Interpretacja indywidualna z dnia 22 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.331.2024.2.PRP

Niepodleganie opodatkowaniu podatkiem VAT darowizny ogółu praw i obowiązków.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 maja 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 2 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT darowizny ogółu praw i obowiązków w Spółce Jawnej oraz udziałów w Spółce z o.o. Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 lipca 2024 r. (wpływ 15 lipca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca

Opis zdarzenia przyszłego

Państwo jako rodzice chcą dokonać darowizny na rzecz swoich synów.

Przedmiotem darowizny będą udziały oraz ogół praw i obowiązków w spółkach, w których rodzice i synowie pozostają obecnie wspólnikami.

Darowizna ogółu praw i obowiązków Spółka jawna

Rodzice wraz z synami posiadają po 25% ogółu praw i obowiązków w Spółka Jawna. Każdy wspólnik jest samodzielnie upoważniony do reprezentacji spółki.

Planowane jest dokonanie darowizny ogół praw i obowiązków w spółce jawnej. W wyniku darowizny każdy z rodziców przekaże po 25% ogółu praw i obowiązków posiadanych z Sp.j. na rzecz synów. W wyniku darowizny wyłącznymi wspólnikami Sp.j. staną się synowie, każdy posiadając po 50% ogółu praw i obowiązków (każdy z synów 25% obecnie posiadanego ogółu praw i obowiązków oraz 25% ogółu praw i obowiązków objętych w wyniku darowizny od jednego z rodziców).

Darowizna udziałów sp. z o.o.

Wspólnicy – rodzice wraz z synami -  posiadają po 25% udziałów w sp. z o.o.

Planowane jest dokonanie darowizny po 25% udziałów Sp. z o.o. przez każdego z rodziców. W wyniku darowizny każdy z rodziców przekaże po 25% udziałów posiadanych z Sp. z o.o. na rzecz synów. W wyniku darowizny wyłącznymi wspólnikami Sp. z o.o. staną się synowie, każdy posiadając po 50% udziałów (każdy z synów 25% obecnie posiadanych udziałów oraz 25% udziałów objętych w wyniku darowizny od jednego z rodziców).

Sp. z o.o. nie posiada majątku, poza poniżej wskazanymi udziałami w innych podmiotach.

Zarząd Sp. z o.o. pełnią synowie. Do składania oświadczeń woli w zakresie praw i obowiązków majątkowych spółki upoważnieni są:

• prezes zarządu samodzielnie - w zakresie spraw powodujących rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązań przez spółkę w wysokości nie przekraczającej lub równej 50.000,00 złotych;
• dwóch członków zarządu łącznie albo jeden członek zarządu łącznie z prokurentem w zakresie spraw powodujących rozporządzenie prawem lub zaciąganie zobowiązań przez spółkę w wysokości przekraczającej 50.000,00 złotych.

Darczyńcy nie pełnią funkcji zarządczych w Sp. z o.o., w szczególności nie zostali powołani do pełnienia funkcji w zarządzie tej spółki.

Wnioskodawca wskazuje, że Sp. jawna oraz Sp. z o.o. są wspólnikami innych spółek.

Ponadto spółka jawna posiada pakiet udziałów w dwóch spółkach z o.o. prowadzących działalność medyczną.

Ojciec i synowie prowadzą jednoosobowe działalności gospodarcze – prywatne praktyki lekarskie. Nie świadczą usług na rzecz Sp.j. oraz Sp. z o.o., których ogół praw i obowiązków/udziałów ma być przedmiotem planowanej działalności.

Ojciec nie prowadzi jednoosobowej działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazuje, że wyłącznym przedmiotem planowanych darowizn będzie:

• po 25% ogółu praw i obowiązków od każdego z rodziców posiadanych przez nich w Sp. jawna na rzecz synów,
• po 25% udziałów od każdego z rodziców posiadanych przez nich w Sp. z o.o. na rzecz synów.

Przedmiotem darowizn nie będzie majątek składający się na przedsiębiorstwo (jednoosobową działalność gospodarczą) ojca.

Wnioskodawca wskazuje, że planowane darowizny nie będą wiązały się z przejęciem przez obdarowanych długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńców.

Wnioskodawca wskazuje, że do Sp. j. oraz Sp. z o.o., których ogół praw i obowiązków/udziały mają stanowić przedmiot darowizn nie były wnoszone dopłaty.

Przeniesienie ogółu praw i obowiązków spółki jawnej oraz udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nastąpi pod tytułem darmym, tym samym w przedstawionym zdarzeniu przyszłym dojdzie do darowizny, o której mowa w art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Obdarowani na moment darowizny ogółu praw i obowiązków będą posiadali polskie obywatelstwo, a także miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Sp.j., której ogół praw i obowiązków ma być przedmiotem darowizny oraz Sp. z o.o., której udziały mają być przedmiotem darowizny są czynnymi podatnikami VAT.

Ojciec prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą (prywatna praktyka lekarska). Nie jest czynnym podatnikiem VAT. Nie prowadzi działalności gospodarczej, która zajmuje się obrotem udziałami ani działalności w zakresie zarządzania udziałami.

Matka nie jest czynnym podatnikiem VAT. Nie prowadzi działalności gospodarczej, w tym działalności, która zajmuje się obrotem udziałami ani działalności w zakresie zarządzania udziałami.

Rodzice będący darczyńcami nie uczestniczą w zarządzaniu spółką jawną, w zakresie wykraczającym poza prawa i obowiązki udziałowca.

Rodzice będący darczyńcami nie uczestniczą w zarządzaniu spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, w zakresie wykraczającym poza prawa i obowiązki udziałowca.

Udział rodziców w zarządzaniu Sp.j. oraz Sp. z o.o. polega na kontroli podmiotu w ramach wspólnego zarządzania z pozostałymi wspólnikami. Decyzje podejmowane są wspólnie.

Posiadanie ogółu praw i obowiązków/udziałów w Sp.j. oraz Sp. z o.o. nie było i nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej wspólników.

Rodzice nie będą dokonywali zbycia ogółu praw i obowiązków na rzecz synów w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej.

Ponadto, w uzupełnieniu wskazała Pani, że Spółka jawna zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 19 ze zm., dalej jako k.s.h.) nie posiada zarządu. W myśl natomiast art. 29 § 1 k.s.h. każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę.

Stosownie do art. 29 § 2 k.s.h., prawo wspólnika do reprezentowania spółki dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki.

Zgodnie z art. 29 § 3 k.s.h., prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich.

Zarówno źródło, jak i zakres prawa reprezentacji przysługującego każdemu wspólnikowi spółki jawnej wynikają z ustawy – z przytoczonego powyżej art. 29 k.s.h. Z tego względu w doktrynie przyjmuje się, że wspólnik spółki jawnej ma status jej przedstawiciela ustawowego (tak m.in. A. Kidyba, Prawo handlowe, s. 152; K. Kopaczyńska-Pieczniak, Pozycja..., s. 129–130).

Zakres przysługującego wspólnikowi prawa reprezentacji określony jest w art. 29 § 2 k.s.h. najszerzej jak jest to możliwe – obejmuje wszystkie czynności sądowe i pozasądowe spółki, bez żadnych wyłączeń. Ponadto, wzmocniony jest zakazem jakichkolwiek ograniczeń, które byłyby skuteczne wobec osób trzecich (art. 29 § 3 k.s.h.).

Spółkę jawną reprezentuje samodzielnie każdy wspólnik, chyba że umowa spółki stanowi inaczej, tj. wprowadza reprezentację łączną dwu, kilku lub wszystkich wspólników albo reprezentację łączną z prokurentem. Jeżeli wspólnik ma być pozbawiony prawa reprezentacji spółki, to musi to jasno wynikać z postanowień umowy spółki (por. art. 30 § 1). Jeżeli natomiast umowa spółki nie przewiduje wyłączenia prawa reprezentacji, to pozbawienie wspólnika tego prawa może nastąpić wyłącznie na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu, gdy zachodzą ku temu ważne powody (art. 30 § 2).

Jak wskazuje Kidyba Andrzej (red.), Kodeks spółek handlowych. Tom I. Komentarz do art. 1-150: „Prawo wspólnika do reprezentowania spółki jest prawem ustawowym. Należy je też uznać za prawo osobiste, związane ściśle z osobą wspólnika. Nie może on przenieść tego prawa na inną osobę (zob. M. Jasiakiewicz, Reprezentacja spółek handlowych w sferze czynności prawnych, Acta Universitatis Nicolai Copernici 1992, z. 256, s. 41; L. Moskwa, Zakres prawa komplementariusza do reprezentacji spółki komandytowej, Rejent 1995, nr 2, s. 78; J.P. Naworski (w:) Kodeks..., t. 1, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, 2011, s. 262; J. Napierała, L. Moskwa (w:) Prawo handlowe. Spółki handlowe. Umowy gospodarcze, red. A. Koch, J. Napierała, Kraków 2002, s. 190), z zastrzeżeniem przeniesienia w ramach ogółu praw i obowiązków (art. 10 k.s.h.), ani powierzyć jego wykonywania innej osobie. Nie jest też możliwe udzielenie przez wspólnika pełnomocnictwa do reprezentowania spółki w jego imieniu.”

W dalszej części, Kidyba Andrzej (red.), Kodeks spółek handlowych. Tom I. Komentarz do art. 1-150 wskazuje, że „Wspólników spółki jawnej należy uznać za jej przedstawicieli ustawowych, do których mają odpowiednie zastosowanie przepisy o organach osób prawnych. Możliwość taka wynika z art. 331 § 1 k.c. przewidującego odpowiednie zastosowanie do jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym do spółki jawnej, przepisów o osobach prawnych. Zaliczyć do nich należy art. 38 k.c. (…) Odpowiednie stosowanie art. 38 k.c., statuującego teorię organów, wymaga uwzględnienia istoty spółki jawnej oraz określonych ustawowo zasad prowadzenia jej spraw i reprezentowania. Ponadto nie oznacza ono przeniesienia w pełnym zakresie teorii organów na grunt takiej spółki, wspólnicy działający w imieniu spółki jawnej nie stają się przez to organami, nie można też uznać za organ ich wszystkich łącznie.”

Spółka jawna działa przez swoich wspólników w sposób przewidziany w ustawie i opartej na niej umowie. Wolę spółki jawnej w istocie tworzą i objawiają na zewnątrz jej wspólnicy i to oni realizują zdolność spółki do czynności prawnych, a czynności prawne, dokonane przez nich w imieniu spółki i w granicach umocowania, należy uznać za jej własne czynności.

Mając na względzie powyższe regulacje Wnioskodawca wskazuje, że nie jest członkiem zarządu w Spółka jawna, gdyż z uwagi na regulacje prawne, Spółka ta nie posiada organu jakim jest zarząd.

Jednocześnie z uwagi na posiadanie statusu wspólnika Wnioskodawca reprezentuje Spółkę w zakresie wynikającym z art. 29 k.s.h. Zgodnie z umową spółki (§ 6 umowy) – „Do reprezentowania i prowadzenia spraw Spółki upoważniony jest każdy ze wspólników osobno”.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że w jego ocenie, fakt reprezentowania Spółki w zakresie wynikającym z art. 29 k.s.h. nie powinien wpływać na uznanie, że Wnioskodawca dokonując darowizny ogółu praw i obowiązków działa w charakterze podatnika VAT.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Dotyczy to sytuacji, gdy m.in. posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

Również w orzeczeniu TSUE z dnia 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

Wskazać zatem należy, że nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalność gospodarczą, lecz tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych, przy czym w szczególności wskazuje się świadczenie na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką - WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r. sygn. akt I SA/Op 176/10, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Wskazać zatem należy, że nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalność gospodarczą, lecz tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych.

Wskazać należy zatem, że udział w zarządzaniu przedsiębiorstwem spółki jawnej, który wynika z ustawowych ram określonych w art. 29 k.s.h. nie jest tożsamy z pojęciem świadczenia usług zarządzania na rzecz spółki jako czynności podlegających opodatkowaniu.

Wnioskodawca uczestnicząc w zarządzaniu Spółka jawna nie wykonuje tego w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki wspólnika wynikające z art. 29 k.s.h. W szczególności Wnioskodawca nie świadczy na rzecz Spółka jawna odpłatnego świadczenia usług zarządzania. Wnioskodawca nie wykonywał i nie wykonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT na rzecz spółki jawnej, w której jest wspólnikiem.

Mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, jak również orzecznictwo TSUE, zdaniem Wnioskodawcy darowizna ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej przysługujących Wnioskodawcy dokonana na rzecz synów nie będzie traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, natomiast ich zbywca (Wnioskodawca) nie uzyska statusu podatnika w tym zakresie. W konsekwencji czynność przekazania w formie darowizny ogółu praw i obowiązków przysługujących Wnioskodawcy w spółce jawnej nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy darowizna:

• 25% ogółu praw i obowiązków w Sp. j. dokonana przez Wnioskodawcę na rzecz syna oraz
• 25% udziałów w Sp. z o.o. dokonana przez Wnioskodawcę na rzecz syna będzie podlegała opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Zdaniem Wnioskodawcy, darowizna:

• 25% ogółu praw i obowiązków w Sp. j. dokonana przez Wnioskodawcę na rzecz syna oraz
• 25% udziałów w Sp. z o.o. dokonana przez Wnioskodawcę na rzecz syna nie będzie podlegała opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

W zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca jako darczyńca nie będzie występować w roli podatnika, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT. Darowizna ogółu praw i obowiązków oraz udziałów będzie czynnością zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, a nie prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem” podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...)

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał w charakterze podatnika.

Wnioskodawca wskazuje, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 tej ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Spółka jawna, a także sp. z o.o. jest podatnikiem VAT z tytułu prowadzonej działalności. Należy jednak wskazać, że darowizna udziałów/ogółu praw i obowiązków dokonywana jest przez wspólnika, a nie przez spółkę. Zatem ocena, czy transakcja darowizny ogółu praw i obowiązków lub udziałów podlega opodatkowaniu na gruncie VAT powinna zostać dokonana z perspektywy wspólnika zbywającego te prawa majątkowe, pod kątem uznania ich za podatników VAT w danej transakcji.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Dlatego też, nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i sprzedaży akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, m.in. w sprawach C-142/99, C-102/00, C-77/01 i C-16/00. Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

W wyrokach w sprawach C-60/90 Polysar Investments Netherlands BV z 20 czerwca 1991 r. i C-155/94 Wellcome Trust Ltd z 20 czerwca 1996 r. oraz w sprawie C-80/95 Harnas & Helm CV z 6 lutego 1997 r., TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Dotyczy to sytuacji, gdy:

• posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada;
• sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej;
• posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Na gruncie orzecznictwa TSUE, powszechnie uważa się, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi to czynność samego nabycia/sprzedaży akcji czy udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy. Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności.

Podkreślić należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

Również w orzeczeniu TSUE z dnia 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

Wskazać zatem należy, że nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalności gospodarczą, lecz tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych, przy czym w szczególności wskazuje się świadczenie na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że „zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej”.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką - WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r. sygn. akt I SA/Op 176/10, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Wskazać zatem należy, że nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalność gospodarczą, lecz tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca jako wspólnik dokonujący darowizny:

• nie prowadził i nie prowadzi działalności gospodarczej, w ramach której zajmują się obrotem udziałami w spółkach zależnych,
• nie wykonywał i nie wykonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT na rzecz Sp.j. oraz Sp. z o.o., w szczególności nie świadczy na rzecz tych spółek usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych,
• nie prowadzi działalności maklerskiej oraz brokerskiej,
• posiadanie przez Wnioskodawcę ogółu praw i obowiązków oraz udziałów nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem ich działalności gospodarczej,
• uczestnicząc w zarządzaniu spółkami nie wykonuje tego w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki wspólnika,
• udział w zarządzaniu Sp.j. polega na kontroli tego podmiotu w ramach wspólnego zarządzania z pozostałymi wspólnikami. Decyzje podejmowane są wspólnie z pozostałymi wspólnikami. Prawo do reprezentacji Sp.j. ogranicza się do uprawnień wynikających z art. 29 k.s.h.,
• nie bierze udziału w zarządzaniu Sp. z o.o., gdyż nie pełnią funkcji w zarządzie tego podmiotu,

- w ocenie Wnioskodawcy pozwala uznać, że czynność przekazania w formie darowizny ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej oraz udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Z przedstawionych we wniosku o wydanie interpretacji informacji wynika, że tylko ojciec świadczy usługi lekarskie, jednak darowizna ogółu praw i obowiązków nie dotyczy tej spółki. Poza tym, działalność lekarska nie jest wskazana jako rodzaj działalności na rzecz spółki zależnej, który przy zbyciu/darowiźnie udziałów lub ogółu praw i obowiązków powinien determinować kwestię występowania jako podatnik VAT. Natomiast Wnioskodawca nie świadczy żadnych usług na rzecz Sp.j., Sp. z o.o., a także innych podmiotów powiązanych.

Wnioskodawca zwraca uwagę, że w przypadku darowizny ogółu praw i obowiązków spółki jawnej znane są pozytywne interpretacje potwierdzające, że czynność przekazania w formie darowizny ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT (interpretacje z 12 lutego 2019 roku, znak 0113-KDIPT1-2.4012.877.2018.2.PRP; z 22 marca 2023 r., znak 0114-KDIP4-3.4012.720.2022.2.IG, z 1 października 2020 r., znak 0113-KDIPT1-1.4012.571.2020.3.MS).

Również w odniesieniu do udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością organy podatkowe akceptują stanowisko, że co do zasady, udziały nie stanowią towaru, a ich przekazanie – świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, niemniej jednak obrót udziałami może być uznany za usługę w rozumieniu tej ustawy. Jednakże, aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności (por. interpretacja indywidualna z 24 kwietnia 2020 r., znak 0112-KDIL1-2.4012.721.2019.3.PG). W ocenie Wnioskodawcy analogiczne podejście należy przyjąć do darowizny udziałów.

Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionych okolicznościach sprawy, z uwagi na przywołane przepisy prawa, orzecznictwo TSUE oraz opis sprawy należy stwierdzić, że nie będą spełnione przesłanki warunkujące uznanie transakcji darowizny ogółu praw i obowiązków Sp. j. oraz udziałów w Sp. z o.o. za działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a Wnioskodawca jako darczyńca nie uzyska statusu podatnika podatku od towarów i usług w tym zakresie. W opisanym zdarzeniu przyszłym darowizna praw majątkowych (ogółu praw i obowiązków oraz udziałów), nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W przedstawionych okolicznościach sprawy wskazana czynność darowizny nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ będzie czynnością zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, a nie przejawem prowadzenia działalności gospodarczej.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, planowana darowizna

• 25% ogółu praw i obowiązków w Sp. j. dokonana przez Wnioskodawcę na rzecz syna oraz
• 25% udziałów w Sp. z o.o. dokonana przez Wnioskodawcę na rzecz syna nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. W zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca nie będzie występować w roli podatnika o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT. Darowizna ogółu praw i obowiązków oraz udziałów będzie czynnością zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, a nie prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja indywidualna dotyczy tylko Pani i nie wywołuje skutków podatkowych dla Pani męża oraz Pani synów.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponosi Pani ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.