Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 18 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL3.4012.266.2024.2.LS
Brak prawa do złożenia aktualizacji VAT-R, brak prawa do odliczenia podatku VAT, korekta podatku naliczonego.
Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług:
·jest nieprawidłowe w zakresie prawa do złożenia aktualizacji VAT-R oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur bez NIP dokumentujących zakup towarów i usług związanych z chowem trzody chlewnej, które zostały wystawione przed datą rejestracji Wnioskodawcy jako czynnego podatnika podatku VAT;
·jest prawidłowe w zakresie prawa do dokonania korekty podatku naliczonego na podstawie art. 91 ustawy o podatku VAT w związku z nabyciem x sztuk warchlaków, wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności, tj.: tabliczki informacyjne, paletopojemniki, lepy na roli, grzałki bojlera, pompy głębinowej, pudełka do tuszu do tatuownicy uderzeniowej, buta zsypowego i inne przedmioty związane z prowadzeniem tuczu, pasz, probiotyków, otrębów pszennych, olei paszowych, śrut sojowych oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody, usług analizy wody wraz z transportem, usług weterynaryjnych, usług zbiórki i transportu wraz z unieszkodliwianiem padłych świń.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
15 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 8 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:
·prawa do złożenia aktualizacji VAT-R oraz prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur bez NIP dokumentujących zakup towarów i usług związanych z chowem trzody chlewnej, które zostały wystawione przed datą rejestracji Wnioskodawcy jako czynnego podatnika podatku VAT;
·prawa do dokonania korekty podatku naliczonego na podstawie art. 91 ustawy o podatku VAT w związku z nabyciem x sztuk warchlaków, wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności, tj.: tabliczki informacyjne, paletopojemniki, lepy na roli, grzałki bojlera, pompy głębinowej, pudełka do tuszu do tatuownicy uderzeniowej, buta zsypowego i inne przedmioty związane z prowadzeniem tuczu, pasz, probiotyków, otrębów pszennych, olei paszowych, śrut sojowych oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody, usług analizy wody wraz z transportem, usług weterynaryjnych, usług zbiórki i transportu wraz z unieszkodliwianiem padłych świń.
Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 maja 2024 r. (wpływ 29 maja 2024 r.) poprzez: wyjaśnienie przyczyny złożenia dwóch identycznych wniosków oraz doprecyzowanie opisu sprawy.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca jest dzierżawcą gospodarstwa rolnego, w ramach którego prowadzi działalność rolniczą polegającą na tuczu trzody chlewnej. W związku z podjęciem tej działalności zrezygnował ze statusu rolnika ryczałtowego i uzyskał status zarejestrowanego, czynnego podatnika VAT od 1 sierpnia 2023 r. Wnioskodawca przed dniem rezygnacji ze zwolnienia przewidzianego dla rolników ryczałtowych nie wykonywał czynności opodatkowanych podatkiem VAT, ale nabywał towary i usługi służące przyszłej sprzedaży opodatkowanej. Pierwsza sprzedaż żywca miała miejsce 31 lipca 2023 r., kiedy to Wnioskodawca złożył już zawiadomienie o rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego na formularzu VAT-R, ale nie był jeszcze formalnie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Dokonana w tym dniu sprzedaż była pierwszą i jedyną sprzedażą zrealizowaną przed dniem zarejestrowania. Kolejne sprzedaże Wnioskodawca dokonał już jako zarejestrowany podatnik VAT czynny.
W związku z powyższym, Wnioskodawca jest zainteresowany uzyskaniem potwierdzenia istnienia po jego stronie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w formie korekty podatku naliczonego z tytułu zakupu towarów i usług nabytych przed dniem rejestracji jako podatnik VAT czynny.
Umową dzierżawy z dnia (...)2022 r. Wnioskodawca, objął w posiadanie gospodarstwo rolne obejmujące (...) ha fizycznych wraz ze znajdującymi się na jego terenie budynkami, obiektami oraz urządzeniami przystosowanymi do prowadzenia działalności rolniczej w zakresie tuczu trzody chlewnej, planując prowadzić działalność w powyższym zakresie jako czynny podatnik VAT. Następnie na mocy decyzji administracyjnej Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w (…) z dnia (...)2023 r., gospodarstwo rolne prowadzone przez Wnioskodawcę otrzymało indywidualny numer identyfikacyjny: (…). Tym samym, Wnioskodawca uzyskał wpis do krajowego systemu ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności prowadzonego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Po otrzymaniu numeru identyfikacyjnego Wnioskodawca rozpoczął działania związane z prowadzeniem, w dzierżawionym gospodarstwie, rolniczej działalności gospodarczej w zakresie tuczu trzody chlewnej.
Na działalność tę składają się następujące czynności: zakup młodych prosiąt (warchlaków ok. 15-16 tygodni), intensywne ich żywienie, doglądanie i pielęgnacja w celu uzyskania zdrowego żywca rzeźnego, a następnie, po osiągnięciu przez zwierzęta odpowiedniej masy, sprzedaż do ubojni. Okres tuczu jednego stada trwa ok. 85 dni, licząc od dnia wstawienia. W rezultacie, daje to cztery pełne cykle wzrostu (zakup-sprzedaż) w roku kalendarzowym.
Wnioskodawca po wypełnieniu wniosku zgodnie z uzyskanymi w urzędzie informacjami, złożył zgłoszenie rejestracyjne na formularzu VAT-R do właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego w dniu 28 lipca 2023 r., wskazując 1 sierpnia 2023 r. jako datę rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 43 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U.2023.1570 z dnia 09.08.2023, dalej „ustawa”, „ustawa o VAT”) – potwierdzając tym samym wolę rezygnacji ze statusu rolnika ryczałtowego i zarejestrowania się dla celów prowadzonej działalności rolniczej, jako podatnik VAT czynny.
Nadmienić przy tym należy, że Wnioskodawca podejmował próby zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny już we wcześniejszych okresach, zamierzał bowiem od „samego początku” prowadzić działalność opodatkowaną VAT i nie korzystać ze zwolnienia dla rolników ryczałtowych. Jednakże we właściwym dla Niego urzędzie skarbowym uzyskał informację o braku takiej możliwości z uwagi na pozostawanie we wspólności majątkowej z małżonką, która także prowadzi gospodarstwo rolne i z tego tytułu posiada status czynnego podatnika VAT (od dnia (...)2021 r.). W ramach prowadzonego gospodarstwa małżonka Wnioskodawcy zajmuje się uprawą zbóż, roślin strączkowych i roślin oleistych na nasiona z wyłączeniem ryżu. Małżonka posiada osobny numer identyfikacyjny gospodarstwa, to znaczy, że jest oddzielnym producentem rolnym, prowadzącym samodzielne gospodarstwo rolne stanowiące zorganizowaną całość gospodarczą. Do prowadzenia niniejszej działalności nie wykorzystywała, ani nie wykorzystuje obecnie, żadnych składników majątku wchodzących w skład dzierżawionego przez Wnioskodawcę gospodarstwa rolnego. Chcąc umocnić odrębność w zakresie prowadzonych gospodarstw, małżonkowie podjęli decyzję o ustanowieniu rozdzielności majątkowej, podpisując w dniu (...)2023 r. stosowną umowę małżeńską majątkową (nr rep. (…)).
Pomimo pierwotnie negatywnej oceny organów podatkowych, w związku z powołaniem się przez Wnioskodawcę na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 24 marca 2022 r. w sprawie C-697/20, Jego zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, w którym zrezygnował ze zwolnienia dla rolników ryczałtowych zostało ostatecznie przyjęte w dniu 28 lipca 2023 r., ale z datą rezygnacji ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT od 1 sierpnia 2023 r. Wnioskodawca został zatem formalnie zarejestrowany jako czynny podatnik VAT od dnia 1 sierpnia 2023 r. Równocześnie Wnioskodawca wystąpił o nadanie numeru identyfikacji podatkowej NIP.
W okresie poprzedzającym rejestrację jako podatnik VAT czynny Wnioskodawca nabywał towary i usługi z przeznaczeniem na potrzeby prowadzonej działalności rolniczej i zrealizowania przyszłej opodatkowanej sprzedaży tuczników. W szczególności, w maju 2023 r., Wnioskodawca nabył pierwsze „startowe” stado warchlaków w liczbie x sztuk. Kolejne stado liczące y sztuk trzody, Wnioskodawca nabył dopiero w ostatnich dniach sierpnia 2023 r.
Zgodnie z naturą prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności, w procesie tuczu trzody chlewnej, część zakupionych zwierząt padła. W rozbiciu na poszczególne miesiące liczba upadków z pierwszego („startowego”) stada była następująca:
-czerwiec 2023 r. – (...) szt.,
-lipiec 2023 r. – (...) szt.,
-sierpień 2023 r. – (...) szt.
Razem: (...) przypadki padnięć żywca pochodzącego z pierwszego stada.
Skutkiem powyższego były czynniki naturalne, sporadycznie spowodowane chorobą stwierdzoną przez lekarza weterynarii. Utrata (...) warchlaków, (co stanowi 1,6% pierwszego stada) mieści się w zwykle przyjmowanych normach strat przy tuczu trzody chlewnej, liczących średnio od 3% do 5%. Pozostałe tuczniki z pierwszego stada prawidłowo wzrosły i zgodnie z założeniami zostały sprzedane. Pierwszej sprzedaży tuczników (w liczbie (...) sztuk = 9% pierwszego stada) dokonano w dniu 31 lipca 2023 r. Przed jej dokonaniem Wnioskodawca złożył już do właściwego organu zgłoszenie o rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego na formularzu VAT-R, ale nie pozostawał jeszcze formalnie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Z tego względu, dokonał sprzedaży z zastosowaniem zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, składając oświadczenie o posiadaniu statusu rolnika ryczałtowego. Powyższe zdarzenie udokumentowane zostało fakturą VAT-RR wystawioną przez nabywcę tuczników.
Sprzedaż pozostałych tuczników (w liczbie (...) sztuk = 91% pierwszego stada) miała miejsce po dniu 1 sierpnia 2023 r., kiedy to Wnioskodawca posiadał już status czynnego podatnika VAT, w związku z czym dla udokumentowania powyższych transakcji wystawiono faktury sprzedaży i rozliczono z tego tytułu podatek VAT według stawki 8%.
Oprócz zakupu warchlaków, Wnioskodawca przed dniem rejestracji dla celów VAT ponosił również inne wydatki związane z tuczem i prowadzeniem gospodarstwa, takie jak przykładowo:
-zakup wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności m.in.: tabliczki informacyjne, paletopojemniki, lepy na roli, grzałki bojlera, pompy głębinowej, pudełka do tuszu do tatuownicy uderzeniowej, buta zsypowego i innych przedmiotów związanych z prowadzeniem tuczu,
-zakup pasz, prebiotyków, otrębów pszennych, olei paszowych, śrut sojowych oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody,
-zakup usług analizy wody wraz z transportem,
-zakup usług weterynaryjnych, a także
-zakup usług zbiórki i transportu wraz z unieszkodliwianiem padłych świń.
Dla potwierdzenia nabycia towarów i usług związanych z przedmiotową działalnością rolniczą, Wnioskodawca każdorazowo otrzymywał fakturę, przy czym, w okresie od dnia otrzymania numeru identyfikacji gospodarstwa rolnego ((...)2023 r.) do dnia zarejestrowania jako podatnik VAT czynny (1 sierpnia 2023 r.) Wnioskodawca nie posiadał numeru NIP. Tym samym, faktury wystawione w powyższym okresie nie zawierają numeru identyfikacji podatkowej, lecz imię i nazwisko podatnika, adres zamieszkania, numer identyfikacyjny prowadzonego gospodarstwa oraz miejsce prowadzenia działalności rolniczej.
Podsumowując, w przedmiotowym stanie faktycznym, przed zarejestrowaniem się przez Wnioskodawcę jako czynny podatnik VAT, miał miejsce następujący ciąg zdarzeń:
1)(…)2022 r. – zawarcie umowy dzierżawy gospodarstwa rolnego przystosowanego do prowadzenia działalności w zakresie tuczu i jego objęcie przez Wnioskodawcę,
2)(…)2023 r. – nadanie indywidualnego numeru gospodarstwu rolnemu Wnioskodawcy,
3)kwiecień-lipiec 2023 r. – próby zarejestrowania się przez Wnioskodawcę jako czynny podatnik VAT,
4)17-25 maja 2023 r.
-zakup pierwszego stada warchlaków do tuczu liczącego x sztuk, udokumentowany fakturami bez numeru NIP Wnioskodawcy,
-zakup wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności m.in.: tabliczek informacyjnych, paletopojemników, lepów na roli, grzałki bojlera, pompy głębinowej, pudełek do tuszu do tatuownicy uderzeniowej, buta zsypowego i innych przedmiotów,
-zakup pasz, probiotyków, otrębów pszennych, olei paszowych, śrut sojowych oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody,
-zakup usług analizy wody wraz z transportem,
-zakup usług weterynaryjnych,
wszystkie udokumentowane fakturami bez numeru NIP Wnioskodawcy,
5)czerwiec-sierpień 2023 r. – przypadki padnięć żywca i zakup usług zbiórki i transportu wraz z unieszkodliwianiem padłych świń udokumentowany fakturami bez numeru NIP Wnioskodawcy,
6)28 lipca 2023 r. – dokonanie zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R, ze wskazaniem dnia 1 sierpnia 2023 r. jako daty rezygnacji ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 3 ustawy o VAT,
7)31 lipca 2023 r. – sprzedaż (...) dorosłych tuczników z pierwszego „startowego” stada (dokonanie sprzedaży ze statusem rolnika ryczałtowego),
8)1 sierpnia 2023 r. – formalna rejestracja Wnioskodawcy jak podatnika VAT czynnego i dokonywanie opodatkowanej sprzedaży tuczników w ramach prowadzonej działalności.
Biorąc pod uwagę kolejność tych wydarzeń oraz krótki okres pomiędzy ich następstwem, Wnioskodawca dokonując pierwszej sprzedaży działał w błędnym przekonaniu, że złożony formularz VAT-R wywołuje skutki prawne od dnia 28 lipca 2023 r., tj. od dnia jego złożenia we właściwym urzędzie. Zgodnie z obowiązującym na moment sprzedaży stanem faktycznym otrzymał on od kontrahenta – nabywcy fakturę VAT-RR dokumentującą wskazaną sprzedaż jako dokonaną w charakterze rolnika ryczałtowego – co nie było bezpośrednim zamiarem Wnioskodawcy, ponieważ „od początku” zamierzał on prowadzić sprzedaż opodatkowaną.
Kolejnych sprzedaży (od dnia 1 sierpnia 2023 r.) dokonano już zgodnie z założeniami, tj. jako czynny podatnik VAT.
Niemniej, wskutek powyższych zdarzeń, w pierwszej deklaracji podatkowej, złożonej za sierpień 2023 r., Wnioskodawca wykazał i rozliczył należny podatek VAT (zgodnie z posiadanymi dokumentami) z tytułu zrealizowanych od dnia 1 sierpnia 2023 r. opodatkowanych sprzedaży, dokonanych w charakterze czynnego podatnika VAT (tj. z pominięciem sprzedaży dokonanej 31 lipca 2023 r.).
Zaś z faktur dokumentujących zakup wymienionych enumeratywnie we wniosku towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w ramach przyszłej opodatkowanej sprzedaży, nabytych przed dniem rejestracji jako podatnik VAT czynny, Wnioskodawca, w tej samej deklaracji podatkowej, odliczył w całości wskazany na nich podatek naliczony.
Wskutek opisanych wyżej okoliczności, pojawiła się wątpliwość dotycząca istnienia prawa do aktualizacji złożonego w urzędzie formularza VAT-R oraz obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz realizacji ww. prawa w zastosowanym przez Wnioskodawcę trybie oraz zakresie.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu sprawy
Pytanie 1: W jakich okresach (proszę wskazać konkretne daty) podejmował Pan próbę zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny?
Odpowiedź na pytanie nr 1:
Wnioskodawca podejmował próby zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny od kwietnia 2023 r., tj. w okresie następującym po otrzymaniu indywidualnego numeru gospodarstwa i rozpoczęciu działalności rolniczej w zakresie tuczu trzody chlewnej. Próby te podjęto trzykrotnie. Wnioskodawca nie pamięta konkretnych dat, ani nie dysponuje dowodami potwierdzającymi, w których dniach odbyły się wskazane wizyty w urzędzie.
Pytanie 2: Czy posiada Pan stosowne dokumenty potwierdzające odmowę zarejestrowania Pana jako czynnego podatnika podatku VAT? Jeśli tak, to jakie to są dokumenty?
Odpowiedź na pytanie numer 2:
Wnioskodawca nie posiada dokumentów potwierdzających odmowę zarejestrowania go jako podatnika VAT czynnego. Podczas pierwszych prób rejestracji do VAT Wnioskodawca uzyskał we właściwym urzędzie ustne informacje o braku możliwości dokonania rejestracji z uwagi na pozostawanie we wspólności majątkowej z małżonką, która prowadzi gospodarstwo rolne i z tego tytułu posiada już status czynnego podatnika VAT.
Pytanie 3: Od jakich wydatków odliczył Pan w całości podatek VAT? Proszę konkretnie wskazać?
Odpowiedź na pytanie nr 3:
W pierwszej złożonej jako podatnik VAT czynny deklaracji podatkowej za miesiąc sierpień 2023 r., Wnioskodawca w całości odliczył wartość naliczonego podatku VAT z faktur dokumentujących dokonane przed dniem rejestracji nabycie:
1)x sztuk warchlaków – (4 faktury dokumentujące zakup kolejno: (...) trzody),
2)wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności – tj.: paletopojemnika (…) (plomba nr (…), buta przezroczystego plastikowego 30 stopni, grzałki bojlera (…) , (…) pompy głębinowej (…), pudełka do tuszu do tatuownicy uderzeniowej, preparatów dezynfekująco-czyszczących (…), (…), tabliczek informacyjnych (...), lepów na roli (...) – część towarów nabyta wraz z usługą transportu,
3)pasz, prebiotyków oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody – tj. oleju sojowego (odgumowanego) w paletopojemniku, otrębów pszennych (…) + materiał paszowy, śruty sojowej (…) m.in. luz, mieszanki paszowej (…),
4)usług analizy wody wraz z transportem,
5)usług weterynaryjnych,
6)usług zbiórki i transportu świń o masie ciała powyżej 50kg wraz z usługą ich unieszkodliwiania.
Pytanie 4: Czy faktury, które dokumentują zakup towarów i usług przed rejestracją potwierdzają czynności faktycznie dokonane, tzn. czy odzwierciedlają rzeczywisty przedbieg zdarzeń gospodarczych związanych z tymi nabyciami?
Odpowiedź na pytanie numer 4:
Tak, faktury dokumentujące zakupy towarów i usług dokonane przez podatnika przed Jego formalną rejestracją jako podatnik VAT czynny potwierdzają czynności faktycznie dokonane i odzwierciedlają rzeczywisty przebieg zdarzeń gospodarczych związanych z poczynionymi zakupami. Towary i usługi będące przedmiotem ww. faktur zostały skutecznie nabyte (dostarczone lub wykonane na rzecz podatnika) w okresie poprzedzającym formalną rejestrację do VAT.
Pytanie 5:Czy faktury, które dokumentują zakup towarów i usług przed rejestracją zawierają (oprócz NIP) dane określone w art. 106e ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361)?
Odpowiedź na pytanie numer 5:
Tak, faktury dokumentujące zakupy towarów i usług dokonane przez podatnika przed Jego formalną rejestracją jako podatnik VAT czynny zawierają (oprócz numeru NIP Wnioskodawcy) wszelkie niezbędne elementy formalne, tj. dane określone w art. 106e ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r., poz. 361).
Pytanie 6: Czy jakiekolwiek towary i usługi nabyte przez Pana przed rejestracją stanowią w Pana działalności gospodarczej środki trwałe przekraczające kwotę 15 000? Jeśli tak, to proszę wskazać które?
Odpowiedź na pytanie numer 6:
Nie, w okresie poprzedzającym formalną rejestrację do VAT Wnioskodawca nie nabył żadnego środka trwałego o wartości przekraczającej 15.000 zł.
Pytania:
1.Czy w przedstawionej sytuacji, Wnioskodawcy przysługuje prawo do uznania pierwszej sprzedaży, za sprzedaż dokonaną w charakterze czynnego podatnika VAT i tym samym prawo wyboru innej daty rezygnacji ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 3 ustawy o VAT w drodze złożenia aktualizacji VAT-R?
2.W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, czy w zaistniałym stanie faktycznym Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia całości podatku naliczonego z faktur dokumentujących towary i usługi nabyte przed dniem Jego formalnej rejestracji jako czynny podatnik VAT w oparciu o art. 86 ust. 1 ustawy o VAT?
3.W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 i pytanie nr 2, czy w stosunku do towarów i usług nabytych przed dniem formalnej rejestracji jako podatnik VAT czynny, po stronie Wnioskodawcy istnieje prawo do korekty podatku naliczonego w trybie, o którym mowa w art. 91 ustawy o VAT w całości lub z uwzględnieniem stosownej proporcji?
Pana stanowisko w sprawie
Ad. 1
W ocenie Wnioskodawcy, w przedstawionej sytuacji przysługuje Mu prawo do uznania pierwszej sprzedaży za sprzedaż dokonaną w charakterze czynnego podatnika VAT i tym samym prawo wyboru innej daty rezygnacji ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 3 ustawy o VAT w drodze złożenia aktualizacji VAT-R.
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT: Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Według art. 15 ust. 1 ustawy: Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy: Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
W myśl art. 2 pkt 15 ustawy: Przez działalność rolniczą – rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin „in vitro”, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (CN 4403 41 00 i 4403 49) oraz bambusa (CN 1401 10 00), a także świadczenie usług rolniczych.
Biorąc pod uwagę przytoczoną definicję działalności gospodarczej uznać należy, że pojęcie działalności rolniczej mieści się w jej zakresie. Zatem, Wnioskodawca prowadzący działalność rolniczą polegającą na tuczu trzody chlewnej – prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT – i na gruncie tejże ustawy uważany jest za podatnika.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy: zwalnia się od podatku: dostawę produktów rolnych dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego.
W świetle art. 43 ust. 3 ustawy: Rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, które są zwolnione od podatku na podstawie ust. 1 pkt 3, może zrezygnować z tego zwolnienia pod warunkiem dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 i 2. Zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy: Podmioty, o których mowa w art. 15 i 15a, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.
Kolejno, w myśl art. 96 ust. 2 ustawy: W przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych.
Na podstawie przytoczonego w powyższym przepisie art. 15 ust. 4 i ust. 5 ustawy uznaje się, że: w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1, jak również osoby fizyczne prowadzące wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach.
W odniesieniu do powyższych przepisów krajowych, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: „Trybunał”, „TSUE”) w przytoczonym uprzednio wyroku z dnia 24 marca 2022 r. w sprawie C-697/20, orzekł, że art. 9, 295 i 296 Dyrektywy 2006/112/WE Rady w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. z 2006 r. 347.1 z dnia 11.12.2006 r., dalej jako: „Dyrektywa”) stoją na przeszkodzie praktyce państwa członkowskiego, która wyklucza możliwość uznania małżonków prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową za odrębnych podatników VAT. Na kanwie niniejszej sprawy Trybunał potwierdził, że możliwe jest uznanie małżonków prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową za odrębnych podatników, jeżeli każde z nich prowadzi tę działalność samodzielnie.
Oznacza to, że pozostawanie przez Wnioskodawcę w analizowanym okresie we współwłasności małżeńskiej oraz fakt, że małżonka równolegle prowadziła osobne gospodarstwo rolne jako podatnik VAT czynny, nie stanowiło przesłanki uniemożliwiającej zarejestrowanie się Wnioskodawcy dla celów VAT jako osobny podatnik VAT czynny.
Zgodnie z art. 96 ust. 4: Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 – jako „podatnika VAT zwolnionego”, i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.
Z przepisów ustawy o VAT nie wynika przy tym, że rejestracja podatnika jako podatnika VAT czynnego jest możliwa wyłącznie z datą bieżącą. Dopuszcza się w związku z tym, rejestrację podatników jako czynnych podatników VAT z datą wsteczną. Przyjmuje się, że dotyczy to między innymi podatników, którzy po rozpoczęciu działalności gospodarczej zachowują się jako czynni podatnicy VAT.
Z uwagi na zaprezentowany we wniosku ciąg wydarzeń Wnioskodawca kwestionuje charakter pierwszej zrealizowanej przez Niego sprzedaży, uznając, że jego zamiarem „od początku” prowadzenia działalności było dokonywanie transakcji opodatkowanych, czego dowodem są wcześniejsze próby zarejestrowania się do celów VAT. W ocenie podatnika, oświadczenie o korzystaniu ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 3 złożone zostało błędnie i nie wywołuje skutków prawnych.
Zgodnie z zasadą ogólną określoną w art. 106j ustawy o VAT:
W przypadku, gdy po wystawieniu faktury:
1)podstawa opodatkowania lub kwota podatku wskazana w fakturze uległa zmianie,
2)(uchylony),
3)dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,
4)dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,
5)stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji faktury,
– podatnik wystawia fakturę korygującą.
Według Wnioskodawcy opisana sytuacja spełnia przesłankę przewidzianą w art. 106j ust. 1 pkt 5 uprawniającą go (jako podatnika) do:
-zawnioskowania do kontrahenta-nabywcy z prośbą o wystawienie korekty faktury VAT-RR,
-zwrotu kontrahentowi – nabywcy nadpłaconego przez Niego podatku od towarów i usług oraz
-udokumentowania pierwszej sprzedaży jako transakcji opodatkowanej podatkiem VAT poprzez wystawienie faktury sprzedaży z naliczonym 8% podatkiem od towarów i usług.
Takie działanie potwierdzać będzie fakt, że od chwili rozpoczęcia działalności zamierzał być czynnym podatnikiem podatku VAT.
Jeżeli więc Wnioskodawca zamierzał w czasie pierwszej sprzedaży wystąpić w charakterze czynnego podatnika VAT – to pomimo niedopełnienia formalnego obowiązku złożenia dokumentów rejestracyjnych w terminie wynikającym z art. 96 ust. 1 ustawy o VAT, przysługiwać Mu będzie prawo do rejestracji jako podatnik VAT czynny z datą wsteczną, tj. od dnia 31 lipca 2023 r. (daty faktycznego rozpoczęcia działalności).
W konsekwencji, Wnioskodawca będzie miał prawo skorygować zgłoszenie rejestracyjne VAT-R poprzez jego aktualizację, wskazując w nim datę faktycznego rozpoczęcia działalności.
Stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.
Ad. 2
W ocenie Wnioskodawcy, w zaistniałym stanie faktycznym, w stosunku do towarów i usług nabytych przed dniem formalnej rejestracji jako podatnik VAT czynny, po stronie Wnioskodawcy istnieje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w pełnej wysokości.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT: W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W myśl art. 86 ust. 10 ustawy: Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.
Jednakże, z art. 86 ust. 10b wynika, że: Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a – powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny. Stosownie zaś do art. 86 ust. 13: Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 10d, 10e i 11, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej:
1)za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, albo
2)za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 99 ust. 2 i 3, za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych, po okresie rozliczeniowym, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego
– nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Jednocześnie, według dyspozycji art. 88 ust. 4 ustawy: obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
W świetle powyższego, należy rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa. Co do zasady momentem powstania prawa do odliczenia podatku naliczonego jest moment otrzymania faktury (art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy), natomiast, aby uprawnienie to zrealizować podatnik musi posiadać status podatnika VAT czynnego (art. 88 ust. 4).
Niewątpliwie, art. 88 ust. 4 ustawy przewiduje sankcję w postaci pozbawienia podatnika prawa do obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego w razie niezarejestrowania się jako podatnik VAT czynny, jednakże, z jego treści nie wynika, aby do nabycia uprawnienia do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego koniecznym było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego w momencie otrzymania faktury.
W praktyce, nabycie prawa do odliczenia podatku naliczonego może powstać przed nabyciem prawa do jego realizacji.
Potwierdzeniem powyższego są liczne wyroki TSUE m.in. w sprawach C-268/83 oraz C-110/94, w których Trybunał stwierdził, że powstanie prawa do odliczenia nie zależy od formalnego uznania statusu podatnika przez organy podatkowe. Nabywane jest ono automatycznie, z chwilą uzyskania statusu podatnika, którym się staje w momencie pierwszych inwestycji związanych z przyszłą działalnością gospodarczą.
Podobny wniosek wynika z wyroku w sprawie C-385/09, w którym TSUE uznał, że: prawo do odliczenia powstaje w momencie, w którym podatek ten stał się należny, a jego powstanie nie jest w żaden sposób uzależnione od formalnego uznania statusu podatnika przez organ skarbowy, ale od zaistnienia po stronie podatnika zamiaru, potwierdzonego obiektywnymi dowodami, prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów dotyczących VAT.
Tezę tę, wielokrotnie potwierdzały także krajowe sądy administracyjne, w tym Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 grudnia 2006 r., sygn. I FSK 378/06 oraz z 28 lipca 2011 r., sygn. I FSK 1430/10. Stanowisko to jest także przyjmowane przez organy podatkowe, czego przykładem mogą być interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej np. z dnia 29 maja 2020 r., znak: 0114-KDIP1-3.4012.208.2020.1.ISK, z dnia 2 marca 2022 r., znak: 0112-KDIL3.4012.483.2021.2.AK, czy 21 grudnia 2023 r., znak: 0112-KDIL1-1.4012.504.2023.2.MG.
W tym miejscu, należy także podkreślić, że art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, jest implementacją do polskiego ustawodawstwa art. 168 ww. Dyrektywy w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Zarówno regulacja wspólnotowa, jak i krajowa ustawa o VAT nie precyzują w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. W związku z powyższym, kwestia ta powinna być interpretowana w świetle naczelnych zasad podatku od wartości dodanej wyrażonych w Dyrektywie, orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz sądów administracyjnych.
Do fundamentalnych cech podatku od wartości dodanej, wynikających z postanowień art. 1 Dyrektywy, należy zaliczyć zasadę neutralności podatku. Mechanizmem zapewniającym realizację tej zasady jest wskazane w ust. 2 Dyrektywy, prawo do odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie stwierdzał, iż ograniczenie prawa do odliczenia podatku przez podatnika, podobnie jak wszelkie odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania, powinny mieć charakter wyjątkowy i mogą być wprowadzane jedynie na podstawie wyraźnych przepisów prawa.
Zgodnie z powyższym, wszelkie korzystne dla podatnika konsekwencje wynikające z koncepcji neutralności podatku, stanowią fundamentalne prawo podatnika, nie zaś jego przywilej. Podatnik musi mieć zapewnioną możliwość odzyskania podatku naliczonego związanego ze swoją działalnością opodatkowaną, nawet jeśli sama sprzedaż jeszcze się nie rozpoczęła, czy nawet nigdy nie zostanie rozpoczęta.
Dopełnieniem tej wykładni jest orzeczenie TSUE w sprawie C-37/95, w którym Trybunał stwierdził, że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika, nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo podatnika do odliczenia podatku VAT zostaje zachowane.
Uznać zatem należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie pozbawiają prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych przed formalną rejestracją do VAT, o ile występują w stosunku do nich przesłanki świadczące o tym, że zakupione towary lub usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej.
Uprawnienia tego nie dyskwalifikuje także brak wskazania numeru NIP na fakturach dokumentujących zakup zwierząt. Potwierdzenia powyższego należy doszukiwać się w licznych stanowiskach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej prezentowanych w interpretacjach indywidualnych wydanych w zakresie powyższej problematyki. Między innymi, w interpretacji indywidualnej z dnia 2 marca 2022 r., znak: 0112-KDIL3.4012.483.2021.2.AK, czytamy: „Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w sytuacji gdy Wnioskodawca spełnił warunki formalne, tj. dokonał (...) zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R (...) i został zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, może skorzystać z odliczenia podatku naliczonego zawartego w wystawionych ww. fakturach, mimo, że faktury te nie zawierały NIP Wnioskodawcy, ponieważ brak NIP-u przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu pozostałych danych podmiotu będącego nabywcą jest wadą techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego”.
Jak wynika z treści wniosku, realizując zamiar prowadzenia działalności rolniczej jako podatnik VAT czynny, Wnioskodawca złożył zgłoszenie rejestracyjne i z dniem 28 lipca 2023 r., formalnie został zarejestrowany w dniu 1 sierpnia 2023 r., w trybie określonym w art. 96 ustawy (dochowując tym samym wszelkich obowiązków wynikających z jego dyspozycji) oraz wskazał okres rozliczeniowy, za który złożył pierwszą deklarację VAT-7, tj. sierpień 2023 r. W momencie złożenia zgłoszenia rejestracyjnego podatnik spełnił warunek formalny określony w art. 86 ust. 1 ustawy i równocześnie pozbył się przesłanki negatywnej wynikającej z art. 88 ustawy o VAT.
Od tego momentu posiada fundamentalne prawo do realizacji uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego związanego ze sprzedażą opodatkowaną.
Jednocześnie, powyższe przepisy wykluczają możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Jednakże, w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 i uznania, że w momencie dokonywania pierwszej sprzedaży Wnioskodawca działał w charakterze czynnego podatnika VAT (wsteczna rejestracja do VAT z dniem 31 lipca 2023 r.) – w stosunku do wszystkich nabytych przed dniem rejestracji towarów i usług, Wnioskodawca zachowa prawo do odliczenia podatku VAT w pełnej wysokości.
Nabycie żywych zwierząt oraz wymienionych we wniosku towarów i usług, niewątpliwie, stanowiło nakład inwestycyjny dokonany z zamiarem dokonania opodatkowanej sprzedaży.
Z uwagi na charakter prowadzonej działalności utrata części zwierząt jest nieunikniona. Według danych statystycznych zaprezentowanych w roku 2022 przez Fundację im. Heinricha Bólla w Warszawie oraz Fundację Instytut na rzecz Ekorozwoju – śmiertelność prosiąt w przemysłowej produkcji wieprzowiny podczas wczesnego etapu tuczu wynosi 3,3% (dane w UE łącznie z Wielką Brytanią, 2019). Odsetek utraconych przez Wnioskodawcę zwierząt w trakcie pierwszego kwartału działalności mieści się zatem w zwykle przyjmowanych normach strat przy tuczu trzody chlewnej.
Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy, warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.
W przedmiotowej sprawie, każdy zakup związany był z prowadzoną działalnością w zakresie tuczu trzody chlewnej i poczyniony został z zamiarem bezpośredniego wykorzystania towaru bądź usługi do zrealizowania przyszłej sprzedaży opodatkowanej. Powyższe twierdzenie dotyczy również wydatków związanych z nabyciem i utylizacją upadłych warchlaków, w stosunku do których wyłącznie powody pozostające poza kontrolą podatnika pozbawiły go możliwości sprzedaży tych zwierząt.
Wnioskodawca ma więc prawo do odliczenia podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług powstał obowiązek podatkowy i nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał faktury. Zgodnie z zasadą wypływającą z art. 86 ust. 11 ustawy, podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych. Jednocześnie, uwzględniając treść art. 86 ust. 13 ustawy, jeżeli nie dokonał obniżenia w powyższym terminie, to ma prawo do odliczenia podatku VAT od zakupów związanych z czynnościami opodatkowanymi tym podatkiem przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Z tego względu odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych w okresie poprzedzającym formalną rejestrację do VAT podatnik może dokonać w deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych – tj. w stosunku do faktur otrzymanych w maju 2023 r., odliczenia można dokonać najpóźniej w deklaracji za miesiąc sierpień 2023 r. Analogicznie, zasada ta będzie obowiązywać w kontekście pozostałych faktur zakupowych.
Od samego bowiem początku zamiarem Wnioskodawcy było wykorzystanie nabytych towarów i usług w opodatkowanej podatkiem VAT działalności rolniczej. Prawo do odliczenia podatku naliczonego nie budzi wątpliwości w przypadku analogicznych zakupów dokonanych przez formalnie zarejestrowanych podatników VAT zajmujących się tuczem trzody chlewnej, ponieważ wymienione we wniosku wydatki stanowią powszechne, nieincydentalne i racjonalne koszty związane z tym typem działalności.
W świetle powyższego, w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1, powołując się na treść art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Wnioskodawcy będzie przysługiwać prawo do odliczenia całości podatku naliczonego z faktur zakupowych wystawionych w okresie od (...)2023 r. do 1 sierpnia 2023 r. dokumentujących nabycie towarów i usług przed dniem jego formalnej rejestracji jako czynny podatnik VAT, w rozliczeniu za sierpień 2023 r.
W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.
Ad. 3
Jeżeli odpowiedź na pytanie numer 1 jest nieprawidłowa, w ocenie Wnioskodawcy w stosunku do towarów i usług nabytych w okresie od (...)2023 r. do 1 sierpnia 2023 r., tj. przed dniem formalnej rejestracji jako podatnik VAT czynny, po stronie Wnioskodawcy istnieje prawo do korekty podatku naliczonego w trybie, o którym mowa w art. 91 ustawy o VAT w całości lub z uwzględnieniem stosownej proporcji.
W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 i 2.
Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT, w którym ustawodawca określa zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego: Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10 lub 10a lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
Stosownie do art. 91 ust. 3 ustawy: Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
Nawiązując do treści art. 91 ust. 7 ustawy: Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
Jak stanowi art. 91 ust. 7c ustawy: Jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje – korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.
Natomiast wobec art. 91 ust. 7d ustawy: W przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana.
Jak wynika z treści wniosku, wszystkie towary i usługi nabyte w okresie maj-lipiec 2023 r. zakupywane były z intencją wykorzystania ich wyłącznie do czynności opodatkowanych. Realizując zamiar prowadzenia działalności rolniczej jako podatnik VAT czynny, Wnioskodawca w dniu 28 lipca 2023 r. z powodzeniem złożył zgłoszenie rejestracyjne, podając 1 sierpnia 2023 r. jako dzień rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego, w którym to został formalnie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W praktyce oznacza to, że dla wystąpienia prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest, aby zakup związany był (służył) wykonywaniu przez podatnika czynności opodatkowanych. W przypadku braku wystąpienia takiego związku – podatek VAT związany z tym wydatkiem nie podlega odliczeniu.
Przyjmując, że w dniu 31 lipca 2023 r. Wnioskodawca, działając w błędnym przekonaniu, dokonał sprzedaży pierwszej partii tuczników w charakterze rolnika ryczałtowego, tj. korzystając ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT – uznać należy, że nabywając towary i usługi przed dniem formalnej rejestracji do celów VAT, podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT związanego z tymi zakupami w pełnej wysokości.
Jednakże, z uwagi na rezygnację z prawa do zwolnienia (w dniu 1 sierpnia 2023 r.), w stosunku do nabytych towarów i usług nastąpiła zmiana ich przeznaczenia, dlatego po stronie Wnioskodawcy wystąpi prawo do odliczenia podatku naliczonego poprzez dokonanie korekty realizowanej w trybie art. 91 ust. 7c, w związku z art. 91 ust. 1, 2, 3, 7 oraz 7b ustawy o VAT – w zależności od rodzaju nabytych towarów i usług – w całości lub proporcjonalnie.
W odniesieniu do wydatków wymienionych w treści niniejszego wniosku proporcja odliczenia w ocenie Wnioskodawcy przedstawia się następująco:
1)zakup młodych prosiąt pochodzących z pierwszego „startowego” stada – korekta podatku naliczonego przysługuje w proporcji przypadającej na liczbę zwierząt sprzedanych po 1 sierpnia 2023 r., tj. będących przedmiotem opodatkowanej sprzedaży (z wyłączeniem upadłych tuczników pochodzących z tego stada oraz świń sprzedanych w ramach sprzedaży zwolnionej z dnia 31 lipca 2023 r. ),
2)zakup pasz, probiotyków, otrębów pszennych, olei paszowych, śrut sojowych oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody – korekta podatku naliczonego przysługuje w proporcji przypadającej na liczbę zwierząt sprzedanych po 1 sierpnia 2023 r., tj. będących przedmiotem opodatkowanej sprzedaży (z wyłączeniem upadłych tuczników pochodzących z tego stada oraz świń sprzedanych w ramach sprzedaży zwolnionej z dnia 31 lipca 2023 r.),
3)zakup usług weterynaryjnych – korekta podatku naliczonego przysługuje w proporcji przypadającej na liczbę zwierząt sprzedanych po 1 sierpnia 2023 r., tj. będących przedmiotem opodatkowanej sprzedaży (z wyłączeniem upadłych tuczników pochodzących z tego stada oraz świń sprzedanych w ramach sprzedaży zwolnionej z dnia 31 lipca 2023 r.),
– których korekty – zgodnie z art. 91 ust. 7d ustawy o VAT – dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w których wystąpiła ta zmiana.
4)zakup wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności m.in.: tabliczek informacyjnych, paletopojemników, lepów na roli, grzałki bojlera, pompy głębinowej, pudełek do tuszu do tatuownicy uderzeniowej, buta zsypowego i innych przedmiotów związanych z prowadzeniem tuczu – korekta podatku naliczonego przysługuje w całości, z uwagi na zmianę przeznaczenia ww. towarów do wykorzystania ich wyłącznie w celu sprzedaży opodatkowanej,
– których korekty – zgodnie z art. 91 ust. 7c ustawy o VAT – dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w których wystąpiła ta zmiana.
Istotne jest przy tym, że powyższy artykuł wyłącza możliwość dokonania korekty, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania upłynęło 12 miesięcy. Oznacza to, że w sytuacji, w której od końca miesiąca, w którym nabyto towar lub usługę (co w analizowanej sprawie jest tożsame z miesiącem zakupu) upłynęło 12 miesięcy – Wnioskodawca nie będzie miał możliwości odzyskania podatku naliczonego VAT.
Jako, że w niniejszej sprawie poszczególne zakupy towarów i usług dokonane zostały przez Wnioskodawcę w okresie maj – lipiec 2023 r., to od końca miesiąca, w którym nabyto ww. towary i usługi nie upłynął jeszcze rok. W związku z powyższym, Wnioskodawca posiada prawną możliwość odzyskania podatku naliczonego VAT związanego z tymi zakupami.
Na podstawie art. 91 ust. 7c ustawy o VAT, korekty, o której mowa, Wnioskodawca może dokonać w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana przeznaczenia nabytych towarów i usług, tj. w pierwszej deklaracji podatkowej złożonej jako podatnik VAT czynny – za miesiąc sierpień 2023 r.
1)zakup usług analizy wody wraz z transportem – korekta podatku naliczonego nie przysługuje,
2)zakup usług zbiórki i transportu wraz z unieszkodliwianiem padłych świń – korekta podatku naliczonego nie przysługuje.
Powyższe oznacza, że Wnioskodawcy przysługuje prawo do korekty podatku naliczonego związanego z wydatkami poniesionymi na nabycie towaru handlowego (jakim w przypadku tej działalności są warchlaki ok. 15-16 tyg.), jak i wszelkich wydatków poniesionych na nabycie towarów i usług niezbędnych do wytworzenia towaru, będącego głównym przedmiotem/wyrobem handlowym, prowadzonego przez Wnioskodawcę gospodarstwa (dorosłe tuczniki). Dodatkowo podatnik może dokonać korekty podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupu innych towarów i usług wykorzystywanych przez podatnika do prowadzenia działalności gospodarczej.
W zakresie powyższego uzasadnienia stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Według art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Według art. 2 pkt 15 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o działalności rolniczej – rozumie się przez to produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin „in vitro”, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (CN 4403 41 00 i 4403 49) oraz bambusa (CN 1401 10 00), a także świadczenie usług rolniczych.
Biorąc pod uwagę przytoczoną definicję działalności gospodarczej (art. 15 ust. 2 ustawy) uznać należy, że działalność rolnicza (art. 2 pkt 15 ustawy) mieści się w pojęciu działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy:
W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1.
Natomiast, w myśl art. 15 ust. 5 ustawy:
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach.
Jak stanowi art. 2 pkt 19 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o rolniku ryczałtowym – rozumie się przez to rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
W myśl art. 2 pkt 20 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o produktach rolnych – rozumie się przez to towary pochodzące z własnej działalności rolniczej rolnika ryczałtowego oraz towary, o których mowa w art. 20 ust. 1c i 1d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.).
W świetle art. 2 pkt 21 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o usługach rolniczych – rozumie się przez to:
a)usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych (PKWiU ex 01.6), z wyłączeniem usług podkuwania koni i prowadzenia schronisk dla zwierząt gospodarskich (PKWiU ex 01.62.10.0),
b)usługi związane z leśnictwem (PKWiU ex 02.40.10), z wyłączeniem patrolowania lasów wykonywanego na zlecenie przez jednostki inne niż leśne (PKWiU ex 02.40.10.3),
c)usługi wspomagające rybactwo (PKWiU ex 03.00.7), z wyłączeniem usług związanych z rybołówstwem morskim (PKWiU 03.00.71.0),
d)wynajem i dzierżawę maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi (PKWiU 77.31.10.0).
W oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego.
Stosownie do art. 43 ust. 3 ustawy:
Rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, które są zwolnione od podatku na podstawie ust. 1 pkt 3, może zrezygnować z tego zwolnienia pod warunkiem dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 i 2.
Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te powinny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Zwolnienie rolnika ryczałtowego od podatku ma charakter przedmiotowo-podmiotowy. Od podatku zwolnieni są tylko rolnicy ryczałtowi i tylko w zakresie wyraźnie wskazanym w przepisie. Świadczenie usług rolniczych oraz dostawa produktów rolnych przez podmioty inne niż rolnicy ryczałtowi podlega opodatkowaniu. Innego rodzaju działalność prowadzona przez rolnika ryczałtowego, nieuprawniająca go do zwolnienia przedmiotowego (np. działalność handlowa, dostawa produktów rolnych innych niż własnej produkcji), co do zasady podlegać będzie opodatkowaniu według stawek właściwych dla tych czynności.
Jak już zostało wskazane, stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, zwalnia się od podatku m.in. dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej.
Podstawowe uprawnienie podatnika dotyczące obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zawarte zostało w art. 86 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Z treści art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza tym samym możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Istnienie związku między nabywanymi towarami i usługami a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.). Stanowisko powyższe znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują jednak określone sytuacje, w których podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, pomimo tego, że spełnione są generalne przesłanki upoważniające go do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Ograniczenia te zawarte są w art. 88 ustawy.
Zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Zatem, z treści art. 88 ust. 4 ustawy nie wynika, by do nabycia uprawnienia do odliczenia kwoty podatku naliczonego koniecznym było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego w momencie otrzymania faktury. Tak więc podatnik, w zakresie, w jakim nabyte towary wykorzystuje do czynności opodatkowanych, nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie otrzymania faktury, lecz aby uprawnienie to zrealizować musi posiadać status czynnego podatnika VAT.
Formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.
Zatem, w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.
W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowoprawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.
Należy zauważyć, że ustawa nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów, o ile występują przesłanki świadczące o tym, że zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej. Niemniej ustawodawca narzucił podatnikom chcącym dokonać odliczenia podatku VAT od poczynionych nabyć obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Natomiast dla realizacji tego prawa konieczne jest m.in. posiadanie statusu podatnika VAT czynnego.
W myśl art. 96 ust. 1 ustawy:
Podmioty, o których mowa w art. 15 i art. 15a, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.
Na mocy art. 96 ust. 3 ustawy:
Podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.
Stosownie do art. 96 ust. 4 ustawy:
Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 – jako „podatnika VAT zwolnionego”, i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.
Na podstawie art. 96 ust. 5 ustawy:
Jeżeli podmioty, o których mowa w ust. 3, rozpoczną dokonywanie sprzedaży opodatkowanej, utracą zwolnienie od podatku lub zrezygnują z tego zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w ust. 1, a w przypadku podatników zarejestrowanych jako podatnicyVAT zwolnieni – do aktualizacji tego zgłoszenia, w terminach:
1) przed dniem dokonania pierwszej sprzedaży towaru lub usługi, innych niż zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, 2a i 4-41 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, w przypadku rozpoczęcia dokonywania tej sprzedaży;
2) przed dniem, w którym podatnik traci prawo do zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku utraty tego prawa;
3) przed początkiem miesiąca, w którym podatnik rezygnuje ze zwolnienia, o którym mowa wart. 43 ust. 1 pkt 3 oraz art. 113 ust. 1 i 9, w przypadku rezygnacji z tego zwolnienia, z zastrzeżeniem pkt 4;
4) przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5, w przypadku rezygnacji ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 9, od pierwszej wykonanej czynności.
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.
Powyższe przepisy stanowią o terminie dokonania rejestracji dla celów podatku VAT w zależności od zaistniałej sytuacji lub statusu podatnika. Co do zasady, w przypadku podatników, którzy ze względu na rodzaj wykonywanej działalności nie mają obowiązku dokonać rejestracji, ale chcą zrezygnować ze zwolnienia od podatku powinni oni dokonać rejestracji dla celów podatku VAT przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu, tj. m.in. odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju.
Na podstawie art. 99 ust. 1 ustawy:
Podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10, art. 130c, art. 133 i art. 138g ust. 2.
Prawo do obniżenia podatku należnego powstaje u wszystkich podatników, o ile wykażą, że zakupy były związane z bieżącą lub przyszłą działalnością opodatkowaną, a warunek rejestracji jest niezbędny wyłącznie do skorzystania przez podatnika z prawa do obniżenia podatku należnego. Trzeba rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa. Realizacja prawa do odliczenia następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć – najpóźniej przed skorzystaniem z tego prawa – wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako podatnika.
Zatem, należy stwierdzić, że ustawa nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych przed rejestracją, o ile zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej (oraz ewentualnie spełniać inne warunki określone w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług). Niemniej ustawodawca dla realizacji tego prawa narzucił podatnikom obowiązek rejestracji jako podatnicy VAT czynni.
Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Jak stanowi art. 106e ust. 1 ustawy:
Faktura powinna zawierać:
1)datę wystawienia;
2)kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
3)imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
4)numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;
5)numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b;
6)datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
7)nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
8)miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
9)cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
10)kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
11)wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
12)stawkę podatku albo stawkę podatku od wartości dodanej w przypadku korzystania z procedur szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9;
13)sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14)kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
15)kwotę należności ogółem (…).
Z ww. uregulowań wynika, że faktura powinna m.in. jednoznacznie określać imię i nazwisko lub nazwy podatnika/sprzedawcy i nabywcy, ich adresy. Faktura winna zawierać dane nabywcy towaru lub usługi i tym samym dokumentować rzeczywiste zdarzenia gospodarcze, a jako wystawca i nabywca powinni widnieć faktyczni uczestnicy transakcji. Każdorazowo należy ustalić więc nabywcę towaru lub usługi, który winien wynikać z zawartej umowy.
Faktury są dokumentem o charakterze sformalizowanym. Co do zasady zatem, faktury muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Oznacza to, że nie można uznać za prawidłową fakturę, gdy sprzecznie z jej treścią wskazuje ona zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami. Faktura potwierdza zaistniałe zdarzenia gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy, mają wyłącznie znaczenie dowodowe. Jedynie braki merytoryczne faktury mogą wywołać skutek materialny w postaci zmian w przedmiocie lub podstawie opodatkowania, a także doprowadzić do niewłaściwego określenia wysokości podatku.
Z powyższego wynika, że o prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe. A zatem, jeżeli w fakturach dokumentujących transakcje występują, tzw. wadliwości mniejszej wagi, należy uznać, że nie ma podstawy do kwestionowania faktur, w tym prawa do odliczenia podatku naliczonego. Są to tego rodzaju wadliwości, które, co prawda, powodują, że faktura nie odpowiada wymogom określonym w przepisach, jednakże same w sobie nie wpływają na przedmiot i podstawę opodatkowania.
Należy zauważyć, że chociaż faktura powinna zawierać dane dotyczące nabywcy wymienione w art. 106e ustawy, to jednak niewskazanie niektórych z tych informacji nie wyklucza możliwości jego identyfikacji na podstawie pozostałych danych zawartych na fakturze.
Brak NIP-u przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu pozostałych danych podmiotu, będącego nabywcą jest wadą techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-400/98 Trybunał stwierdził, że prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z dokonaniem inwestycji nie jest uzależnione od dokonania wcześniejszej rejestracji dla celów podatku VAT. Potwierdzeniem takiej tezy mogą być także wyroki TSUE w sprawach C-268/83 oraz C-110/94, gdzie TSUE wskazał, że powstanie prawa do odliczenia nie zależy od formalnego uznania statusu podatnika przez organy podatkowe. Nabywane jest ono automatycznie, z chwilą uzyskania statusu podatnika, którym się staje w momencie pierwszych inwestycji związanych z przyszłą działalnością gospodarczą.
Natomiast z orzeczenia TSUE w sprawie C-385/09 Nidera wynika, że prawo do odliczenia powstaje w momencie, w którym podatek ten stał się należny, a jego powstanie nie jest w żaden sposób uzależnione od formalnego uznania statusu podatnika przez organ skarbowy, ale od zaistnienia po stronie podatnika zamiaru, potwierdzonego obiektywnymi dowodami, prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów dotyczących VAT.
Należy powtórzyć, że ustawa o podatku od towarów i usług nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych w czasie, gdy nie widniał on w rejestrze podatników podatku od towarów i usług, o ile występują przesłanki, że zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej (oraz spełniają inne warunki określone w przepisach ustawy). Niemniej, ustawodawca narzucił podatnikom, chcącym dokonać odliczenia podatku VAT od poczynionych nabyć, obowiązek rejestracji jako podatnika VAT czynnego.
Z opisu sprawy wynika, że jest Pan dzierżawcą gospodarstwa rolnego, w ramach którego prowadzi Pan działalność rolniczą polegającą na tuczu trzody chlewnej. Od 1 sierpnia 2023 r. zrezygnował Pan ze statusu rolnika ryczałtowego i uzyskał status zarejestrowanego, czynnego podatnika VAT. Przed dniem rezygnacji ze zwolnienia przewidzianego dla rolników ryczałtowych nie wykonywał Pan czynności opodatkowanych podatkiem VAT, ale nabywał Pan towary i usługi służące przyszłej sprzedaży opodatkowanej.
Złożył Pan zgłoszenie rejestracyjne na formularzu VAT-R do właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego w dniu 28 lipca 2023 r., wskazując w nim dzień 1 sierpnia 2023 r. jako datę rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 43 ust. 3 ustawy. W okresie poprzedzającym rejestrację jako podatnik VAT czynny nabywał Pan towary i usługi z przeznaczeniem na potrzeby prowadzonej działalności rolniczej i zrealizowania przyszłej opodatkowanej sprzedaży tuczników. W maju 2023 r. Wnioskodawca nabył pierwsze „startowe” stado warchlaków w liczbie x sztuk. Pierwsza sprzedaż żywca miała miejsce 31 lipca 2023 r. (w liczbie (...) sztuk = 9% pierwszego stada), kiedy to złożył Pan już zawiadomienie o rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego na formularzu VAT-R, ale nie był Pan jeszcze formalnie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Dokonana w tym dniu sprzedaż była pierwszą i jedyną sprzedażą zrealizowaną przed dniem zarejestrowania. Z tego względu dokonał Pan sprzedaży z zastosowaniem zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, składając oświadczenie o posiadaniu statusu rolnika ryczałtowego. Powyższe zdarzenie udokumentowane zostało fakturą VAT-RR wystawioną przez nabywcę tuczników. Kolejne sprzedaże dokonał Pan już jako zarejestrowany podatnik VAT czynny. Sprzedaż pozostałych tuczników (w liczbie (...) sztuk = 91% pierwszego stada) miała miejsce po dniu 1 sierpnia 2023 r., kiedy to posiadał już Pan status czynnego podatnika VAT, w związku z czym dla udokumentowania powyższych transakcji wystawił Pan faktury sprzedaży i rozliczył z tego tytułu podatek VAT według stawki 8%.
Oprócz zakupu warchlaków, przed dniem rejestracji dla celów VAT ponosił Pan również inne wydatki związane z tuczem i prowadzeniem gospodarstwa, takie jak przykładowo:
·zakup wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności m.in.: tabliczki informacyjne, paletopojemniki, lepy na roli, grzałki bojlera, pompy głębinowej, pudełka do tuszu do tatuownicy uderzeniowej, buta zsypowego i innych przedmiotów związanych z prowadzeniem tuczu,
·zakup pasz, prebiotyków, otrębów pszennych, olei paszowych, śrut sojowych oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody,
·zakup usług analizy wody wraz z transportem,
·zakup usług weterynaryjnych, a także
·zakup usług zbiórki i transportu wraz z unieszkodliwianiem padłych świń.
Dla potwierdzenia nabycia towarów i usług związanych z przedmiotową działalnością rolniczą, każdorazowo otrzymywał Pan fakturę, ale w okresie od dnia otrzymania numeru identyfikacji gospodarstwa rolnego ((...)2023 r.) do dnia zarejestrowania jako podatnik VAT czynny (1 sierpnia 2023 r.) nie posiadał Pan numeru NIP. Tym samym, faktury wystawione w powyższym okresie nie zawierają numeru identyfikacji podatkowej, lecz imię i nazwisko podatnika, adres zamieszkania, numer identyfikacyjny prowadzonego gospodarstwa oraz miejsce prowadzenia działalności rolniczej.
Dokonując pierwszej sprzedaży działał Pan w błędnym przekonaniu, że złożony formularz VAT-R wywołuje skutki prawne od dnia 28 lipca 2023 r., tj. od dnia jego złożenia we właściwym urzędzie, wskazując, że od początku planował Pan prowadzić sprzedaż opodatkowaną. Już we wcześniejszych okresach podejmował Pan próby zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny, zamierzał bowiem Pan od „samego początku” prowadzić działalność opodatkowaną VAT i nie korzystać ze zwolnienia dla rolników ryczałtowych. Jednakże we właściwym urzędzie skarbowym uzyskał Pan informację o braku takiej możliwości z uwagi na pozostawanie we wspólności majątkowej z małżonką, która także prowadzi gospodarstwo rolne i z tego tytułu posiada status czynnego podatnika VAT (od dnia (...)2021 r). W ramach prowadzonego gospodarstwa Pana małżonka zajmuje się uprawą zbóż, roślin strączkowych i roślin oleistych na nasiona z wyłączeniem ryżu. Małżonka posiada osobny numer identyfikacyjny gospodarstwa, to znaczy, że jest oddzielnym producentem rolnym, prowadzącym samodzielne gospodarstwo rolne stanowiące zorganizowaną całość gospodarczą. Do prowadzenia tej działalności Pana małżonka nie wykorzystywała, ani nie wykorzystuje obecnie, żadnych składników majątku wchodzących w skład dzierżawionego przez Pana gospodarstwa rolnego. W dniu (...)2023 r. małżonkowie podjęli decyzję o ustanowieniu rozdzielności majątkowej podpisując stosowną umowę małżeńską majątkową.
Pomimo pierwotnie negatywnej oceny organów podatkowych, w związku z powołaniem się przez Pana na wyrok TSUE z dnia 24 marca 2022 r. w sprawie C-697/20, Pana zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, w którym zrezygnował Pan ze zwolnienia dla rolników ryczałtowych zostało ostatecznie przyjęte w dniu 28 lipca 2023 r., ale z datą rezygnacji ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT od 1 sierpnia 2023 r.
W pierwszej deklaracji podatkowej, złożonej za sierpień 2023 r., wykazał Pan i rozliczył Pan należny podatek VAT (zgodnie z posiadanymi dokumentami) z tytułu zrealizowanych od dnia 1 sierpnia 2023 r. opodatkowanych sprzedaży, dokonanych w charakterze czynnego podatnika VAT (tj. z pominięciem sprzedaży dokonanej 31 lipca 2023 r.). Natomiast z faktur dokumentujących zakup wymienionych enumeratywnie we wniosku towarów i usług przeznaczonych do wykorzystania w ramach przyszłej opodatkowanej sprzedaży, nabytych przed dniem rejestracji jako podatnik VAT czynny, w tej samej deklaracji podatkowej, odliczył Pan w całości wskazany na nich podatek naliczony.
W pierwszej kolejności, Pana wątpliwości dotyczą kwestii prawa do uznania pierwszej sprzedaży, za sprzedaż dokonaną w charakterze czynnego podatnika VAT i tym samym prawa wyboru innej daty rezygnacji ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 3 ustawy w drodze złożenia aktualizacji VAT-R oraz prawa do odliczenia całości podatku naliczonego z faktur dokumentujących towary i usługi nabyte przed dniem formalnej rejestracji Pana jako czynnego podatnika VAT.
Odnosząc się do Pana wątpliwości, na wstępie należy zauważyć, że rolnik ryczałtowy, który ma zamiar dokonywać dostawy produktów rolnych może od samego początku stać się czynnym podatnikiem podatku VAT. Ważne jest, aby zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy złożył przed dokonaniem pierwszej czynności opodatkowanej tym podatkiem zgłoszenie rejestracyjne VAT-R. W przypadku jednak, gdy będzie wcześniej dokonywał sprzedaży produktów rolnych i będzie chciał zrezygnować ze zwolnienia – będzie mógł na podstawie art. 96 ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT zrezygnować ze zwolnienia, o którym mowa art. 43 ust. 3 od następnego miesiąca pod warunkiem, że przed początkiem tego miesiąca złoży zgłoszenie rejestracyjne VAT-R.
Co do zasady nie ma przeszkód aby dokonać aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego do VAT z datą „wsteczną” pod warunkiem, że od dnia rozpoczęcia sprzedaży towarów lub świadczenia usług podatnik zachowuje się jak podatnik VAT czynny (np. składa deklaracje podatkowe i wpłaca należny podatek VAT). W takim przypadku sprzedaż dokonana od daty wskazanej w zaktualizowanym zgłoszeniu VAT-R jako data przystąpienia do VAT zostaje uznana za sprzedaż dokonaną przez czynnego podatnika VAT.
Z opisu sprawy wynika, że 28 lipca 2023 r. dokonał Pan zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R, ze wskazaniem dnia 1 sierpnia 2023 r. jako daty rezygnacji ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 3 ustawy. Natomiast 31 lipca 2023 r. sprzedał Pan (...) dorosłych tuczników z pierwszego „startowego” stada, i co istotne sprzedaż ta została dokonana z zastosowaniem zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy na co wskazują takie okoliczności jak złożenie oświadczenia o posiadaniu statusu rolnika ryczałtowego oraz udokumentowanie ww. transakcji fakturą VAT-RR wystawioną przez nabywcę tuczników. Dopiero sprzedaż pozostałych tuczników (w liczbie (...) sztuk = 91% pierwszego stada), która miała miejsce po dniu 1 sierpnia 2023 r., kiedy to posiadał Pan już status czynnego podatnika VAT, została udokumentowana fakturą sprzedaży i rozliczono z tego tytułu podatek VAT według stawki 8%. Jednocześnie w pierwszej deklaracji podatkowej, złożonej za sierpień 2023 r., wykazał Pan i rozliczył Pan należny podatek VAT (zgodnie z posiadanymi dokumentami) z tytułu zrealizowanych od dnia 1 sierpnia 2023 r. opodatkowanych sprzedaży, dokonanych w charakterze czynnego podatnika VAT – tj. z pominięciem sprzedaży dokonanej 31 lipca 2023 r.
Zatem z powyższych okoliczności wynika, że przed dniem formalnej rejestracji do VAT (co nastąpiło 1 sierpnia 2023 r.) dokonując sprzedaży (...) dorosłych tuczników z pierwszego „startowego” stada nie zachowywał się Pan jak podatnik VAT czynny (nie udokumentował Pan ww. sprzedaży fakturą ze stawką 8%, nie zadeklarował Pan ani nie wpłacił Pan podatku należnego VAT od tej sprzedaży).
Ponadto ciąg następujących po sobie zdarzeń, tj.:
·28 lipca 2023 r. – złożenie zgłoszenia rejestracyjnego na formularzu VAT-R, ze wskazaniem dnia 1 sierpnia 2023 r. jako daty rezygnacji ze zwolnienia,
·31 lipca 2023 r. – pierwsza sprzedaż,
·1 sierpnia 2023 r. – formalna rejestracja Pana jako podatnika VAT czynnego
– wskazuje, że nie dokonał Pan zgłoszenia rejestracyjnego przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy), ale przed początkiem miesiąca, w którym rezygnował Pan ze zwolnienia (tj. zgodnie z art. 96 ust. 5 pkt 3 ustawy).
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że w analizowanym przypadku w opisie sprawy zawarł Pan stwierdzenie, że „Biorąc pod uwagę kolejność tych wydarzeń oraz krótki okres pomiędzy ich następstwem, Wnioskodawca dokonując pierwszej sprzedaży działał w błędnym przekonaniu, że złożony formularz VAT-R wywołuje skutki prawne od dnia 28 lipca 2023 r., tj. od dnia jego złożenia we właściwym urzędzie. Zgodnie z obowiązującym na moment sprzedaży stanem faktycznym otrzymał on od kontrahenta – nabywcy fakturę VAT-RR dokumentującą wskazaną sprzedaż jako dokonaną w charakterze rolnika ryczałtowego – co nie było bezpośrednim zamiarem Wnioskodawcy, ponieważ »od początku« zamierzał on prowadzić sprzedaż opodatkowaną”.
Jednak wyżej przedstawione okoliczności nie potwierdzają, że nie był Pan świadomy swojego statusu na moment dokonania pierwszej sprzedaży w dniu 31 lipca 2023 r., gdyż jak Pan sam wskazał we wniosku: „Przed jej dokonaniem Wnioskodawca złożył już do właściwego organu zgłoszenie o rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego na formularzu VAT-R, ale nie pozostawał jeszcze formalnie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Z tego względu, dokonał sprzedaży z zastosowaniem zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, składając oświadczenie o posiadaniu statusu rolnika ryczałtowego. Powyższe zdarzenie udokumentowane zostało fakturą VAT-RR wystawioną przez nabywcę tuczników”.
Z opisu sprawy jednoznacznie wynika, że na moment dokonywania przez Pana pierwszej sprzedaży był Pan rolnikiem ryczałtowym – na którą to okoliczność złożył Pan stosowne oświadczenie, uprawniające Pana kontrahenta do wstawienia faktury VAT-RR.
Zatem, nie ma podstaw by w analizowanej sprawie uznać, że ma Pan prawo do „wstecznej” rejestracji w drodze aktualizacji zgłoszenia VAT-R, ponieważ z opisu sprawy wynika, że w czasie dokonywania ww. sprzedaży posiadał Pan status rolnika ryczałtowego, nie działał Pan zatem jako podatnik VAT czynny.
Podsumowując, stwierdzam, że nie przysługuje Panu prawo do uznania pierwszej sprzedaży, za sprzedaż dokonaną w charakterze czynnego podatnika VAT i tym samym prawo wyboru innej daty rezygnacji ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 3 ustawy w drodze złożenia aktualizacji VAT-R. W konsekwencji, nie przysługuje też Panu prawo do odliczenia całości podatku naliczonego z faktur dokumentujących towary i usługi nabyte przed dniem formalnej rejestracji jako czynny podatnik VAT w oparciu o art. 86 ust. 1 ustawy.
Tym samym, Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 i nr 2 uznałem za nieprawidłowe.
Kolejne Pana wątpliwości dotyczą wskazania, czy w stosunku do towarów i usług nabytych przed dniem formalnej rejestracji jako podatnik VAT czynny, po Pana stronie istnieje prawo do korekty podatku naliczonego w trybie, o którym mowa w art. 91 ustawy o VAT w całości lub z uwzględnieniem stosownej proporcji.
Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do dokonania korekty zostały określone w art. 91 ustawy.
Stosownie do treści art. 91 ust. 1 ustawy:
Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a lub 10c-10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.
W myśl art. 91 ust. 2 ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów – jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.
Na mocy art. 91 ust. 3 ustawy:
Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej – w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy.
W świetle art. 91 ust. 4 ustawy:
W przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.
Jak wynika z art. 91 ust. 5 ustawy:
W przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 – w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.
Na mocy art. 91 ust. 6 ustawy:
W przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:
1)opodatkowane – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;
2)zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu – w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.
Zgodnie z brzmieniem art. 91 ust. 7 ustawy:
Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.
Na podstawie art. 91 ust. 7a ustawy:
W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.
W oparciu o art. 91 ust. 7b ustawy:
W przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.
Jak stanowi art. 91 ust. 7c ustawy:
Jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje - korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.
Według art. 91 ust. 7d ustawy:
W przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana.
Jak wynika z opisu sprawy, przed dniem rejestracji do VAT ponosił Pan wydatki związane z tuczem i prowadzeniem gospodarstwa, i w pierwszej złożonej deklaracji podatkowej za miesiąc sierpień 2023 r. w całości odliczył wartość podatku naliczonego z faktur dokumentujących dokonane przed dniem rejestracji nabycie:
·x sztuk warchlaków;
·wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności, tj.: tabliczki informacyjne, paletopojemniki, lepy na roli, grzałki bojlera, pompy głębinowej, pudełka do tuszu do tatuownicy uderzeniowej, buta zsypowego i inne przedmioty związane z prowadzeniem tuczu;
·pasz, probiotyków, otrębów pszennych, olei paszowych, śrut sojowych oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody;
·usług analizy wody wraz z transportem;
·usług weterynaryjnych;
·usług zbiórki i transportu wraz z unieszkodliwianiem padłych świń.
Na wstępie należy zaznaczyć, że odliczenie podatku VAT od towarów handlowych oraz surowców i materiałów nabytych przed datą zarejestrowania się do VAT jest możliwe na zasadzie korekty określonej w art. 91 ust. 7d ustawy.
Korekta powyższa dotyczy wszystkich towarów handlowych, materiałów do produkcji, które docelowo służą sprzedaży opodatkowanej.
Przenosząc powyższe przepisy na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że w związku z rezygnacją ze zwolnienia od dnia 1 sierpnia 2023 r. nastąpiła u Pana zmiana wykorzystania zakupionych przed tym dniem towarów handlowych (tj. młodych prosiąt pochodzących z pierwszego „startowego” stada) oraz materiałów niezbędnych do wyhodowania dorosłych tuczników (tj. pasz, prebiotyków, otrębów pszennych, olei paszowych, śrut sojowych oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody) co daje możliwość dokonania korekty podatku naliczonego określonej w art. 91 ust. 7d ustawy w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w których wystąpiła ta zmiana (tj. za sierpień 2023 r.).
Należy jednak uwzględnić to, że ww. korekta będzie dotyczyła tej części podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie dokonane przed dniem rejestracji, która przypada na liczbę zwierząt sprzedanych po 1 sierpnia 2023 r., tj. będących przedmiotem sprzedaży opodatkowanej VAT.
Podobna zasada korekty podatku naliczonego będzie dotyczyła usług weterynaryjnych nabytych przed dniem rejestracji do VAT przy założeniu, że usługa ta dotyczyła całego pierwszego stada „startowego”.
Natomiast w przypadku wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności odliczenie podatku naliczonego możliwe jest na zasadzie korekty określonej w art. 91 ust. 7c ustawy, który odnosi się do zmiany przeznaczenia wyposażenia i tzw. „niskocennych” środków trwałych. W tym przypadku korekty podatku naliczonego dokonuje się jednorazowo w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana, przy czym odliczenie podatku VAT od tego typu wydatków jest możliwe jedynie w sytuacji, kiedy od końca okresu rozliczeniowego, w którym towary lub usługi zostały oddane do używania nie upłynęło 12 miesięcy.
Jak wynika z opisu sprawy poszczególne zakupy towarów i usług dokonane zostały przez Pana w okresie maj – lipiec 2023 r., a więc od końca miesiąca, w którym nabyto ww. towary i usługi do dnia zmiany ich przeznaczenia z chwilą rejestracji do VAT w dniu 1 sierpnia 2023 r. nie upłynął jeszcze rok. Ponadto z uzupełnienia wniosku wynika, że w okresie poprzedzającym formalną rejestrację do VAT nie nabył Pan żadnego środka trwałego o wartości przekraczającej 15.000 zł.
Tym samym na podstawie art. 91 ust. 7c ustawy może Pan dokonać korekty podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących dokonane przed dniem rejestracji nabycie wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana przeznaczenia nabytych towarów i usług, tj. w pierwszej deklaracji złożonej jako podatnik VAT czynny – za miesiąc sierpień 2023 r.
Prawo do korekty podatku naliczonego nie przysługuje natomiast w odniesieniu do poniesionych przed dniem rejestracji wydatków na nabycie usług zbiórki i transportu wraz z unieszkodliwianiem padłych świń. W tym przypadku wydatki związane były z bieżącą działalnością podatnika, a skoro zostały poniesione przez dniem rejestracji do VAT to dotyczą działalności zwolnionej od podatku VAT.
Prawo do korekty podatku naliczonego nie przysługuje również od wydatków poniesionych przed dniem rejestracji na zakup usług analizy wody wraz z transportem – przy założeniu, że były one związane z bieżącą działalnością podatnika (zwolnioną od podatku VAT).
Podsumowując, stwierdzam, że ma Pan prawo do dokonania odliczenia podatku naliczonego zawartego na fakturach dokumentujących zakup młodych prosiąt pochodzących z pierwszego „startowego” stada oraz materiałów niezbędnych do wyhodowania dorosłych tuczników (tj. pasz, prebiotyków, otrębów pszennych, olei paszowych, śrut sojowych oraz innych materiałów paszowych dedykowanych dokarmianiu trzody) – na podstawie art. 91 ust. 7d ustawy w deklaracji podatkowej za sierpień 2023 r. Korekta ta będzie jednak dotyczyła tylko tej części podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ww. nabycie, która przypada na liczbę zwierząt sprzedanych po 1 sierpnia 2023 r., tj. będących przedmiotem sprzedaży opodatkowanej VAT. Podobna zasada korekty podatku naliczonego będzie dotyczyła usług weterynaryjnych nabytych przed dniem rejestracji do VAT – przy założeniu, że usługa ta dotyczyła całego pierwszego stada „startowego”.
Natomiast na podstawie art. 91 ust. 7c ustawy może Pan dokonać korekty podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących dokonane przed dniem rejestracji nabycie wyposażenia chlewni oraz urządzeń niezbędnych do prawidłowego prowadzenia działalności w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana przeznaczenia nabytych towarów i usług, tj. w pierwszej deklaracji złożonej jako podatnik VAT czynny – za miesiąc sierpień 2023 r.
Prawo do korekty podatku naliczonego nie przysługuje Panu w odniesieniu do poniesionych przed dniem rejestracji wydatków na nabycie usług zbiórki i transportu wraz z unieszkodliwianiem padłych świń oraz usług analizy wody wraz z transportem.
Tym samym Pana stanowisko w zakresie pytania nr 3 uznałem za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego, Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Zwrócić należy uwagę, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (zapytania). Inne kwestie wynikające z opisu sprawy, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – w wydanej interpretacji rozpatrzone.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 934; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right