT nie dojdzie do powstania przychodu po stronie wspólników Spółki, będącej spółką dzieloną.

Jak wskazano na wstępie, pytanie to jest związane z planowaną transakcją podziału Spółki przez wyodrębnienie oraz przeniesienia działalności realizowanej obecnie przez Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów do Nowej Spółki w celu dywersyfikacji ryzyk związanych z (...), co może przełożyć się na synergie w grupie. Wnioskodawca podkreśla przy tym, że reorganizacja nie służy zatem unikaniu lub uchylaniu się od opodatkowania. Kwestia ta jest bezsporna i Spółka nie wnosi o jej potwierdzenie.

Pytanie z zakresu podatku od towarów i usług

Czy przenoszony na skutek podziału przez wyodrębnienie majątek, tworzący Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów będzie stanowił transakcję przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa na gruncie przepisów ustawy o VAT i w konsekwencji – zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT – transakcja ta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT (brak podatku należnego po stronie Spółki)?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że majątek przenoszony, tworzący Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów będzie stanowił transakcję przeniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa na gruncie przepisów ustawy o VAT i w konsekwencji zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT transakcja ta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Uzasadnienie stanowiska

Mając na uwadze kwestię określenia sposobu opodatkowania opisywanej reorganizacji na gruncie ustawy o VAT, w pierwszej kolejności należy określić status Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów w kontekście możliwości uznania go za zorganizowaną część przedsiębiorstwa na moment podziału przez wyodrębnienie (dalej: „ZCP”).

Zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, ZCP jest to: „organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania”. Na gruncie powyższego przepisu oraz w oparciu o doktrynę prawa podatkowego i dotychczasową praktykę organów podatkowych, przesłankami uznania danego zespołu składników majątkowych za ZCP jest, aby:

- istniał zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań) powiązanych funkcjonalnie i składniki te były przeznaczone do realizacji określonych zadań gospodarczych;

- zespół tych składników był wyodrębniony organizacyjnie w istniejącym przedsiębiorstwie;

- zespół tych składników był wyodrębniony finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie;

- zespół tych składników mógł stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze.

W ocenie Wnioskodawcy, w świetle przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego, Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów, będący zespołem składników majątkowych wyodrębnionych funkcjonalnie, organizacyjnie i finansowo w ramach Spółki, stanowić będzie ZCP w rozumieniu ustawy o VAT. Świadczą o tym następujące przesłanki.

1) Wyodrębnienie funkcjonalne

W zakresie wyodrębnienia funkcjonalnego, dla uznania danego zespołu składników za ZCP, składniki te muszą pozostawać między sobą we wzajemnych interakcjach w taki sposób, że należy je traktować, jako zorganizowany, autonomiczny zespół składników powiązanych funkcjonalnie, nie zaś zespół przypadkowych elementów, których jedyną cechą jest własność jednego podmiotu.

Powyższe podejście znajduje potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych wydawanych w indywidualnych sprawach podatników. Przykładowo, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 12 października 2022 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.591.2022.2.SR) wskazał, że „wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą zatem umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa”. Podobne stanowisko zostało wyrażone również, m.in. przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 23 września 2022 r. (sygn. 0114-KDIP1-1.4012.463.2022.1.AWY) oraz Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 8 kwietnia 2020 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.30.2020.2.MN).

W ocenie Wnioskodawcy pomiędzy składnikami majątkowymi, które zostały przypisane do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów istnieje wyraźny związek funkcjonalny. Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów operuje w ramach specjalnie wyodrębnionej struktury organizacyjnej Spółki oraz w oparciu o przydzielone wyłącznie do niej składniki materialne i niematerialne. Składnikami tymi są w szczególności nieruchomości, środki trwałe (takie jak np.: infrastruktura/maszyny stacjonarne czy urządzenia wykorzystywane w działalności), wartości niematerialne oraz dedykowani pracownicy. Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z opisem przedstawionym w zdarzeniu przyszłym, zespoły składników majątkowych składające się na Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów nie stanowią zbiorów przypadkowych elementów, lecz są zespołami składników, powiązanych ze sobą w sposób funkcjonalny i celowy. Składniki te są wyodrębnione w ramach Spółki jako odrębny Pion i tworzą jedną funkcjonalną całość. Zespół składników składających się na Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów będzie służył dalszemu prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie (...).

Nowa Spółka, do której Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów zostanie przeniesiony, będzie w sposób płynny kontynuować prowadzenie dotychczasowej działalności Pionu. Po dokonaniu podziału przez wyodrębnienie, Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów będzie tworzył odrębną jednostkę, która będzie służyła do prowadzenia działalności w takim samym kształcie, jak wcześniejsza działalność w ramach Spółki. W ocenie Wnioskodawcy, powyższe okoliczności wyraźnie wskazują na wyodrębnienie funkcjonalne Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów w ramach Spółki.

2) Wyodrębnienie organizacyjne

Odnośnie wyodrębnienia organizacyjnego wskazać należy, że przepisy nie określają wprost, co należy rozumieć przez takie wyodrębnienie. Jednakże zgodnie z dominującą praktyką organów podatkowych, o wyodrębnieniu organizacyjnym ZCP ze struktur przedsiębiorstwa powinny świadczyć odpowiednie zapisy statutu, regulaminu, zarządzenia lub innego aktu o podobnym charakterze. Dodatkowo, wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że ZCP ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, oddział, wydział itp. (tak [wskazał] np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 7 października 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.430.2022.2.WR oraz z dnia 17 maja 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.42.2022.3.MAZ oraz z dnia 8 listopada 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.630.2021.2.JJ). Z drugiej strony, nie mniej istotna jest również konieczność istnienia faktycznego wyodrębnienia organizacyjnego. Tym samym, wyodrębniana jednostka powinna zostać wyodrębniona również pod kątem faktycznego funkcjonowania w danym podmiocie.

Mając na uwadze powyższe kryteria wyodrębnienia organizacyjnego, w ocenie Spółki, w przypadku zespołów składników majątkowych przypisanych do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów oraz sposobu jej wyodrębnienia można mówić o tzw. wyodrębnieniu organizacyjnym. W szczególności należy zwrócić uwagę na fakt formalnego wyodrębnienia Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów, które zostało zatwierdzone na podstawie stosownej uchwały zarządu Spółki. Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa Spółki, uwzględniająca Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów jako wyodrębnioną, zorganizowaną część, znajduje również potwierdzenie w schemacie i Regulaminie Organizacyjnym Spółki. Do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów zostały przydzielone niezbędne dla prowadzonej działalności składniki majątkowe, w odniesieniu do których ma możliwość samodzielnego zarządzania. Zgodnie z informacjami przedstawionymi w opisie zdarzenia przyszłego, wyodrębnienie organizacyjne realizowane jest także na innych płaszczyznach takich jak identyfikacja w wewnątrz organizacji (alokowanie pracowników) jak i na zewnątrz (stopki korespondencyjne, informacje na stronie internetowej wraz ze wskazaniem podziału zadań pomiędzy Pionami).

W świetle przedstawionej powyżej argumentacji opartej na opisie zdarzenia przyszłego, zdaniem Spółki zespół składników majątkowych stanowiących Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów jest wyodrębniony organizacyjnie w ramach Spółki. Tym samym, w ocenie Spółki, składniki majątkowe przypisane do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów spełniają kryterium wyodrębnienia organizacyjnego, niezbędne dla istnienia ZCP.

3) Wyodrębnienie finansowe

Zdaniem Spółki, zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań) Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów jest wyodrębniony na gruncie finansowym. W doktrynie przyjmuje się, iż wyodrębnienie finansowe nie musi oznaczać pełnej samodzielności finansowej. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 7 października 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.430.2022.2.WR stwierdził, że, wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa”. Podobnie również m.in. w interpretacji indywidulanej z dnia 24 maja 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-2.4012.138.2022.2.AS oraz z dnia 2 sierpnia 2019 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.303.2019.3.MN. Organy podatkowe podkreślają zatem, że przesłanka wyodrębnienia finansowego jest spełniona, jeśli spółka prowadzi ewidencję zdarzeń gospodarczych w taki sposób, iż możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do ZCP. W szczególności wyodrębnienie finansowe może polegać na prowadzeniu oddzielnego konta, na którym grupowane są koszty związane z działalnością zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Na podstawie prowadzonej w Spółce ewidencji księgowej istnieje możliwość wygenerowania odrębnych bilansów i rachunków zysków i strat Pionów, a także przygotowanie odrębnych budżetów, analiz zyskowności i efektywności działalności, planów finansowych. Istnieje zatem możliwość wyodrębnienia danych finansowych dla Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów celem określenia jego pozycji finansowej.

Finansową odrębność Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów potwierdza również fakt, że posiada on odrębne należności, tj. w szczególności należności handlowe, a także zobowiązania – w tym z tytułu wynagrodzeń należnych pracownikom alokowanym do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów. Do Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów został przypisany odrębny rachunek bankowy, z którego i na który realizowane będą płatności z kontrahentami czy pracownikami.

W konsekwencji powyższych uwag, w ocenie Wnioskodawcy, Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów spełnia niezbędne dla istnienia ZCP kryterium wyodrębnienia finansowego.

4) Niezależna jednostka biznesowa

Zdaniem Spółki zespół składników majątkowych stanowiących Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów posiada zdolność do funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwo, które może samodzielnie realizować zadania gospodarcze. Jako kryterium zdolności do funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwo w praktyce wskazuje się możliwość samodzielnego funkcjonowania części przedsiębiorstwa w sposób niezależny po oddzieleniu jej od reszty przedsiębiorstwa. Takie kryterium znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z dnia 23 września 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-3.4012.88.2022.4.MAZ oraz z dnia 24 lutego 2022 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.840.2021.4.KOM, a także z dnia 2 sierpnia 2019 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.303.2019.3.MN.

Jak wskazano powyżej, Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów stanowi funkcjonalnie, organizacyjnie i finansowo wyodrębniony zespół składników majątkowych służący do prowadzenia określonej działalności gospodarczej, tj. działalności w zakresie i (...). Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów stanowi zatem wyodrębnioną część Spółki, która będzie niezależnie realizować swoje funkcje. Dowodem tego jest fakt, iż po dokonanym podziale przez wyodrębnienie, Nowa Spółka w pełni przejmie funkcje Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów i ze swojego poziomu niezależnie będzie realizować jej działalność. Powyżej wskazane argumenty świadczą, iż Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów spełnia wszystkie przesłanki wyodrębnienia funkcjonalnego, organizacyjnego i finansowego i jednocześnie będzie mógł prowadzić działalność gospodarczą w sposób niezależny.

5) Podsumowanie

Podsumowując, mając na uwadze powyżej zaprezentowaną argumentację można powiedzieć, że na dzień podziału przez wyodrębnienie dla Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów:

i. będzie istniał odrębny zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań) powiązanych funkcjonalnie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych (wyodrębnienie funkcjonalne),

ii. zespół tych składników będzie wyodrębniony organizacyjnie w istniejącym przedsiębiorstwie Spółki (wyodrębnienie organizacyjne),

iii. zespół tych składników będzie wyodrębniony finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie Spółki (wyodrębnienie finansowe),

iv. zespół tych składników będzie mógł stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze.

Zdaniem Wnioskodawcy majątek przenoszony, tworzący Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów, będzie stanowił transakcję przeniesienia ZCP na gruncie przepisów ustawy o VAT i w konsekwencji, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, transakcja ta nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą lub ustawa o VAT:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Według art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Jednocześnie przepisy art. 6 ustawy wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszcząc się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te – chociaż można je zakwalifikować jako odpłatną dostawę towarów czy też odpłatne świadczenie usług – nie podlegają opodatkowaniu.

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Ustawodawca w ww. przepisie nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem „transakcji zbycia”. Uwzględniając zakres przedmiotowy ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym także w formie umowy sprzedaży lub aportu.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy o podatku VAT, winien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

W myśl art. 2 pkt 27e ustawy:

Przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa rozumie się organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa, jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu.

Podstawowym wymogiem dla uznania, że transakcja dotyczy zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest więc to, aby obejmowała ona zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań). Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana cześć przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze.

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Powyższe oznacza, że przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć wyłącznie tę część przedsiębiorstwa, która jest przede wszystkim wyodrębniona organizacyjnie, ale także posiada wewnętrzną samodzielność finansową.

Natomiast wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa musi stanowić funkcjonalnie odrębną całość – obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Aby zatem część mienia przedsiębiorstwa mogła być uznana za jego zorganizowaną część, musi ona – obiektywnie oceniając – posiadać potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy. Składniki majątkowe materialne i niematerialne wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego przedsiębiorstwa.

Wskazany wyżej przepis art. 2 pkt 27e ustawy powinien być interpretowany z uwzględnieniem wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 listopada 2003 r. w sprawie C–497/01.

W wyroku C–497/01 w sprawie Zita Modes Sarl przeciwko Administration de l’Enregistrement et des Domaines, Trybunał zwracając uwagę, że niezgodne z przepisami Dyrektywy jest wprowadzanie przez państwo członkowskie jakichkolwiek ograniczeń - innych niż te, o których mowa w Dyrektywie podkreślił, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz – w zależności od konkretnego przypadku – składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Ponadto TSUE stwierdził, iż fakt, że VI Dyrektywa nie zawiera definicji pojęcia przedsiębiorstwa lub jego części, nie oznacza, że państwa członkowskie mają swobodę jego interpretacji. Pojęcia w niej używane powinny być interpretowane w sposób jednolity i niezależny od innych przepisów, z wyjątkiem sytuacji, gdy sama Dyrektywa daje państwom członkowskim jasną dyspozycję do zdefiniowania pojęcia w krajowej legislacji. TSUE wskazał też, iż nabywca musi jednak posiadać zamiar kontynuowania działalności gospodarczej przejmowanego przedsiębiorstwa lub jego części, nie zaś jedynie natychmiast likwidować daną działalność i sprzedać przejęte mienie.

Na tę ostatnią okoliczność, czyli przydatność zespołu składników do prowadzenia (kontynuowania) działalności przez nabywcę, zwrócił uwagę TSUE w wyroku C-408/98 (Abbey National Plc), podzielając opinię Rzecznika Generalnego z dnia 13 kwietnia 2000 r., który stwierdził, iż „rozwiązanie przyjęte w Zjednoczonym Królestwie wydaje się rozsądne: gdy aktywa stanowiące część przedsiębiorstwa zdolną do odrębnego funkcjonowania są zbywane w taki sposób, że sprzedana część kontynuuje swoją działalność, ma zastosowanie opcja, z której Zjednoczone Królestwo skorzystało na mocy art. 5(8) VI Dyrektywy i uznaje się, że nie nastąpiła dostawa towarów”.

W kontekście zatem zbycia przedsiębiorstwa, z wyłączenia stosowania przepisów ustawy korzysta przekazanie przedsiębiorstwa lub jego niezależnej części, w tym dóbr materialnych oraz ewentualnie elementów niematerialnych, które razem tworzą przedsiębiorstwo lub jego część zdolne do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Nabywca musi jednakże mieć na celu prowadzenie przekazanego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jedynie natychmiastową likwidację danej działalności lub sprzedanie zapasów zasobów, jeśli istnieją.

Mając na uwadze powyższe orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej należy stwierdzić, że zawarta w art. 2 pkt 27e ustawy definicja legalna zorganizowanej części przedsiębiorstwa musi być interpretowana przez pryzmat treści art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE i w powiązaniu z rozumieniem pojęcia „przekazania całości lub części majątku”, wyłożonym przez Trybunał w ww. orzeczeniu. Trybunał Sprawiedliwości główny nacisk kładzie na badanie konkretnego przypadku, dopuszczając w pewnych przypadkach zbycie samych składników rzeczowych. Tym samym, w myśl orzecznictwa Trybunału, składniki niematerialne nie stanowią konstytutywnego elementu uznania części majątku za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w każdym przypadku. Trybunał uznał, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej.

Zatem daną transakcję można uznać za zbycie przedsiębiorstwa lub ZCP, jeżeli na moment jej przeprowadzenia spełnione są łącznie następujące kryteria:

- przenoszony na nabywcę zespół składników zawiera zespół składników majątku (zaplecze) umożliwiający kontynuację działalności prowadzonej przez zbywcę wystarczający do prowadzenia tej działalności,

- nabywca – w ramach swojej działalności – ma zamiar kontynuowania działalności prowadzonej w dotychczasowym zakresie przez zbywcę przy pomocy szeregu składników majątkowych będących przedmiotem transakcji.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część, w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

W związku z powyższym, w rozumieniu przepisów podatkowych, aby określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany, jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę itp. na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u zbywcy zorganizowany zespół składników gotowych realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po jego zbyciu możliwe musi być kontynuowanie działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.

Podobnie Trybunał wypowiedział się w wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christem Schriever, wskazując, że regulacja art. 5 (8) V Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie m.in. zbycia samodzielnej części przedsiębiorstwa, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje zaś samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie samodzielnej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Podobne stanowisko prezentowane jest w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, np. w wyroku NSA z 25 czerwca 2013 r. sygn. akt I FSK 955/12, czy z 24 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 1316/15.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa lub też jego zorganizowanej części decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik zobowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Podział spółek handlowych regulowany jest przez ustawę z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 18 ze zm., dalej: „KSH”).

Stosownie do postanowień art. 528 § 1 KSH:

Spółkę kapitałową i spółkę komandytowo-akcyjną można podzielić na dwie albo więcej spółek kapitałowych lub spółek komandytowo-akcyjnych. Nie jest dopuszczalny podział spółki akcyjnej i spółki komandytowo-akcyjnej, jeżeli kapitał zakładowy nie został pokryty w całości.

Natomiast, zgodnie z art. 529 § 1 pkt 4 KSH:

Podział może być dokonany przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę albo spółki za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących, nowo zawiązanych lub spółki dzielonej, które obejmują wspólnicy spółki dzielonej (podział przez wydzielenie).

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że są Państwo czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Są Państwo właścicielem i jednocześnie zarządzającym zakładem (...) (...), zlokalizowanym w miejscowości (...) w gminie (...) (woj. (...)) i prowadzą Państwo działalność gospodarczą polegającą na (...). W swojej działalności wykorzystują Państwo posiadane (...). Upraszczając, działalność Państwa Spółki sprowadza się do (...).

W celu dywersyfikacji ryzyk związanych z prowadzeniem przez Państwa Spółkę i Grupę kapitałową (...) działalności w sektorze regulowanym oraz w związku z chęcią ustanowienia w spółkach z grupy (...) spójnych standardów i zasad dla prowadzenia działalności w obszarze (...) planowany jest podział przez wyodrębnienie Spółki, o którym mowa w art. 529 § 1 pkt 5 Kodeksu Spółek Handlowych

Wskutek podziału dojdzie do formalnego rozdzielenia działalności związanej z (...) oraz (...) i przeniesienia jednej części do powołanej Spółki (...)

Po podziale, Nowa Spółka zacznie prowadzić działalność w zakresie (...), zaś Państwo będą kontynuować działalność z obszaru obrotu (...).

W Państwa Spółce doszło do formalnego wyodrębnienia powyższych działalności, w tym m.in. do wyodrębnienia działalności która ma być przenoszona, a która związana jest z (...) („Pion Przetwarzania i Realizacji Kontraktów”).

Na zadania Pionu Przetwarzania i Realizacji Kontraktów składają się m.in.: