Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 31 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.411.2024.3.KF
Skutki podatkowe zawarcia ugody z bankiem (umorzenie części kredytu oraz zwrot).
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w części dotyczącej zastosowania zaniechania poboru podatku w odniesieniu do otrzymanej kwoty zwrotu w związku z zawarciem ugody z bankiem i prawidłowe w pozostałej części.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
15 maja 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 14 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia ugody z bankiem. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 4 lipca 2024 r. (wpływ 8 lipca 2024 r.) oraz z 18 lipca 2024 r. (wpływ 23 lipca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W 2008 r. zaciągnął Pan kredyt hipoteczny w CHF, w (…).
1 sierpnia 2023 r. podpisał Pan z ww. bankiem, w siedzibie kancelarii swojej pełnomocniczki, mecenas (…), ugodę pozasądową. Na mocy ugody, (…) zobowiązał się do sporządzenia informacji PIT-11 (paragraf 10 ugody).
Od tamtego czasu kilkakrotnie – za pośrednictwem swojej pełnomocniczki kontaktującej się z pełnomocniczką banku, mecenas (…) (we wrześniu 2023 r. oraz marcu 2024 r.), oraz samodzielnie, za pośrednictwem maila, w piśmie wysłanym 8 marca 2024 r. – kontaktował się Pan z bankiem w sprawie przedmiotowego PIT-u. Od pełnomocniczek otrzymywał Pan zapewnienia, że zostanie on wystawiony w odpowiednim terminie. Od banku nie otrzymał Pan żadnej odpowiedzi.
W związku ze zbliżającym się terminem składania deklaracji podatkowych i brakiem PIT-u, zwrócił się Pan do księgowej, z prośbą o rozliczenie Pana dochodów, z ewentualnym uwzględnieniem ugody. Wiedział Pan, że spełnia wymogi zaniechania poboru podatku dochodowego, wynikającego z Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. i w takiej sytuacji bank nie jest zobowiązany tego dokumentu wystawiać. Księgowa stwierdziła jednak, że bez PIT-u ze strony banku, trudno jej jednoznacznie rozliczyć Pana dochody, uprzedziła o ewentualnych odsetkach, które będzie musiał Pan zapłacić, jeśli w przyszłości podatek zostałby naliczony i odesłała Pana do infolinii Krajowej Informacji Skarbowej. Zaproponowała jednocześnie, że rozliczy Pana pomijając ugodę, a w razie potrzeby wykona korektę.
W rozmowie z KIS (w której uczestniczyła Pana żona) usłyszał Pan, że nie potrafią odpowiedzieć na Pana pytanie i odsyłają Pana do Pana urzędu skarbowego. Próbował Pan dowiedzieć się również co zrobić w tej sytuacji od swojej prawniczki, mecenas (…), ale ta również odesłała Pana do US.
W (…), pod który Pan podlega, w okienku dla interesantów uzyskał Pan potwierdzenie, że jest Pan zwolniony z podatku. Jednak w związku z wrażeniem, że został Pan potraktowany pobieżnie, skontaktował się Pan bezpośrednio z osobą z tego samego urzędu, z którą miał Pan do czynienia kilka lat wcześniej, w związku z rozliczeniami zawodowymi. Po sprawdzeniu, osoba ta potwierdziła, że do US nie wpłynął PIT-11 ze strony (…) na Pana nazwisko. Stwierdziła, że sprawy ugód w przedmiocie kredytów w CHF zawieranych z bankami „są świeże i wszyscy się jeszcze uczymy” i zaproponowała złożyć wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Co niniejszym Pan czyni.
Ponadto w celu doprecyzowania okoliczności sprawy udzielił Pan odpowiedzi na następujące pytania:
a)Czy bank, z którym zawarł Pan umowę kredytową w 2008 r., jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów?
Odp.: Tak.
b)Czy kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie?
Odp.: Tak.
c)Czy był Pan jedynym kredytobiorcą ww. kredytu, czy też byli inni współkredytobiorcy? W sytuacji, gdy kredyt został zaciągnięty przez Pana wraz z innymi współkredytobiorcami, to czy zgodnie z umową kredytową był Pan solidarnie zobowiązany (a więc do pełnej wysokości) do spłaty ww. kredytu – jeśli nie, jaka część ww. kredytu obciąża Pana, a jaka innych współkredytobiorców?
Odp.: Tak, był Pan jedynym kredytobiorcą przedmiotowego kredytu.
d)Czy kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – prosimy wskazać jaki cel kredytu został podany w zawartej przez Pana umowie kredytowej?
Odp.: Tak, kredyt został zaciągnięty na zakup mieszkania.
e)Jakich kwestii dotyczyła podpisana przez Pana 1 sierpnia 2023 r. ugoda – prosimy szczegółowo wyjaśnić jakie ustalenia w sprawie zobowiązań kredytowych zawierała wskazana we wniosku ugoda z bankiem i jakie z tych kwestii są przedmiotem Pana zapytania?
Odp.: W ramach zawartej 1 sierpnia 2023 r. ugody, bank zobowiązał się do umorzenia Pana salda zadłużenia z tytułu kredytu, wynoszącego (…) CHF, a w tym:
Kapitał: (…) CHF
Odsetki umowne: (…) CHF
Kapitał zapadły: (…) CHF
Odsetki zapadłe: (…) CHF,
oraz zobowiązał się do zapłaty na Pana, kredytobiorcy, rzecz kwoty (…) PLN.
W związku z powyższym chciałby się Pan upewnić, że stosownie do Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe jest Pan zwolniony z obowiązku odprowadzenia podatku od podpisanej przez Pana 1 sierpnia 2023 r. z bankiem (…) ugody.
f)Czy zgodnie z zawartą ugodą bank umorzył część zadłużenia z tytułu kredytu, o którym mowa we wniosku?
Odp.: Tak.
g)Co się składało na kwotę zadłużenia, które umorzył bank, w szczególności czy są to odsetki, kwota kapitału, kwota odsetek skapitalizowanych, kwota tzw. odsetek karnych (odsetek od zadłużenia przeterminowanego), opłaty (czy ich poniesienie było niezbędne do zawarcia umowy kredytu), czy inne należności (jakie)?
Odp.: Elementy składające się na kwotę zadłużenia umorzonego przez bank na dzień zawarcia ugody zostały wyszczególnione w odpowiedzi na pkt e.
h)Czy umorzenie części zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu przez bank dotyczyło wszystkich współkredytobiorców i skutkowało wygaśnięciem zobowiązania wobec banku w całości po stronie każdego ze współkredytobiorów odpowiadających za dług?
Odp.: Tak.
i)Czy w przeszłości korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, a jeżeli tak to jakiej konkretnie inwestycji mieszkaniowej dotyczył kredyt (czy kredyt ten dotyczył tej samej inwestycji, której dotyczy kredyt wskazany we wniosku, czy innej inwestycji – jakiej)?
Odp.: Nie.
j)Czy zgodnie z zawartą ugodą otrzymał Pan zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy kredytowej przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego?
Odp.: Nie.
k)Z jakiego tytułu bank zobowiązał się w ugodzie do wypłaty na Pana rzecz kwoty (…) zł; czego dotyczy ta kwota; w jaki sposób została wyliczona?
Odp.: Bank wystąpił z propozycją ugodowego rozliczenia kredytu w następujący sposób (cytuje Pan lub wiernie przywołuje propozycję ugody, którą Pan otrzymał):
Wyjaśnienie ze strony banku:
Bank dokonał przeliczenia kredytu w taki sposób jakby był kredytem zlotowym, oprocentowanym w oparciu o WIBOR + marża według rekomendacji KNF. Do wyliczeń został uwzględniony udzielony kredyt w kwocie faktycznie wypłaconej oraz koszt kredytu obliczony jako WIBOR + marża.
W pierwszej propozycji, na mocy ugody bank zobowiązywał się do zwrotu na Pana rzecz (…) PLN. Wynikała ona z następującej kalkulacji:
·Środki wypłacone przez Bank (kwota środków wypłacona Klientowi): (…) PLN
·Koszt kredytu (koszt obliczony jako WIBOR + marża wg rekomendacji KNF): (…) PLN
·Całkowita kwota do spłaty (suma wypłaconych Klientowi środków oraz kosztu kredytu): (…) PLN
·Środki wpłacone przez Pana – Klienta (suma środków wpłaconych przez Klienta do dnia 30 czerwca 2022 r. z uwzględnieniem środków wpłaconych w walucie obcej (jeśli takie wpłaty nastąpiły) przeliczonych po średnim kursie NBP z dnia wpływu środków na walutę PLN): (…) PLN
·Różnica (kwota całkowita do spłaty pomniejszona o środki wpłacone przez Klienta) –wartość jest ujemna, a zatem Bank zwróciłby Powodowi kwotę (…) PLN.
W toku dalszych negocjacji z bankiem, Pana pełnomocnik wystąpiła z następującym zapytaniem: „Czy możliwe byłoby obniżenie kwoty do spłaty (całkowite koszty kredytu) o 5% co powoduje wzrost kwoty do zwrotu na rzecz Mojego Mocodawcy o około (…)? Łącznie do zwrotu na rzecz Mocodawcy pozostałaby kwota około (…)”.
W odpowiedzi bank wyraził zgodę na obniżenie wysokości swojego roszczenia i tym samym zwiększenie kwoty podlegającej zwrotowi na Pana rzecz do wysokości (…) PLN. Tę kwotę ostatecznie otrzymał Pan na mocy podpisanej ugody.
l)Czy ww. kwota związana jest z nadpłatą przez Pana rat kapitałowo-odsetkowych powstałą w związku z zawartą umową i udzielonym kredytem mieszkaniowym?
Odp.: Tak.
m)Czy suma wpłat dokonanych przez Pana na rzecz banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego pomniejszona o ww. kwotę otrzymaną z banku jest mniejsza niż kwota uzyskanego przez Pana kapitału z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego?
Odp.: Nie.
Pytania (sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Czy w związku z umorzeniem zadłużenia kredytowego przez bank może Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego na mocy Rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
Czy w związku z otrzymaniem na mocy ugody kwoty (…) PLN musi Pan zapłacić od niej podatek?
Pana stanowisko w sprawie
W Pana ocenie, opierając się na opiniach, które uzyskał Pan przed podpisaniem ugody, a także mając na uwadze fakt, że spełnia Pan wymogi zaniechania poboru podatku dochodowego wskazane w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, jest Pan zwolniony z obowiązku odprowadzenia podatku od podpisanej przez Pana 1 sierpnia 2023 r. z bankiem (…) ugody.
Ponadto doprecyzował Pan, że Pana stanowisko dotyczy obydwu elementów ugody, tj. kwoty umorzonego przez bank zobowiązania oraz sumy (…) PLN, do wypłaty której bank zobowiązał się w ugodzie.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnychświadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego przez Pana, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Stosownie natomiast do art. 917 Kodeksu cywilnego:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W tym miejscu należy donieść się do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).
Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W lit. a art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostało wymienione m.in. nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość. Zatem udzielony Panu kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu.
Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam zatem, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana na nabycie lokalu mieszkalnego, stanowi dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześniedo uzyskanego przez Panaprzychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych otrzymania zwrotu ustalonej w ugodzie kwoty wyjaśniam, że zgodnie z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
W opisie sprawy wskazał Pan, że bank w ugodzie zaproponował Panu umorzenie pozostałej części kredytu oraz zwrot określonej kwoty pieniędzy. Kwota ta związana jest z nadpłatą przez Pana rat kapitałowo-odsetkowych powstałą w związku z zawartą umową i udzielonym kredytem mieszkaniowym. Jednocześnie wyjaśnił Pan, że suma wpłat dokonanych przez Pana na rzecz banku z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego pomniejszona o ww. kwotę otrzymaną z banku nie jest mniejsza niż kwota uzyskanego przez Pana kapitału z tytułu umowy kredytu mieszkaniowego.
Zatem w analizowanej sprawie po Pana stronie nie doszło do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzymał Pan zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy przekazał Pan na rzecz banku w ramach spłaty części rat udzielonego kredytu mieszkaniowego. A zatem otrzymał Pan środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pana własnych środków. Kwota otrzymana na podstawie ugody z bankiem nie powoduje więc faktycznego przyrostu w Pana majątku. Wypłata ta jest dla Pana neutralna podatkowo.
Dlatego stwierdzam, że zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie stanowi dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma Pan obowiązku zapłaty podatku od kwoty otrzymanej od banku na podstawie ugody.
Z uwagi na to, że otrzymana kwota nie będzie stanowiła dla Pana przychodu, nie można w ogóle mówić o zastosowaniu do niej zaniechania poboru podatku. Zaniechanie poboru podatku może mieć bowiem zastosowanie wyłącznie w sytuacji, w której w pierwszej kolejności dochodzi do powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W konsekwencji do tej kwoty nie ma zastosowania ww. rozporządzenie Ministra Finansów.
Pana stanowisko w części dotyczącej zastosowania zaniechania poboru podatku w odniesieniu do otrzymanej kwoty zwrotu w związku z zawarciem ugody z bankiem uznałem zatem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Z uwagi na specyfikę postępowania interpretacyjnego wydając interpretację indywidualną orzekam tylko i wyłącznie na podstawie informacji przedstawionych we wniosku. Rozpatrując konkretną sprawę nie mam możliwości modyfikowania (uzupełniania, odtwarzania) stanu faktycznego sprawy, nie prowadzę również postępowania dowodowego. W rezultacie dołączone do wnioski dokumenty nie podlegały analizie w toku niniejszego postępowania.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right