Nowe zasady ustalania płacy minimalnej

Zasady określania wysokości płacy minimalnej na kolejne lata określi nowa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zgodnie z unijną dyrektywą w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w UE państwa członkowskie są zobowiązane do dokonywania oceny adekwatności minimalnego wynagrodzenia i wdrożenia dyrektywy w listopadzie 2024 roku. Od kiedy płaca minimalna zostanie ustalona według nowych przepisów i jakie zmiany znajdą się w ustawie?

prawo, przepisy, ustawa, rozporządzenie, nowelizacja, interpretacje, wykładnia, zmiany prawa

Minimalne wynagrodzenie w 2024 r. i świadczenia od niego zależne >>>

Nowa dyrektywa UE o równości płacowej – jak pracodawcy powinni się do niej przygotować >>>

Wdrożenie dyrektywy UE w sprawie wynagrodzeń minimalnych

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Nowa ustawa zastąpi obowiązują ustawę z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207 ze zm.). Planowany termin przyjęcia projektu to III/IV kwartał 2024 roku.

Nowa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę implementuje do polskiego systemu prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 275 z 25 października 2022 r., str. 33).

Dyrektywa nie wskazuje minimalnego poziomu wynagrodzenia, ale nakłada na państwa członkowskie obowiązek uwzględnienia przy ustalaniu - lub aktualizacji - poziomu minimalnego wynagrodzenia czterech obligatoryjnych kryteriów:

• siły nabywczej ustawowych wynagrodzeń minimalnych, z uwzględnieniem kosztów utrzymania,
• ogólnego poziomu wynagrodzeń i ich rozkładu,
• stopy wzrostu wynagrodzeń,
• długoterminowych krajowych poziomów produktywności i ich zmian

Państwa członkowskie są zobowiązane do dokonywania oceny adekwatności minimalnego wynagrodzenia. W tym celu muszą wybrać jedną lub kilka orientacyjnych wartości referencyjnych. Przykładowo może to być np. 60 proc. mediany wynagrodzeń, 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia (na poziomie międzynarodowym lub na poziomie krajowym).

Regulacja w większości jest powtórzeniem już obowiązujących przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Nowa jest regulacja, która stanowi, że do corocznej oceny wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie ustalona orientacyjna wartość referencyjna 55 proc. prognozowanej wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, przyjętej do opracowania projektu ustawy budżetowej.

Nowa ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę

Projekt zakłada utrzymanie dotychczasowego mechanizmu ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przepisy gwarantują coroczny wzrost wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w stopniu nie niższym niż prognozowany na dany rok wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Jednocześnie, jeśli w roku, w którym odbywają się negocjacje, wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest niższa od połowy wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w I kwartale tego roku, to gwarancja ta jest zwiększana dodatkowo o 2/3 prognozowanego wskaźnika realnego przyrostu PKB.

Zgodnie z projektem, wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie corocznie przedmiotem negocjacji prowadzonych w ramach RDS. Rada Ministrów przedstawia RDS do negocjacji propozycje wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę dla pracowników oraz minimalnej stawki godzinowej dla określonych umów cywilnoprawnych – w terminie do 15 czerwca każdego roku. Dodatkowo w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów przekazywana będzie również informacja o wartości referencyjnej oraz relacji propozycji wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w roku następnym do tej wartości. Aktualizacja wynagrodzenia minimalnego będzie się odbywać co najmniej raz na 4 lata.

Projekt wprowadza również wynagrodzenie minimalne za pracę jako wynagrodzenie zasadnicze. Według przepisów wysokość wynagrodzenia zasadniczego pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Analogiczne, co do zasady przepisy będą dotyczyły stawki godzinowej, zmiany obejmą termin wypłaty wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej, podwyższenie kary za zaniżanie wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej oraz wprowadzenie kary za niewypłacanie wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej;

Odsetki za nieterminową wypłatę wynagrodzenia

Projekt przewiduje również wprowadzenie nowych sankcji w Kodeksie pracy oraz Kodeksie karnym.

"Projekt ustawy wprowadza nowy typ przestępstwa oraz nowy typ wykroczenia, które związane są z naruszeniem prawa pracownika do wynagrodzenia za pracę, a także przewiduje naliczanie odsetek za nieterminowe wypłacenie należnych pracownikom wynagrodzeń. Ponadto, projekt przewiduje podwyższenie sankcji za wykroczenia przeciwko prawom pracownika”.

Od kiedy płaca minimalna według nowych zasad

Zgodnie z projektem do 31 grudnia 2025 roku zachowują moc przepisy obwieszczenia ustalającego wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2025 r. wydanego na podstawie obecnie obowiązującej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę albo rozporządzenia ustalającego wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2025 r. wydanego na podstawie obecnej ustawy.

Projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę >>>

Opracowanie: Katarzyna Bogucka

Przeczytaj również: Ile wyniesie płaca minimalna w 2025 roku? >>>