Interpretacja indywidualna z dnia 22 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.720.2022.2.IG

Brak opodatkowania darowizny udziałów w spółce jawnej na rzecz męża.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 grudnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 5 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania darowizny udziałów w spółce jawnej na rzecz męża.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem nadanym 22 lutego 2023 r. (wpływ 27 lutego 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług biura podatkowego w formie spółki cywilnej. Ponadto jest wspólnikiem spółki jawnej, w której posiada udziały w wysokości 50%. Przedmiotem działalności spółki są usługi hotelarskie. Spółka jawna jest czynnym podatnikiem VAT. 25% praw i obowiązków wynikających z posiadanych udziałów (50%) Wnioskodawczyni zamierza przekazać aktem darowizny mężowi, z którym pozostaje we wspólności ustawowej majątkowej. Umowa spółki daje możliwość przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę. Ponadto pozostali wspólnicy wyrażają na to zgodę. Wnioskodawczyni zaznacza, że właścicielem rzeczy i nieruchomości oraz praw do majątku jest spółka a nie jej wspólnicy, wobec czego, w przypadku zbycia udziałów mężowi majątek spółki nadal pozostanie jej majątkiem. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej, która zajmuje się obrotem udziałami ani działalności w zakresie zarządzania udziałami.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni nie będzie zbywała udziałów w spółce na rzecz męża w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej.

Wnioskodawczyni nie uczestniczy w zarządzaniu spółką jawną, której udziały będą przedmiotem darowizny na rzecz męża, w zakresie wykraczającym poza prawa i obowiązki udziałowca.

Udział Wnioskodawczyni w zarządzaniu polega na kontroli podmiotu w ramach wspólnego zarządzania z pozostałymi wspólnikami. Decyzje podejmowane są wspólnie. W ramach prowadzonej w spółce cywilnej działalności gospodarczej (biuro rachunkowe) Wnioskodawczyni prowadzi księgowość spółki.

Posiadanie udziałów w spółce nie było i nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej Wnioskodawczyni.

Pytanie

Czy darowizna udziałów w spółce jawnej dokonana na rzecz męża będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?

Pani stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawczyni, opisana darowizna udziałów mężowi nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. W tym opisanym przypadku pomimo, że Wnioskodawczyni jest czynnym podatnikiem VAT, nie będzie występować w roli podatnika o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT. Darowizna udziałów będzie czynnością zwykłego zarządu majątkiem prywatnym a nie prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pani przedstawiła we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą,

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy,

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy,

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał w charakterze podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy,

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy,

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Dlatego też, nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyrokach w sprawach C-60/90 Polysar Investments Netherlands BV z 20 czerwca 1991 r. i C-155/94 Wellcome Trust Ltd z 20 czerwca 1996 r. oraz w sprawie C-80/95 Harnas & Helm CV z 6 lutego 1997 r., TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Dotyczy to sytuacji, gdy:

‒posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada;

‒sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej;

‒posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Należy zatem zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły. Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności. Podkreślić należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

W orzeczeniu TSUE z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że „zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej”.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką – WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r. sygn. akt I SA/Op 176/10, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Wskazać zatem należy, że nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalności gospodarczą, lecz tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych.

Jak wynika z okoliczności sprawy jest Pani podatnikiem podatku od towarów i usług. Prowadzi Pani działalność gospodarczą w zakresie usług biura podatkowego w formie spółki cywilnej. Ponadto jest Pani wspólnikiem spółki jawnej, w której posiada Pani udziały w wysokości 50%. Przedmiotem działalności spółki są usługi hotelarskie. Spółka jawna jest czynnym podatnikiem VAT. 25% praw i obowiązków wynikających z posiadanych udziałów (50%) zamierza Pani przekazać aktem darowizny mężowi, z którym pozostaje Pani we wspólności ustawowej majątkowej. Umowa spółki daje możliwość przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę. Ponadto pozostali wspólnicy wyrażają na to zgodę. Zaznaczyła Pani, że właścicielem rzeczy i nieruchomości oraz praw do majątku jest spółka a nie jej wspólnicy, wobec czego, w przypadku zbycia udziałów mężowi majątek spółki nadal pozostanie jej majątkiem. Nie prowadzi Pani działalności gospodarczej, która zajmuje się obrotem udziałami ani działalności w zakresie zarządzania udziałami.

Nie będzie Pani zbywała udziałów w spółce na rzecz męża w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej.

Nie uczestniczy Pani w zarządzaniu spółką jawną, której udziały będą przedmiotem darowizny na rzecz męża, w zakresie wykraczającym poza prawa i obowiązki udziałowca.

Pani udział w zarządzaniu polega na kontroli podmiotu w ramach wspólnego zarządzania z pozostałymi wspólnikami. Decyzje podejmowane są wspólnie. W ramach prowadzonej w spółce cywilnej działalności gospodarczej (biuro rachunkowe) prowadzi Pani księgowość spółki.

Posiadanie udziałów w spółce nie było i nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem Pani działalności gospodarczej.

Pani wątpliwości dotyczą kwestii, czy darowizna udziałów w spółce jawnej dokonana na rzecz męża będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług.

Z uwagi na przywołane przepisy prawa, orzecznictwo TSUE oraz opis sprawy należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku nie będą spełnione przesłanki warunkujące uznanie transakcji darowizny udziałów w spółce jawnej za działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, a Pani nie uzyska statusu podatnika podatku od towarów i usług w tym zakresie.

W opisanym zdarzeniu przyszłym darowizna udziałów w spółce jawnej na rzecz męża, pomimo że jest Pani podatnikiem podatku od towarów i usług, nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W przedstawionych okolicznościach sprawy wskazana czynność darowizny udziałów nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ będzie czynnością zwykłego zarządu majątkiem prywatnym a nie przejawem prowadzenia działalności gospodarczej.

Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).