Interpretacja indywidualna z dnia 6 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.423.2024.1.JM
Obniżenie podstawy opodatkowania w związku z zastosowaniem upustu. Uznanie upustu za kwotę brutto. Uwzględnienie otrzymanej rekompensaty w podstawie opodatkowania.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
5 czerwca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 czerwca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku obowiązku obniżenia podstawy opodatkowania w związku z zastosowaniem Upustu, uznania Upustu za kwotę netto oraz nieuwzględnienia otrzymanej rekompensaty w podstawie opodatkowania. Uzupełnili go Państwo pismem z 6 czerwca 2024 r. (wpływ 6 czerwca 2024 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
S.A. (dalej: Spółka, Wnioskodawca) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem działalności Spółki jest przede wszystkim wytwarzanie energii elektrycznej. Prowadzona działalność podlega opodatkowaniu VAT.
Spółka w ramach wykonywanej działalności świadczy usługi związane z dystrybucją i obrotem energią elektryczną wyłącznie na terenie kraju.
W dniu 04.11.2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 27.10.2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku (Dz. U. 2022.2243 z późn. zm.).
Na podstawie art. 3 ust. 1 Ustawy nadzwyczajnej Spółka posiada status podmiotu uprawnionego. Art. 3 ust. 1 Ustawy nadzwyczajnej wskazuje, że przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną lub wytwarzania energii elektrycznej, zwane dalej „podmiotem uprawnionym”, stosuje cenę maksymalną w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi, przyłączonymi do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej.
Odbiorca uprawniony zdefiniowany jest w art. 2 pkt 2 Ustawy nadzwyczajnej.
Natomiast art. 20 ust. 1 Ustawy nadzwyczajnej wskazuje, iż „w przypadku gdy poziom zużycia energii elektrycznej przez odbiorcę uprawnionego, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. b oraz c, w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. w punkcie poboru energii wynosił nie więcej niż 90% średniego rocznego zużycia energii elektrycznej tego odbiorcy z okresu od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., podmiot uprawniony w rozliczeniach z tym odbiorcą w 2024 r. stosuje upust”.
Kwotę powyższego upustu (dalej: Upust) zgodnie z art. 20 ust. 2 stanowi równowartość 10% łącznej kwoty rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej poniesionej przez odbiorcę uprawnionego w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.
W związku z powyższym Wnioskodawca jest zobowiązany wyliczyć Upust na podstawie danych ze sprzedaży energii elektrycznej za 2023 r. na rzecz uprawnionego odbiorcy i zastosować ten Upust w rozliczeniach za sprzedaż energii elektrycznej na rzecz uprawnionego odbiorcy w 2024 r.
Na podstawie art. 20 ust. 3 Ustawy nadzwyczajnej rekompensatę (dalej: Rekompensatę) dla podmiotu uprawnionego stanowi kwota upustu.
Do przedmiotowej Rekompensaty, zgodnie z art. 20 ust. 5, stosuje się odpowiednio przepisy art. 10-19 Ustawy nadzwyczajnej.
Zgodnie z art. 10 ust. 4 rekompensata stanowi przychód podmiotu uprawnionego ze sprzedaży energii elektrycznej lub usług.
Rekompensata jest wypłacana przez zarządcę rozliczeń, o którym mowa w art. 8 ust. 14. Zarządca rozliczeń otrzymuje środki na wypłatę rekompensat z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, o którym mowa w art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 568, z późn. zm.), zwanego dalej „Funduszem Przeciwdziałania COVID-19”.
Podmiot uprawniony stosownie do art. 11 Ustawy nadzwyczajnej składa wniosek o wypłatę Rekompensaty do zarządcy rozliczeń i po zatwierdzeniu wniosku przez zarządcę rozliczeń otrzymuje wskazaną we wniosku kwotę. Może się zdarzyć, iż w przypadku wyczerpania środków przeznaczonych na wypłatę rekompensat zarządca rozliczeń wstrzymuje wypłatę do czasu zapewnienia środków na ten cel.
Wraz z wnioskiem o wypłatę Rekompensaty podmiot uprawniony składa oświadczenie o dokonaniu rozliczeń z odbiorcami uprawnionymi po cenie, o której mowa w art. 3 Ustawy nadzwyczajnej, czyli po cenie maksymalnej. Cena maksymalna zgodnie z definicją w art. 2 pkt 1) to cena za energię elektryczną, która jest określona sztywno, kwotowo i nie zawiera podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego.
Pytania
1.Czy Upust, do którego stosowania jest obowiązany Wnioskodawca wobec uprawnionych odbiorców obniża podstawę opodatkowania VAT?
2.Jeśli Upust obniża podstawę opodatkowania VAT to czy Upust, który musi zastosować w 2024 r. Wnioskodawca jako podmiot uprawniony stanowi 10% łącznej kwoty netto (bez podatku VAT i podatku akcyzowego) z faktur sprzedaży energii elektrycznej w 2023 r. na rzecz uprawnionego odbiorcy czy też 10% kwoty brutto z faktury?
3.Czy w przypadku otrzymania Rekompensaty Spółka będzie zobowiązana do jej uwzględnienia w podstawie opodatkowania VAT?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad. 1
Zgodnie z art. 20 ust. 2 Ustawy nadzwyczajnej Upust stanowi równowartość 10% łącznej kwoty rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej poniesionej przez odbiorcę uprawnionego w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.
Upust, który zostanie zastosowany przez Wnioskodawcę w rozliczeniach z tytułu sprzedaży energii elektrycznej w 2024 r. na rzecz odbiorcy uprawnionego, zostanie wykazany na fakturze jako pozycja niepodlegająca VAT, tj. nie pomniejszy podstawy opodatkowania VAT sprzedaży energii.
Zgodnie z art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT podstawę opodatkowania obniża się o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen.
Zdaniem Wnioskodawcy przedmiotowy Upust nie obniży podstawy opodatkowania u Wnioskodawcy, ponieważ jest to Upust wynikający z Ustawy nadzwyczajnej, której celem było wsparcie przez Państwo odbiorców uprawnionych w związku z drastycznym wzrostem cen energii elektrycznej. Ma formę świadczenia pieniężnego od Państwa dla odbiorców uprawnionych wypłacanego przez podmioty uprawnione.
Ad. 2
Wnioskodawca jako podmiot uprawniony, na mocy przepisów Ustawy nadzwyczajnej, był zobowiązany stosować w roku 2023 r. w rozliczeniach sprzedaży energii elektrycznej na rzecz uprawnionego odbiorcy cenę maksymalną, czyli cenę sztywno, kwotowo określoną przez ustawodawcę, niezawierającą podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego.
W przypadku, gdy dany odbiorca uprawniony zużył w 2023 r. nie więcej niż 90% średniego rocznego zużycia energii elektrycznej tego odbiorcy z okresu od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. to Wnioskodawca jako podmiot uprawniony jest zobowiązany wyliczyć Upust na podstawie danych ze sprzedaży energii elektrycznej za 2023 r. na rzecz uprawnionego odbiorcy i zastosować ten Upust w rozliczeniach za sprzedaż energii elektrycznej na rzecz uprawnionego odbiorcy w 2024 r. Kwotę Upustu stanowi równowartość 10% łącznej kwoty rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej poniesionej przez odbiorcę uprawnionego w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r.
Zdaniem Wnioskodawcy, jeśli Upust powinien obniżyć podstawę opodatkowania to wyliczony przez Spółkę Upust stanowić powinien 10% łącznej wartości netto (bez podatku VAT i podatku akcyzowego), tj. kwoty wynikającej z przemnożenia ilości sprzedanej energii elektrycznej w 2023 r. i stosowanej ceny maksymalnej (niezawierającej VAT i akcyzy), która to kwota wynika z faktur sprzedaży energii elektrycznej na rzecz odbiorcy uprawnionego w 2023 r.
Kwota Upustu stanowi jednocześnie kwotę Rekompensaty.
Wraz z wnioskiem o wypłatę Rekompensaty podmiot uprawniony składa oświadczenie o dokonaniu rozliczeń z odbiorcami uprawnionymi po cenie maksymalnej. Opublikowany na stronie zarządcy rozliczeń, zgodnie z art. 16 ust. 3 Ustawy nadzwyczajnej, wzór wniosku o wypłatę rekompensaty, jaki należy złożyć do zarządcy rozliczeń celem otrzymania rekompensaty, zawiera kolejno następujące pozycje: (...).
Zdaniem Wnioskodawcy taki wzór wniosku o wypłatę Rekompensaty pozwala zarządcy rozliczeń na weryfikację wniosku, tj. pozwala sprawdzić:
- czy ilość energii zużytej przez odbiorców uprawnionych w 2023 stanowi nie więcej niż 90% średniego rocznego zużycia energii elektrycznej tego odbiorcy z okresu od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.;
- czy prawidłowo jest wyliczona kwota rozliczenia sprzedaży energii poniesiona przez odbiorcę uprawnionego w 2023 r. - zdaniem Wnioskodawcy iloczyn zużycia energii w 2023 r. i ustawowej ceny maksymalnej dla danego rodzaju odbiory uprawnionego;
- czy prawidłowo jest wyliczony Upust - 10% wyliczonej kwoty rozliczenia sprzedaży energii w 2023 r.
Skoro Rekompensatę dla podmiotu uprawnionego stanowi kwota Upustu, a wyliczenie Upustu określone jest w powyższy sposób zgodnie z wnioskiem o wypłatę rekompensaty to zdaniem Wnioskodawcy Upust stanowi 10% łącznej wartości netto (bez podatku VAT i podatku akcyzowego), tj. kwoty wynikającej z przemnożenia ilości sprzedanej energii elektrycznej w 2023 r. i stosowanej ceny maksymalnej (niezawierającej VAT i akcyzy), która to kwota wynika z faktur sprzedaży energii elektrycznej na rzecz odbiorcy uprawnionego w 2023 r.
Dodatkowo należy wskazać, że Rekompensata (równa kwocie Upustu) stanowi, zgodnie z art. 10 ust. 4 Ustawy nadzwyczajnej, przychód podmiotu uprawnionego ze sprzedaży energii elektrycznej lub usług. Przychody podmiotu uprawnionego, jakim jest Spółka będąca czynnym podatnikiem VAT, stanowią kwoty netto z tytułu sprzedaży energii elektrycznej.
Ad. 3
Art. 10 ust. 2 Ustawy nadzwyczajnej, który zgodnie z art. 20 ust. 5 ma zastosowanie do Rekompensat z art. 20 ust. 3 będących przedmiotem niniejszego Wniosku, wskazuje, iż kwoty rekompensat nie stanowią dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy VAT.
Stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy VAT podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Włączenie do podstawy opodatkowania VAT dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie stanowi podstawy opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.
Zatem podstawę opodatkowania VAT zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu. Istotne zatem dla określenia, czy dana dotacja jest, czy nie jest opodatkowana, są szczegółowe warunki jej przyznania, określające cel realizowanego w określonej formie dofinansowania.
Jeżeli otrzymywana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można i należy potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT. Zatem, aby dotacje i inne środki o podobnym charakterze stanowiły podstawę opodatkowania, muszą być wypłacane jako należność z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług i być bezpośrednio związane z ceną tego świadczenia.
Zdaniem Wnioskodawcy Rekompensata, o której mowa w art. 20 ust. 3 Ustawy nadzwyczajnej, nie stanowi dotacji, która ma bezpośredni wpływ na cenę sprzedawanej przez Wnioskodawcę energii elektrycznej.
Ze sposobu wyliczenia Rekompensaty przewidzianej w Ustawie nadzwyczajnej dla podmiotów uprawnionych (do których Spółka należy) wynika, że nie jest ona związane z konkretnym świadczeniem i nie ma bezpośredniego wpływu na cenę realizowanych dostaw. Ma na celu zniwelowanie skutków wzrastającej ceny energii elektrycznej dla odbiorców uprawnionych.
Z przepisu art. 20 ust. 3 Ustawy nadzwyczajnej wynika bowiem, że rekompensatę stanowi kwota Upustu.
Wraz z wnioskiem o wypłatę Rekompensaty podmiot uprawniony składa oświadczenie o dokonaniu rozliczeń z odbiorcami uprawnionymi po cenie maksymalnej (art. 11 ust. 5 Ustawy nadzwyczajnej). Zdaniem Wnioskodawcy przedmiotowa Rekompensata nie powinna być uwzględniana w podstawie opodatkowania u Wnioskodawcy, ponieważ jest to Rekompensata wynikająca z Ustawy nadzwyczajnej, celem tej ustawy było wsparcie przez Państwo odbiorców uprawnionych w związku z drastycznym wzrostem cen energii elektrycznej. Rekompensata ma formę świadczenia pieniężnego od Państwa dla podmiotów uprawnionych celem zrekompensowania obligatoryjnie stosowanego Upustu przez podmioty uprawnione wobec odbiorców uprawnionych.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwana dalej „ustawą”.
Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 2 pkt 6 i 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:
6) towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii;
22) sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.
Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby niebędące dostawą towarów. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Usługą nie będzie natomiast takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów.
Czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Na podstawie art. 29a ust. 6 ustawy:
Podstawa opodatkowania obejmuje:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Stosownie do art. 29a ust. 7 ustawy:
Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:
1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3) otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
W myśl art. 29a ust. 10 ustawy:
Podstawę opodatkowania obniża się o:
1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
2) wartość zwróconych towarów i opakowań;
3) zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.
Zgodnie z art. 29a ust. 13 ustawy:
W przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.
Stosownie do art. 29a ust. 15 pkt 3 ustawy:
Warunku posiadania dokumentacji, o którym mowa w ust. 13, nie stosuje się w przypadku sprzedaży: energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego, usług dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, usług dystrybucji gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych oraz usług wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy.
Z przytoczonych powyżej przepisów wynika przede wszystkim, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Uregulowania krajowej ustawy o podatku od towarów i usług mają swoje odzwierciedlenie w przepisach wspólnotowych. Art. 29a ustawy stanowi odniesienie do przepisu art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.) – zwanej dalej: „Dyrektywą 2006/112/WE Rady” – zgodnie z którym:
Podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów:
a) obniżek cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
b) opustów i obniżek cen udzielonych nabywcy lub usługobiorcy i uwzględnionych w momencie transakcji;
c) kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, a zaksięgowanych przez podatnika na koncie przejściowym.
Podatnik musi przedstawić dowód na rzeczywistą kwotę kosztów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. c), i nie może odliczyć VAT, który w danym przypadku mógł zostać naliczony.
Dyrektywa 2006/112/WE Rady w art. 73 oraz art. 90 ust. 1 określa podstawę opodatkowania, przewidując uprawnienia do jej obniżenia w przypadku każdorazowego, faktycznego zmniejszenia obrotu. Zgodnie z Dyrektywą 2006/112/WE Rady, przesłanką wystarczającą dla ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu, bez konieczności wykazywania go w jeden konkretny sposób. Przepisy wskazują, że kwoty rabatów mają być udokumentowane, prawnie dopuszczone i obowiązkowe.
Wobec zatem braku definicji pojęć „opust” i „obniżka” w przepisach podatkowych, dokonując ich interpretacji należy posiłkować się przede wszystkim wykładnią językową. Zgodnie z definicjami pojęć „opust” i „obniżka” zamieszczonymi w Słowniku języka polskiego PWN (https://sjp.pwn.pl/), opust to „zniżka ceny kupna, przyznawana przy zakupach hurtowych”, a „obniżka” to po prostu „zmniejszenie się cen kosztów (...)”.
W wyroku z 30 lipca 2013 r. (III SA/Wa 377/13, LEX nr 1383416) WSA w Warszawie słusznie wskazał, że o charakterze obniżki nie decyduje jej nazwa.
Rabaty (opusty, obniżki ceny) udzielane przez podatnika mogą przybierać różną formę i de facto generalnie mogą być kształtowane przez strony transakcji, tj. w jakiej sytuacji, przy spełnieniu jakich warunków obniżenie ceny może zostać udzielone.
Konstrukcja podstawy opodatkowania oparta jest bowiem na założeniu proporcjonalności podatku VAT do ceny towarów i usług. W efekcie, każda transakcja podlega podatkowi VAT obliczonemu od rzeczywistej ceny towarów lub usług według stawki, jaka ma zastosowanie do takich towarów i usług.
Przepisy Dyrektywy wskazują, że zasada proporcjonalności obowiązuje również w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku rabatów, opustów lub obniżek cen. Ponadto, powyższe dotyczy anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy. Oznacza to, że podatek VAT należny powinien być, co do zasady, proporcjonalny do ceny faktycznej pobranej przez dany podmiot.
Ponadto, należy mieć na uwadze, że konstrukcja podstawy opodatkowania jest wyrazem zasady neutralności podatku VAT. Oznacza ona, że ekonomicznego ciężaru podatku VAT nie powinny ponosić podmioty niebędące ostatecznymi odbiorcami towarów lub usług. W konsekwencji, po obniżeniu ceny transakcyjnej powinno następować proporcjonalne obniżenie podstawy opodatkowania. W innym przypadku, tj. gdyby podstawa opodatkowania przewyższała kwotę wynagrodzenia należnego podatnikowi, podatnik ponosiłby ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby wskazaną wyżej zasadę neutralności.
Z opisu sprawy wynika, że S.A. jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka w ramach wykonywanej działalności świadczy usługi związane z dystrybucją i obrotem energią elektryczną. 04.11.2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 27.10.2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku. Na podstawie art. 3 ust. 1 Ustawy nadzwyczajnej Spółka posiada status podmiotu uprawnionego. Art. 3 ust. 1 Ustawy nadzwyczajnej wskazuje, że przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną lub wytwarzania energii elektrycznej, zwane dalej „podmiotem uprawnionym”, stosuje cenę maksymalną w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi, przyłączonymi do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej. Odbiorca uprawniony zdefiniowany jest w art. 2 pkt 2 Ustawy nadzwyczajnej. Art. 20 ust. 1 Ustawy nadzwyczajnej wskazuje, iż „w przypadku gdy poziom zużycia energii elektrycznej przez odbiorcę uprawnionego, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. b oraz c, w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. w punkcie poboru energii wynosił nie więcej niż 90% średniego rocznego zużycia energii elektrycznej tego odbiorcy z okresu od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., podmiot uprawniony w rozliczeniach z tym odbiorcą w 2024 r. stosuje upust”. Kwotę powyższego upustu (dalej: Upust) zgodnie z art. 20 ust. 2 stanowi równowartość 10% łącznej kwoty rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej poniesionej przez odbiorcę uprawnionego w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. W związku z powyższym Wnioskodawca jest zobowiązany wyliczyć Upust na podstawie danych ze sprzedaży energii elektrycznej za 2023 r. na rzecz uprawnionego odbiorcy i zastosować ten Upust w rozliczeniach za sprzedaż energii elektrycznej na rzecz uprawnionego odbiorcy w 2024 r.
Państwa wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności braku obowiązku obniżenia podstawy opodatkowania w związku z zastosowaniem Upustu.
Na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 190 ze zm.):
W przypadku gdy poziom zużycia energii elektrycznej przez odbiorcę uprawnionego, o którym mowa w art. 2 pkt 2 lit. b oraz c, w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. w punkcie poboru energii wynosił nie więcej niż 90% średniego rocznego zużycia energii elektrycznej tego odbiorcy z okresu od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., podmiot uprawniony w rozliczeniach z tym odbiorcą w 2024 r. stosuje upust.
Na podstawie art. 20 ust. 2 ww. ustawy:
Kwotę upustu stanowi równowartość 10% łącznej kwoty rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej poniesionej przez odbiorcę uprawnionego w okresie od dnia 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.
Stosownie do art. 20 ust. 3 cyt. ustawy:
Rekompensatę dla podmiotu uprawnionego stanowi kwota upustu.
Z treści art. 20 ust. 4 tej ustawy wynika, że:
W przypadku gdy odbiorca uprawniony nie nabywał energii elektrycznej w okresie od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., jako dane stanowiące podstawię wyliczenia równowartości poboru energii elektrycznej w tym okresie przyjmuje się:
1) ilość pobraną w okresie od dnia rozpoczęcia nabywania energii elektrycznej do dnia 31 grudnia 2022 r., przeliczone proporcjonalnie dla całego tego okresu - jeżeli odbiorca uprawniony nie nabywał energii elektrycznej w całym wskazanym okresie;
2) ilość deklarowaną przez odbiorcę uprawnionego w umowie, o której mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i ust. 3 ustawy – Prawo energetyczne - jeżeli odbiorca uprawniony rozpoczął nabywanie energii elektrycznej po dniu 31 grudnia 2022 r.
W myśl cytowanego artykułu 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, podstawę opodatkowania, obniża się o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen.
W zakresie obrotu energią elektryczną, przedsiębiorstwo energetyczne w rozliczeniach za rok 2023 i 2024 z odbiorcą energii elektrycznej, obniża wyliczoną kwotę należności o kwotę wskazaną w art. 20 ust. 2 cyt. ustawy o środkach nadzwyczajnych po spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 1 cyt. przepisu.
Zatem wskazany w art. 20 ust. 2 ww. ustawy o środkach nadzwyczajnych upust może być przyznany przez przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną na rzecz konkretnego klienta, po spełnieniu przez niego warunku, o którym mowa w art. 20 ust. 1 tej ustawy.
W analizowanej sprawie istotny jest obligatoryjny charakter kwoty upustu.
Kwota upustu ma zatem obniżyć wartość sprzedaży, tj. kwotę, jaką klient zobowiązany był zapłacić z tytułu nabycia energii elektrycznej, która została mu dostarczona.
Tym samym wynikająca z art. 20 ust. 2 cyt. ustawy o środkach nadzwyczajnych kwota upustu ma niewątpliwy związek z wartością, tj. ceną ustaloną za dostawę energii elektrycznej. Kwota ta odnoszona jest do należności za wykonanie świadczenia na rzecz danego odbiorcy (klienta), które to świadczenia Państwo jako przedsiębiorca energetyczny są zobowiązani zapewnić na podstawie regulacji ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 266 ze zm.). W związku ze spełnieniem przez odbiorcę warunku wskazanego w przepisach ww. ustawy o środkach nadzwyczajnych mają Państwo obowiązek odpowiedniego obniżenia należności wobec danego odbiorcy, powstałej w związku z dostarczoną energią elektryczną.
Co równie istotne, kwota upustu odnosi się do konkretnego okresu tj. roku 2023 i 2024, zatem dotyczy całego okresu rozliczeniowego z danym odbiorcą.
W konsekwencji, analiza przedstawionego opisu sprawy oraz powołanych regulacji prawnych, prowadzi do wniosku, że kwota upustu mieści się w zakresie obniżki wskazanej w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, tj. kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen. Wskazana kwota ma charakter zmniejszenia ustalonej ceny – wysokości wynagrodzenia za wykonane przez Państwa czynności w takim sensie, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym upustem a pobranym za te czynności wynagrodzeniem. Dokonanie upustu na podstawie art. 20 ust. 1 cyt. ustawy o środkach nadzwyczajnych, uprawnia zatem Państwa do obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego z tytułu sprzedaży energii elektrycznej na rzecz odbiorcy.
Wobec powyższego Państwa stanowisko w części dotyczącej braku obowiązku obniżenia podstawy opodatkowania w związku z zastosowaniem Upustu jest nieprawidłowe.
Państwa wątpliwości dotyczą również uznania Upustu za kwotę netto.
Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że podstawa opodatkowania musi być kwotą niezawierającą podatku. Skoro bowiem podstawa opodatkowania jest kwotą, od jakiej oblicza się podatek, to sama nie może zawierać podatku.
Tę cechę podstawy opodatkowania wyraża powołany art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy, z którego wynika, że podstawa opodatkowania nie obejmuje kwoty podatku (należnego od danych czynności). To znaczy, że zapłata, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, jest kwotą brutto i stanowi podstawę opodatkowania dopiero po pomniejszeniu jej o należny podatek.
Zatem odnosząc się do Państwa wątpliwości, należy wskazać, że kwoty upustu, które udzielają Państwo odbiorcom, powinny efektywnie obniżać kwotę należną od danego odbiorcy.
Tym samym przewidziana w cyt. ustawie o środkach nadzwyczajnych kwota upustu powinna znajdować odzwierciedlenie zarówno w podstawie opodatkowania, jak i w kwocie podatku należnego.
Skoro obniżeniu podlega kwota łącznej należności za dany okres rozliczeniowy w tym przypadku rok 2024, to powinna być uznana za kwotę brutto, którą należy proporcjonalnie (tzw. metodą „w stu”) podzielić na kwotę podstawy opodatkowania i kwotę korespondującego z tą podstawą podatku. Zatem kwota upustu powinna zawierać kwotę podatku VAT należnego.
W konsekwencji powinni Państwo wyliczyć wartość podatku VAT, traktując wskazaną kwotę upustu jako kwotę brutto, tj. kwotę zawierającą podatek należny.
Wobec powyższego Państwa stanowisko w części dotyczącej uznania Upustu za kwotę netto jest nieprawidłowe.
Państwa wątpliwości dotyczą także nieuwzględnienia otrzymanej rekompensaty w podstawie opodatkowania.
Otrzymane dotacje i inne dopłaty podlegają opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą są związane. Jeżeli dotacja, subwencja lub inna dopłata o podobnym charakterze przekazywana jest w celu sfinansowania dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług – istnieje bezpośredni związek między otrzymaną dopłatą a dostawą towarów lub świadczeniem usług i ich ceną – to stanowi ona podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie ma przy tym znaczenia, od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest, aby było to wynagrodzenie za daną konkretną usługę lub za daną konkretną dostawę.
Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie stanowi podstawy opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi.
Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne - na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.
Istotne zatem dla określenia, czy dana dotacja jest, czy nie jest opodatkowana, są szczegółowe warunki jej przyznania, określające cel realizowanego w określonej formie dofinansowania.
W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Jeżeli otrzymywana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.
Zatem, aby dotacje i inne środki o podobnym charakterze stanowiły podstawę opodatkowania, muszą być wypłacane jako należność z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług i być bezpośrednio związane z ceną tego świadczenia.
Definicji terminu „bezpośredniego wpływu na cenę” nie zawiera zarówno ustawa o VAT, jak również Dyrektywa 2006/112/WE Rady, dlatego w tym zakresie należy odwołać się do sposobu wykładni tego pojęcia wynikającego z orzecznictwa TSUE.
Przykładowo w wyroku w sprawie nr C-573/18 i nr 574/18 TSUE stwierdził, że „przewidując, że do podstawy opodatkowania VAT zalicza się, w przypadkach, które określa art. 11 część A ust. 1 lit. a) szóstej dyrektywy, subwencje przyznane podatnikom, przepis ten zmierza do obciążenia VAT całej wartości towarów lub usług, a przez to do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji (wyrok z dnia 15 lipca 2004 r., Komisja/Niemcy, C-144/02, EU:C:2004:444, pkt 26). Zgodnie z brzmieniem tego przepisu stosuje się on, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji. Aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencję można uznać za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym może ona podlegać opodatkowaniu (wyrok z dnia 15 lipca 2004 r., Komisja/Niemcy, C-144/02, EU:C:2004:444, pkt 27, 28).
Ponadto należy zwrócić uwagę na wyrok TSUE w sprawie nr C-151/13 Le Rayon d’Or SARL, w którym TSUE rozpatrywał kwestię dotacji ryczałtowej na pokrycie kosztów leczenia pensjonariuszy, wypłacanej na rzecz zakładów opiekuńczo-leczniczych dla osób niesamodzielnych w podeszłym wieku kalkulowanej z uwzględnieniem liczby pensjonariuszy zakładu i stopnia ich niesamodzielności, a także wskaźników historycznych określanych na szczeblu krajowym i aktualizowanych corocznie na podstawie średnich wydatków wszystkich zakładów opiekuńczo-leczniczych dla osób niesamodzielnych w podeszłym wieku.
W ww. wyroku TSUE stwierdził: „(…) „dotacja ryczałtowa na leczenie” rozpatrywana w postępowaniu głównym, wypłacana przez krajową kasę ubezpieczenia zdrowotnego na rzecz zakładów opiekuńczo-leczniczych dla osób niesamodzielnych w podeszłym wieku, jest pobierana przez te zakłady w zamian za świadczenia z tytułu opieki zdrowotnej, jakich udzielają one według różnych formuł swym pensjonariuszom.(…) Wreszcie z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku gdy, tak jak w sprawie w postępowaniu głównym, rozpatrywane świadczenie usług charakteryzuje się w szczególności ciągłą gotowością usługodawcy do udzielenia w odpowiednim momencie świadczeń z tytułu opieki zdrowotnej wymaganych przez pensjonariuszy, to aby uznać, że istnieje bezpośredni związek pomiędzy wspomnianym świadczeniem oraz otrzymywanym w zamian świadczeniem wzajemnym, nie jest konieczne ustalenie, że zapłata odnosi się do zindywidualizowanego i ściśle określonego świadczenia z tytułu opieki zdrowotnej udzielonego na żądanie pensjonariusza (zob. podobnie wyrok Kennemer Golf, EU:C:2002:200, pkt 40). (…) W konsekwencji okoliczność, że rozpatrywane w sprawie w postępowaniu głównym świadczenia z tytułu opieki zdrowotnej udzielane pensjonariuszom nie są ani z góry określone, ani zindywidualizowane, oraz że wynagrodzenie jest wypłacane w formie dotacji również nie ma wpływu na bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług a otrzymanym w zamian świadczeniem, którego kwota jest określona z góry i zgodnie z ustalonymi kryteriami”.
Ostatecznie TSUE w ww. wyroku orzekł, że „dotacja ryczałtowa na leczenie”, rozpatrywana w sprawie w postępowaniu głównym, stanowi świadczenie wypłacane w zamian za świadczenia z tytułu opieki zdrowotnej, udzielane odpłatnie przez zakład opiekuńczo-leczniczy dla osób niesamodzielnych w podeszłym wieku na rzecz jego pensjonariuszy i wchodzi tym samym w zakres opodatkowania podatkiem od wartości dodanej.
Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem TSUE, do podstawy opodatkowania podatkiem VAT zalicza się, w przypadkach, które określa art. 11 część A ust. 1 lit. a) szóstej dyrektywy (odpowiednio art. 73 dyrektywy 2006/112/WE), subwencje przyznane podatnikom. Przepis ten zmierza do obciążenia podatkiem VAT całej wartości towarów i usług, a przez to – do uniknięcia zmniejszenia przychodu z podatku na skutek przyznania subwencji (pkt 26 wyroku w sprawie C-144/02).
Zgodnie z brzmieniem tego przepisu, ma on zastosowanie, gdy subwencja jest bezpośrednio związana z ceną danej transakcji. TSUE wskazał, że aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna przede wszystkim być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określonego towaru lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w tym przypadku subwencja może być uznana za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym podlega opodatkowaniu (pkt 28 ww. wyroku C-144/02).
Ponadto, subwencje związane bezpośrednio z ceną interpretuje się jako obejmujące jedynie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, i które są płacone przez stronę trzecią sprzedawcy lub dostawcy (zob. np. wyrok w sprawie C-184/00 pkt 18). Niezbędne jest, by cena, którą ma zapłacić nabywca lub usługobiorca, była ustalona w taki sposób, by zmniejszała się w stosunku odpowiadającym subwencji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, która stanowiłaby zatem element determinujący cenę, jakiej ten ostatni żąda. Należy zatem zbadać, czy okoliczność, że subwencja jest przyznawana sprzedawcy lub świadczącemu usługi, pozwala mu obiektywnie na sprzedaż towarów lub świadczenie usług po cenie niższej od tej, której by żądał, gdyby nie otrzymał subwencji (zob. pkt 29 wyroku C-144/02).
Powinno być w każdym razie możliwe zidentyfikowanie świadczenia wzajemnego, które stanowi subwencja. Nie ma konieczności, by kwota subwencji odpowiadała dokładnie zmniejszeniu ceny dostarczonego towaru lub wykonanej usługi. Wystarczy, by korelacja istniejąca między tym zmniejszeniem a wspomnianą wyżej subwencją, która może mieć charakter ryczałtowy, była istotna (zob. pkt 30 wyroku C-144/02).
Analizując kwestię, czy otrzymywane przez beneficjenta środki wchodzą do podstawy opodatkowania świadczonych usług, należy zatem rozważyć, czy występują konkretne usługi wykonywane przez niego, z którymi związane jest to dofinansowanie. Tylko bowiem w takim przypadku dotacja może wchodzić do podstawy opodatkowania. Następnie należy zbadać, zgodnie z przedstawionymi powyżej tezami wyroków TSUE, czy dofinansowanie stanowi element determinujący cenę tej usługi (świadczenia).
Ponadto należy pamiętać, że przepisy dotyczące podatku od wartości dodanej w całości objęte są zakresem prawa Unii Europejskiej. W odniesieniu do podatku od towarów i usług oznacza to przestrzeganie postanowień przede wszystkim dyrektywy VAT oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącego podatku od wartości dodanej. W konsekwencji krajowe przepisy dotyczące podatku od towarów i usług powinny być zgodne z unijnymi przepisami prawa dotyczącego podatku od wartości dodanej.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. ustawy o środkach nadzwyczajnych:
Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną lub wytwarzania energii elektrycznej, zwane dalej ,,podmiotem uprawnionym”, stosuje cenę maksymalną w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi, przyłączonymi do sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej, o których mowa w:
1) art. 2 pkt 2 lit. a, w okresie od dnia przekroczenia limitu zużycia energii elektrycznej, o którym mowa w art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 2, art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej, do dnia 31 grudnia 2023 r.;
2) art. 2 pkt 2 lit. b-f, w okresie od dnia 1 grudnia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2023 r., na podstawie umów zawartych, zmienionych lub których cena została określona zgodnie z ust. 2 pkt 3, po dniu 23 lutego 2022 r.
Stosownie do art. 8 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy,
1. Podmiotowi uprawnionemu przysługuje rekompensata z tytułu stosowania ceny maksymalnej, zwana dalej „rekompensatą”.
2. Podmiotom uprawnionym stosującym cenę maksymalną w rozliczeniach z odbiorcami uprawnionymi, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1, rekompensata przysługuje w kwocie stanowiącej iloczyn ilości energii elektrycznej zużytej w danym miesiącu i różnicy między ceną odniesienia, o której mowa w ust. 3, a ceną maksymalną, dla każdego punktu poboru energii.
Zaś jak wynika z art.10 ust. 2 ww. ustawy,
Kwoty rekompensat nie stanowią dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Jak wynika z powyższych przepisów ustawodawca, w celu ochrony zarówno podmiotów prywatnych, jak i publicznych przed wzrastającą ceną, zdecydował się na wprowadzenie w listopadzie 2022 roku, maksymalnych cen za energię, które obowiązują w 2023 i 2024 roku i są niższe od cen energii na giełdzie.
W myśl powyższych przepisów przedsiębiorstwu energetycznemu przysługuje z tego tytułu rekompensata ustalana na zasadach określonych w art. 8 ww. ustawy.
Odnosząc się do opodatkowania otrzymanej rekompensaty należy stwierdzić, że podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności – nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.
W sytuacji zatem, gdy podatnik, w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie wpływające bezpośrednio na cenę towaru lub usługi, dofinansowanie to stanowi składnik tej ceny. Innymi słowy dotacja „uzupełniając” podstawę opodatkowania z tytułu dostawy towaru lub usługi jest opodatkowana w ten sam sposób jak czynność, której dotyczy.
W rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której wystąpią skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenie. Analiza przedstawionego opisu sprawy, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi bowiem do stwierdzenia, że przekazywana Państwu (jako przedsiębiorcy dokonującego obrotu energią) rekompensata, o której mowa w art. 8 ust. 1 ww. ustawy o środkach nadzwyczajnych, stanowi dotację, która ma bezpośredni wpływ na cenę energii elektrycznej.
W odniesieniu do przedstawionego zagadnienia, należy zauważyć, że ze sposobu wyliczenia przewidzianej w art. 8 ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 i 2024 roku rekompensaty dla podmiotów uprawnionych (do których należą Państwo) wynika, że są one związane z konkretnym świadczeniem (dostawa prądu dla określonych odbiorców uprawnionych) i mają bezpośredni wpływ na cenę realizowanych dostaw (mają na celu zniwelowanie skutków wzrastającej ceny energii elektrycznej i dostarczania energii elektrycznej poniżej stawek wolnorynkowych).
Z przepisu powyższego wynika bowiem, że rekompensata przysługuje w kwocie stanowiącej iloczyn energii elektrycznej zużytej w danym miesiącu i różnicy między ceną odniesienia, o której mowa w ust. 3, a ceną maksymalną, dla każdego punktu poboru energii.
Należy zatem uznać, że wypłacona Państwu rekompensata stanowi element ceny, który niewątpliwie determinuje cenę energii elektrycznej dla odbiorców uprawnionych. Gdyby nie wystąpiło dofinansowanie do ceny energii elektrycznej w postaci rekompensaty, podmioty nabywające energię byłyby zmuszone zapłacić wyższą cenę za nią. Wobec tego otrzymana przez Państwa rekompensata – będzie stanowić dotację do ceny dostarczanej energii elektrycznej.
Zatem otrzymywana rekompensata w istocie w sposób zindywidualizowany i policzalny związana jest z wartością danego świadczenia, a więc jego ceną, bowiem możliwe jest zidentyfikowanie ekonomicznej i bezpośredniej zależności pomiędzy wypłaconą rekompensatą, a ostateczną wartością (ceną) sprzedanej energii elektrycznej.
W związku z powyższym przedmiotowe rekompensaty są elementem podstawy opodatkowania podatkiem VAT realizowanych dostaw energii elektrycznej dla określonych odbiorców.
Jednocześnie odnosząc się do powołanego przez Państwa art. 10 ust. 2 cyt. ustawy o środkach nadzwyczajnych, należy stwierdzić, że nie może mieć on charakteru przesądzającego ze względu na autonomię prawa podatkowego i w szczególności ścisłą harmonizację na poziomie UE przepisów dotyczących VAT.
Jak wskazano w tej interpretacji - w oparciu o analizę orzecznictwa TSUE - przedmiotowa rekompensata ma charakter dopłaty do ceny, jest związana z konkretnym świadczeniem, tym samym jest elementem podstawy opodatkowania i podlega opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych.
Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 4 ustawy:
Ulgi i zwolnienia podatkowe udzielone na podstawie odrębnych ustaw nie mają zastosowania do podatku od towarów i usług.
Przepis ten w ustawie został wprowadzony w związku z zastąpieniem ustawy o podatku VAT oraz o podatku akcyzowym ustawą i powtarza w zakresie dotyczącym VAT brzmienie przepisu art. 8 wcześniejszej ustawy, a jednocześnie jest analogiczny z art. 4 zawartym w ustawie o podatku akcyzowym, który stanowi, że ulgi i zwolnienia podatkowe udzielone na podstawie odrębnych przepisów nie mają zastosowania do akcyzy.
Natomiast w zakresie art. 4 ustawy o podatku akcyzowym wypowiedział się NSA w wyroku z 6 maja 2021 r., sygn. I GSK 59/18, który przeprowadził szeroki wywód na temat nieuwzględnienia (uwzględnienia) przy wymierzaniu podatku akcyzowego uregulowań dotyczących zasad rozliczania, zawartych w ustawie innej niż ustawa akcyzowa, stwierdzając m.in., że:
„Na potrzeby opodatkowania akcyzą, w art. 4 upa, wprowadzono specyficzne rozwiązanie, które polega na wyłączności ustawy w zakresie regulowania ulg i umorzeń w opodatkowaniu akcyzą. Oznacza to, że niepotwierdzone w przepisach akcyzowych zwolnienia z podatku nie mają zastosowania w akcyzie. Powyższe jest odzwierciedleniem zasady autonomii prawa podatkowego, zgodnie z którą powstanie m.in. obowiązku podatkowego wynikać może wyłącznie z przepisów prawa podatkowego, pomimo że niejednokrotnie jest to związane z dokonaniem czynności prawnej regulowanej innymi przepisami prawa. Dlatego też ani ustawa o OZE ani też ustawa Prawo energetyczne nie stanowi podstawy do nakładania bądź też nie podatku akcyzowego, gdyż jest to o podatku akcyzowym i aktów wykonawczych do tej ustawy.”
Powyższe stwierdzenia można odnieść analogicznie do podatku VAT oraz przedmiotowej rekompensaty.
Mając zatem na względzie autonomię prawa podatkowego, jak również ścisłą harmonizację na poziomie UE przepisów dotyczących VAT nie sposób przyjąć odmiennej oceny przedmiotowej sprawy.
Wobec tego należy stwierdzić, że rekompensata z tytułu ograniczenia cen energii elektrycznej - dostarczania energii elektrycznej poniżej stawek wolnorynkowych, jest dotacją bezpośrednio wpływającą na ich wartość jako wynagrodzenie od podmiotu trzeciego za dostawę towaru i stanowi podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Tym samym powinni Państwo uwzględnić otrzymaną rekompensatę w podstawie opodatkowania.
Wobec powyższego Państwa stanowisko w części dotyczącej nieuwzględnienia otrzymanej rekompensaty w podstawie opodatkowania jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Maja Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).