Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 18 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-2.4012.245.2024.1.SR
Prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabycia towarów i usług związanych z realizacją inwestycji pn. „(…)”.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
20 maja 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 17 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabycia towarów i usług związanych z realizacją inwestycji pn. „(…)”.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Miasto (…) (dalej: Wnioskodawca lub Miasto) jest podatnikiem VAT czynnym. Na mocy ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 280), z dniem 1 stycznia 2017 roku Miasto podjęło scentralizowane rozliczenia VAT wraz ze wszystkimi swoimi jednostkami budżetowymi i samorządowymi zakładami budżetowymi.
Miasto (…) jest miastem na prawach powiatu. Jak stanowi art. 92 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 107) miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach określonych w tej ustawie.
Stosownie do przepisów art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609, dalej: ustawa o samorządzie gminnym) Wnioskodawca jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną, wykonującą zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Natomiast w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Do zadań własnych gminy, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 oraz pkt 4 tej ustawy należą sprawy w zakresie gminnych dróg, ulic, mostów, placów, organizacji ruchu drogowego oraz lokalnego transportu zbiorowego.
Celem prawidłowej realizacji zadań związanych z organizacją lokalnego transportu zbiorowego, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, w ramach zadania pn. „(…)”, Wnioskodawca będzie projektował, dostarczał, wykonywał i uruchamiał kolejny etap Inteligentnego Systemu Transportowego (dalej: system ITS).
Inwestycja planowana jest do dofinansowania w ramach programu Fundusze Europejskie dla (…) 2021-2027 (FE (…) 2021-2027) w ramach Osi Priorytetowej III Fundusze Europejskie dla zrównoważonej mobilności, Działanie 03.02 Zrównoważona multimodalna mobilność miejska – ZIT (Subregion (…), typ projektu: Inteligentne systemy transportowe (ITS) dla rozwoju zrównoważonego transportu miejskiego.
Zgodnie z założeniami programu FE (…) 2021-2027 dofinansowanie dotyczące systemów ITS będzie przeznaczone wyłącznie na budowę/zakup/wdrożenie systemów, które bezpośrednio i pośrednio przyczyniają się do poprawy funkcjonowania transportu zbiorowego, w tym systemów zarządzania ruchem.
Mając na względzie dotychczasowe kontrole Komisji Europejskiej w zakresie projektów ITS – podatek VAT w tego typu projektach powinien stanowić wydatek niekwalifikowany, ponieważ co do zasady system ITS służyć ma celom związanym z funkcjonowaniem transportu publicznego – zatem istnieją formalne przesłanki co do możliwości jego odzyskania w drodze obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Efektem inwestycji będzie zoptymalizowanie i usprawnienie ruchu komunikacji miejskiej. System ITS wpłynie na zwiększenie atrakcyjności i konkurencyjności transportu zbiorowego w stosunku do innych środków lokomocji, a co za tym idzie spowoduje zwiększenie przychodów ze sprzedaży biletów, poprzez:
- zwiększenie zainteresowania pasażerów komunikacją publiczną,
- poprawę płynności ruchu taboru komunikacji zbiorowej,
- zwiększenie bezpieczeństwa podróży pasażerów korzystających z komunikacji miejskiej,
- zoptymalizowanie wykorzystania istniejącej infrastruktury transportowej.
W ramach realizacji przedsięwzięcia (w trybie „zaprojektuj i wybuduj”) planowane są działania w czternastu, poniżej opisanych komponentach.
1) Rozbudowa (...).
Element ten ma na celu usprawnienie sterowania ruchem z priorytetami dla komunikacji zbiorowej na kolejnych (…) skrzyżowaniach i (…) przejściach dla pieszych, będących ostatnimi lokalizacjami, które wymagają dostosowania infrastruktury do kursujących linii komunikacji zbiorowej nieobjętych dotychczas systemem. Autobusy posiadają już zainstalowane auto komputery, które umożliwiają nadanie priorytetu na sygnalizacjach świetlnych podłączonych do systemu sterowania ruchem, będącego kluczowym podsystemem w ITS. Dla wprowadzenia możliwości udzielania priorytetu dla autobusów na skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych z sygnalizacją świetlną zakłada się wyposażenie szaf sterowniczych w sprzęt automatyki i telematyki umożliwiający komunikację z istniejącym systemem ITS.
System sterowania i priorytetu dla pojazdów transportu zbiorowego odgrywa istotną rolę w minimalizowaniu opóźnień na trasach autobusów, co przekłada się na skrócenie czasu podróży pasażerów, a tym samym wpływa na zwiększenie atrakcyjności komunikacji zbiorowej.
2) Rozbudowa (...).
Rozbudowa polega na montażu i włączeniu do systemu ITS tablic dynamicznej informacji pasażerskiej na (…) przystankach komunikacji zbiorowej. System ma na celu dostarczanie bieżących informacji na przystankach o aktualnym czasie przyjazdu pojazdów komunikacji zbiorowej i ewentualnych zmianach w rozkładach jazdy. Z punktu widzenia pasażera system spełniać będzie zasadnicze funkcje, tj.: określa wymagany czas oczekiwania na pojazd komunikacji zbiorowej, wspomaga podejmowanie decyzji o ewentualnej zmianie zaplanowanego sposobu podróży, np. na autobus o innym numerze, jak również wpływa na wybór miejsca do oczekiwania na pojazd.
System dynamicznej informacji pasażerskiej wpływa na zoptymalizowanie czasu podróży, a tym samym wpływa na zwiększenie atrakcyjności komunikacji zbiorowej.
3) Rozbudowa (...).
Rozbudowa polega na montażu i włączeniu do systemu ITS kamer na skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych, przystankach autobusowych, parkingu wewnętrznym oraz kluczowych wlotach do miasta. Zainstalowane kamery zostaną rozmieszczone w sposób umożliwiający monitorowanie bezpieczeństwa pasażerów i uczestników ruchu.
System monitoringu usprawnia identyfikację sytuacji awaryjnych oraz pozwala na podjęcie skutecznej reakcji na potencjalne zagrożenia, co przekłada się na płynność i bezpieczeństwo ruchu komunikacji publicznej, a tym samym wpływa na zwiększenie atrakcyjności komunikacji zbiorowej.
4) Rozbudowa (...).
Rozbudowa systemu polega na integracji z systemem zliczania zajętości miejsc parkingowych na 2 parkingach, instalacji 3 modułów informacji parkingowej naprowadzających na parkingi wewnętrzne (poza pasem drogowym), gdzie Wnioskodawca świadczy usługi odpłatnego udostępniania miejsc parkingowych, instalacji (…) tablic zmiennej treści oraz (…) wyświetlaczy prędkości. Infrastruktura ta informuje kierowców m.in. o dostępności miejsc parkingowych na parkingach wewnętrznych, warunkach ruchowych (czasie przejazdu), zmianach w organizacji tras, wpływa na zoptymalizowanie płynności i kierunków ruchu pojazdów indywidualnych (ograniczanie nadmiernego ruchu na najbardziej obciążonych ciągach komunikacyjnych), a tym samym poprawę płynności i bezpieczeństwa linii komunikacji zbiorowej. Wyświetlacze informujące o prędkości poruszania pojazdów wpływają na bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego oraz promują bardziej ekologiczne praktyki transportowe.
System dynamicznej informacji dla kierowców wpływa na elastyczność kierowców i ich adaptację do zmieniających się warunków drogowych, co przekłada się wprost na zwiększenie efektywności miejskiego systemu transportu publicznego oraz miejskiego systemu parkingów wewnętrznych.
5) Budowa (...).
Budowa systemu polega na montażu (…) stacji meteorologicznych oraz (…) stacji pomiaru jakości powietrza, które dostarczać będą informacje o warunkach atmosferycznych oraz jakości powietrza. Umożliwia to uczestnikom ruchu drogowego planowanie podróży i dostosowanie trasy przejazdu.
System umożliwia służbom monitorowanie warunków atmosferycznych i ich wpływu na ciągi transportowe, w tym trasy, po których poruszają się pojazdy komunikacji zbiorowej. System i zebrane w jego wyniku dane promują również bardziej prośrodowiskowe praktyki transportowe i zachęcają pasażerów do korzystania z publicznego transportu zbiorowego, szczególnie w okresach występowania trudnych warunków atmosferycznych.
6) Budowa (...).
Sieć światłowodowa stanowi nierozłączny element systemu ITS dla zapewnienia komunikacji pomiędzy (...), a elementami systemu ITS zlokalizowanymi w terenie (w szczególności sterownikami, czujnikami, kamerami i urządzeniami terenowymi). Do stworzenia systemu łączności wykonane zostaną przyłącza sieci światłowodowej do już istniejącej infrastruktury ITS, a urządzenia terenowe wyposażone zostaną w urządzenia aktywne, zapewniające stabilną komunikację z (...).
Sieć światłowodowa jest niezbędnym elementem systemu ITS.
7) Modernizacja (...).
Modernizacja uwzględnia jak największe wykorzystanie obecnie istniejącej infrastruktury technicznej (masztów, wysięgników, kanalizacji), tylko jedno z przejść dla pieszych (w bezpośrednim sąsiedztwie przystanków autobusowych) wymaga kompletnego wyposażenia. W ramach tego komponentu przewidziana jest modernizacja sygnalizacji wraz z określeniem punktów meldunkowych dla udzielenia priorytetów dla autobusów miejskiego transportu publicznego. System ITS samoczynnie przystosowuje pracę wszystkich elementów wykonawczych do panujących warunków ruchu, w związku z czym przedmiotowa modernizacja obejmuje także system detekcji.
Modernizacja sygnalizacji świetlnej zwiększy bezpieczeństwa podróży i przemieszczania się pasażerów komunikacji publicznej.
8) Rozbudowa (...).
Platforma umożliwia skuteczne zarządzanie danymi transportowymi, optymalizację tras oraz szybszą reakcję na zmiany w systemie. Elementem tej warstwy jest portal ITS, który przyczynia się do zwiększenia efektywności, poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, a także dostarcza narzędzi umożliwiających bardziej precyzyjne planowanie podróży i podejmowanie decyzji co do jej formy. Aplikacja integrująca staje się centralnym punktem informacyjnym dla zarządzających transportem a portal ITS dla użytkowników, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie systemu transportowego jako całości.
Warstwa centralna stanowi niezbędny element efektywnego nadzoru, połączenia i integracji wszystkich elementów systemu transportowego. Dodatkowo przewidziano rozbudowę warstwy podsystemu nadzoru nad infrastrukturą, która stale monitoruje i powiadamiania administratorów o anomaliach w działaniu infrastruktury systemu ITS.
9) Rozbudowa (...).
To element polegający na wyposażeniu w serwery produkcyjne i macierze wraz z dostosowaniem przestrzeni serwerowni do potrzeb funkcjonowania systemu ITS. Na serwerach zostaną umieszczone aplikacje przeznaczone do zarządzania ruchem z priorytetem dla transportu zbiorowego, zwiększenia bezpieczeństwa i efektywności transportu, a także wdrożenia nowoczesnych rozwiązań z obszaru inteligentnego transportu.
10) Adaptacja (...).
Dostosowanie przestrzeni dedykowanej operatorom ITS wraz z niezbędnym wyposażeniem meblowym, stanowiskami operatorskimi oraz urządzeniami do obsługi i zarządzania systemem ITS (monitory, ściany wizyjne) oraz zakup mobilnego (...) (samochód operacyjny do pracy i czynności związanych z obsługą systemu ITS wykonywanych w terenie).
11) (...).
Przeszkolenie pracowników/operatorów (...) w użytkowaniu elementów systemu ITS w jak najlepszy sposób, w celu osiągnięcia zoptymalizowanego zarządzania transportem. Ponadto przeprowadzony zostanie instruktaż dla jednostek serwisujących urządzenia.
W ramach wdrożenia systemu ITS przeprowadzony będzie instruktaż z zakresu wdrożonych aplikacji systemu dla:
- minimum 3 administratorów systemu w stopniu pozwalającym na administrację techniczną i rozwiązywanie problemów z poszczególnymi podsystemami systemu ITS,
- minimum 2 administratorów sieci łączności w stopniu pozwalającym na zarządzanie i rozwiązywanie problemów z systemami przesyłania danych, użytkowników systemu ITS,
- minimum 8 osób z zakresu obsługi merytorycznej poszczególnych podsystemów,
- minimum 5 osób, które będą obsługiwały stacje robocze operatorów z zakresu obsługi aplikacji,
- obsługi merytoryczno-technicznej aplikacji obsługującej poszczególne podsystemy.
Instruktaż jest niezbędny do prawidłowej obsługi systemu ITS.
12) Nadzór (...).
Powierzenie roli (...) umożliwia skuteczny nadzór merytoryczny i kontrolę specjalistów, zapewniając zgodność z wymaganiami Wnioskodawcy/Zamawiającego oraz normami branżowymi. Dzięki temu w zadaniu wykorzystana zostanie wiedza i doświadczenie wyspecjalizowanych ekspertów, co przyczyni się do optymalizacji kosztów i czasu realizacji oraz zapewnieni wysoką jakość każdego komponentu systemu ITS.
13) Budowa (...).
Zagospodarowanie zielenią (roślinnością pnącą na podporach) wraz z systemem mikroretencji wody opadowej terenu bezpośrednio wokół istniejącej wiaty przystankowej, dedykowanej użytkownikom komunikacji publicznej.
Zielony przystanek pełni funkcję ochronną dla pasażerów komunikacji miejskiej przed trudnymi warunkami atmosferycznymi – obsadzenie wiaty roślinnością obniża temperaturę w upalny dzień (temperatura wewnątrz klasycznej wiaty przystankowej w upalny dzień może wynosić nawet 45 st. C).
14) Przeprowadzenie (...).
W związku z realizacją zadań, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, tj. organizacją lokalnego transportu zbiorowego, Wnioskodawca zawarł (…) 2019 r. umowę nr (…) o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego (dalej: Umowa) z X. Sp. z o.o. (dalej Spółka). Miasto posiada 100% udziałów w Spółce, a Spółka jest podmiotem wewnętrznym w myśl art. 2 lit. j rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu.
Zgodnie z treścią Umowy Miasto jest Organizatorem publicznego transportu zbiorowego na terenie Miasta (…) oraz na terenie gmin sąsiadujących (na mocy zawartych z nimi porozumień komunalnych), natomiast Spółka jest Operatorem, tj. podmiotem świadczącym usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego na terenie Miasta (…) oraz jednostek samorządu terytorialnego, z którymi Miasto zawarło porozumienia.
Umowa określa szczegółowe warunki organizacyjne, proceduralne, finansowe oraz prawne świadczenia przez Spółkę usług transportu zbiorowego. Celem wykonania Umowy Miasto zleca Spółce świadczenie tych usług na liniach komunikacyjnych, które wchodzą – lub w okresie obowiązywania Umowy wejdą – w skład sieci komunikacyjnej organizowanej przez Miasto, obejmującej obszar Miasta oraz gmin ościennych, z którymi Miasto zawarło porozumienia, a Spółka zobowiązuje się wykonywać te usługi na warunkach określonych w Umowie, zgodnie z obowiązującym prawem krajowym i wspólnotowym.
Przedmiotem Umowy jest odpłatne świadczenie przez Operatora:
1) usług przewozowych w zakresie lokalnego transportu zbiorowego na sieci komunikacyjnej Miasta oraz na terenie gmin sąsiadujących (na mocy zawartych z nimi porozumień międzygminnych) na rzecz pasażerów,
2) usług dodatkowych, związanych bezpośrednio ze świadczeniem przewozów, polegających na druku, sprzedaży i dystrybucji biletów oraz prowadzeniu kontroli biletów.
Organizator zobowiązany jest m.in. do:
- planowania transportu na sieci, w tym określania układu i przebiegu tras komunikacyjnych;
- aktualizacji Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, zgodnie z wymogami UPTZ;
- terminowej wypłaty rekompensaty (wynagrodzenia) za świadczone usługi;
- ustalania opłat za przewozy oraz innych opłat dodatkowych za usługi przewozowe lokalnego transportu zbiorowego i przekazywania Operatorowi informacji o ewentualnej zmianie cen biletów na co najmniej 90 dni przed datą wprowadzenia tej zmiany;
- badania i analizy potrzeb przewozowych w publicznym transporcie zbiorowym z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej;
- informowania Operatora, z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym, o konieczności dostosowania linii komunikacyjnych, częstotliwości kursowania, pojemności i ilości taboru w przypadku organizowania na terenie Gminy masowych imprez, uroczystości itp., które będą skutkowały koniecznością obsługi zwiększonej ilości pasażerów;
- powiadamiania w trybie pilnym o wszelkich okolicznościach i zdarzeniach mających wpływ na wykonanie zobowiązań wynikających z niniejszej umowy;
- zapewnienia odpowiednich standardów informacji pasażerskiej, w tym dbania o aktualność Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej w zakresie związanym z tablicami DIP oraz informację rozkładową na portalu (…) oraz w aplikacji ITS (…);
- administrowania serwisem informacyjnym dla pasażera, publikowania informacji o chwilowych utrudnieniach w ruchu, objazdach, zmianie trasy linii komunikacyjnych, rozkładów jazdy w serwisie internetowym oraz na przystankach, jak również wywieszania na przystankach aktualnych komunikatów oraz papierowych rozkładów jazdy;
- dbania o aktualność Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej w zakresie treści prezentowanych na tablicach zewnętrznych (kierunkowych) oraz wewnętrznych w autobusach (na monitorach LCD) oraz w systemie głosowej zapowiedzi przystanków.
Emitentem biletów na terenie Miasta i gmin sąsiadujących, w komunikacji miejskiej świadczonej przez X. Sp. z o.o., jest Miasto. W ramach Umowy Organizator powierza Operatorowi zadanie polegające na druku i dystrybucji biletów uprawniających do przejazdów środkami lokalnego publicznego transportu zbiorowego.
W ramach powierzonego zadania Operator zobowiązany jest do:
1) zorganizowania druku biletów zabezpieczonych przed sfałszowaniem,
2) prowadzenia sprzedaży biletów na rzecz i w imieniu Organizatora,
3) zawierania na rzecz i w imieniu Organizatora umów z podmiotami gospodarczymi na sprzedaż biletów.
Przychody ze sprzedaży biletów stanowią przychody Miasta. Organizator upoważnia Operatora do wystawiania faktur z tytułu sprzedaży biletów w imieniu i na rzecz Organizatora, jak również prowadzenia ewidencji sprzedaży przy wykorzystaniu kas rejestrujących będących własnością Organizatora, na podstawie zawartej Umowy powierzenia kas.
Wpływy ze sprzedaży biletów Spółka gromadzi na wydzielonym rachunku bankowym i przekazuje je na rachunek bankowy Miasta w sposób określony w Umowie.
Zasady ustalania cen i opłat za usługi przewozowe oraz zwolnienia z przedmiotowych opłat zostały ustalone w Zarządzeniu nr (…) Prezydenta Miasta (…) z dnia (…) 2020 r. w sprawie (…).
Przedmiotowe zarządzenie wskazuje, że do korzystania z bezpłatnych biletów uprawnieni są:
1) (…)
2) (…)
3) (…)
4) (…)
5) (…)
6) (…)
7) (…).
Z kolei do korzystania z biletów ulgowych na wszystkich liniach są uprawnieni:
1) (…)
2) (…)
3) (…)
4) (…).
Do korzystania ze specjalnych biletów ulgowych są uprawnieni:
1) (…)
2) (…).
Do korzystania ze specjalnego imiennego biletu rocznego są uprawnieni:
1) (…)
2) (…)
3) (…).
Do korzystania z (…) uprawnieni są (…).
Podejmowane przez Wnioskodawcę działania w zakresie przejazdów ulgowych oraz darmowych, uregulowane przepisami prawa miejscowego, wpisują się w promocję usługi komunikacji miejskiej, jej upowszechnienie, co przyczynia się do zwiększenia zakresu sprzedaży przejazdów odpłatnych.
Wnioskodawca będąc zobowiązanym do wykonywania zadania z zakresu transportu zbiorowego, zadanie takie wykonuje, udostępniając mieszkańcom możliwość skorzystania z transportu miejskiego. Miasto wykonuje usługi komunikacji miejskiej w zakresie transportu miejskiego, tj. dokonuje czynności opodatkowanej sprzedaży biletów i w tym zakresie działa jak podatnik podatku od towarów i usług, wykonując działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 361 ze zm., dalej: ustawa o VAT).
Zdaniem Wnioskodawcy okoliczność, że przepisy rangi ustawowej albo przepisy prawa miejscowego określają dla przewozów określonych kategorii osób inne zasady odpłatności, nie odbiera tym usługom przymiotu wykonywania ich w ramach działalności gospodarczej. W konsekwencji takie nieodpłatne działania nie stanowią wyłączonej spoza VAT odrębnej działalności. Z tego też względu, niezależnie od tego czy usługi wykonywane są odpłatnie czy nieodpłatnie, Miasto uznawane jest za podatnika VAT. Stanowisko takie zostało potwierdzone w indywidualnej interpretacji prawa podatkowego sygn. (…), wydanej dla Miasta (…) 2020 r.
Oferowanie przez Wnioskodawcę nieodpłatnych przejazdów grupom pasażerów uprawnionych na mocy określonych ustaw albo na mocy aktów prawa miejscowego (zarządzeń), nie zmienia faktu, iż wydatki Wnioskodawcy na poczet transportu zbiorowego ponoszone są przez Wnioskodawcę działającego w charakterze podatnika VAT, w związku z prowadzoną w tym zakresie działalnością gospodarczą.
Bez wątpienia zadania dotyczące realizacji lokalnego transportu zbiorowego należą do zadań własnych gminy, mówi o tym art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. Jednakże wykonując to zadanie Wnioskodawca działa w charakterze podatnika VAT – co zostało potwierdzone interpretacją, o której mowa powyżej.
Art. 15 ust. 6 ustawy o VAT stanowi, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, wyłącznie wówczas, gdy nie wykonują one czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Świadczenie usługi transportu zbiorowego odbywa się zaś zawsze na podstawie umowy cywilnoprawnej zawieranej z pasażerem. Wynika to z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 8), zgodnie z którym umowę przewozu zawiera się przez nabycie biletu na przejazd przed rozpoczęciem podróży lub spełnienie innych określonych przez przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego warunków dostępu do środka transportowego, a w razie ich nieustalenia – przez samo zajęcie miejsca w środku transportowym.
Tak więc prawo przewozowe nie zna innej formy korzystania z komunikacji miejskiej jak tylko zawarcie umowy cywilnoprawnej.
Dodatkowo, należy wskazać, że zgodnie z art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L z 2006 r. nr 347/1), w każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I do Dyrektywy VAT, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte. Załącznik I do Dyrektywy VAT, do którego odsyła art. 13 ust. 1 przewiduje natomiast w pkt 5, działalność w zakresie przewozu osób.
Oznacza to, że Wnioskodawca (podmiot prawa publicznego) wykonując działalność w zakresie transportu publicznego świadczy usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i wykonuje je w oparciu o umowy cywilnoprawne zawierane między pasażerem, a Wnioskodawcą, niezależnie od faktu, czy w zamian za usługi te realizowana będzie odpłatność pełna, ulgowa, czy też przysługuje ulga 100%, oznaczająca de facto uprawnienie do nieodpłatnego skorzystania z usługi przewozu na mocy aktu prawa rangi ustawowej, czy też aktu prawa miejscowego.
Inwestycja w Inteligentny System Transportowy ma na celu realizację zadania, polegającego na organizowaniu i prowadzeniu lokalnego transportu zbiorowego, które to zadanie Miasto realizuje na podstawie umów cywilnoprawnych, zawieranych z korzystającymi z komunikacji miejskiej pasażerami, natomiast wszystkie inne skutki czynności, które mogą się pojawić w zakresie działania dróg gminnych będą skutkami o charakterze ubocznym, które nie są bezpośrednim celem samej inwestycji.
Inwestycja spowoduje zmiany w ruchu drogowym nie tylko w zakresie komunikacji zbiorowej, lecz także w zakresie komunikacji indywidualnej, jednakże w ocenie Wnioskodawcy kluczowym aspektem w kontekście odliczenia podatku naliczonego z inwestycji jest cel, w jakim te wydatki są ponoszone. Celem bezpośrednim jest wykonanie zadania, o którym stanowi art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, tj. organizacja i prowadzenie lokalnego transportu zbiorowego, które to zadanie Miasto realizuje na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych z korzystającymi z komunikacji miejskiej pasażerami.
Poprawa warunków drogowych może być pośrednim skutkiem funkcjonowania systemu ITS, natomiast nie musi nim być – system będzie stosowany bowiem do tego, aby usprawnić ruch komunikacji miejskiej. W niektórych sytuacjach będzie on mógł wręcz utrudniać komunikację innymi środkami transportu, nadając priorytet komunikacji miejskiej. Co za tym idzie nie można uznać wdrożenia systemu ITS za element realizacji inżynierii transportowej, ponieważ system nie służy do poprawy ogólnej sytuacji na drogach, a jedynie do uprzywilejowania określonej formy transportu realizowanej przez jeden podmiot jakim jest Miasto. Oczywiście rozbudowa systemu ITS będzie miała wpływ na transport drogowy jako całość (pozytywny lub negatywny), lecz w przedmiotowym zadaniu głównym celem jest osiągnięcie usprawnienia komunikacji miejskiej poprzez ułatwienie podróży pasażerom korzystającym z transportu publicznego.
W ramach działania systemu ITS nadanie priorytetu dla komunikacji miejskiej odbywa się poprzez zbieranie danych, ich analizowanie i przetwarzanie w celu określenia w czasie rzeczywistym sytuacji na drodze i dobranie do niej adekwatnych środków, by tę sytuację kontrolować. Dzięki wielu dostępnym źródłom informacji system posiada dane o natężeniu i charakterze ruchu drogowego, o warunkach atmosferycznych, występujących utrudnieniach i niebezpieczeństwach. Może określić takie parametry, jak liczba przejeżdżających przez dany odcinek drogi pojazdów w określonym czasie, kierunek poruszania się pojazdów czy czas ich przebywania w danym odcinku.
Jak zostało opisane w treści przedmiotowego wniosku dla osiągnięcia pełnej funkcjonalności systemu konieczne jest wykonanie prac w obszarach wskazanych we wszystkich 14-tu komponentach zakresu rzeczowego zadania, tj.:
1)rozbudowa (...),
2) rozbudowa (...),
3) rozbudowa (...),
4) rozbudowa (...),
5) budowa (...),
6) budowa (...),
7) modernizacja (...),
8) rozbudowa (…),
9) rozbudowa (...),
10) adaptacja (...),
11) (...),
12) nadzór (...),
13) budowa (...),
14) przeprowadzenie (…).
Inwestycja poprzez swój złożony charakter stanowi całość, a tym samym pomimo pośredniej realizacji zadań własnych Miasto będzie posiadać prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego z planowanej inwestycji.
Pogląd ten poparty jest w orzecznictwie sądów administracyjnych, przykładowo wskazać należy wyrok NSA z dnia z 22 września 2021 r., sygn. akt I FSK 2222/18 oraz wyrok z 9 lutego 2024 r., sygn. akt I FSK 1922/23.
Pytanie
Czy Wnioskodawca będzie miał pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od nabycia towarów i usług związanych z realizacją opisanej we wniosku inwestycji pn. „(…)”?
Państwa stanowisko w sprawie
Wnioskodawca będzie miał pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od nabycia towarów i usług związanych z realizacją opisanej we wniosku inwestycji.
Uzasadnienie
Uzasadniając powyższe stanowisko na wstępie należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Natomiast w zgodzie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej (dalej jako: „pre-współczynnik”).
Wspomniane cele prowadzonej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy o VAT.
Artykuł 15 ust. 2 ustawy o VAT stanowi, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Działalność producenta, handlowca lub usługodawcy powinna być określana w stosunku do poszczególnej odpłatnej dostawy towarów, czy też konkretnego odpłatnego świadczenia usług na terenie kraju, będących przedmiotem opodatkowania. Przez pojęcie producenta w takim razie należy rozumieć podmiot, który w zorganizowany sposób dokonuje produkcji towarów w celu ich dalszego zbycia. Handlowiec dokonuje w sposób zorganizowany zakupu towarów w celu ich odsprzedaży, podobnie jak usługodawca, który świadczy usługi w celach zarobkowych. Działalność podatników podatku VAT musi polegać na działalności podejmowanej w szczególności w sposób ciągły w celach zarobkowych, w ramach prowadzonego przez nich profesjonalnego obrotu gospodarczego. Jednocześnie bez znaczenia dla bycia podatnikiem VAT jest efekt prowadzonej działalności, w szczególności czy jest to działalność dochodowa, czy też przynosząca straty.
W myśl art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Oznacza to, że podatnikiem nie będą organy władzy oraz urzędy obsługujące te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane, lecz nie dotyczy to co do zasady sytuacji, kiedy czynności wykonywane przez taki organ są dokonywane na podstawie umowy cywilnoprawnej.
W odniesieniu do powyższych przepisów należy zauważyć, iż skorzystanie przez pasażerów z usług transportu następuje na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej, zgodnie z którą świadczący usługę jest zobowiązany do przewozu pasażerów w określone miejsce, zgodnie z ustaloną trasą, a pasażerowie są zobowiązani do uiszczenia opłaty. Ponadto Kodeks cywilny wprost wymienia umowę przewozu jako jeden z rodzajów umów nazwanych. Należy zatem uznać, że działalność Miasta w zakresie organizacji transportu zbiorowego jest wykonywana na podstawie umowy cywilnoprawnej w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.
W Mieście przyjęto rozwiązanie, zgodnie z którym:
- Miasto zleca Spółce na podstawie Umowy świadczenie usług transportu zbiorowego,
- sprzedaż biletów prowadzona jest przez Spółkę w imieniu Miasta: Spółka wystawia faktury w imieniu Miasta, prowadzi ewidencję na kasach rejestrujących przekazanych przez Miasto Spółce, jak również dystrybuuje bilety poprzez biletomaty i aplikacje mobilne,
- wpływy z biletów stanowią przychody Miasta,
- Spółka otrzymuje wynagrodzenie za wykonane usługi dotyczące transportu zbiorowego, na podstawie wystawionych na rzecz Miasta faktur.
Miasto wykonuje zatem usługi transportu miejskiego, tj. dokonuje czynności opodatkowanej sprzedaży biletów i w tym zakresie działa jak podatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, wykonując działalność gospodarczą zdefiniowaną w art. 15 ust. 2 tej ustawy.
Dodatkowo, należy wskazać, że zgodnie z art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L z 2006 r. nr 347/1), w każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I do Dyrektywy VAT, chyba że niewielka skala tych działań sprawią, że mogą być one pominięte. Załącznik I do Dyrektywy VAT, do którego odsyła art. 13 ust. 1 przewiduje natomiast w pkt 5, działalność w zakresie przewozu osób.
Oznacza to, że Gmina wykonując działalność w zakresie transportu publicznego świadczy usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i wykonuje je w oparciu o umowy cywilnoprawne zawierane między pasażerem, a Wnioskodawcą.
Oferowanie przez Wnioskodawcę nieodpłatnych przejazdów grupom pasażerów uprawnionych na mocy określonych ustaw, albo na mocy aktów prawa miejscowego (zarządzenia), nie zmienia faktu, że wszystkie wydatki na poczet transportu zbiorowego ponoszone są przez Wnioskodawcę działającego w charakterze podatnika VAT, w związku z prowadzoną w tym zakresie działalnością gospodarczą. Zadania obejmujące sprawy lokalnego transportu zbiorowego należą do zadań własnych gminy (art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym), jednakże wykonując to zadanie Wnioskodawca działa w charakterze podatnika VAT.
Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, iż Miasto realizując zadanie własne określone w art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, tj. sprawy lokalnego transportu zbiorowego, prowadzi w tym zakresie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, niewyłączoną z tego zakresu na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Stanowisko Miasta w tym zakresie zostało potwierdzone interpretacją z (…) 2020 r. – sygn. (…).
Planowana inwestycja – rozbudowa Inteligentnego Systemu Transportowego – jest związana ze świadczonymi przez Miasto usługami przewozu osób. Miasto będzie wnioskowało o dofinansowanie przedmiotowej inwestycji w ramach programu Fundusze Europejskie dla (…) 2021-2027 (FE (…) 2021-2027) w ramach Osi Priorytetowej III Fundusze Europejskie dla zrównoważonej mobilności, Działanie 03.02 Zrównoważona multimodalna mobilność miejska – ZIT (Subregion (…)), typ projektu: Inteligentne systemy transportowe (ITS) dla rozwoju zrównoważonego transportu miejskiego.
Zgodnie z założeniami programu FE (…) 2021-2027 dofinansowanie dotyczące systemów ITS będzie przeznaczone wyłącznie na budowę/zakup/wdrożenie systemów, które bezpośrednio i pośrednio przyczyniają się do poprawy funkcjonowania transportu zbiorowego, w tym systemów zarządzania ruchem.
Dotychczasowe kontrole Komisji Europejskiej w zakresie projektów ITS wskazują, że podatek VAT w tego typu projektach powinien stanowić wydatek niekwalifikowany, ponieważ co do zasady system ITS służyć ma celom związanym z funkcjonowaniem transportu publicznego – zatem istnieją formalne przesłanki co do możliwości jego odzyskania w drodze obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z uwagi na związek wydatków z działalnością opodatkowaną.
Usługi przewozu osób w Mieście świadczone są na podstawie umowy nr (…) o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, zawartej (…) 2019 roku pomiędzy Miastem (Organizatorem), a X. Sp. z o.o. (Operatorem).
Przedmiotowa umowa zawiera szereg uregulowań obejmujących m.in.:
- zasady świadczenia usług,
- system finansowania usług (kalkulacja wynagrodzenia),
- zasady monitoringu i kontroli realizacji usług,
- kary umowne,
- okres obowiązywania.
Ponadto w umowie określono również podstawowe prawa i obowiązki stron. Mają one na celu zapewnienie pasażerom najwyższego poziomu świadczonych usług.
Oprócz zobowiązań związanych z planowaniem sieci połączeń, terminowej zapłaty za usługi czy ustalaniem cennika, Miasto zobowiązane jest również do:
1)badania i analizy potrzeb przewozowych w publicznym transporcie zbiorowym z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej,
2) powiadamiania w trybie pilnym o wszelkich okolicznościach i zdarzeniach mających wpływ na wykonanie zobowiązań wynikających z niniejszej umowy,
3) zapewnienia odpowiednich standardów informacji pasażerskiej, w tym dbania o aktualność Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej w zakresie związanym z tablicami DIP oraz informacją rozkładową na portalu (…) oraz w aplikacji ITS (…),
4) dbania o aktualność Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej w zakresie treści prezentowanych na tablicach zewnętrznych (kierunkowych) oraz wewnętrznych w autobusach (na monitorach LCD) oraz w systemie głosowej zapowiedzi przystanków.
System ITS jest zatem narzędziem służącym realizacji powyższych obowiązków, nałożonych na Wnioskodawcę Umową. Ich realizacja prowadzi do zoptymalizowania i usprawnienia ruchu komunikacji miejskiej, wpływa na zwiększenie atrakcyjności i konkurencyjności transportu zbiorowego w stosunku do innych środków lokomocji, co w efekcie powoduje po stronie Miasta zwiększenie przychodów z tej działalności.
W opinii Wnioskodawcy każdy z punktów zakresu rzeczowego inwestycji, tj.:
1)rozbudowa podsystemu zarządzania ruchem i priorytetów dla komunikacji zbiorowej,
2) rozbudowa (...),
3) rozbudowa (...),
4) rozbudowa (...),
5) budowa (...),
6) budowa (...),
7) modernizacja (...),
8) rozbudowa (…),
9) rozbudowa (...),
10) adaptacja (...),
11) (...),
12) nadzór (...),
13) budowa (...),
14) przeprowadzenie (…),
przekłada się na zoptymalizowanie i usprawnienie ruchu komunikacji miejskiej, zapewnia wysoką jakość usług świadczonych na rzecz pasażerów oraz komfort i bezpieczeństwo podróży.
Dla osiągnięcia pełnej funkcjonalności systemu, a taki jest cel działania Wnioskodawcy, konieczne jest wykonanie prac obejmujących wszystkie wymienione powyżej punkty rzeczowego zakresu inwestycji. Kompleksowość działania Wnioskodawcy zapewni bowiem uzyskanie zakładanego celu przedmiotowej inwestycji.
Planowana inwestycja spowoduje zmiany w ruchu drogowym nie tylko w zakresie komunikacji zbiorowej, lecz także w zakresie komunikacji indywidualnej, jednakże w ocenie Wnioskodawcy kluczowym, głównym aspektem w kontekście odliczenia podatku naliczonego z planowanej inwestycji jest cel w jakim te wydatki są ponoszone. W ramach systemu ITS wprawdzie pośrednio będą realizowane zadania własne polegające na organizacji ruchu drogowego, jednakże celem bezpośrednim dla Wnioskodawcy jest wykonanie zadania, o którym stanowi art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, tj. organizacja i prowadzenie lokalnego transportu zbiorowego, które to zadanie Wnioskodawca realizuje w warunkach art. 15 ust. 6 ustawy VAT, to jest na podstawie umów cywilnoprawnych, zawieranych z korzystającymi z komunikacji miejskiej pasażerami.
Charakter inwestycji jest złożony, jednak stanowi nierozerwalną całość. Tym samym pomimo pośredniej realizacji zadań własnych w zakresie organizacji ruchu drogowego, Miasto będzie posiadać prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego z planowanej inwestycji z uwagi na główny cel realizacji inwestycji, tj. organizacja lokalnego transportu zbiorowego. Pogląd ten poparty jest w orzecznictwie sądów administracyjnych, przykładowo wskazać należy wyrok NSA z dnia 22 września 2021 r., sygn. akt I FSK 2222/18 oraz wyrok NSA z 9 lutego 2024 r., sygn. akt I FSK 1922/23.
Przyjęcie odmiennego stanowiska nie znajduje odzwierciedlenia w obowiązujących przepisach prawa. Obowiązki dotyczące dróg publicznych, należy rozpatrywać w kontekście katalogu obowiązków zarządcy drogi z art. 20 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz. U.2024 r. poz. 320), który jest katalogiem otwartym, lecz wskazuje istotne wskazówki interpretacyjne w zakresie obowiązków zarządcy drogi, którym w przypadku miasta na prawach powiatu jest Prezydent Miasta (art. 19 ust. 5 ww. ustawy).
Katalog ten obejmuje następujące obowiązki:
1) opracowywanie projektów planów rozwoju sieci drogowej oraz bieżące informowanie o tych planach organów właściwych do sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;
2) opracowywanie projektów planów finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich;
3) pełnienie funkcji inwestora;
4) utrzymanie części drogi, urządzeń drogi, budowli ziemnych, drogowych obiektów inżynierskich, znaków drogowych, sygnałów drogowych i urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20f pkt 2;
5) realizacja zadań w zakresie inżynierii ruchu;
6) przygotowanie infrastruktury drogowej dla potrzeb obronnych oraz wykonywanie innych zadań na rzecz obronności kraju;
7) koordynacja robót w pasie drogowym;
8) wydawanie zezwoleń na zajęcie pasa drogowego i zjazdy z dróg oraz pobieranie opłat i kar pieniężnych;
9) prowadzenie ewidencji dróg, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz udostępnianie ich na żądanie uprawnionym organom;
9a) sporządzanie informacji o drogach publicznych oraz przekazywanie ich Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad;
10) przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, w tym weryfikacja cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym stan bezpieczeństwa szczególnie zagrożonych uczestników ruchu drogowego;
10a) badanie wpływu robót drogowych na bezpieczeństwo ruchu drogowego;
11) wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających;
12) przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników;
13) przeciwdziałanie niekorzystnym przeobrażeniom środowiska mogącym powstać lub powstającym w następstwie budowy lub utrzymania dróg;
14) wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia;
15) dokonywanie okresowych pomiarów ruchu drogowego;
16) utrzymywanie zieleni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz krzewów;
17) nabywanie nieruchomości pod pasy drogowe dróg publicznych i gospodarowanie nimi w ramach posiadanego prawa do tych nieruchomości;
18) nabywanie nieruchomości innych niż wymienione w pkt 17 na potrzeby zarządzania drogami i gospodarowanie nimi w ramach posiadanego do nich prawa;
19) zarządzanie i utrzymywanie kanałów technologicznych i pobieranie opłat, o których mowa w art. 39 ust. 7;
20) zarządzanie bezpieczeństwem dróg, o których mowa w rozdziale 2b.
W ramach przedstawionego wyżej katalogu należy wskazać zadanie Prezydenta Miasta, jako zarządcy drogi, jakim jest realizacja zadań w zakresie inżynierii ruchu.
Słownik języka polskiego PWN definiuje inżynierię ruchu „jako dziedzinę inżynierii zajmującą się badaniami ruchu drogowego, kolejowego, lotniczego i statków wodnych oraz zastosowaniem wiedzy o ruchu w projektowaniu organizacji ruchu i sterowaniu ruchem; jej celem jest zapewnienie bezpiecznego, sprawnego i ekonomicznego przemieszczania osób i towarów, i jednocześnie ograniczenie ujemnego wpływu transportu na środowisko”.
Poprzez uprawnienia w zakresie inżynierii ruchu, należy rozumieć organizację i sterowanie ruchem, a zatem pojęcie inżynierii ruchu oznacza sytuację, w której zarządca drogi swymi działaniami ma na celu ogólną poprawę warunków ruchu i bezpieczeństwa transportu, na określonej drodze (postanowienie NSA z 1 marca 2022 r., sygn. akt II GW 120/21).
Poprawa warunków drogowych może być pośrednim skutkiem funkcjonowania systemu ITS, natomiast nie musi nim być. System będzie stosowany bowiem do tego, aby usprawnić ruch komunikacji miejskiej. W niektórych sytuacjach będzie on mógł wręcz utrudniać komunikację innymi środkami transportu, nadając priorytet komunikacji miejskiej. Co za tym idzie nie można uznać wdrożenia systemu ITS za element realizacji inżynierii ruchu, ponieważ system nie służy do poprawy ogólnej sytuacji na drogach, a jedynie do uprzywilejowania określonej formy transportu realizowanej przez jeden podmiot jakim jest Miasto.
Oczywiście system ITS będzie miał wpływ na transport drogowy, lecz można uznać, iż zadanie to będzie realizowane jedynie pośrednio, głównym celem Wnioskodawcy jest bowiem osiągnięcie usprawnienia komunikacji miejskiej poprzez ułatwienie podróży pasażerom korzystającym z transportu publicznego. W ramach działania systemu ITS nadanie priorytetu dla komunikacji miejskiej odbywa się poprzez zbieranie danych, ich analizowanie i przetwarzanie w celu określenia w czasie rzeczywistym sytuacji na drodze i dobranie do niej adekwatnych środków, by tę sytuację kontrolować.
Zatem podkreślenia wymaga, że przedmiotowa inwestycja poprzez swój kompleksowy charakter stanowi nierozerwalną całość, a tym samym w ocenie Wnioskodawcy, pomimo pośredniej realizacji zadań własnych Miasto będzie posiadać prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego z planowanej inwestycji. Inwestycja w system ITS ma na celu realizację zadania, polegającego na organizowaniu i prowadzeniu lokalnego transportu zbiorowego, które to zadanie Miasto realizuje na podstawie umów cywilnoprawnych, zawieranych z korzystającymi z komunikacji miejskiej pasażerami. Wszystkie inne skutki czynności, które mogą się pojawić w zakresie działania dróg gminnych będą skutkami o charakterze ubocznym, które nie są bezpośrednim celem samej inwestycji.
W związku z powyższym Wnioskodawca będzie miał prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego od nabycia towarów i usług związanych z realizacją opisanej we wniosku inwestycji.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”. W myśl tego przepisu:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a) nabycia towarów i usług,
b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi. Jednocześnie z zasady tej wynika, że odliczenie podatku naliczonego może być częściowe, tzn. w tej części, w jakiej dane towary lub usługi, z którymi związany jest podatek naliczony są wykorzystywane do realizacji czynności opodatkowanych, z pominięciem tej części podatku od tych towarów i usług, w jakiej towary te (usługi) są wykorzystywane do wykonywania czynności nieopodatkowanych.
Ponadto należy zauważyć, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Wyrażoną w cytowanym powyżej art. 86 ust. 1 ustawy generalną zasadę uprawniającą do odliczenia podatku naliczonego, uzupełniają regulacje zawarte m.in. w art. 86 ust. 2a-2h ustawy.
Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy:
W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.
Stosownie do treści art. 86 ust. 2b ustawy:
Sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:
1) zapewnia dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wyłącznie w odniesieniu do części kwoty podatku naliczonego proporcjonalnie przypadającej na wykonywane w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowane oraz
2) obiektywnie odzwierciedla część wydatków przypadającą odpowiednio na działalność gospodarczą oraz na cele inne niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 – w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe.
Zgodnie z art. 86 ust. 2c ustawy:
Przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:
1. średnioroczną liczbę osób wykonujących wyłącznie prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie osób wykonujących prace w ramach działalności gospodarczej i poza tą działalnością;
2. średnioroczną liczbę godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą w ogólnej średniorocznej liczbie godzin roboczych przeznaczonych na prace związane z działalnością gospodarczą i poza tą działalnością;
3. roczny obrót z działalności gospodarczej w rocznym obrocie podatnika z działalności gospodarczej powiększonym o otrzymane przychody z innej działalności, w tym wartość dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, otrzymanych na sfinansowanie wykonywanej przez tego podatnika działalności innej niż gospodarcza;
4. średnioroczną powierzchnię wykorzystywaną do działalności gospodarczej w ogólnej średniorocznej powierzchni wykorzystywanej do działalności gospodarczej i poza tą działalnością.
Jak stanowi art. 86 ust. 2d ustawy:
W celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.
Na podstawie art. 86 ust. 2g ustawy:
Proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a, 10 i 10c-10g stosuje się odpowiednio.
Na mocy art. 86 ust. 2h ustawy:
W przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji.
Na podstawie delegacji zawartej w art. 86 ust. 22 ustawy, zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999), zwane dalej „rozporządzeniem”.
Stosownie do § 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia:
Rozporządzenie:
1) określa, w przypadku niektórych podatników, sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej „sposobem określenia proporcji”;
2) wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji.
W rozporządzeniu zostali wskazani podatnicy, do których przepisy w nim zawarte się odnoszą. Są to m.in. jednostki samorządu terytorialnego.
Zauważyć należy, że powołany wyżej przepis art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych. Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. Towarzyszą one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach, o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy – przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy, czy nieodpłatną działalność statutową.
Aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Należy zauważyć, że w świetle art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.
Z przedstawionych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie takich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).
Należy wskazać, że w świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 609 ze zm.):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszelkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Art. 7 ust. 1 pkt 2 i pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego;
4) lokalnego transportu zbiorowego.
Należy także przytoczyć przepis art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 320), zgodnie z którym:
Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.
W myśl art. 2 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:
Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:
1) drogi krajowe;
2) drogi wojewódzkie;
3) drogi powiatowe;
4) drogi gminne.
Według art. 2a ust. 2 ustawy o drogach publicznych:
Drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy.
Jak wynika z art. 19 ust. 2 ustawy o drogach publicznych:
Zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5, 5a i 8, są dla dróg:
1) krajowych - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;
2) wojewódzkich - zarząd województwa;
3) powiatowych - zarząd powiatu;
4) gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta)
Zgodnie z art. 20 pkt 3 i pkt 11 ustawy o drogach publicznych:
Do zarządcy drogi należy w szczególności:
1) pełnienie funkcji inwestora;
11)wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających.
Z powyższych przepisów wynika, że działania zarządców dróg mieszczą się w zakresie czynności o charakterze publicznoprawnym i wynikają z wykonywania przez te jednostki władztwa publicznoprawnego.
W tym miejscu należy podkreślić, że z uwagi na swą specyfikę, jednostki samorządu terytorialnego nie są podmiotami zrównanymi z komercyjnymi przedsiębiorcami. Powyższe wynika chociażby z racji uprzywilejowania tych jednostek przez treść art. 15 ust. 6 ustawy i nieuznawania ich za podatnika w określonych okolicznościach, tj. w przypadku działania w charakterze organu władzy publicznej, którego przymiotu komercyjny przedsiębiorca nie posiada i którego działalność, co do zasady, jest opodatkowana w całości. Z tego też względu, rozpatrując w zakresie podatku VAT kwestie uprawnień i obowiązków podmiotów takich, jak jednostki samorządu terytorialnego, należy mieć na względzie okoliczność, że podmioty te – co do zasady – w odniesieniu do większości swych zadań występują jako organ władzy publicznej i nie są uznawane za podatników stosownie do ww. art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.
Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabycia towarów i usług związanych z realizacją inwestycji pn. „(…)”.
Należy wskazać, że obowiązkiem podatnika w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do określonych rodzajów działalności (opodatkowanej, zwolnionej od podatku i niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT), z którym wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania bezpośredniej alokacji.
Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, podatnikowi, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej. Brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do podatku naliczonego związanego z zakupem towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności niepodlegających temu podatkowi oraz zwolnionych z opodatkowania.
W przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do działalności gospodarczej, jak również do celów innych niż działalność gospodarczej, gdy brak jest możliwości przypisania tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej, należy w odniesieniu do tych wydatków zastosować proporcję, w której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że do Państwa zadań własnych, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 oraz pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, należą sprawy w zakresie gminnych dróg, ulic, mostów, placów, organizacji ruchu drogowego oraz lokalnego transportu zbiorowego. Zawarli Państwo ze Spółką umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Zgodnie z treścią umowy są Państwo Organizatorem publicznego transportu zbiorowego na terenie Miasta oraz na terenie gmin sąsiadujących (na mocy zawartych z nimi porozumień komunalnych), natomiast Spółka jest Operatorem, tj. podmiotem świadczącym usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego na terenie Miasta oraz jednostek samorządu terytorialnego, z którymi zawarli Państwo porozumienia. Celem wykonania umowy zlecają Państwo Spółce świadczenie tych usług na liniach komunikacyjnych, które wchodzą – lub w okresie obowiązywania umowy wejdą – w skład sieci komunikacyjnej organizowanej przez Państwa, obejmującej obszar Miasta oraz gmin ościennych, z którymi zawarli Państwo porozumienia, a Spółka zobowiązuje się wykonywać te usługi na warunkach określonych w umowie, zgodnie z obowiązującym prawem krajowym i wspólnotowym. W ramach umowy powierzyli Państwo Operatorowi zadanie polegające na druku i dystrybucji biletów uprawniających do przejazdów środkami lokalnego publicznego transportu zbiorowego. Przychody ze sprzedaży biletów stanowią Państwa przychody. Zasady ustalania cen i opłat za usługi przewozowe oraz zwolnienia z przedmiotowych opłat zostały ustalone w Zarządzeniu Prezydenta Miasta w sprawie (…). Będąc zobowiązanymi do wykonywania zadania z zakresu transportu zbiorowego, zadanie takie wykonują Państwo, udostępniając mieszkańcom możliwość skorzystania z transportu miejskiego. Wykonując działalność w zakresie transportu publicznego świadczą Państwo usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i wykonują je w oparciu o umowy cywilnoprawne zawierane między pasażerem a Państwem.
Celem prawidłowej realizacji zadań związanych z organizacją lokalnego transportu zbiorowego, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, w ramach zadania pn. „(….)”, będą Państwo projektowali, dostarczali, wykonywali i uruchamiali kolejny etap Inteligentnego Systemu Transportowego (system ITS). W ramach realizacji przedsięwzięcia planowane są działania w czternastu komponentach:
1) Rozbudowa (...).
2) Rozbudowa (...).
3) Rozbudowa (...).
4) Rozbudowa (...).
5) Budowa (...).
6) Budowa (...).
7) Modernizacja (...).
8) Rozbudowa (...).
9) Rozbudowa (...).
10) Adaptacja (...).
11) (...).
12) Nadzór (...).
13) Budowa (...).
14) Przeprowadzenie (...).
Odnosząc się do zagadnienia dotyczącego prawa do odliczenia podatku naliczonego od towarów i usług nabywanych na rozbudowę Inteligentnego Systemu Transportowego, wskazać należy, że zgodnie z cytowanym wcześniej art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym, w szczególności zadania własne obejmują sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego. W wyniku realizacji inwestycji zostaną podjęte różne działania, m.in.: w ramach rozbudowy (...) dojdzie do usprawnienia sterowania ruchem z priorytetami dla komunikacji zbiorowej na kolejnych (…) skrzyżowaniach i (…) przejściach dla pieszych. W ramach rozbudowy (...) m.in. na skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych oraz kluczowych wlotach do miasta zostaną zamontowane kamery w sposób umożliwiający monitorowanie bezpieczeństwa uczestników ruchu. W ramach rozbudowy (...) zainstalowane zostaną m.in. tablice zmiennej treści i wyświetlacze prędkości. Infrastruktura ta informuje kierowców m.in. o warunkach ruchowych (czasie przejazdu), zmianach w organizacji tras, wpływa na zoptymalizowanie płynności i kierunków ruchu pojazdów indywidualnych (ograniczanie nadmiernego ruchu na najbardziej obciążonych ciągach komunikacyjnych). Wyświetlacze informujące o prędkości poruszania pojazdów wpływają z kolei na bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego. W ramach budowy (...) planuje się montaż (…) stacji meteorologicznych oraz (…) stacji pomiaru jakości powietrza, które dostarczać będą informacje o warunkach atmosferycznych oraz jakości powietrza. System umożliwia służbom monitorowanie warunków atmosferycznych i ich wpływu na ciągi transportowe. System i zebrane w jego wyniku dane promują również bardziej prośrodowiskowe praktyki transportowe. W ramach inwestycji zostanie również zmodernizowana sygnalizacja świetlna na (…) skrzyżowaniach i (…) przejściach dla pieszych.
Należy zauważyć, że rozbudowanie systemu ITS w tym zakresie będzie miało wpływ m.in. na poprawę warunków ruchu drogowego, poprawę bezpieczeństwa uczestników ruchu, zmniejszenie negatywnego oddziaływania ruchu na środowisko. Powyższe działania wpisują się więc również w realizację Państwa ustawowych obowiązków (zadań własnych), polegających na zapewnieniu bezpieczeństwa i prawidłowej organizacji ruchu drogowego.
Potwierdzili to również Państwo wskazując, że inwestycja spowoduje zmiany w ruchu drogowym nie tylko w zakresie komunikacji zbiorowej, lecz także w zakresie komunikacji indywidualnej. Rozbudowa systemu ITS będzie miała wpływ na transport drogowy jako całość. Co więcej, wskazali Państwo również, że dzięki wielu dostępnym źródłom informacji system posiada dane o natężeniu i charakterze ruchu drogowego, o warunkach atmosferycznych, występujących utrudnieniach i niebezpieczeństwach. Może określić także parametry, jak liczba przejeżdżających przez dany odcinek drogi pojazdów w określonym czasie, kierunek poruszania się pojazdów czy czas ich przebywania w danym odcinku. Powyższe informacje mogą być więc wykorzystywane nie tylko w celu zapewnienia priorytetu komunikacji miejskiej, ale także w celu usprawnienia i zapewnienia bezpieczeństwa całego ruchu drogowego. Rozbudowa (...), (…), (...), (...) oraz modernizacja sygnalizacji świetlnej wpływać będzie na usprawnienie i bezpieczeństwo ruchu wszystkich użytkowników dróg w mieście, a nie tylko osób korzystających z komunikacji publicznej. Tym samym będzie się wpisywać w zakres realizowanych przez Państwa w charakterze organu władzy publicznej zadań własnych.
Zauważyć również należy, że przedmiot Państwa działalności stanowi m.in. zapewnienie lokalnego transportu zbiorowego. Wykonywane w tym zakresie czynności, za które pobierana jest opłata (w formie biletów) stanowią niewątpliwie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Do celów związanych z działalnością gospodarczą należy zaliczyć również realizację obowiązków wynikających z ustaw oraz aktów prawa miejscowego (zarządzeń Prezydenta Miasta), polegających na zapewnieniu bezpłatnych/ulgowych przejazdów pojazdami komunikacji miejskiej na rzecz określonych grup społecznych. Taki obowiązek został nałożony na Państwa przepisami ustaw oraz aktów prawa miejscowego, co nie świadczy o tym, że takie nieodpłatne świadczenie usług przejazdów na rzecz określonych grup społecznych odbywa się poza prowadzoną działalnością gospodarczą. Nieodpłatne przejazdy dla określonych grup społecznych podyktowane wymienionymi uregulowaniami wpisują się w prowadzoną przez Państwa ogólną działalność gospodarczą w zakresie lokalnego transportu zbiorowego.
Jednak, pomimo tego, że planowana inwestycja będzie realizowana z uwagi na chęć usprawnienia organizacji lokalnego transportu zbiorowego, nie można negować, że podjęte czynności będą wpływać na cały układ komunikacyjny Miasta. Oprócz wykorzystania systemu ITS w działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług transportu zbiorowego, rozbudowany system ITS, zostanie wykorzystany również do realizacji zadań własnych w zakresie dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego. Nie można tylko opierać się na celach, które wiązały się z podjęciem decyzji o realizacji systemu ITS, ale także odnieść się do rzeczywistego wykorzystania towarów i usług nabytych w związku z realizacją inwestycji. A jak wynika z okoliczności sprawy towary i usługi nabywane w związku z rozbudową systemu ITS, oprócz wykorzystania w prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej, będą wykorzystywane do czynności niepodlegających opodatkowaniu – realizacji przez Państwa w charakterze organu władzy publicznej zadań własnych związanych z drogami i ulicami oraz organizacją ruchu drogowego.
Jednocześnie należy zauważyć, że towary i usługi nabywane w związku z inwestycją w zakresie montażu i włączeniu do systemu ITS kamer na parkingu wewnętrznym oraz w zakresie rozbudowy (...) polegającego na integracji z systemem zliczania zajętości miejsc parkingowych na 2 parkingach, instalacji 3 modułów informacji parkingowej naprowadzających na parkingi wewnętrzne (poza pasem drogowym), nie będą służyły działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług transportu zbiorowego, tylko będą związane z działalnością gospodarczą polegającą na świadczeniu usług odpłatnego udostępniania miejsc parkingowych na parkingach wewnętrznych (poza pasem drogowym).
Powyższe również potwierdza, że inwestycja w Inteligentny System Transportowy nie ma na celu wyłącznie realizacji zadania polegającego na organizowaniu i prowadzeniu lokalnego transportu zbiorowego, ale stanowi również realizację zadania własnego w zakresie dróg, ulic, placów oraz organizacji ruchu drogowego. Przy czym w przypadku wydatków związanych z parkingami, na których świadczą Państwo usługi odpłatnego udostępniania miejsc parkingowych, zadanie własne w zakresie dróg, ulic, placów oraz organizacji ruchu drogowego będzie realizowane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, natomiast w przypadku działań służących poprawie warunków ruchu drogowego, poprawie bezpieczeństwa uczestników ruchu i zmniejszeniu negatywnego oddziaływania ruchu na środowisko, będą Państwo działali w charakterze organu władzy publicznej.
Z powyższych okoliczności wynika więc, że wydatki będące przedmiotem ww. inwestycji ponoszone będą zarówno w celu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług transportu zbiorowego oraz usług odpłatnego udostępniania miejsc parkingowych, jak i w celu realizacji przez Państwa w charakterze organu władzy publicznej zadań własnych w zakresie gminnych dróg, ulic oraz organizacji ruchu drogowego. Zatem uznać należy, że Inteligentny System Transportowy nie będzie służył wyłącznie czynnościom opodatkowanym.
Mając na uwadze powyższe ustalenia, przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy, należy stwierdzić, że będzie Państwu przysługiwało prawo do częściowego odliczenia kwot podatku naliczonego z faktur dokumentujących ponoszone wydatki w ramach ww. inwestycji, ponieważ będą Państwo wykorzystywali towary i usługi nabyte w związku z realizacją inwestycji zarówno do działalności gospodarczej (świadczenie odpłatnych usług przewozowych komunikacji miejskiej oraz nieodpłatnych usług przewozowych dla grup wskazanych w zarządzeniu Prezydenta Miasta i w ustawach, a także świadczenie usług odpłatnego udostępniania miejsc parkingowych), jak również do celów innych niż działalność gospodarcza (czyli do wykonywania zadań własnych w charakterze organu władzy publicznej polegających m.in. na poprawie warunków ruchu, poprawie bezpieczeństwa uczestników ruchu, zmniejszeniu negatywnego oddziaływania ruchu na środowisko). Jeżeli będzie możliwe przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju działalności, z którym wydatki te są związane, będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z czynnościami opodatkowanymi, nie będzie natomiast przysługiwało w stosunku do towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności niepodlegających temu podatkowi. W sytuacji, gdy takie wyodrębnienie nie będzie możliwe, będą Państwo zobowiązani do odliczenia podatku naliczonego od przedmiotowych wydatków przy zastosowaniu zasad określonych w art. 86 ust. 2a-2h ustawy oraz w przepisach rozporządzenia.
W konsekwencji, Państwa stanowisko co do prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabycia towarów i usług związanych z realizacją inwestycji pn. „(…)” jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytania) w odniesieniu do opisanego zdarzenia przyszłego. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Natomiast odnośnie przywołanych przez Państwa wyroków sądów administracyjnych należy zauważyć, że wyroki sądów to rozstrzygnięcia w konkretnej sprawie, osadzonej w określonym stanie faktycznym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) w swoim rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie przewiduje on takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych (w Polsce nie obowiązuje system precedensów sądowych). W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroku zamyka się w obrębie sprawy, w której została wydana.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right