Dwuinstancyjność postępowania podatkowego a obowiązki organu odwoławczego w świetle Ordynacji podatkowej - Wyrok NSA z dnia 12 czerwca 2024 r., sygn. I FSK 1573/20

W świetle art. 127 i art. 233 § 2 Ordynacji podatkowej istota dwuinstancyjnego postępowania polega na tym, że organ odwoławczy zobowiązany jest do rozpoznania sprawy w postępowaniu odwoławczym co do istoty, gdy na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego doszło do dokonania niezbędnych ustaleń dotyczących stanu faktycznego sprawy. Dwukrotność rozstrzygnięcia oznacza konieczność pokrywania się postępowań w obydwu instancjach - organ odwoławczy nie może zastępować w czynnościach postępowania organu pierwszej instancji.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Sylwester Marciniak (sprawozdawca), Sędzia NSA Arkadiusz Cudak, Sędzia WSA (del.) Włodzimierz Gurba, Protokolant Kamil Klatt, , po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2024 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej B. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 25 sierpnia 2020 r. sygn. akt I SA/Łd 10/20 w sprawie ze skargi B. S. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi z dnia 29 października 2019 r. nr 1001-IOV2.4103.40.2019.16.U26.JKA UNP: 1001-19-109646 w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne kwartały 2014 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od B. S. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi kwotę 360 (słownie: trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrok sądu pierwszej instancji

1.1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 sierpnia 2020 r., sygn. akt I SA/Łd 10/20, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (dalej: sąd pierwszej instancji) oddalił skargę B. S. (dalej: skarżąca) na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi (dalej: organ odwoławczy) z dnia 29 października 2019 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za poszczególne kwartały 2014 r.

1.2. Z uzasadnienia powyższego wyroku wynika, że zaskarżoną decyzją organ uchylił w całości decyzję organu pierwszej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Przyczyną wydania takiej decyzji przez organ odwoławczy było stwierdzenie, że organ pierwszej instancji przy dokonywaniu ustaleń faktycznych nie uwzględnił szczególnych rozwiązań dotyczących podatników, którzy prowadzą gospodarstwo rolne, a konkretnie tego, że we wspólnym gospodarstwie rolnym nie może funkcjonować dwóch podatników VAT czynnych, czy też podatnik VAT czynny i obok niego podatnik VAT zwolniony (rolnik ryczałtowy). W sprawie prowadzona jest w ramach jednego gospodarstwa rolnego działalność skarżącej (podatnika VAT czynnego) i jej męża (rolnika ryczałtowego), co nie zostało poddane należytej ocenie przez organ pierwszej instancji, który, zamiast badać zdolności produkcyjne "gospodarstwa" skarżącej (rozumianego jako zespół funkcjonalnie wyodrębnionych i przypisanych do niej aktywów umiejscowionych na działkach gruntu znajdujących się we współwłasności z jej mężem), powinien był zgromadzić materiał dowodowy pozwalający określić wartość sprzedaży dokonanej z gospodarstwa stanowiącego współwłasność małżonków jako sprzedaż rolnika ryczałtowego (męża skarżącej) i tak określoną wartość zsumować ze sprzedażą przypisaną skarżącej. Konsolidacja sprzedaży z gospodarstwa małżonków i jej przypisanie do skarżącej jako zarejestrowanego podatnika VAT czynnego wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w znacznej części, a zatem konieczne było zastosowanie w sprawie art. 233 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r., poz. 900 ze zm., dalej: o.p.).