Interpretacja indywidualna z dnia 25 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT1.4011.304.2024.2.DB

Możliwość zaniechania poboru podatku od kwoty kredytu umorzonej przez bank.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Kwota otrzymana z banku – w części przypadającej na Pana – nie jest Pana przychodem. Nie będzie zatem podstaw do skorzystania przez Pana z instytucji zaniechania poboru podatku.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zaniechania poboru podatku od kwoty kredytu umorzonej przez bank.Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 11 lipca 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W związku z zawartą w dniu (...) 2024 r. z Bankiem X. ugodą nr (...) do umowy kredytu hipotecznego nr (...), w wyniku której bank przekazał na wskazany w ugodzie rachunek bankowy kwotę w wysokości (...) zł, powstała wątpliwość, czy kwota ta zwolniona jest całkowicie od podatku dochodowego w kontekście przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Zgodnie z § 2 ust. 4 ww. umowy kredytu hipotecznego, kredyt przeznaczony został na: finansowanie zaliczek na poczet ceny zakupu lokalu mieszkalnego (kwota przelewu: (...) zł) na rynku pierwotnym od dewelopera (...) z siedzibą w (...) przy ul. (...) oraz finansowanie kosztów transakcji, położonego w miejscowości: (...), lokal nr (...), wraz z miejscem postojowym (kwota przelewu: (...) zł).

Mając na uwadze, że kredyt dotyczył nie tylko zakupu mieszkania, ale również miejsca postojowego, które jest zlokalizowane w hali garażowej na poziomie minus 1 budynku, budzi wątpliwość, czy w kontekście par. 1 ust. 3 ww. przepisów rozporządzenia Ministra Finansów nie będzie wymagana zapłata podatku dochodowego od części wynikającej z udzielonego kredytu na to miejsce postojowe.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego wniosku

Kredyt, którego dotyczyła ugoda został zaciągnięty przez Pana i Pana żonę w 2006 roku.

Są Państwo solidarnie odpowiedzialni za zobowiązania wynikające z umowy kredytu, gdyż nie mają Państwo rozdzielności majątkowej i w umowie kredytu nie było żadnych dodatkowych zapisów świadczących o innym niesolidarnym zobowiązaniu z Państwa strony.

Miejsce postojowe znajduje się w tym samym budynku, co lokal mieszkalny, tylko na innej kondygnacji, natomiast brak jest jakichkolwiek zapisów w obu aktach notarialnych i zapisach dwóch odrębnych Ksiąg wieczystych (na lokal mieszkalny i miejsce postojowe), sugerujących o przynależności miejsca postojowego do lokalu mieszkalnego. Oznacza to, że miejsce postojowe może być przedmiotem samodzielnego zbycia.

Miejsce postojowe jest udziałem w tej samej nieruchomości, gdyż jest zlokalizowane na poziomie minus 1 budynku w którym znajduje się również lokal mieszkalny (na (...) piętrze).

Ugoda z bankiem była ugodą pozasądową – na wniosek banku.

Kwota, którą bank wypłacił Państwu tytułem ugody związana była z częściowym zwrotem środków wpłaconych przez Państwa do banku i wynikała z nowego sposobu rozliczenia całego zaciągniętego kredytu, który to sposób zaproponował bank, a Państwo go zaakceptowali z jednoczesnym zobowiązaniem, że w przyszłości nie będą Państwo rościć do tak zaciągniętego i spłaconego w całości kredytu hipotecznego.

Kwota ta nie była wynagrodzeniem za odstąpienie od dochodzenia roszczeń wobec banku na drodze sądowej – podpisana ugoda została zaproponowana przez bank. Nie poczynili Państwo żadnych kroków by zasugerować jakąkolwiek ugodę.

Na moment zawarcia ugody nie mieli Państwo niespłaconego zobowiązania wobec banku wynikającego z umowy kredytowej, gdyż kredyt hipoteczny został w całości spłacony (...) 2023 r., a ugoda została podpisana (...) 2024 r.

Nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku, w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego na cele innej inwestycji mieszkaniowej.

Pytanie

Czy kwota wskazana w ww. opisie stanu faktycznego zwolniona jest całkowicie od podatku dochodowego w kontekście ww. przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r.? A jeżeli nie jest zwolniona, to jaka powinna być wartość podatku do zapłaty?

Pana stanowisko w sprawie

Mając na uwadze § 1 ust. 3 ww. przepisów rozporządzenia Ministra Finansów, uważa Pan, że powinien odprowadzić podatek dochodowy od osób fizycznych tytułem zawartej ugody w wysokości przypadającej na sfinansowanie zakupu miejsca postojowego w wysokości 50% jego wartości zakupu.

Wartość podatku oblicza Pan następująco:

–udział miejsca postojowego do całego kredytu wynosi: (...);

–kwota do opodatkowania wynosi: (...);

zatem kwota podatku wynosi: (...) zł.

Zastosowane w wyliczeniach „50%” wynika z solidarnego Pana i małżonki udziału w zaciągniętym i spłaconym kredycie hipotecznym, tj. po 50% udziału na każde z Państwa.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. Została ona wyrażona w art. 9 ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei jest definiowany przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1 ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Z definicji przychodu można wywieść, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) – mają definitywny, a nie zwrotny charakter.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w sytuacji, gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też w wyniku określonego zdarzenia, które powoduje zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Odrębnym źródłem przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w tym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma otwarty charakter – nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe, które można przypisać do tego źródła.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się jednak w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub należnych odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe – nie musi spłacać należności, do spłaty których był pierwotnie zobowiązany.

Umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego kwalifikuje się do przychodów z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Prawodawca przewidział przy tym szczególne rozwiązanie dla określonych sytuacji umorzeń kredytów mieszkaniowych. Umożliwił zaniechanie poboru podatku od dochodów z tytułu takich umorzeń – na zasadach, które określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia:

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1) umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego (…)

Zaniechanie poboru podatku jest możliwe w sytuacji, gdy doszło do umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe.

W Pana sytuacji opisanej we wniosku:

–bank udzielił Panu i Pana żonie kredytu hipotecznego na zakup lokalu mieszkalnego i miejsca postojowego;

–spłacili Państwo kredyt zgodnie z warunkami określonymi w umowie kredytowej (...) 2023 r.;

–(...) 2024 r. zawarli Państwo ugodę z bankiem dotyczącą tego kredytu;

–w ramach ugody bank wypłacił Państwu kwotę, która była częściowym zwrotem środków wpłaconych przez Państwa do banku i wynikała z ustalonego w ugodzie nowego (skorygowanego) sposobu rozliczenia zobowiązań z tytułu umowy kredytu.

Co istotne, na moment zawarcia ugody nie mieli Państwo niespłaconego zobowiązania wobec banku wynikającego z umowy kredytowej. Nie mogło tym samym dojść do umorzenia przez bank wierzytelności kredytowych, bo takie wierzytelności nie istniały na moment zawierania ugody.

Kwota w wysokości (...) zł, którą bank Państwo przekazał była zwrotem Państwa środków, które – po ponownym przeliczeniu wartości należności kredytowych i wpłat, które przekazali Państwo do banku tytułem spłaty kredytu i odsetek – okazały się nadpłatą zobowiązań kredytowych. Zwrot tych środków – w części przypadającej na Pana – nie jest Pana przysporzeniem majątkowym. Nie powoduje faktycznego przyrostu w Pana majątku. Jest to zwrot Pana środków, które były nienależne bankowi (co wynika z zawartej ugody).

W rezultacie przypadająca na Pana część otrzymanej od banku kwoty nie jest Pana przychodem w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Skoro analizowana kwota nie jest przychodem podatkowym, jej wypłata jest neutralna podatkowo. Nie ma Pan obowiązku jej rozliczenia dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym, nie ma podstaw do skorzystania przez Pana z instytucji zaniechania poboru podatku wskazanej w powoływanym rozporządzeni Ministra Finansów.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).