Interpretacja indywidualna z dnia 12 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT3.4011.380.2024.2.PS

Możliwość wliczenia straty ekonomicznej poniesionej na skutek opodatkowania VAT sprzedawanej w drodze licytacji komorniczej Nieruchomości do kosztów uzyskania przychodu.

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 19 kwietnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów. Uzupełnił go Pan– w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 czerwca 2024 r. (wpływ 18 czerwca 2024 r.) Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) 2019 r. zawarł Pan z Panią A. A (dalej jako: Dłużniczka) przedwstępną umowę sprzedaży z zastrzeżeniem warunku, w której to umowie Dłużniczka zobowiązała się sprzedać Panu pozostającą w użytkowaniu wieczystym działkę gruntu numer 1, o powierzchni (...) ha wraz z prawem własności budynku wzniesionego na tym gruncie, położonego we X (dalej jako: Nieruchomość). Przedmiotowa umowa została jednak zawarta pod warunkiem, że Dłużniczka uzyska prawomocne postanowienie sądu o przysądzeniu prawa użytkowania wieczystego i prawa własności Nieruchomości, będącej przedmiotem umowy. Cena sprzedaży została ustalona przez strony na kwotę (...) zł, przy czym strony umowy postanowiły, że na poczet zapłaconej ceny sprzedaży zostanie zaliczona kwota (...) zł tytułem części zadłużenia Dłużniczki wobec Pana, zaś tytułem zaliczki zapłacił Pan Dłużniczce kwotę zaliczki w wysokości (...) zł, którą wpłacił Pan przelewem na rachunek depozytowy Ministra Finansów oraz kwotę (...) zł, którą przelał Pan na wskazany przez Dłużniczkę rachunek bankowy.

Pozostała do zapłaty część ceny w kwocie (...) zł, w myśl zawartej umowy, miała zostać zapłacona przelewem na wskazany rachunek bankowy w terminie siedmiu dni od dnia zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży. Strony umowy zobowiązały się zawrzeć przyrzeczoną umowę sprzedaży w terminie do 7 dni od dnia odebrania prawomocnego postanowienia Sądu o przysądzeniu prawa użytkowania wieczystego i prawa własności nieruchomości będące przedmiotem niniejszej umowy. Jednocześnie Dłużniczka oświadczyła, że w przypadku niezawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży pomimo uzyskania prawomocnego orzeczenia Sądu o przysądzeniu prawa użytkowania i prawa własności Nieruchomości będącej przedmiotem umowy, zobowiązuje się zwrócić Panu całą zapłaconą przez Pana cenę sprzedaży w terminie 7 dni od dnia, w którym upłynie termin do zawarcia umowy, a w przypadku gdyby przybicia odmówiono, w terminie 3 dni, od dnia, w którym otrzyma Pan zwrot należności wpłaconej tytułem ceny na konto depozytowe Ministra Finansów, i co do obowiązku zapłaty Panu zapłaconej przez Pana części ceny podda się egzekucji do kwoty (...) zł na podstawie art. 777 § 1 pkt 5 kodeksu postępowania cywilnego. Co istotne, sprzedaż Nieruchomości będących przedmiotem umowy, była zwolniona z podatku od towarów usług (VAT) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako: uVAT). Pan zaś, zgodnie z treścią umowy, dokonał zapłaty całości ceny Nieruchomości.

Następnie, pomimo ziszczenia się warunku zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości, Dłużniczka nie zdecydowała się na jej zawarcie, a zamiast tego przeniosła własność Nieruchomości na inny podmiot na podstawie aktu notarialnego z dnia 27 października 2022 r., rezygnując w zawartego w umowie zwolnienia z VAT dostawy Nieruchomości na podstawie art. 43 ust. 10 uVAT. Jednocześnie, Dłużniczka po dziś dzień nie zwróciła Panu zapłaconej przez Pana kwoty określonej w umowie przedwstępnej. Z tego tytułu przeciwko Dłużniczce toczy się obecnie postępowanie karne, a także wszczęto postępowanie sądowo-egzekucyjne, w celu odzyskania przez Pana zapłaconej kwoty. Co istotne, nie jest Pan jedynym wierzycielem Dłużniczki.

Przedmiotowa Nieruchomość została w dalszej kolejności zajęta przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym (...), który w opublikowanym ogłoszeniu o licytacji zajętej Nieruchomości wskazał, że „Suma oszacowania wynosi (...) zł, zaś cena wywołania jest równa 3/4 sumy oszacowania i wynosi (...) zł. Sprzedaż towaru podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w wysokości 23%. Wyżej zaprezentowana kwota stanowi kwotę brutto.” Tym samym Komornik Sądowy zdecydował się na opodatkowanie sprzedawanej Nieruchomości podatkiem VAT zgodnie z art. 43 ust. 21 uVAT.

W Pana ocenie, co bezskutecznie starał się Pan wskazać Komornikowi Sądowemu, dostawa przedmiotowej Nieruchomości, zgodnie z treścią uVAT z mocy prawa podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług (vide: art. 43 ust. 1 pkt 10 lit a i b w zw. z art. 29a ust. 8 uVAT). Równocześnie, w Pana opinii brak jest jakichkolwiek przesłanek do opodatkowania przez Komornika Sądowego podatkiem VAT transakcji zgodnie z art. 43 ust. 21 w zw. z art. 18 uVAT z uwagi na fakt, iż:

·sprzedaż Nieruchomości nie stanowiła pierwszego zasiedlenia lub nie była wykonana w okresie krótszym aniżeli 2 lata od pierwszego zasiedlenia (vide: art. 43 ust 1 pkt 10 uVAT) oraz,

·działania Komornika nie wykazały, aby sprzedaż Nieruchomości z mocy prawa podlegała opodatkowaniu 23% podatkiem VAT zgodnie z art. 43 ust. 21 uVAT,

·nie ma Pan wiedzy o żadnych działaniach Komornika mających na celu potwierdzenie spełnienie) warunków zwolnienia, które przy braku uzyskania informacji, mogłyby skutkować zastosowaniem art 43 ust. pkt 21 uVAT i zarazem stan faktyczny i materiał dowodowy umożliwia zastosowanie zwolnienia z podatku VAT.

Jak wynika z operatu szacunkowego z dnia (...) 2021 r., Budynek znajdujący się na gruncie będącym przedmiotem sporu został wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku i gruntownie wyremontowany oraz zmodernizowany około 2002 - 2004 roku. Według Pana wiedzy Nieruchomość nie była w późniejszym czasie remontowana. W szczególności nie poniesiono wydatków na jej ulepszenie, które stanowiłyby co najmniej 30% wartości początkowej, ze względu na zadłużenie poprzedniej właścicielki Nieruchomości i brak środków finansowych umożliwiających przeprowadzenie takiej modernizacji. Ponadto, mając na uwadze, że Nieruchomość została wybudowana w drugiej połowie XIX wieku, niezasadnym byłoby twierdzenie, że dostawa Nieruchomości ma miejsce w ramach pierwszego zasiedlenia.

Jako wierzyciel Dłużniczki w ramach prowadzonej licytacji komorniczej uzyskał Pan informacje, że Komornik za akceptacją Sądu dokona przeniesienia własności Nieruchomości z zastosowaniem opodatkowania stawką 23% VAT. Dlatego należy wskazać, że decyzja Komornika Sądowego o opodatkowaniu podatkiem VAT dostawy Nieruchomości, skutkować będzie Pana pokrzywdzeniem, bowiem nie będzie Pan mógł w całości odzyskać swoje wierzytelności, ze względu na to, że wskutek wylicytowania Nieruchomości przez przyszłego nabywcę, otrzyma Pan kwotę niższą o wartość podatku VAT niż miałoby to miejsce, gdyby dostawa była zwolniona z VAT, w szczególności że kwota ta zostanie podzielona pomiędzy wszystkich wierzycieli Dłużniczki.

Biorąc pod uwagę, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą, której przedmiotem działalności jest m.in. „Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania”, powziął Pan wątpliwość czy ze względu na ekonomiczną stratę, którą poniesie Pan na skutek opodatkowania VAT sprzedawanej w drodze licytacji komorniczej Nieruchomości powstałą różnicę będzie mógł Pan rozliczyć jako koszt uzyskania przychodu w prowadzonej działalność gospodarczej.

W uzupełnieniu wniosku z 13 czerwca 2024 r. (wpływ 18 czerwca 2024 r.) wskazuje Pan, że Pana wniosek dotyczy wyłącznie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. wykładni art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przedmiotową Nieruchomość planował Pan po jej nabyciu ująć w prowadzonej ewidencji środków trwałych, aby wykorzystywać ją dalej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej poprzez oddanie na wynajem lokali znajdujących się w budynku wzniesionym na przedmiotowym gruncie i uzyskiwać z tego tytułu przychody z działalności gospodarczej.

Wydatki poniesione w związku z zawartą umową przedwstępną nie zostały przez Pana zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej z uwagi, że miały one charakter wpłat zaliczek na poczet przyszłej ceny, które na mocy uPIT nie stanowią kosztu uzyskania przychodu.

Dłużniczka nabyła przedmiotową nieruchomość w trybie licytacji komorniczej przeprowadzonej pod nadzorem Sądu Rejonowego Y sygn. akt (...) przez Komornika sądowego Z. Z sygn. akt (...) nie uiszczała jako sobą fizyczna od dokonanego zakupu podatku VAT.

Roszczenia Pana osoby były rezultatem zobowiązań Dłużniczki wynikających z umów pożyczek, których udzielił Pan Dłużniczce. Dłużniczka akceptując sposób rozliczenia ceny zakupu nieruchomości potwierdziła aktem notarialnym fakt istnienia tychże zobowiązań, które rozliczone miały być w cenie sprzedaży kamienicy. Wierzytelności te dodatkowo potwierdzone zostały późniejszymi prawomocnymi wyrokami Sądu we X zobowiązującymi Dłużniczkę do spłaty długu, a posiadających następujące sygnatury

(...)

Niestety do dnia dzisiejszego Dłużniczka nie spłaciła swoich zobowiązań, co w efekcie skutkowało aktami oskarżenia.

Działania Dłużniczki, polegające na zaciąganiu wielomilionowych zobowiązań, które Dłużniczka w żaden sposób nie była w stanie spłacić, były spowodowane chęcią bezprawnego wzbogacenia się kosztem innych. Fakt ten stał się przedmiotem niektórych z wielu prowadzonych obecnie przeciwko Dłużniczce, postępowań karnych. Dłużniczka zaciągała zobowiązania zawierając liczne sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, transakcje z wieloma wierzycielami. Dłużniczka pomimo tego, iż w wielu procesach cywilnych wnioskowała o zwolnienie z kosztów sądowych czym potwierdzała swoją dramatyczną sytuację materialną, świadomie zaciągała zobowiązania, których nie była w stanie spłacić, poddając się dobrowolnie egzekucji z kamienicy jako jej jedynego składnika majątku. Postępowanie egzekucyjne, które było przedmiotem rozważań licznych pokrzywdzonych wierzycieli, wszczęte zostało na Pana wniosek. Niezwłocznie po złożeniu jak i opłaceniu przez Pana wniosku egzekucyjnego, również inni wierzyciele dołączyli się do zainicjowanej w ten sposób egzekucji.

Pytanie (zakres doprecyzował Pan w uzupełnieniu wniosku)

Czy biorąc pod uwagę ekonomiczną stratę, którą poniesie Pan na skutek opodatkowania VAT sprzedawanej w drodze licytacji komorniczej Nieruchomości, może rozliczyć Pan tę stratę, tj. różnicę pomiędzy ceną zapłaconą Dłużniczce na podstawie przedwstępnej umowy sprzedaży, a kwotą faktycznie otrzymaną po zakończeniu licytacji komorniczej, jako koszt uzyskania przychodu w działalności gospodarczej w sytuacji gdy dostawa Nieruchomości przez komornika sądowego zostanie opodatkowana stawką 23% VAT wbrew zwolnieniu wynikającemu z art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b w zw. z art. 29a ust. 8 uVAT oraz gdy nie zaistniały przesłanki z art. 43 ust. 21 uVAT?

W uzupełnieniu wniosku wyjaśnia Pan, że przedmiotem niniejszego wniosku nie jest zasadność / brak zasadności opodatkowania VAT sprzedawanej przez komornika Nieruchomości, a jedynie możliwość ujęcia do kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej różnicy pomiędzy ceną zapłaconą Dłużniczce na podstawie przedwstępnej umowy sprzedaży, a kwotą faktycznie otrzymaną po zakończeniu licytacji komorniczej ze względu na poniesioną stratę ekonomiczną na skutek opodatkowania VAT sprzedawanej w drodze licytacji komorniczej Nieruchomości, która to kwota stanowi równowartość kwoty podatku VAT, gdyż realnie pomniejsza wartość wierzytelności należnej dla Pana od Dłużniczki.

Pana stanowisko w sprawie (doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku)

W Pana opinii w przedmiotowej sprawie, biorąc pod uwagę ekonomiczną stratę, którą poniesie Pan na skutek opodatkowania podatkiem VAT sprzedawanej w drodze licytacji komorniczej Nieruchomości, będzie Pan uprawniony do rozliczenia poniesionej straty, tj. różnicy pomiędzy ceną zapłaconą Dłużniczce na podstawie przedwstępnej umowy sprzedaży, a kwotą faktycznie otrzymaną po zakończeniu licytacji komorniczej, jako koszt uzyskania przychodu w prowadzonej działalności gospodarczej.

Jak bowiem zostało wskazane w stanie faktycznym, decyzja Komornika Sądowego o opodatkowaniu podatkiem VAT dostawy Nieruchomości w stawce 23%, skutkować będzie pokrzywdzeniem Pana, gdyż nie będzie Pan mógł w całości odzyskać swojej wierzytelności wobec Dłużniczki, ze względu na to, że wskutek wylicytowania Nieruchomości przez przyszłego nabywcę, otrzyma Pan kwotę niższą o wartość podatku VAT niż miałoby to miejsce, gdyby dostawa była zwolniona z VAT, w szczególności, że kwota ta zostanie podzielona pomiędzy wszystkich wierzycieli Dłużniczki.

Poniesie więc Pan niewątpliwie stratę, która negatywnie wpłynie na Pana zdolność finansową pomniejszając aktywa w prowadzonej działalności gospodarczej, a tym samym zasadne jest twierdzenie, że poniesiona strata związana jest bezpośrednio z przychodami przez Pana osiąganymi.

 W sytuacji zaś gdyby dostawa Nieruchomości dokonana została z zastosowaniem zwolnienia wynikającego z art. 43 ust 1 pkt 10 uVAT w takim przypadku uzyskana przez komornika sądowego cena za sprzedaż Nieruchomości, która będzie stanowiła podstawę do zaspokojenia Pana wierzytelności nie byłaby pomniejszona o kwotę podatku VAT w stawce 23%.

Konkludując w Pana opinii różnica pomiędzy ceną zapłaconą Dłużniczce na podstawie przedwstępnej umowy sprzedaży Nieruchomości, a kwotą faktycznie otrzymaną po zakończeniu licytacji komorniczej, stanowiła będzie koszt uzyskania przychodu w prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej.

W uzupełnieniu wniosku z (...) 2024 r. (wpływ (...) 2024 r.) wskazuje Pan, że przedmiotem niniejszego wniosku jest wyłącznie zagadnienie dotyczące kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w tym zakresie stanowisko Pana nie uległo zmianie. Fakt wskazania jako podstawy prawnej przepisów uVAT w tym art. 43 i art. 29a wynika jedynie z ww. okoliczności, iż naliczony w ramach licytacji komorniczej podatek VAT w wartości Nieruchomości nie stanowi kwoty należnej Panu jako wierzycielowi a w konsekwencji powiększa wartość tak wykazanej straty. W Pana ocenie różnica pomiędzy ceną zapłaconą Dłużniczce na podstawie przedwstępnej umowy sprzedaży Nieruchomości, a kwotą faktycznie otrzymaną po zakończeniu licytacji komorniczej, będzie mogła stanowić koszt uzyskania przychodu w prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Zatem w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej kosztem uzyskania przychodów będzie taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

·został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

·jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

·pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

·poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

·został właściwie udokumentowany,

·nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ust. 1 cyt. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Przy czym należy pamiętać, że związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodów bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zatem kosztami uzyskania przychodów będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w tym celu, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Należy też przyjąć, że koszty związane z zachowaniem źródła przychodów to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła w dalszym ciągu uzyskiwano, oraz aby takie źródło w ogóle dalej mogło istnieć. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać te koszty, które zostały poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne jego funkcjonowanie. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu niedopuszczenia do utraty źródła przychodów w przyszłości.

Jednocześnie zwracam uwagę, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań lub sprzecznych z prawem działań podatnika.

Jak wynika z treści Pana wniosku, (...) 2019 r. zawarł Pan z Dłużniczką przedwstępną umowę sprzedaży Nieruchomości. Przedmiotowa umowa została jednak zawarta pod warunkiem, że Dłużniczka uzyska prawomocne postanowienie sądu o przysądzeniu prawa użytkowania wieczystego i prawa własności Nieruchomości, będącej przedmiotem umowy. Dłużnicza nabyła bowiem Nieruchomość w licytacji komorniczej. Cena sprzedaży została ustalona przez strony na kwotę (...) zł, przy czym strony umowy postanowiły, że na poczet zapłaconej ceny sprzedaży zostanie zaliczona kwota (...) zł tytułem części zadłużenia Dłużniczki wobec Pana, zaś tytułem zaliczki zapłacił Pan Dłużniczce kwotę zaliczki w wysokości (...) zł, którą wpłacił Pan przelewem na rachunek depozytowy Ministra Finansów oraz kwotę (...) zł, którą przelał Pan na wskazany przez Dłużniczkę rachunek bankowy.

Sprzedaż Nieruchomości będących przedmiotem umowy, była zwolniona z podatku od towarów usług (VAT) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako: uVAT). Pan zaś, zgodnie z treścią umowy, dokonał zapłaty całości ceny Nieruchomości.

Następnie, pomimo ziszczenia się warunku zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości, Dłużniczka nie zdecydowała się na jej zawarcie, a zamiast tego przeniosła własność Nieruchomości na inny podmiot na podstawie aktu notarialnego z dnia (...) 2022 r., rezygnując w zawartego w umowie zwolnienia z VAT dostawy Nieruchomości na podstawie art. 43 ust. 10 uVAT. Jednocześnie, Dłużniczka po dziś dzień nie zwróciła Panu zapłaconej przez Pana kwoty określonej w umowie przedwstępnej. Z tego tytułu przeciwko Dłużniczce toczy się obecnie postępowanie karne, a także wszczęto postępowanie sądowo-egzekucyjne, w celu odzyskania przez Pana zapłaconej kwoty.

Przedmiotowa Nieruchomość została w dalszej kolejności zajęta przez Komornika Sądowego, który zdecydował się na opodatkowanie sprzedawanej Nieruchomości podatkiem VAT zgodnie z art. 43 ust. 21 uVAT.

Zgodnie z treścią art. 43 ust. 21 ustawy z dnia 9 lutego 2024 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. z 2024 r., poz. 361 ze zm.):

Jeżeli udokumentowane działania organów egzekucyjnych lub komorników sądowych, o których mowa w art. 18, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9-10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione.

W Pana ocenie, co bezskutecznie starał się Pan wskazać Komornikowi Sądowemu, dostawa przedmiotowej Nieruchomości z mocy prawa podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług (vide: art. 43 ust. 1 pkt 10 lit a i b w zw. z art. 29a ust. 8 ustawy o VAT).

Pomimo Pana wątpliwości co do zasadności opodatkowania podatkiem VAT dostawy Nieruchomości, z Pana opisu sprawy wynika jednoznacznie, że skoro komornik opodatkował dostawę podatkiem VAT stosownie do ww. regulacji, oznacza to, że jego udokumentowane działania nie pozwalały na przyjęcie, że warunki zastosowania zwolnienia dostawy nieruchomości zostały spełnione.

Informację tą należy przyjąć jako okoliczność faktyczną sprawy.

W wyniku tej czynności nie będzie Pan mógł w całości odzyskać swojej wierzytelności, ze względu na to, że wskutek wylicytowania Nieruchomości przez przyszłego nabywcę, otrzyma Pan kwotę niższą o wartość podatku VAT niż miałoby to miejsce, gdyby dostawa była zwolniona z VAT, w szczególności, że kwota ta zostanie podzielona pomiędzy wszystkich wierzycieli Dłużniczki.

Zauważyć trzeba, że wspomniany wcześniej katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, zawarty w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie stwarza domniemania, że wszelkie pozostałe koszty, które nie są wymienione w tym przepisie, zostaną ex lege uznane za koszty uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od towarów i usług, z tym, że jest kosztem uzyskania przychodów:

a)podatek naliczony:

–jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,

–w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług - jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej,

b)podatek należny:

–w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług; kosztem uzyskania przychodów nie jest jednak podatek należny w części przekraczającej kwotę podatku od nabycia tych towarów i usług, która mogłaby stanowić podatek naliczony w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,

–w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami,

–od nieodpłatnie przekazanych towarów, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami, w przypadku gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości,

c)kwota podatku od towarów i usług, nieuwzględniona w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji zgodnie z art. 22a-22o, lub dotycząca innych rzeczy lub praw niebędących środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi podlegającymi tej amortyzacji - w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług.

Z ww. przepisy wynika, że podatek od towarów i usług (z pewnymi zastrzeżeniami) nie może stanowić kosztu uzyskania przychodów.

Ponadto, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 54 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy.

„W przypadku niewykonania umowy, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 54, kosztem uzyskania przychodów nie będą straty (koszty) powstałe w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków). (…) Zakaz zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów utraconych przedpłat (zaliczek, zadatków) odnosi się do tej strony umowy, która utraciła przedpłatę. Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, która ze stron umowy nie wykonała umowy bądź wykonała ją nienależycie. Powyższe potwierdził NSA w wyr. z 23.9.2008 r. (II FSK 867/07, Legalis) orzekając: „Nie można podzielić zarzutów skargi co do błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 56 u.p.d.o.p. (przepis analogiczny do art. 23 ust. 1 pkt 54 PDOFizU – przyp. Autorów). (…). Wbrew wywodom skarżącego z treści przepisu nie wynika, że ustawodawca zastosowanie tej normy prawnej wiąże z ustaleniem, z jakiej przyczyny i z czyjej winy nie nastąpiło wykonanie umowy i w konsekwencji nastąpiła utrata zaliczki. O uznaniu za koszt podatkowy zaliczki decyduje uznanie za taki koszt wydatków związanych z zobowiązaniem, którego ta zaliczka dotyczy. Skoro zobowiązanie nie zostało wykonane i zaliczka przepadła nie może ona zgodnie z omawianym przepisem stanowić kosztu uzyskania przychodu”. [patrz Komentarz J. Marciniuk (red.), Podatek dochodowy od osób fizycznych. Komentarz. Wyd. 18, Warszawa 2017]

Jeżeli podmiot gospodarczy, w ramach wykonywanej działalności, zobowiązuje się do wykonania określonego świadczenia, to na mocy przepisów Kodeksu cywilnego w umowie mogą zostać określone przedpłata, zaliczka lub zadatek na poczet ceny uzgodnionej w umowie. Podatnik, który w wyniku niewywiązania się przez kontrahenta ze zobowiązania stracił kwoty wpłacone na poczet ceny, nie może zaliczyć ich do kosztów uzyskania przychodów. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa w postaci zmniejszenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, poprzez zaliczenie w koszty zapłaconych zaliczek na poczet zawartej umowy.

Zauważyć trzeba więc – w kontekście art. 23 ust. 1 pkt 43 i pkt 54 ustawy – że w Pana przypadku opisana „strata ekonomiczna” powstała w pierwszej kolejności w skutek niezwrócenia Panu przez Dłużniczkę zapłaconej przez Pana kwoty określonej w umowie przedwstępnej sprzedawanej Nieruchomości (zaliczki) oraz następnie opodatkowania tej sprzedawanej Nieruchomości podatkiem VAT przez komornika w drodze licytacji komorniczej, co skutkować będzie tym, że nie będzie Pan mógł w całości odzyskać swojej wierzytelności (zapłaconej przez Pana kwoty określonej w umowie przedwstępnej).

Reasumując, „strata ekonomiczna”, o której mowa w Pana wniosku z uwagi na podstawową definicję kosztów uzyskania przychodów czy też wyłączenia zawarte w art. 23 ust. 1 pkt 54 i pkt 43 omawianej ustawy nie może stanowić Pana kosztów uzyskania przychodów.

Trudno przypisać powstałej w Pana przypadku „stracie ekonomicznej” w potocznym rozumieniu – definiującą kategorię kosztu uzyskania przychodów – cechę „poniesienia w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła”, a wskazane powyżej wyłączenia zawarte w art. 23 ustawy podatkowej przemawiają za konicznością wyłączania powstałej „straty” z kosztów uzyskania przychodów.

Pamiętać trzeba również, że prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ryzykiem, którego skutki ponosi przedsiębiorca, a uznanie za koszt uzyskania przychodów każdej ekonomicznej straty oznaczałoby w rzeczywistości rekompensowanie ryzyka gospodarczego za pomocą przepisów podatkowych.

Powstała „strata” nie może zatem stanowić kosztu uzyskania przychodów.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe wyłącznie wobec Pana i tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (zdarzeniem przyszłym) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

·Zgodnie z art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej:

Interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).